Sooloherya Seiho Sinaakhwanela
Woopaceryani nooromola sa owookiwa wa Croesus moorweela wa oraakulu wa Delphi, waakumihenrye ovoothiwa ni mwene o Persiya. Mmukhalelo mukina, Piipiliya onnathariha yooloherya yamvolowenle mwene o Persiya yeeyo yaakhwanenle mmakupa a vakhaani.
Moovira wa iyaakha masana meeli—ahaakumve oyariwa mwene—mulipa a miririmu Muhepri Isaiya aamuloca Siru ni othariha mukhalelo owo aahaleiye otoloxa epooma etokweene yo Papulu.
Isaiya 44:24, 27, 28: Yehova aaloca ariki: “Ni olamula waka kinnera wi mahi evinyemo ni iphareya sùme. Kinnamuruma mwene Siro: We wa mutokwene kothanlilaka wi sereye sawupuwela saka. Weyano onammutekiha wili-wili Yerusalemu; onamulùla oteka empa aya.”
Mwawiiwanana ni mulipa a miyaha o Kresiya, Herodotus, akhoco a Siru yaaweleeliha maahi a Muhice Efrata, yoowo waarukurenrye epooma yo Papulu. Miruku sa Siru saahaakhaviherya anakhoco awe ovolowa mu epooma elapuwaka muhice. Amanle waavootha a Papulu, Siru aahiwoopola Ayuta yaari mookapuroni o Papulu nave aahiweemererya okookela owannyaya wi yuuluule omuteka Yerusalemu, yoowo atoloxiwe mu iyaakha makhumi mathanu nameeli.
Isaiya 45:1: “Apwiya annamulèla mwene Siro, amuthanlilaya, masu ala: Kinamovaha ikuru saka, wi onyikale maloko othene a ilapo, wi owikaremo mamwene mwehitxeni mwaya ni milako ihuleye vamithoni và, milako sa ipoma ilipihiwe ni milùlo.”
Apersiya yaavolonwe mu epooma va milako miili soolipihiwa sa epooma, yoowo waahiyiwe woohuleya ene. Waakhanle wi Apapulu aasuwela yeeyo Siru uupuweleiye, awo yaahaala owala milako soothene seiyo saahulen’ye makupa a muhice. Koma ntoko seeren’yaaya, epooma hiyaarino eyaakiho.
Waakhwanela wa yooloherya ela ti emoha wa sooloherya sincipale inaphwanyeya Mpiipiliyani seiho ikhwaanenle.a Moohiyana ni sooloherya sa achu, ikwaha sincipale anaaroromela amiluku aya awootha, sooloherya sa Piipiliya sinarweela wa Mmoha yoowo olonce: “Ovinya wopatxeryani kolaleya itxhu ini sereye. Ovinya khalaisa kolaleya itxhu nivano ihiphatxun’we.”—Isaiya 46:10.
Pahiru Muluku eeparipari, yoowo nsina nawe ori Yehova, onanwerya opaka sooloca ntoko seiyo. Mwawiiwanana ni Tradução do Novo Mundo nsina nlo mwawooneya nnataphulela “Owo Onneeriha wi Ekhale.” Eyo enooniherya wi ookhalano mavyakelo a osuwela ni oloherya saweereya sa omwaahiyu mwawiiwanana ni yookhwelaawe. Eyo ennaniroromeliha wi chiryene onnakhwaniherya soothene owo onaroromeliheiye.
SOOLOHERYA SINAAKHWANELA MMAHIKU AHU
Apwanne mwaahaala osiveliwa osuwela yeeyo sooloherya sa Piipiliya inatharihaaya vooloca sa mahiku ahu? Mu iyaakha macikhwi meeli muculi, Piipiliya aahiloherya wi “ilukuluku sokatxamiha” saahaala ophiya mu “mahiku òmaliherya.” Mahiku oomaliherya wa eheeni? Ohiya wa elapo yavathi naari wa achu, nto wa owanawana, ipahu ni makacamiho yaawo achu anahoolelaaya ovinyerya khalai. Hankooni nthokororye sooloherya savakhaani seiyo sinooniherya “mahiku òmaliherya.”
