Ireferensiya Inaphwanyeya va Yoochariha ya Mithukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
1-7 A MAIYU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | 2 MATHARIHELO 17-19
“Nwooneke Akina Hiihaa Ntoko Yehova Onawooneiye”
Mulipeleli, 3/2017 epaax. 23 epara. 7
Apwanne Munahaala Opharihela Yeeyo Erempwale?
7 Hankooni vano nthokororye yootakiherya ya Yosafati mwaana a Asa. Owo aahikhalano mikhalelo mincipale saphaama ophiyerya wi Yehova aanahakalala. Nave vaavaa amuroromeleiye Yehova, owo aanapaka ichu sincipale saphaama. Nyenya owotho aahipaka soolakelela soonanara. Ntoko yootakiherya, owo aahipaka marehereryo wi mwanawe amuthele mwaana a Akape Mwene oonanara murima. Ohoolo waya Yosafati aahikhala ni Akape mu owana ni anakhoco a wa Asiriya, naamwi mulipa miririmu Mikeya aamuloponle wi ahikhale ni yoowo. Okhoconi, anakhoco a wa Asiriya yaahimphara Yosafati enahaala vakhaani omwiipha. (2 Matharihelo 18:1-32) Vaavaa aakookenleiye o Yerusalemu, mulipa miririmu Yehu aahimukoha: “Ti nthowa na seni wakelawe omukhaviherya mutxhu ònanara murima? Onaweryevo hai wi weyano watàne ni mwitxana a Apwiya?”—Mwaalakhanye 2 Matharihelo 19:1-3.
Mulipeleli, 1/8/2015 ipaax. 11-12 ipara. 8-9
Muupuwelele Osivela Otokweene wa Yehova
8 Yehova onachuna wi nimusuwele ntoko muchu onanisivela ni ohinateteiwa ni soohesa sahu. Owo onaavya yeeyo eri yaphaama mwa hiyo. (2 Math. 16:9) Wi nooniherye, muthokororye yaweereya ya Mwene Yosafati a Yuteya. Mweelukuluku ekina, Yosafati aaheemererya omuhoola Mwene Akape mu ekhoco wi amoopole Ramoti-kileyati mmatani mwa Asiiriya. Alipa a miririmu oowoka 400 yaamuroromeliha Akape wi aahaala okhumelela phaama, nyenya mulipa a miririmu eeparipari a Yehova Mikeya aaloherya wi aahaala ovoothiwa. Akapi aakhwa mu ekhoco, nave Yosafati aakophola. Vaavaa aachikenleiye o Yerusalemu, owo aahuuliheya muru nthowa na omukhaviherya Akape. Naamwi hiiha, Yehu, mwaana a Hanani, aamuleela Yosafati: “Apwiya ahèma itxhu ikina saphama werawe.”—2 Math. 18:4, 5, 18-22, 33, 34; 19:1-3, BNM.
9 Omapacereryo wa olamulelo awe, Yosafati aalamulela wi mamwene, Aleevi ni anamukucho yeece orukurerya epooma ya Yuteya yaahusihaka achu malamulo a Yehova. Muteko owo waakumiherya mphurelo ophiyerya wi achu a maloko makina yaapacerya omoova Yehova. (2 Math. 17:3-10) Aai, Yosafati aaheera echu moolosowa, nyenya Yehova aanoona ichu saphaama owo aapankeiye. Yaweereya yeela ya Piipiliya ennanihusiha wi moohipwacha ohiphaameya wahu, Yehova onahaala otitela okhalano osivela otokweene wa hiyo wakhala wi ninniilipixerya omuhakalaliha ni murima woothene.
Muhakhu Woomunepani
Mulipeleli, 3/2017 ipaax. 17-18 ipara. 10-11
Mmurumeele Yehova ni Murima Waphaama!
