Ikano sa Mpiipiliyani Ilukuluku Soothene ti Samphurelo
NKAANYIHERYANI ELA: Mukele o Musewu nave munnoona miconco mincipale sakhalaixa. Miconco mikina sootepa okumuwa makupa mancipale. Nyenya mootikhiniha, munnoona mmoha yoowo ohikumunweru; makupa oothene ahaakhwanela nave hiyaavo enahalela. Nyuwaano munnaanyiherya wi muconco owo akhweya otekiwe hiihaanoru opwaha mikina. Nyenya munniikoha muriki: “Aphanne muconco ola muvyaani opwaha mikina?” Nyenya vaavaa munawehaanyu yoohoolela anyu, munoona wi “hooye, muconco owo ti wakhalaixa opwaha mikina, nave wi honaphwanela otekiwa wanaawiili.” Nave tho munniikoha waakhanle wi ‘muconco owo waakhapeleliwe mu niipuro nikina.’ Nlelo yoohoolela anyu ennooleelani wi:“Muconco ola woovilela ni epula ni echeku yawuupa.” Nave achu oohiyanahiyana aheererya onyaanya. Mootikhiniheya, munnapacerya wiikoha: ‘Tiheeni yeerihene wi otitelele okhala ophiyerya olelo?’
Moolikana, Piipiliya ori ntoko muconco yoola woolipa. Owo liivuru akhalaixa waapwaha aliivuru oothene. Eparipari wi aakhalavo aliivuru akina akhalai. Nyenya moolikana ni miconco sookumuwa, aliivuru akina hetitelenle okhala ophiyerya olelo. Ntoko yootakiherya, masiyentista makina ahoona wi ichu alivuru awo analocaaya vooloca sa siyensiya, tahi seeparipari. Ikano inaphwanyeya mu aliivuru yaawo, vooloca sa okumi, inanwerya oniphwanyiha makacamiho, ohiya onikhaviherya. Nave akina a aliivuru yaawo pahiru anaphwanyeya mmakupa aya, nave ancipale aacakanela moovira wa elukuluku.
Nyenya Piipiliya, toohiyana vancipale ni aliivuru yaawo. Piipiliya aapacenrye orempwa mu iyaakha 3.500 muculi, nyenya nlelo tawaakhwanela ni eeparipari. Owo oohoolela ohiphela mu ikwaha sincipale: Achu yaanamweeyela, omukhwaatiiha, ni omuthanya. Nave seiho Piipiliya onaloceiye, hasinavuhana ni seiho achu anasuwelaaya hiihaano. Sookhavo ichu sincipale seiho Piipiliya aalonceiye khalai achu ehaakumve osuwela.—Moone ekaaxa “Apwanne Oovireliwa Naari Onaloca Ichu Sihaakumve Osuweliwa?”
MALAKIHERYO YAAWO ANANIKHAVIHERYA OLELO
Akhweya munanwerya wiikoha, ‘Apwanne malakiheryo a Piipiliya annaphariheleya wa hiyo olelo?’ Wi mphwanye naakhulo, mwiikohe: ‘Makacamiho taani awuukhulaxa yaawo achu anahoolelaya olelo? Makacamiho taani ari awoopihaxa?’ Akhweya nyuwaano munnuupuwela sa ikhoco itokweene, onanarihiwa wa elapo, nlala, naari makhwankwa. Vano hankooni nthokororye vooloca sa malakiheryo yaawo anathipeleya Mpiipiliyani. Vaavaa nnathokororyaahu mwiikohe: ‘Mano waakhanle wi achu annachariha ikano seiha, elapo hiyaahaala okhala mpuro woophwanelela okhalamo?’
OSIVELA MURECELE
“Oohakalala taale anapaka murecele, woona wi enarwa yiichaniwa anamwane a Muluku.” (Mateu 5:9, TNM) “Wa nyuwo aneene, mweereryeke okhala mmureceleni ni achu oothene.”—Aroma 12:18.
WOONIHERYA IKHARARI NI OKHURUMUWELA
“Oohakalala taale anamoriwa ikharari, woona wi enarwa emoreliwa ikharari.” (Mateu 5:7, TNM) “Muvilelane mukina ni mukhwaawe nave mukhurumuwelaneke, mukina akhalano mwaha ni mukhwaawe. Mukhurumuwelaneke ntoko Apwiya ookhurumuwenlaayaani.”—Kolosi 3:13.
OHIKHALANO NTHALU
Muluku “mwa muchu mmoha pahi, yoowo taapankeiyeno maloko oothene a achu wi ekhaleke veelaponi yoothene ya vathi.” (Saweriwa T’arummwa 17:26) “Muluku haanono nthalu ni achu, nto, mwa maloko oothene onnamwaakhela muchu pure, yoowo onamoova aneerano sa wookololowa.”—Saweriwa T’arummwa 10:34, 35.
OCICIMIHA SOOPATUXIWA
“Apwiya Muluku yaamwiichaaliha muchu mu emaca yeele wi alapeke mwemmwe ni okhapelela.” (Maphatxuwelo 2:15) Muluku onahaala ‘waatolosha yaawo anatolosha elapo ya vathi.’—Wupulula 11:18.
