Ireferensiya Inaphwanyeya va Yoochariha ya Muthukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu
2-8 A NOVEMPURU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | MUKWAHA 39-40
“Mose Aachariha Ohoolela Vakhiviru Khiviru”
(Mukwaha 39:32) Hiihaa waamala muteko woothene wa empa yookumanamo ni Muluku. AIsarayeli chiri yaaheerano soothesene Apwiya yaamulamulenlaaya Moose.
w11 15/9 ipaax. 27-28 epara. 13
Mpwanne Yehova Ohoosuwelaani?
Mose aari “muchu oomaala, waapwaha achu oothene a veelaponi ya vathi.” (Nam. 12:3) Owo aahooniherya oreera wawe murima ni wiiyeviha moorweela okhala oolakelela ochariha ohoolela wa Yehova. (Muk. 7:6; 40:16) Hiyaavo enooniherya wi Mose ikwaha ikina aahaakaaha moonelo wa Yehova naari wi aaphweeleya ochariha sooleeliherya saavahereryiwe ni Yehova. Ntoko yootakiherya, Yehova aavahererya malakiheryo vooloca sa otekiwa wa tapernaakulu mu sooleeliherya savakhaani, ntoko mathepa a oxalo ni waaca wa ikuwo saahaala ophariheliwaka mu empa yookumanamo. (Muk. 26:1-6) Olelo, wakhala wi mutokweene mmoha a mmarehereryo a Muluku ohoovahaani sooleeliherya soophara muteko, vakina vaya munanwerya okhala oophweeleya. Mwawiihiiha, Yehova, muhooleli oophaameya, owo onnahoolela moosivela ni waaroromela akapuro awe. Vaavaa owo onavahereryeiye sooleeliherya, owo oneerano ni mathowa oophwanelela. Moone wi, Mose haanyeenyen’ye ni Yehova vaavaa amvanheiye sooleeliherya, ntoko Yehova wi ammuyeviha naari mukhalelo wa otaphuwa wawe opaka ichu. Ohiya yeeyo, Mose aahivarerya oona wi alipa ooteka ‘yenreno soothene’ ntoko Muluku aalamulenleiye. (Muk. 39:32) Chiryene owo aari awiiyeviha! Mose aasuwela wi waari muteko wa Yehova nave wi owo aari pahiru ekaruma mmuteko awe.
(Mukwaha 39:43) Voovarerya Moose muteko woothene, aahoona wi chiryeene opakiwe hiihaa ntoko Apwiya yaamulamulenlaaya; vaavaa Moose aahaareeliha aIsarayeli.
(Mukwaha 40:1, 2) Apwiya yaahi wa Moose: 2 “Nihiku noopacerya na mweeri woopacerya, weemeshe mushakala, ori empa yookumanamo ni Muluku.
(Mukwaha 40:16) Moose aaheerano soothene hiiheene ntoko mummo Apwiya yaamulamulenlaaya.
w05 15/7 ipaax. 26-27 epara. 3
Nyuwaano Munnaroromeleya mu Ichu Soothene?
Ahebri 3:5 onnathariha wi “Moose aari oororomeleya.” Tiheeni yeerinhe wi mulipa a miririmu Mose akhale oororomeleya? Mu otekiwa ni otikitheryiwa wa tapernaakulu, “Moose aaheerano soothene hiiheene ntoko mummo Apwiya yaamulamulenlaaya.” (Muk 40:16) Hiyaano, ntoko alapeli a Yehova, ninnooniherya ororomeleya moorweela wa omurumeela mwawiiwelela. Mweeparipari, eyo enavolowela otitelela okhala oororomeleya wa Yehova naamwi nihoolelaka saweeha soovila naari saweeha itokweene. Mwawiihiiha, ovootha saweeha itokweene tahi mathowa anooniherya ororomeleya wahu. Yesu oothariha wi “Yoowo ori oororomeleya ni ichu soohisuwanyeya; ori tho oororomeleya ni soosuwanyeya, hiihaa tho, yoowo ori oohiroromeleya ni soohisuwanyeya, ori tho oohiroromeleya ni soosuwanyeya.” (Luka 16:10) Nnaphwanela otitelela okhala oororomeleya naamwi mu ichu ikhaani.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
(Mukwaha 39:34) Soochunelano aya sa ishapala sa ipucepuche soorehereriwa wi ikhale soophilivila vamoha ni ishapala sa ashinama a mmaahini, ni ekuwo ya wiikicha ya muruku;
it-3 epaax. 219 epara. 4
Ixapala
Mmukhalelo Taani Aisarayeli Yeeraaya Ekhaleno Ixapala? Waakhanle wi masu taʹchash, a Mpiipiliyani, yooniherya mukhalelo mmoha wa axinama a mmaahini, akhweya ninnakhumelela nikoho mmukhalelo Aisarayeli yeeraaya ewerye okhalano ixapala. Naamwi axinama a mmukhalelo yoola, mwa wunlaana anakhala mu ilapo Sooriirya ni Sooriiraxa, axinama akina annachuna okhala mmapuro oovihaxa. Mmahiku ahu axinama yaala akina nivano annaphwanyeya mmakupa a Eniya ya Metiteraaneyo, ni mmaahini makina ooviha. Voovira wa iyaakha, achu annakhala ekukucaka waaca wa axinama yaala, nave mu ilukuluku sakhalai, axinama yaala akhweya yaahaaca o Metiteraaneyo ni mu Eniya Yooxeerya. Mu 1832 ohoolo waya liivuru a Enklesi Dicionário da Bíblia Sagrada a Calmet (epaax. 139), ooloca: “Axinama yaala annaphwanyeya mu ivilivili sincipale sa eniya Yooxeerya, waacamela o peninsula o Sinai.” Moone tho The Tabernacle’s Typical Teaching (O Ensino Típico do Tabernáculo) a A. J. Pollock, London, epaax. 47.