10 Yosafati mwaana a Asa “àtxara mphiro athonyeriweiye t’atithinya Asa.” (2 Matharihelo 20:31, 32) Mwawiihai? Hiiha ntoko atiithi awe, Yosafati aahaalipiha achu otitelela omulapela Yehova. Owo aahaarumiha alopwana oya muceche wo Yuteya wi yaahusihe achu “livuru a malamulo a Apwiya.” (2 Matharihelo 17:7-10) Owo aaya muceche wa omwene woomoko wa Aisarayeli, achu yaakhala omwaako Efraimu wi “àkòkiherye w’Apwiya.” (2 Matharihelo 19:4) Yosafati aari mwene ‘atxanre Apwiya mwa sothene ni murima wothene.’—2 Matharihelo 22:9.
11 Olelo, Yehova onachuna wi achu ehusihiwe sa yoowo, nave oothene hiyo nnanwerya okhaviherya muteko yoola. Apwanne muri oolakelela okhaviherya muteko yoola mweeri ti mweeri? Apwanne munnasiveliwa waahusiha akina sa Piipiliya wi awotho epacerye omulapela Yehova? Apwanne munnavekela vooloca sa mwaha yoowo? Wakhala wi moowetha, Yehova onahaala wookhaviheryaani opaceryiha yoohuserya ya Piipiliya. Apwanne mwahaala okhala ooreheryeya omuhusiha muchu naamwi eyo ehaalaka omaliha elukuluku anyu ya wiichuuwa? Hiiha ntoko Yosafati eerenryeiye waakhaviherya akina wi emuchareke Yehova, nnanweryatho waakhaviherya yaale aceechen’ye omunepani. Navetho, asitokweene a muloko annapaka marehereryo a omweecelela ni omukhaviherya muchu iikariwe mmulokoni onooniherya ocharuwa.
8-14 A MAIYU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | 2 MATHARIHELO 20-21
‘Mmuroromele Yehova, Muluku Anyu’
Mulipeleli, 1/12/2014 ipaax. 19-20 epara. 8
Ovootha Vamoha Makuchuwelo a Elapo Ela
8 Mmahiku a Mwene Yosafati, achu a Muluku yaakumana ni mwiicani akuru, “akhotxo antxipalesa” a ilapo soorukurerya. (2 Math. 20:1, 2, BNM) Moothamaleleya, alapeli a Muluku hiyeerenrye omvootha mwiicani ni ikuru saya. Ohiya yeeyo, yaachimakela wa Yehova. (Mwaalakhanye 2 Matharihelo 20:3, 4.) Nave hiyenreno mookawanyeya, muchu ti muchu eerakano ntoko onuupuweleiye naari onachuneiye. Yaweereya ya Piipiliya ennanleela: “Atxhu othene o Yudeya yàri òvekela vamithoni v’Apwiya, vamoha ni asàraya ni anàya akhani.” (2 Math. 20:13, BNM) Amiravo ni awunnuwela yaari awiiwanana mu nroromelo wi echarihe ohoolela wa Yehova, nave Yehova aawaakiha ntakhara mwiicani aya. (2 Math. 20:20-27) Ela yootakiherya yaphaama ya mukhalelo wa ovootha makacamiho ntoko achu a Muluku.
Mulipeleli, 11/2021 epaax. 16 epara. 7
Atheli Avyaani—Mpharihele Okumi Anyu wi Mmurumeele Yehova
7 Yehova aaloca wa Yosafati moorweela wa Muleevi awiichaniwa Yahasiyeli. Yehova aaloca: “Mukhale vaava, mweemele, munawoona Apwiya waavootha waya mu nipuro nanyu.” (2 Math. 20:13-17) Mweeparipari ola tahi mukhalelo wawunlaana wa owaniha ekhoco! Nyenya, sooleeliherya seiha hisaarweenle wa muchu; iho saarweenle wa Yehova. Amuroromelaka Muluku awe moomalela, Yosafati aahiiwelela sooleeliherya seiha. Vaavaa owo ni achu awe yaakelaaya okumana ni amwiicani, owo aaheemela ohoolo wa anakhoco awe, ohiya ntoko anakhoco amavyakelo, nyenya ntoko alipa a wiipa ehirino ikaruma sa owanano ekhoco. Yehova aahaakhwaniherya yoolaiherya awe wa Yosafati; Owo aawana ni amwiicani yaale ooreheryeya.—2 Math. 20:18-23.