2 Timóteo 3:1-5: “Mahiku òmaliherya . . . , atxhu anamukhala awisupuwela mekhaya pahi, a mìko, òlotxa siyo, awikusererya, omuruwana Muluku, ohiwiwelela asitithi aya, òhithamala ni òhemererya, òhikhwela ni òhikurumuwa, awotha, òhisumaliha, òwali, amwitxana a ephama, a makhutxe, òtalaveryasa, òsareya wisona, òsiveliwa sopuha omuhiya Muluku, yoneihaka ethoni yovekela, nto ekhotxaka ikuru sovekela weiwo.”
Mano, hamuneemererya wi muupuwelo ntoko yoowo ti wawooneya mwa achu a olelo? Apwanne hamunoona wi nrukureryiwe ni achu yaawo aniisuupuwelela meekhaaya pahi, a miiko ni awiikusererya? Mano, tahi eparipari wi achu tookacamiha ni oovila wiiwanana ni akina? Chiri nyuwaano munnoona wi ahunlaana meerelo a ohiwiiwelela alipa ooyara nave wi achu oothene annasiveliwa ni soopuha opwaha omusivela waya Muluku. Nave mahiku oothene ichu inamvira itepaka onanara.
Mateu 24:6, 7: “Munamwiwa sa ekhotxo ni olotxiwa wa ekhotxo; . . . nloko nnamurosa nloko nikina, nave omwene onamurosa omwene.”
Waalakhanyeryiwa wa achu akhwile mu ikhoco ni owanawana wa anakhoco ovinyerya mu 1914 woovirelela macikhwi awaakhwana nsana, waalakhanyerya yoowo woovirelela waaca wa achu mu maloko mancipale. Nkaanyiheryani miithori, wunla, ni ohooseya onooniheryiwaaya mu waalakhanyerya iwo. Apwanne maloko aahuseryavo echu orweela wa soohesa saya ni omaliha ekhoco?
Mateu 24:7: “Onamukhalamo etala.”
Marehereryo a Yoolya a Elapo Yoothene aaloca: “Mu ilapo seiho onalimmwawo yoolya yaakhwanela wa achu oothene, macikhwi awaakhwana 815 a achu, ancipale a yaawo anakona ehilyile ohiyu ti ohiyu. Naamwi hiiha achu avakhaani annahooseya nthowa na ohilya phaama.” Ennaalakhanyeryiwa wi eyaakha ti eyaakha anamwane macikhwi mararu annakhwa nthowa na etala.
Luka 21:11: “Elapo enarwa etxikinyeya.”
Eyaakha ti eyaakha elapo ennacikinyeya ikwaha macikhwi makhumi mathanu. Amwaacikinye akina awaakhwana nsana annakurumula ipa, nave eyaakha ti eyaakha onnavira mwaacikinye mutokotoko. Mwawiiwanana ni otholathola, variyari va eyaakha 1975 ophiyerya 2000, mwaacikinye oowiipha achu awaakhwana macikhwi 471.
Mateu 24:14: “Nave Mutxhaka ola wa omwene onamulaleyiwa mwelaponi yothene wi ovahe onamona maloko othene. Vanonto t’oneraya orwe okutxhula w’elapo.”
Anamoona a Yehova, opwaha macikhwi mathanu nararu, annalaleerya ni ovaha onamoona wa michaka yaphaama ya Omwene wa Muluku mu elapo yoothene mu ipooma masana meeli ni makhumi masese. Awo annalaleerya michaka yaphaama mu ipooma itokweene ni ikhaani, ni mmiyaakoni. Yaaloheryiwa wi vaavaa muteko ola oneeraaya waakhwanele ni yookhwela ya Muluku, “t’oneraya orwe okutxhula.” Eyo enahaala otaphulela eheeni? Onahaala okhala okuchuwa wa olamulelo wa achu ni oraceelihiwa ni olamulelo wa Omwene wa Muluku. Soororomeliha taani sinahaala waakhwanela mu olamulelo wa Omwene wa Muluku? Mwaalakhanye mwaha onacharela wi musuwele.