(Mukwaha 40:34) Vaavaa neeku naahuruwela empa yeele yookumanamo, nave ncicimiho na Muluku naasareyamo mmushakalani.
w15 15/7 epaax. 21 epara. 1
Mpwanne Wookhalavo Ohiyana wa Yoole Onavareryela Muteko Awe?
Vaavaa tapernaakulu aakwaaxiweiye, nihuruku nimoha “naahuruwela empa yeele yookumanamo, nave ncicimiho na Muluku naasareyamo mmushakalani.” (Muk. 40:34) Ela yaari yawooniherya yookwakwaleya ya weemererya wa Yehova! Munoona hai mukhalelo Pasaleele ni Oholiyape yoonnaaya elukuluku yeela? Naamwi nsina naya nihiphwanyeyaka mu ichu seiho yaapankaaya, awo yaakhala oohakalala voosuwela wi Muluku aanareeliha wiilipixerya waya. (Masi. 10:22) Omwaahiyu, awo anahaala ohakalala woona wi ichu seihe yaapankaaya saanatitelela ophariheliwa mmuteko wa Yehova. Wakhala wi aaviihiwa mookhwani mu elapo evyaani, Pasaleele ni Oholiyape moohikhwa minikwa anahaala otikhiniheya oosuwela wi tapernaakulu aaphariheliwa mmalapelo eeparipari moovira wa iyaakha 500!
9-15 A NOVEMPURU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | ONAMUKUCHO 1-3
“Yoolakelela Ntakhara Soovaha”
(Onamukucho 1:3) “‘Wakhala mukucho woopahiwa wa emope, muchu aruuheke yeelopwana ehirakanle, aveleele vamulako wa mushakala wookumanamo, wi eemereriwe ti Apwiya.
(Onamukucho 2:1) “‘Mwaaruuhaka wa Apwiya, sooveleela sa soolya, ikhaleke ephepa yaphaama, emiineliwe makhurwa nave emiseriwe vasulu vaya erupani.
(Onamukucho 2:12) “‘Nto mveleeleke seiya wa Apwiya ntoko soovaha sa mulepulo. Ihipahiweru vanipuroni na mukucho ntoko mukucho wa vaikho wawaahakalaliha Apwiya.
it-3 epaax. 120
Soovaha
Soovaha sa mukucho. Soovaha sa mukucho saarino yoolakelela ya omvaha Muluku; mulapeli haahalano makupa makina a mwaaxinama. (Mulikanyihe ni Amut 11:30, 31, 39, 40.) Saanakuxiwa ni okerihiwa wa Yehova wi aakhele, naari tho ooniherye weemererya, yoovaha ntakhara yoocheka vakina vaya yaanatheteiwa. Yesu Kristu, ntoko “yoovaha ya mukucho” ohiiveleela moomalela, awaakhwaneleene.
it-3 epaax. 123 epara. 6
Soovaha
Soovaha sa soolya. Soovaha sa soolya saanapakiwa vamoha ni soovaha sawunlaana sa murecele, soovaha soopahiwa, soovaha ntakhara soocheka, nave tho soovaha sa mulepulo; ikwaha ikina saanapakiwa mmukhalelo wa ororomeliha. (Muk 29:40-42; Onam 23:10-13, 15-18; Nam 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; ekap 29) Soothene seiya seeriwano ni yoolakelela ya omuupuwelela Muluku ntakhara oreeliha ni ovaha wawe. Iho saanapwexereryiwa ni aseeti ni munyawa. Soovaha sa soolya saanwerya weeriwano mmukhalelo wa ephepa, iphaawu soohiheliwa miropo, naari yoolya yawaarikiwa mu epanela yawiixa. Makupa makina a soovaha sa soolya yaanakuhiwa va altare a soovaha soopahiwa, makupa makina yaanalyiwa ni anamukucho, nave vooloca sa soovaha sa murecele, saanalyiwa tho ni mwaneene oovaha. (Onam 6:14-23; 7:11-13; Nam 18:8-11) Hiyaavo yoovaha emoha wa seiya saavahiwa va altare yaaphwanela opwexereryiwa ni yooruruvaliha naari “oravo” (mwawooneya vooloca sa xarope a mwiri wa nroka naari inuku sa sawiima) seiho saahaala owerya oruruvaliha.—Onam 2:1-16.