Muhakhu Woomunepani
Perspicaz vol. 2 epaax 35 ipara. 3-4
Jeorão
Pelo menos em parte devido à má influência da sua esposa, Atalia, Jeorão não trilhou os caminhos justos de seu pai, Jeosafá. (2Rs 8:18) Jeorão não só assassinou seus seis irmãos e alguns dos príncipes de Judá, mas também desviou seus súditos de Jeová para deuses falsos. (2Cr 21:1-6, 11-14) Todo o seu reinado foi assolado tanto por dificuldades internas como lutas externas. Primeiro, Edom se rebelou; daí, Libna se revoltou contra Judá. (2Rs 8:20-22) Numa carta dirigida a Jeorão, o profeta Elias avisou: “Eis que Jeová dá um grande golpe ao teu povo, aos teus filhos, e às tuas esposas, e a todos os teus bens.” Ademais, ó Rei Jeorão, “terás muitas doenças, uma enfermidade dos teus intestinos, até que os teus intestinos saiam por causa da doença, dia após dia”.—2Cr 21:12-15.
Tudo aconteceu exatamente assim. Jeová permitiu que árabes e filisteus invadissem o país e levassem cativos as esposas e os filhos de Jeorão. Deus permitiu que somente escapasse o filho mais moço de Jeorão, Jeoacaz (também chamado Acazias), concessão esta, porém, feita apenas por causa do pacto do Reino celebrado com Davi. “Depois de tudo isso, Jeová o feriu [a Jeorão] nos intestinos com uma doença para a qual não havia cura.” Dois anos depois, “lhe saíram os intestinos” e ele gradualmente morreu. Assim findou a vida deste homem iníquo, que “se foi sem ser desejado”. Foi sepultado na Cidade de Davi, “mas não nas sepulturas dos reis”. Acazias, seu filho, tornou-se rei em seu lugar.—2Cr 21:7, 16-20; 22; 1Cr 3:10, 11.
15-21 A MAIYU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | 2 MATHARIHELO 22-24
“Yehova Onnachuwela Miteko sa Olipa Murima”
Sentinela, 1/4/2009 epaax. 24 ipara. 1-2
Jeoás abandonou a Jeová por causa de más companhias
ERA uma época terrível em Jerusalém, a cidade onde ficava o templo de Deus. O Rei Acazias tinha acabado de ser morto. É difícil até pensar no que a mãe dele, Atalia, fez depois disso. Ela mandou assassinar os filhos de Acazias—seus próprios netos! Você sabe por quê?—Para que ela governasse a nação em vez deles.
No entanto, um dos netos de Atalia que ainda era bebê, Jeoás, foi salvo, e sua avó não soube de nada. Gostaria de saber como ele se salvou?—Uma tia do bebê, chamada Jeoseba, escondeu Jeoás no templo de Deus. Ela podia fazer isso porque seu marido era o Sumo Sacerdote Jeoiada. Assim, os dois cuidaram da segurança de Jeoás.
Sentinela, 1/4/2009 epaax. 24 ipara 3-5
Jeoás abandonou a Jeová por causa de más companhias
Durante seis anos, Jeoás foi mantido em secreto no templo. Ali, ele aprendeu tudo sobre Jeová Deus e Suas leis. Por fim, quando Jeoás completou 7 anos, Jeoiada tomou uma ação para fazê-lo rei. Você gostaria de saber como Jeoiada fez isso e o que aconteceu com a avó de Jeoás, a malvada Rainha Atalia?—
Jeoiada secretamente chamou a guarda especial que os reis de Jerusalém tinham naquela época. Contou-lhes como ele e sua esposa haviam salvado o filho do Rei Acazias. Daí, Jeoiada mostrou Jeoás para aqueles guardas, que concluíram que Jeoás tinha o direito de ser o governante. Então, fizeram um plano.