WIICA NRIMA NI OCAPAHEYA
“Phoole, mwiikosoopheke wa makhalelo oothene a nrima, ntakhara okumi wa muchu hori mu waaca wa muhakhu awe.” (Luka 12:15) “Ntoko onaaphwanelaaya awela murima, mwa nyuwo ohikhalerumo mararuwo naari sootakhala sikina naari nrima, naari mano oromoliwa!”—Éfeso 5:3.
OKHALA OOROROMELEYA NI OLAPA MWAKURU
“Ninnakhwela wetxa ni wokololowa mwa sothene.” (Ahebri 13:18) “Yoole aari nawiiye, ahiiye tho, alapeke, alapeke muteko waphaama ni matata awe.”—Éfeso 4:28.
OCHUNEYA WAYA WAAKHAVIHERYA YAALE OOTHOIWA
“Muloce moohakararya wa awuukhuwa mmuupuweloni, mwaakhaviherye ooceecheya, mukhale oovilela ni oothene.” (1 Tesalónika 5:14) “Othokororya ikwaasuni ni anaamukhwele mu sookacamiha saya.”—Tiyako 1:27.
Tahi wi pahiru Piipiliya onoona oromola malakiheryo yaala anahaala onikhaviherya mookumini. Nyenya tho owo onnanihusiha ovahaha esisapo malakiheryo yaala ni opharihela mu okumi ahu. Waakhanle wi achu anneerano yeeyo Piipiliya onaloceiye, apwanne hamunoona wi makacamiho mancipale hiyi ekhalevo? Mweeparipari malakiheryo a Mpiipiliyani toochuneyaxa nave tho annaphariheleya wa hiyo olelo opwaha khalai! Vano, malakiheryo a Piipiliya eni yookhaviheryeeni hai olelo?
MUNI MPHURE HAI ORWEELA WA MALAKIHERYO A PIIPILIYA OLELO?
Muchu a mirukuxa waapwaha oothene aahiloca wi: “Miruku inasuwanyeya mwa miteko aya.” (Mateu 11:19) Apwanne nyuwaano hamuneemererya yeela? Mukhalelo waphaama wa osuwela waakhanle wi ikano ti saphaama ori opharihela muteko. Mwawiihiiha, munanwerya wuupuwela: ‘Waakhanle wi Piipiliya ookhalano ikano saphaama onapwanela otoroka okumi aka. Nyenya owo oni akikhaviherye hai ni makacamiho yaawo kinahoolelaaka hiihaano?’ Moone yootakiherya emoha.
Delphine, a hiyaavo yaamuthowa mookumini nave aanahakalala. Nyenya moohiwehererya, ichu saahimurukunuwela. Mwanawe mwaamuthiya aakhwa, aahiyana ni oothelana awe, nave aahikhalano ivaale sincipale. Owo oriye: “Vathi vaakiripa, koomuyeleela mwanaka, iyaka, ni empa. Kaaniisoona ohikhala echweenevo; ophiyerya wi nkaasuwela sa mukhalelo aka, nave nkaachunaru okhala ni ekumi.”
Delphine aahoona waakhwanela wa masu anaphwanyeya mu Salumu 90:10 wa yoowo mwaneene. Yoorepa eyo eni: “Mahiku a miyakha ahu anakhala makhumi mathanu na meeli, akina annawerya ophiyerya makhumi mathanu na mararu. Nto winnuwa waya onakhala waweeteteya ni wuukhuwa. Okumi ahu onnaakuva opwaha nave oothene hi ninnarimeela.”
Delphine aahipwanya nikhaviheryo Mpiipiliyani. Nave yeeyo Piipiliya omweerenleiye ti yootikhiniha. Hiiha ntoko miyaha inacharela inahaalaaya wooniherya, achu ancipale aawerya woona wi chiryene ikano sa Mpiipiliyani sinnaphara muteko. Awo ahoona wi Piipiliya ori ntoko moconco woolipa yoole oromoliwe wuupaceryani wa mwaha yoola. Piipiliya toohiyana vancipale ni aliivuru akina yaawo moovira wa elukuluku ahinaphariheleyaru mano. Apwanne eyo eneereya nthowa nawi Piipiliya ookhalano echu vyakala yeeyo aliivuru akina ehiryaayano? Apwanne Piipiliya, Masu a Muluku chiryene?—1 Tesalónika 2:13.
Akhweya nyuwaano tho mohoona wi okumi ahu honalekela nave woosareya ni sawuukhula. Nyenya vaavaa munakumanaanyu ni makacamiho oovila, ti woowi munaavyanyuwo ikano ni nihakararyo?
Hankooni nthokororye mikhalelo miraru mummo Piipiliya oneereiye aphare muteko mu okumi anyu. Owo onanwerya woohusihaani mukhalelo wa
osepa makacamiho vaavaa onakhalaaya wooweryeya.
omaliha makacamiho vaavaa anakhumelelaaya.
ohoolela mmukhalelo waphaama makacamiho yaawo muhinaweryaanyu otoroka.
Miyaha sinacharela sinahaala othokororya mikhalelo seiha miraru.
a Mmwaha yoola ni mmiyaha miraru inacharela, masina makina aatorokiwa.