(Onamukucho 3:1) “‘Mwaaruuhaka wa Apwiya mikucho sa murecele, yakhala emope, ekhaleke yeethiyana nari yeelopwana, ehirakanle.
it-3 epaax. 121 epara. 1
Soovaha
Soovaha soororomeliha (naari soovaha sa murecele). Soovaha soororomeliha saakheliwa ni Yehova yooniherya okhalano murecele ni yoowo. Alopwana ni ichoko saya yaanalya vamoha (vaate va tapernaakulu; ntoko sookhovelela, yaanateka misakala makupa yaakotelamo ekurtina yeeyo yaarukurerya vaate; mu empa ya Muluku, naakhalamo mapuro a olyamo). Mutokweene a anamukucho aanaakhela makupa mamoha, nave tho anamukucho akina, makupa makina mamoha. Yehova, moohakalala aanaakhela wunkhela woohakalaliha wa makhurwa yaawo yaapahiwa. Nikhami, nenlo nneemelela okumi, aanavahiwa Muluku, ntoko nomphwanelela yoowo. Mwawiihiiha, anamukucho, alapeli ni Yehova yaakhala ntoko yaalya vamoha, yooniherya okhalano waataana wa murecele. Muchu yoowo aalya aniiha ari mmukhalelo wooriipiheya (mukhalelo ori woothene wooriipiheya ni waalociwa mu Nlamulo) naari yoowo alya emece emanle okhapeleliwa opwaha elukuluku yoolakaniwa (mu elukuluku yooviha eyo yanwerya opacerya wuuca) aaphwanela okumihiwa mmulokoni. Owo aalamwiha naari ohicicimiha yoolya, moohipwacha aari ooriipiheya, naari olya yeele yaari yoothanyeya vamiithoni va Yehova Muluku, ooniheryaka ohicicimiha ichu saweela.—Onam 7:16-21; 19:5-8.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
(Onamukucho 2:13) “‘Wa mikucho soothene sa soolya mweeleeleke. Mwaaruuhaka muhicuwaleru weeleela ni maakha yaawo ari eneneeryo ya waataana ni Muluku anyu.
(Ezekiyeli 43:24) Waatheteyaka vamiithoni wa Apwiya, alipa a mukucho ehele maakha inama seiye, vaavaa eveleele ntoko mukucho woopahiwa wa Apwiya.
w04 15/5 epaax. 22 epara. 1
Miyaha sa Vasulu sa Liivuru a Onamukucho
2:13—Ntakhara heeni maakha yaaphwanela opwexereryiwa ni “mikucho soothene”? Hiyeeriwano yeeyo ni yoolakelela ya osiviha mikucho. Mu elapo yoothene, maakha ennaphariheliwa ntoko yookhapelelano. Ti woowereryeya weemererya wi yaanapwexereryiwano ni soovaha wi ihuuce naari osukumana.
(Onamukucho 3:17) “‘Nla nlamulo noohimala na nloko noothene na aIsarayeli vaavaa aneraaya enakhalavo: Muhilyeekeru makhurwa a mwaashinama nari nikhami.’”
it-2 epaax. 246
Makhurwa
Mathowa a nlamulo nenla. Mu Nlamulo na nlakano, nikhami ni makhurwa yooniwa ntoko yaamphwanela Yehova pahiru. Nikhami nneemelela ekumi, yeeyo pahiru ori Yehova onawerya ovaha; mwawiihiiha, nlo nnamphwanela yoowo. (Onam 17:11, 14) Makhurwa yooniwa okhala ntoko makupa oochuneyaxa a emece ya mwaaxinama. Soovaha sa makhurwa a mwaaxinama, mwawooneya, saahaala weeriwakano ni muupuwelo wawi awo yaari makupa oochuneyaxa yaamphwanela pahiru Yehova, yoowo ori namavaha a soothene, nave yaahaala wooniherya wi muchu aanakhalano nchuno na omvaha Muluku yeeyo aaweryeiye. Moorweela wa okhala yoosiphela wa Aisarayeli wooniherya nchuno naya na omvaha Yehova yeeyo yaaweryaaya, yaanalociwa wi saanapahiwa va altare ntoko “soolya” nave tho “wunkhela” wa yoowo. (Onam 3:11, 16) Mwa yeeyo, olya makhurwa waari woohiphwanelela wa yeeyo yeelihiwe ntakhara Muluku, ochekela ophwanelela wa Yehova. Olya makhurwa waaneeriha wi muchu akhwe. Moohiyana nnikhami, makhurwa yanwerya ophariheliwa ni soolakelela ikina, nyenya pahiru wakhala wi mwaaxinama okhwile mukhateiye naari iiphiwe ni mwaaxinama mukina.—Onam 7:23-25.
w04 15/5 epaax. 22 epara. 2
Miyaha sa Vasulu sa Liivuru a Onamukucho
3:17. Woona wi makhurwa yooniwa okhala oochuneyaxa naari makupa oophwanelela, owatiihiwa olya yaawuupuxerya Aisarayeli wi makupa oochuneyaxa yaamphwanela Yehova. (Map 45:18) Eyo ennanuupuxerya wi nnaphwanela omvaha Yehova yeeyo nnaweryaahu.—Masiposipo 3:9, 10; Kolosi 3:23, 24.