Jeoiada levou Jeoás para fora e o coroou. Com isso, o povo ‘começou a bater palmas e a dizer: “Viva o rei!”’ Os guardas cercaram Jeoás para protegê-lo. Daí, quando Atalia percebeu toda essa alegria, ela correu para fora e começou a gritar que aquilo era errado. Mas, com a autorização de Jeoiada, os guardas a mataram.—2 Reis 11:1-16.
Perspicaz vol. 1 epaax 818 epara. 9
Enterro, Lugares De Sepultamento
O justo sumo sacerdote Jeoiada recebeu a honra de um enterro “na Cidade de Davi, junto aos reis”, sendo a única pessoa mencionada que não era da linhagem real que recebeu tal distinção.—2Cr 24:15, 16.
Muhakhu Woomunepani
Perspicaz vol. 2 ipaax 1221-1222
Zacarias
12. Filho do sumo sacerdote Jeoiada. Após a morte de Jeoiada, o Rei Jeoás desviou-se da adoração verdadeira, dando ouvidos a conselhos errados, em vez de aos profetas de Jeová. Zacarias, primo de Jeoás (2Cr 22:11), advertiu severamente o povo sobre isso, mas, em vez de este se arrepender, apedrejou-o no pátio do templo. As palavras de Zacarias ao morrer foram: “Que Jeová o veja e o exija de volta.” Este pedido profético foi atendido, porque não somente a Síria causou grande dano a Judá, mas também Jeoás foi morto por dois dos seus servos, “por causa do sangue dos filhos de Jeoiada, o sacerdote”. A Septuaginta grega e a Vulgata latina dizem que Jeoás foi morto para vingar o sangue do “filho” de Jeoiada. O texto massorético e a Pesito siríaca, porém, rezam “filhos”, possivelmente usando o plural para indicar a excelência e o mérito do filho de Jeoiada, Zacarias, profeta-sacerdote.—2Cr 24:17-22, 25.
22-28 A MAIYU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | 2 MATHARIHELO 25-27
‘Yehova Ookhalano Sincipale Soowerya woovahaani Opwaha Seiha’
Perspicaz vol. 2 epaax. 32 epara. 1
Jeoás
Jeoás também alugou cem mil dos seus soldados ao rei de Judá, para lutarem contra os edomitas. No entanto, seguindo os conselhos dum “homem do verdadeiro Deus”, eles foram dispensados, e, embora lhes fosse pago antecipadamente cem talentos de prata (US$ 660.600), ficaram irados por terem sido mandados para casa, provavelmente por perderem o esperado quinhão do despojo. Assim, depois de voltarem para o N, saquearam pequenas cidades do reino meridional, desde Samaria (talvez sua base de operações) até Bete-Horom.—2Cr 25:6-10, 13.
Mulipeleli, 8/2021 ipaax. 30-31 epara. 16
Ti Mwawiihai Muneeraanyu ‘Mulawihe’ Oreera Murima wa Yehova?
16 Mpake owetha wanyu ntakhara Yehova. Hiyaano hinnachuna ohiya ichu nnasiveliwaahuno wi nimuhakalalihe Yehova. (Ekle. 5:19, 20) Nyenya wakhala wi noothanla ohipaka sincipale mmuteko wa Yehova nthowa nawi hinnachuna ohiya ichu seiho nnasiveliwaahuno nnahaala olikana ni mulopwana a mu niphwanaphwaniho na Yesu yoowo iilipisenrye wi aphwanye ichu sincipale saphaama nyenya ahinathokororya vooloca sa Muluku. (Mwaalakhanye Luka 12:16-21.) Munna awiichaniwa Christian, yoowo onakhala o Fransa, ooloca: “Miyaano nkaavaha elukuluku aka ni ikuru saka ntakhara Yehova ni emusi aka.” Owo ni mwaariye yaalakelela okhala mapiyoneero. Nyenya wi yaakhwaniherye yoolakelela yeela, awo yaaphwanela ohiya miteko saya. Wi eweryeke wiikhaviherya, awo yaampacerya nakoso mukhaani, nave yaahuserya waakhwaneliwa ni yeeyo yaaraayano. Apwanne awo annahakalala nthowa na ohiya ichu ikina wi epake opiyoneero? Christian ooloca: “Ninnahakalala vancipale ni orummwa ahu wa hiihaano nave ninnasiveliwa owoona oohuserya a Piipiliya ni yaawo nnaasekuryaahu ehuseryaka vooloca sa Yehova.”