16-22 A NOVEMPURU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | ONAMUKUCHO 4-5
“Mumvahe Yehova Owerya Wanyu”
(Onamukucho 5:5, 6) “‘Aphwanyeya muchu achekenle hiiha, alokohe yoocheka awe. 6 Aveleele wa Apwiya epucepuche nari epuri mwa yoocheka eenreiyeno ntoko yoolivela awe. Mulipa a mukucho apake meerelo ookhurumuweliwa yoocheka ya muchu yoole.
it-3 epaax. 122 epara. 9
Soovaha
Soovaha ntakhara okhalano nthowa. Soovaha ntakhara okhalano nthowa saari tho soovaha ntakhara yoocheka, woona wi nthowa nri noothene, yoocheka. Saari soovaha savameekhaaya ntakhara yoocheka, yeeyo yaamweeriha muchu okhalano nthowa, nave saanahiyana vakhaani ni soovaha ikina ntakhara yoocheka, yeeyo enakhala woona wi saavahiwa mmukhalelo wa okhwaaniherya naari okookiherya ophwanelela. Moohipwacha ophwanelela iwo waari wa Yehova, naari wa nloko nawe naweela, yoowo ochekeliwe. Yoovaha ntakhara nthowa yooniherya omuhakalaliha Yehova wa ophwanelela yoowo ochekeliwe, naari okookiheryiwa wa ophwanelela wa namacheka oocharuwa, ni okhalano otaphuwa ntakhara yoocheka awe.—Mulikanyihe Isa 53:10.
(Onamukucho 5:7) “‘Muchu aahiweryaka oveleela wa Apwiya epucepuche nari epuri, aruuheke masiya meeli nari ipompa piili, emoha ya mukucho wooshipihano yoocheka, ekina ya mukucho woopahiwa.
w09 1/6 epaax. 26 epara. 3
Owo Onnapwacha Okotakota Wahu
Vooloca sa othokororya otokweene wa Yehova, Nlamulo ninnathariha: “Muchu aahiweryaka oveleela wa Apwiya epucepuche nari epuri, aruuheke masiya meeli nari ipompa piili.” (Eversikulu 7) Masu awi ‘aahiweryaka . . . oveleela’ enanwerya olociwa mmukhalelo ola ‘wakhala wi . . . haanono owerya wa okhalano.’ Wakhala wi mu Isarayeli ootepa ohaawa ahinawerya othuma epucepuche, Muluku aaneemererya ni ohakalalela yeeyo mulipa oovaha aahaaleiye owerya ophwanya—masiya meeli naari ipompa piili.
(Onamukucho 5:11) “‘Muchu aahikhalano masiya yaala meeli nari ipompa piili, aruuheke ikiilu piili sa ephepa yaphaama wi aveleele mukucho wooshipihano yoocheka. Nto ahiheleru makhurwa nari erupani ntakhara ori mukucho wooshipihano yoocheka.
w09 1/6 epaax. 26 epara. 4
Owo Onnapwacha Okotakota Wahu
Mano hanka wakhala wi muchu haanono owerya wi athume ipalame? Nlamulo naanaloca wi “Muchu aahikhalano masiya yaala meeli nari ipompa piili, aruuheke ikiilu piili sa ephepa yaphaama wi aveleele mukucho wooshipihano yoocheka. Nto ahiheleru makhurwa nari erupani ntakhara ori mukucho wooshipihano yoocheka,” (Eversikulu 11) Wa yoole aari oohaawaxa, Yehova aalakelela weeravo echu ni weemererya wi yoovaha ntakhara yoocheka ekhaleke yoohikhalano nikhami. O Isarayeli, ohaawa hiwaamuhiiha muchu waakhela mareeliho ntakhara ovaha mukucho naari okhalano ekari ya opaka murecele ni Muluku.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
(Onamukucho 5:1) “‘Oomwi muchu iichaneliwa weerela onamoona sa yeeyo onneiye nari iiwaleiye, ahilokoha, ookhalano yoocheka.
Muhuserye Orweela wa Akapuro Oororomeleya a Yehova
Nyuwaano tho munanwerya okhala oororomeleya voopacerya ni Yehova ni okhala oororomeleya wa akina moorweela wa okhala eepewe. Ntoko yootakiherya, nyuwaano munnawerya osuwela wi munna oopaka yoocheka etokotoko. Akhweya munamuchuna okhala oororomeleya wa yene, xaxaxa wakhala wi nthamwene naari muhima. Nyenya nyuwaano tho moosuwela wi ti wookhweleya okhala oororomeleya wa Yehova. Hiiha ntoko Natani, mmwiiwelele Yehova nyenya munooniherya eepewe ni munninyu. Mmuleele wi aaveke nikhaviheryo wa atokweene nave wi owo onaphwanela waaleela moohilekela. Wakhala wi haalenle, munaphwanela waaleela atokweene. Mweerano hiiha, munakhala oororomeleya wa Yehova. Nave mu elukuluku emohamoha, munakhala eepewe ni munninyu nthowa nawi atokweene anahaala omukhaviherya okhalano wanawiili onthamwene waphaama ni Yehova. Awo anahaala omulaka moopixa murima ni mwaphaama.—Mwaalakhanye Onamukutxho 5:1; Galasya 6:1.