Muhakhu Woomunepani
Sentinela, 15/12/2007 epaax. 10 ipara. 1-2
Você tem um conselheiro espiritual?
COM apenas 16 anos, Uzias tornou-se rei do meridional reino de Judá. Ele governou por mais de 50 anos, desde fins do nono até o início do oitavo século AEC. Ainda bem jovem, Uzias “fazia o que era direito aos olhos de Jeová”. O que o influenciou a seguir um proceder justo? O registro histórico relata: “[Uzias] tendia continuamente a buscar a Deus nos dias de Zacarias, instrutor no temor do verdadeiro Deus; e nos dias em que buscava a Jeová, o verdadeiro Deus o tornou próspero.”—2 Crônicas 26:1, 4, 5.
Além desse trecho bíblico, pouco se sabe sobre Zacarias, o conselheiro do rei. Mas como “instrutor no temor do verdadeiro Deus”, Zacarias exerceu uma ótima influência para o bem no jovem governante. A The Expositor’s Bible (Bíblia do Expositor) observa que Zacarias obviamente era “um homem versado em conhecimentos sagrados, rico em experiência espiritual e capaz de transmitir seus conhecimentos”. Certo erudito bíblico concluiu sobre Zacarias: “Ele era bem versado em profecias e . . . um homem inteligente, devoto e bom; e, pelo visto, exercia grande influência sobre Uzias.”
29 A MAIYU–4 A YUNYU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | 2 MATHARIHELO 28-29
“Munanwerya Omurumeela Yehova Naamwi Asitiithi Anyu Ehiri Yootakiherya Yaphaama”
Mulipeleli, 2/2016 ipaax. 10-11 epara. 8
Mwaatakiherye Asinthamwene a Yehova
8 Munnuwelo wa Esekiya waari woohiyana ni wa Ruthi. Owo aari a nloko naathanliwe ti Muluku. Nyenya tahi wi Aisarayeli oothene yaahiikhalelaru oororomeleya. Atiithi a Esekiya, Mwene Akasiya, aari oonanara murima. Owo hoonihenrye ncicimiho empa ya Muluku nave aahaalekecha achu wi yaalapeke amuluku akina. Ophiyerya wi Akasiya aanaasuka anamwane awe wi ekhale mukucho wa amuluku atheru. Chiryene onamwane wa Esekiya waari woothananiha!—2 Mamwene 16:2-4, 10-17; 2 Matharihelo 28:1-3.
Mulipeleli, 2/2016 ipaax 11-12 ipara. 9-11
Mwaatakiherye Asinthamwene a Yehova
9 Yootakiherya yoonanara ya Akasiya yaahaala omweeriha mwanawe Esekiya okhala oonanara murima ni omurukunuwela Yehova. Olelo, akina yaawo avileenle vakhaani ompwaha Esekiya annoona wi aakhalano nthowa naphaama na ‘omurukunuwela Muluku’ naari onanariwa ni marehereryo awe. (Masiposipo 19:3) Akina anoona wi nthowa na ophwiiwa mu emusi yoonanara enanweeriha okhalano okumi woonanara naari otakiherya soohesa saya. (Ezekiyeli 18:2, 3) Apwanne muupuwelo ola ti waphaama?
10 Mwawiiwanana ni okumi wa Esekiya ennooniherya wi naakulo na nikoho nla ti nawi hooye! Haavo mathowa aphaama a okhala oonanariwa ni Yehova. Owo haneeriha wi ichu soonanara sinaaphacuwela achu. (Yobi 34:10) Eparipari wi asitiithi ananwerya waahusiha anamwane aya weera ichu saphaama naari soonanara. (Masiposipo 22:6; Kolosi 3:21) Nyenya ela henataphulela wi emusi ahu enahaala olakelela mukhalelo wa omuchu nnahaalaahu okhala. Ntakhara heeni? Nthowa nawi Yehova oonivaha yamahala ya yoothanla yoochuna, enataphulela wi nnanwerya othanla weera yaphaama naari yoonanara. (Malamulo 30:19) Mano Esekiya aapharihenle hai yamahala yeela yasisapo?
11 Naamwi atiithi awe yaari mwene oonanara o Yuteya, Esekiya aari aphaama. (Mwaalakhanye 2 Mamwene 18:5, 6.) Aathanla ohichariha yootakiherya yoonanara ya atiithi awe. Opwaha yeeyo, owo aathanla waawiriyana phaama alipa miririmu a Yehova, ntoko Isaiya, Mikeya, ni Oseya. Aawiriyana phaama ikano ni olaka waya. Eyo yaamuceenyerya orehererya ichu sincipale seiye atiithi awe yaananarinhaaya. Aarehererya empa, amveka Muluku wi akhurumuwele soocheka sa achu, nave aahaapwesa amuluku atheru mu elapo. (2 Matharihelo 29:1-11, 18-24; 31:1) Ohoolo waya, vaavaa Mwene o Asiiriya Senekeripe aachuneiye ompahula Yerusalemu, Esekiya aahooniherya olipa murima ni nroromelo ntokweene. Owo aaroromela okhapelela wa Yehova nave aahaalipiha achu awe. (2 Matharihelo 32:7, 8) Mu elukuluku vakhaani Esekiya aahiirumiha, nyenya vaavaa Yehova aamulankeiye, aahiiyeviha. (2 Matharihelo 32:24-26) Chiryene Esekiya yootakiherya yaphaama wi ncharihe. Owo heemerenrye wi emusi awe enanarihe okumi awe. Opwaha yeeyo, aahooniherya wi aari nthamwene a Yehova.
Muhakhu Woomunepani
Sentinela, 15/2/2012 ipaax. 24-25
Natã—Leal defensor da adoração pura
Como fiel adorador de Jeová, Natã apoiou com entusiasmo o plano de Davi de construir o primeiro centro permanente da adoração pura na Terra. Naquela ocasião, porém, Natã pelo visto expressou seus próprios sentimentos, em vez de falar em nome de Jeová. Naquela noite, Deus instruiu seu profeta a levar uma mensagem diferente para o rei: não seria Davi quem construiria o templo de Jeová. A pessoa que faria isso seria um dos filhos de Davi. Natã anunciou também que Deus estava fazendo um pacto com Davi, no sentido de que seu trono ficaria “firmemente estabelecido por tempo indefinido”.—2 Sam. 7:4-16.
A vontade de Deus era diferente da ideia de Natã sobre a construção do templo. Sem murmurar, porém, esse humilde profeta cedeu ao propósito de Jeová e cooperou com ele. Que belo exemplo a imitar, caso Deus de alguma forma nos corrija. A atuação posterior de Natã como profeta mostra que ele não perdeu o favor de Deus. Realmente, parece que Jeová inspirou Natã e Gade, o visionário, a orientar Davi na organização de 4 mil músicos nos serviços do templo.—1 Crô. 23:1-5; 2 Crô. 29:25.