(Onamukucho 5:15, 16) “Oomwi muchu ahilakenle achekela, awiiyerya Apwiya soovahiwa saya saweela, aruuheke mukucho woolivelano wa Apwiya, epucepuche yeelopwana ehirakanle. Evareriwe esisapo aya ya epucepuche yeele, echarihaka mphimo wa nipuro naweela. 16 Akookiherye tho soovaha seiyo saweela ochekenleiyeno, nave aaceererye tho yaneethanu aya. Soothene aveleele wa mulipa a mukucho. Aveleenle, mulipa a mukucho apake meerelo ookhurumuweliwa ni epucepuche yeele ya mukucho woolivelano, nave muchu yoole onarwa akhurumuweliwa.
it-3 epaax. 529 epara. 1
Weela
Axinama ni Soolya. Axinama aasilopwana oopacerya oyariwa, a ipucepuche ni a ipuri yooniwa okhala aweela ntakhara Yehova nave hiyaaphwanela woopoliwa. Yaaphwanela ovahiwa ntoko mukucho, nave makupa makina yaakhala a anamukucho. (Nam 18:17-19) Sawiima soopacerya ohephiwa vamoha ni saneekhumi saari saweela, hiihaa ntoko mikucho ni samahala soothene saaheliwe ntakhara muteko wa Apwiya mu nipuro naweela. (Muk 28:38) Ichu soothene saweela ntakhara Yehova saari saweelihiwa nave hisaaphwanela ophariheliwa mwaapure mwaapure naari ophariheliwa wiiliwiili, mmukhalelo woonanara. Yootakiherya emoha vooloca sa yeeyo nri nlamulo vooloca sa yaneekhumi. Wakhala muchu ookhapelela makupa mamoha ntoko yaneekhumi, nloce wi, wa yoohepha awe ya tiriku, nave voocharela owo mwaneene naari mmoha a echoko awe moohiwehereryeya akuxa nave apharihela ntakhara soothowa sa vaate, ntoko waapeya, muchu owo aanakhalano nthowa na ochekela nlamulo na Muluku vooloca sa ichu saweela. Nlamulo naanaloca wi yaaphwanela ovahaka mu nipuro naweela mphimo wa waaceererya ikwaha piili, waacererya va epucepuche emoha ehirakanle ntoko mukucho. Hiihaa naakhalavo ncicimiho ntokweene ntakhara ichu saweela saamphwanela Yehova.—Onam 5:14-16.
23-29 A NOVEMPURU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | ONAMUKUCHO 6-7
“Wooniherya Othamalela”
(Onamukucho 7:11, 12) “‘Iha ikano sa mikucho sa murecele sooveleeliwa wa Apwiya: 12 “Wakhala mukucho woothamala, vamoha ni mwaashinama, iveleeliweke tho iphaawu soohiheliwa miropo, ephepa ene yeetheiwe ni makhurwa, vamoha ni ipoolu soohiheliwa miropo, ikina isirikeliwe makhurwa, ikina sa ephepa yaphaama yeetheiwe ni makhurwa.
Yeeyo Nnahaalaahu Ohuserya mu Liivuru a Onamukucho
Nihusiheryo nanaawiili: Ninnamurumeela Yehova nthowa na omuthamalela ni omusivela. Nnahaala ohuseryavo echu moorweela wa othokororya mikucho sa murecele Aisarayeli yaapakaaya. Mikucho seiha saari makupa ookhweleya a malapelo eeparipari o Isarayeli akhalai. Liivuru a Onamukucho onnathariha wi Muisarayeli aanawerya ovaha mikucho sa murecele ntoko “mukucho yoola woothamala.” (Onam. 7:11-13, 16-18) Owo haapaka mukucho yoola nthowa na okhinyereryiwa, nyenya nthowa na ochuna. Yaari yooveleela yoochuna yeeyo Muisarayeli aapakeiye nthowa na omusivela Muluku awe, Yehova. Muchu yoowo aapaka mukucho, amusi awe ni anamukucho yaanakhuura enama ya mwaasinama ovahiwe mukucho. Nyenya makupa makina a enama pahiru yaaphariheliwa wi avahiwe Yehova. Makupa taani?
(Onamukucho 7:13-15) Ohiya seiya, iveleeliweke tho iphwaawu sooheliwa miropo ni mukucho yoola woothamala. 14 Wa sooveleela seiya soohiyana-hiyana, ehavuliweke emoha wi ekhale yoovaha yoothanleleya ya Apwiya. Yeela enii ekhaleke ya mulipa a mukucho yoole omisenre nikhami na mukucho wa murecele. 15 Enama ene ya mwaashinama yoole oheleliwe mukucho wa murecele woothamala, ekhuuriweke nihiku nenle na mukucho, ehihaleru yoomeelo aya.