5-11 A YUNYU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | 2 MATHARIHELO 30-31
“Othukumana Vamoha ti Waphaama wa Hiyo”
Perspicaz vol. 1 epaax. 920 epara. 2
Ezequias
Seu Zelo pela Adoração Verdadeira. Ezequias demonstrou seu zelo pela adoração de Jeová assim que ascendeu ao trono, à idade de 25 anos. Seu primeiro ato foi reabrir e consertar o templo. Daí, convocando os sacerdotes e os levitas, disse-lhes: “Está agora achegado ao meu coração concluir um pacto com Jeová, o Deus de Israel.” Era um pacto de fidelidade, como se o pacto da Lei, embora ainda vigente, mas negligenciado, fosse inaugurado de novo em Judá. Com grande vigor, passou a organizar os levitas nos seus serviços, e restabeleceu os arranjos para instrumentos musicais e para o canto de louvores. Era nisã, o mês de se celebrar a Páscoa, mas o templo, bem como os sacerdotes e os levitas, estavam impuros. Até o dia 16 de nisã já se limpara o templo e se restauraram os seus utensílios. Teve de se fazer então uma expiação especial por todo o Israel. Primeiro, os príncipes trouxeram sacrifícios, ofertas pelo pecado para o reino, o santuário e o povo, seguidos por milhares de ofertas queimadas apresentadas pelo povo.—2Cr 29:1-36.
Perspicaz vol. 1 epaax. 920 epara. 3
Ezequias
Visto que a impureza do povo impedia sua celebração da Páscoa na época normal, Ezequias valeu-se da lei que permitia os impuros celebrarem a Páscoa um mês mais tarde. Convocou não somente Judá, mas também Israel, por meio de cartas enviadas por correios ao país inteiro, desde Berseba até Dã. Os correios se confrontaram com motejos por parte de muitos; mas alguns, especialmente de Aser, Manassés e Zebulão, humilharam-se a ponto de comparecer, bem como alguns de Efraim e de Issacar. Além disso, estavam presentes muitos adoradores não israelitas de Jeová. Provavelmente, era difícil para alguns, do reino setentrional, que estavam a favor da adoração verdadeira, estar presentes. Eles, iguais aos mensageiros, enfrentariam oposição e zombaria, visto que o reino das dez tribos estava num estado decadente, mergulhado na adoração falsa e fustigado pela ameaça assíria.—2Cr 30:1-20; Núm 9:10-13.
Perspicaz vol. 1 epaax. 920 ipara. 4-5
Ezequias
Após a Páscoa, celebrou-se a Festividade dos Pães Não Fermentados por sete dias, com uma alegria acompanhante tão grande, que a congregação inteira decidiu prolongá-la por mais sete dias. Mesmo em tempos tão perigosos, prevaleceu a bênção de Jeová, de modo que “veio a haver grande alegria em Jerusalém, pois desde os dias de Salomão, filho de Davi, rei de Israel, não houve nada igual a isso em Jerusalém”.—2Cr 30:21-27.
Que se tratava duma genuína restauração e reavivamento da adoração verdadeira e não apenas uma reunião emocional passageira se vê no que se seguiu. Antes de retornarem para casa, os celebrantes saíram e destroçaram as colunas sagradas, demoliram os altos e os altares, e cortaram os postes sagrados em todo o Judá e Benjamim, e até mesmo em Efraim e Manassés. (2Cr 31:1) Ezequias deu o exemplo por esmiuçar a serpente de cobre que Moisés tinha feito, porque o povo fizera dela um ídolo, fazendo fumaça sacrificial a ela. (2Rs 18:4) Depois da grande festividade, Ezequias assegurou a continuação da adoração verdadeira por organizar as turmas sacerdotais e providenciar o sustento dos serviços no templo; exortou à obediência à Lei com respeito aos dízimos e as contribuições das primícias aos levitas e aos sacerdotes, o que o povo apoiou de todo o coração.—2Cr 31:2-12.