w00 15/8 ipaax. 15-16 epara. 15
Mikucho Saamuhakalalinhexa Muluku
Yoovaha ekina ya wiiveleela waari mukucho wa soovaha soororomeliha, enatharihiwa mu Onamukucho ekapitulu 3. Nsina nla nnanwerya tho otaphuleliwa ntoko “mikucho sa murecele.” Mu Ehepiri, masu awi “murecele” ennathariha vancipale ohiya pahiru okhala ootaphuwa ntakhara ekhoco naari ntakhara owanawana. “Mpiipiliyani ennatharihiwa yeeyo, ntoko mukhalelo wa opaka murecele ni Muluku, muhakhu, ni ohakalala,” onnathariha liivuru Studies in the Mosaic Institutions (Estudos nas Instituições Mosaicas). Hisaapakiwa mikucho sa murecele ni yoolakelela ya opaka waataana ni Muluku, ntoko wi ammaalihawa, nyenya wooniherya othamalela vamoha ni wuupuwelela mareeliho a opaka murecele ni Muluku, yoowo onapuhiwa ni achu aneemereryiwa ni yoowo. Alipa a mukucho ni mulipa oovaha yaanalya vamoha mikucho seiye, nikhami vamoha ni makhurwa simanle ovahiwa wa Yehova. (Onam 3:17; 7:16-21; 19:5-8) Mmukhalelo woophwanelela ni woosiphela, mulipa oovaha, anamukucho ni Yehova Muluku yaanalya vamoha, yooniheryaka waataana woolipa waakhalavo.
(Onamukucho 7:20) “‘Nto muchu akhuuraru enama ya mukucho wa murecele wa Apwiya, ari mmwiikhoni, onarwa aikariwa mmulokoni mwa aIsarayeli.
w00 15/8 epaax. 19 epara. 8
Mikucho Soothamalela Seiyo Sinamuhakalaliha Yehova
Hanka vooloca sa muchu yoole aapaka sooveleela? Nlamulo ninnaloca wi oothene yoole aarwa wa Yehova aaphwanela okhala aweela ahikhanle ooriipiheya. Muchu akhala ooripiheya ni echu vyakala, voopaceryani aaphwanela opaka yooveleela ntakhara yoocheka naari ya nthowa, wi arehererye onthamwene awe waphaama ni Yehova, wi yoovaha awe yoopahiwa naari ya mukucho woolakelela wa murecele yeeweemereryiwa ni Yoowo. (Onam 5:1-6, 15, 17) Mwawiihiiha, mpwanne noosuwela ochuneya waya otitelela okhala aweela vamiithoni va Yehova? Wakhala wi ninnachuna wi malapelo ahu ekhale aweemereryiwa ti Muluku, nnaphwanela opaka matorokelo mwawaakuveya wa yeeyo yaahaala oneeriha ochekela malamulo a Muluku. Nnaphwanela ophuravo phaama nikhaviheryo noothene nnavahiwaahu ti Muluku—“Asitokweene a mmulokoni” vamoha ni “mukucho yoowo ori wooshipihano soocheka sahu,” Yesu Kristu.—Tiyako 5:14; 1 Yohani 2:1, 2.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
(Onam 6:6, [Onam 6:13 Tradução do Novo Mundo]) V’altari ohitxiphekeruvo moro, elukuluku yothene okhaleke wovarela.
it-2 epaax. 148 epara. 3
Mooro
Yeeyo yiiwanana ni tapernaakulu ni empa ya Muluku. Mooro woosiphela weeriwano mmalapelo a tapernaakulu, nyenya ohoolo waya mu empa ya Muluku. Wooxiixelo ori woothene, ni mahiku meeli ari oothene a ohiyu, namukucho aaphwanela opaha munyawa va altare a opahavo mukucho. (Muk 30:7, 8) Mu nlamulo na Muluku naanaceenyerya wi mooro wa va altare waaphwanela otitelela okhala woovarela. (Onam 6:12, 13) Sookhovelela ni moonelo wa Ayuta, wi mooro va altare waavarela ni yootikhiniha yoorweela wa Muluku, naamwi akina yeemereryaka, nyenya eyo heniiwanana ni Piipiliya. Mwawiiwanana ni sooleeliherya soopacerya sa Yehova wa Mose, anamwane a Aroni yaaphwanela ‘wiiseela mooro vanipuroni na mukucho’ ehaakumve okuhavo mukucho va altare. (Onam 1:7, 8) Yeeren,ye omanle otikitheryiwa onamukucho wa Aroni, nyenya tho, omanle ovahiwa mukucho mu otikitheryiwa onamukucho, mooro woorweela wa Yehova, yoowo waarweela mu neeku vasulu va tapernaakulu, waaheeyela yoovaha wa yoovaha yeele yaakhala va altare. Nyenya, mooro wootikhiniha waahooneya, ohiya yoole weeyela ikhuuni sa va altare, nyenya yoowo waakhuma wa Apwiya “omalihavo mukucho woothene ni makhurwa aya ene yaari vanipuroni na mukucho.” Mooro yoowo vano waatitelela va altare, ti yawooneya wi, yaari yawooniherya wa yookhumelela sa opwexereryiwa mooro waarweela wa Muluku vamoha ni mooro waari va altare. (Onam 8:14–9:24) Mmukhalelo mmohamoha, mooro wootikhiniha waarweenle wa Yehova waaheeyela mikucho, wookuchulani wa nivekelo na Solomoni mu weelihiwa wa empa ya Muluku.—2Math 7:1; moone tho Amut 6:21; 1Mam 18:21-39; 1Math 21:26 sootakiherya ikina Yehova aapharihenleiye mooro mukhalelo wootikhiniha, aakhelaka soovaha sa alapeli awe.
(Onam 6:17, [Onam 6:25 Tradução do Novo Mundo]) “Amuleele Aaroni ni anamwane awe, ariki: ‘Iha ikano sa mikucho sooshipihano soocheka: Mwaashinama a mikucho seiya, ahitiweeke vanipuroni vaavale onahitiwavo a mikucho soopahiwa. Mukucho ola ti waweelasha.
si epaax. 27 epara. 15
Liivuru a Mpiipiliyani Numero 3—Onamukucho
(3) Yaanaceenyeryiwa opakiwa yooveleela ntakhara yoocheka yoohilakelela, naari yoocheka epakiwe mmukhalelo woowoka. Mwaaxinama yoowo aavahiwa iiwanana ni mukhalelo wa yoocheka epakiwe yeeyo yaaya oveleeliwa ni—namukucho, ntoko muloko woothene, muhooleli naari muchu vyakala. Moolikana ni soovaha soopahiwa soolakelela ni soovaha sa murecele sa muchu ti muchu, soovaha ntakhara soocheka sakhala sooceenyeryiwa.—4:1-35; 6:24-30.
30 A NOVEMPURU–6 A TESEMPURU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | ONAMUKUCHO 8-9
“Yawooniherya Ntakhara Mareeliho a Yehova”
(Onamukucho 8:6-9) Aamutheteya Aaroni ni anamwane awe, aasusuliha ni maahi. 7 Aamuwariha Aaroni mucamwa woorekama, ammakelela muceka, amuwariha tho evistitu ni malaya ntoko namakhata, amaka ni muceka woorempwa-rempwa. 8 Ammakela tho ekuwo ya vachirima, ahelamo Urimi ni Tumini. 9 Aamuwariha cipwacha mmuruni ari ni eneneeryo ya weelihiwa vayuuci, ntoko mummo Apwiya yaamulamulenlaaya Moose.
(Onamukucho 8:12) Aamiinela tho vamuru wa Aaroni makhurwa yaale awunnyereryiwano muteko, nave yoola aaveleeliwa wa Muluku.
it-2 epaax. 414
Otikitheryiwa
Mose aamurapiha Aroni vamoha ni anamwane awe Nataape, Apihu, Eliyasari, ni Itamari (naari wi, aahaalamulela wiirapiha) epasiya ya enyacu yaari vaate aakuhamo ikuwo soocicimiheya sa soowara sa namukucho. (Nam 3:2, 3) Voocharela, iphariheliwaka soowara seiha, aawarihiwa Aroni, soowara seiho seemelela okhalano mikhalelo saphaama ni waakhela mirici mmuteko awe. Ohoolo waya, Mose aamoociha tapernaakulu, ikaruma soothene, nipuro noopahavo mukucho, hiihaa ntoko epasiya, ni ikaruma ikina saaphariheliwa. Eyo yaataphulela wi, saaphwanela ophariheliwa pahiru mmuteko wa Muluku, ni ophariheliwa mmalapelo. Voomaliheryani, Mose aamoociha Aroni amiinelaka makhurwa vamuruni vawe.—Onam 8:6-12; Muk 30:22-33; Sal 133:2.
(Onamukucho 9:1-5) Yaakhwanaka mahiku mathanu namararu a efesta yeele, Moose aamwiichana Aaroni ni anamwane awe vamoha ni asitokweene a Isarayeli. 2 Aahi wa Aaroni: “Omuruuhe mwaasaana amope mwaamulopwana a mukucho wooshipihano yoocheka ni epucepuche yeelopwana ya mukucho woopahiwa, soothene ihirakanle, oveleele wa Apwiya. 3 Waaleele aIsarayeli wi eruuhe tho epuri yeelopwana ya mukucho wooshipihano yoocheka, vamoha ni mwaasaana a emope ni a epucepuche ihirakanle, sa eyaakha emoha sa mukucho woopahiwa. 4 Eruuhe tho emope yeelopwana ni epucepuche wi iheleliwe mukucho wa murecele vamiithoni va Apwiya vamoha ni mukucho wa soolya seetheiwe ni makhurwa, ntakhara olelo Apwiya anamwiisooneiha wa nyuwo.” 5 Hiihaa yaarwano vamulako wa mushakala wookumanamo soothene seiyo Moose aarummeiye. Muloko woothene wa aIsarayeli waathukumana vaavale, weemenle vamiithoni va Apwiya.
it-2 epaax. 415 epara. 8
Otikitheryiwa
Yaakhwanaka mahiku mathanu namararu, namukucho, ari ooreheryeya okhala vanipuro namukucho, (nihirivo nikhaviheryo na Mose) mu ekwaha yoopacerya, apharaka muteko wa omiserya maahi ntakhara nloko na Aisarayeli, yaawo xaxaxa yaachuna omiseryiwa, ohiya pahiru ntakhara soocheka saya, nyenya tho moorweela wa ohiiwelela waya nthowa na olapela yoophwaniherya ya ewooro, yeeyo yaahimuhakalalinhe Yehova. (Onam 9:1-7; Muk 32:1-10) Oriki mukuchuliwaru muteko yoola wa otikitheryiwa onamukucho ovyaani, Yehova aahooniherya weemererya wawe ni owooniherya yaawo moorweela wa orumiha mooro wootikhiniha, moorweela wa neeku ntokotoko nenlo naarukurenrye vasulu va tapernaakulu, yoowo waamalinhevo mukucho woothene va altare.—Onam 9:23, 24.
(Onamukucho 9:23, 24) Moose ni Aaroni yaavolowa mu empa yookumanamo; ekhumme yaahaareeliha achu. Vaavaa Apwiya yaahooniha ncicimiho naya nootikhiniha wa muloko woothene. 24 Yaarumiha nikalume na mooro, omalihavo mukucho woothene ni makhurwa aya ene yaari va nipuro na mukucho. Achu yonnaaya, yaakhuwela moohakalala, ethipela iyuuci saya vathi.
Yeeyo Nnahaalaahu Ohuserya mu Liivuru a Onamukucho
Nihusiheryo naneesese: Yehova onnareeliha makupa a veelaponi yavathi a marehereryo awe. Muupuwele yeeyo yeeren’ye mu eyaakha ya 1512 ahaakumve Kristu, vaavaa tapernaakulu aakuhiweiye vasulu va mwaako Sinai. (Muk. 40:17) Mose aahihoolela muthukumano vaava Aroni ni anaawe yaathanliwaaya okhala anamukucho. Nloko na Aisarayeli naahithukumana wi noone mukhalelo anamukucho yeeraaya eperekhe mu ekwaha yoopacerya mikucho sa asinama. (Onam. 9:1-5) Yehova oonihenrye hai wi aaheemererya onamukucho yoole woopacerya? Vaavaa Aroni vamoha ni Mose yaarelihaaya muloko, Yehova aahirumiha mooro yoowo weeyenle moomalela mikucho seiho saari va altari.—Mwaalakhanye Onamukutxho 9:23, 24.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
(Onamukucho 8:6) Aamutheteya Aaroni ni anamwane awe, aasusuliha ni maahi.
w14 1/11 epaax. 13 epara. 6
Ntakhara Heeni Nnaphwanela Okhala Aweela
Nlamulo nawi anamukucho a Isarayeli ekhaleke aweela omwiilini nookhalano yootaphulela etokweene wa achu a Yehova olelo. Yaale anamuhuserya Piipiliya ni hiyaano wiiliwiili annoona wi mapuro ahu a malapelo ni mawarelo ahu taweela. Mwawiihiiha, weela wa onamukucho onnanikhaviherya osuwela wi muchu yoowo onwela va mwaako woorakama wa malapelo a Yehova onaphwanela okhala “éparipari murima.” (Mwaalakhanye Salmo 24:3, 4; Yes. 2:2, 3.) Muteko ahu wa Muluku onaphwanela weeriwano ni muupuwelo, murima, ni mwiili waweela. Ela enooniherya ochuneya waya wiisaalikhela, wi nsuwele makupa anakhweleya otoroka wi nikhale aweela. (2 Akor. 13:5) Ntoko yootakiherya, muchu oopatisiwa yoowo onoona epwitikiri mwaayiini onaphwanela wiikoha, ‘Kinnooniherya wi kiri aweela?’ Voocharela onaphwanela waavya nikhaviheryo wi amalihe yookhovelela yeeyo.—Yak. 5:14.
(Onamukucho 8:14-17) Moose aaruuha emope yeelopwana ya mukucho wooshipihano yoocheka. Aaroni ni anamwane awe yaakuherya matata aya vamuru va emope yeele, 15 ehitiwa. Moose aakusha nikhami, atapha ni ekatha awe asirikela manyaka oomasheshe a nipuro na mukucho wi eelihe. Nikhami nikna aayeeherya mukhice wa nipuro nenle na mukucho, annyereryaka wa Muluku, wi vaavale opakiwekevo meerelo ookhurumuweliwa. 16 Moose aakusha, epaha vanipuro vaavale makhurwa oothene a mmirimani, hapa vamoha ni mirukuruku ni makhurwa anahuruwela. 17 Nto ya va mwaashinamani yaahanle, eshapala, ethayi, vamoha ni macipwi, saapahiwa vaikho okhwipi wa mishakala ntoko Apwiya yaamulamulenlaaya Moose.
it-3 epaax. 17-18 epara. 6
Mose
Muluku aamweera Mose okhala awaataanyiha a nlakano na Nlamulo ni Aisarayeli, murici wa vasulu muchu aahaahaleiye okhalano vamiithoni va Muluku, Yesu Kristu, Awaatanyiha a nlakano na hiihaano. Mose ammiserya liivuru a nlakano ni nikhami sa mikucho sa axinama, yeemelela “makupa” yaamphwanela Yehova nave tho (moohikhwa minikwa yaaphwanela a Asitokweene) “makupa” makina wa muloko. Liivuru a nlakano ntakhara muloko, yoowo waakhulenle wi “soothene Apwiya aloncaaya nnamweerano.” (Muk 24:3-8; Ahe 9:19) Mu murici awe ntoko mulipa awaataanyiha, Mose aakhalano ekari ya ohoolela wa otekiwa wa tapernaakulu ni opakiwa ikaruma sawe, mukhalelo wa ompaka yoowo aaleliweiye ni Muluku, otikitherya onamukucho, omoociha tapernaakulu ni Aroni, onamukucho, vamoha ni makhurwa ooreelihiwa avameekhaaya. Voocharela aavareryela miteko mitokotoko soopacerya weelihiwa onamukucho ovyaani.—Muk ekap 25-29; Onam ekap 8, 9.