Muhakhu Woomunepani
Mulipeleli, 9/2018 ipaax. 6-7 ipara. 14-15
“Mwasuwelà Yela ni Munatxhariha, Munamukhala [Oohakalala]”
14 Mukhalelo mukina nnooniheryaahu wi naachu awiiyeviha ori okhala namawiriyana aphaama. Tiyako 1:19 onnanleela ‘okhala òmalelene wiwa.’ Yehova namawiriyana oophwanelela. (Maphatxuwelo 18:32; Yosuwa 10:14) Ntoko yootakiherya, mwaalakhanye ovaanela onaphwanyeya mu Mukwaha 32:11-14. (Mwaalakhanye.) Naamwi Yehova ahaachunne moonelo wa Mose, owo aahimweemererya Mose othariha mukhalelo ooneiye. Apwanne mwanwerya onwiriyana moopisa murima muchu yoowo aahense khalai nave voocharela mucharihe sooleeliherya sawe? Chiryene, Yehova onnaawiriyana moopisa murima oothene yaale anavekela ni nroromelo.
15 Mwiikohe mukhatiinyu: ‘Waakhanle wi Yehova tawiiyeviha ophiyerya waawiriyana achu mmukhalelo aamuwiriyanneiye Aparahamu, Rakeli, Mose, Yosuwa, Manowa, Eliya, ni Esekiya, apwanne nkinaphwanela weererya opaka emohamoha? Apwanne kanwerya waavaha annaka oothene ncicimiho noopwaha moorweela wa waawiriyana nave ochariha sooleeliherya saya wakhala wooweryeya? Mano, mmulokoni mwaka naari mu emusi aka ookhalamo yoowo kaahaalaaka ompwacha chiryene? Tiheeni kinaphwanelaaka opaka vooloca sa yeela?’—Maphatxuwelo 30:6; Amuthoriha 13:9; 1 Mamwene 17:22; 2 Matharihelo 30:20.
12-18 A YUNYU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | 2 MATHARIHELO 32-33
“Mwaalipihe Anna ni Arokora Anyu Variyari va Ilukuluku Sookacamiha”
Perspicaz vol. 1 epaax. 241 epara. 3
Assíria
Senaqueribe. Senaqueribe, filho de Sargão II, atacou o reino de Judá durante o 14.º ano de Ezequias (732 AEC). (2Rs 18:13; Is 36:1) Ezequias se rebelara contra o jugo assírio imposto em resultado da ação de seu pai, Acaz. (2Rs 18:7) Senaqueribe reagiu por levar de varrida a Judá, alegadamente conquistando 46 cidades (veja Is 36:1, 2), e daí, de seu acampamento em Laquis, exigiu que Ezequias lhe pagasse um tributo de 30 talentos de ouro (c. US$ 11.560.000) e de 300 talentos de prata (c. US$ 1.982.000). (2Rs 18:14-16; 2Cr 32:1; compare isso com Is 8:5-8.) Embora esta soma fosse paga, Senaqueribe enviou seu porta-voz para exigir a rendição incondicional de Jerusalém. (2Rs 18:17–19:34; 2Cr 32:2-20) Ter Jeová causado, subsequentemente, a destruição de 185.000 das tropas do jactancioso assírio, em uma só noite, obrigou este a retirar-se e a voltar a Nínive. (2Rs 19:35, 36) Ali foi mais tarde assassinado por dois de seus filhos e substituído no trono por outro filho, Esar-Hadom. (2Rs 19:37; 2Cr 32:21, 22; Is 37:36-38) Estes eventos, com a exceção da destruição das tropas assírias, estão também registrados num prisma de Senaqueribe e num de Esar-Hadom.—FOTOS, Vol. 1, p. 957.
Sentinela, 15/11/2013 epaax. 19 epara. 12
Quem os “sete pastores e oito príncipes” representam hoje?
12 Jeová está sempre disposto a fazer por nós aquilo que não somos capazes de fazer sozinhos, mas ele espera que façamos o que está ao nosso alcance. Ezequias consultou “seus príncipes e seus poderosos”, e juntos decidiram “tapar as águas das fontes que se achavam fora da cidade . . . Além disso, tomou coragem e reconstruiu toda a muralha decaída e ergueu sobre ela torres, e por fora construiu outra muralha, . . . e fez armas de arremesso em abundância, bem como escudos”. (2 Crô. 32:3-5) Com o objetivo de proteger e pastorear Seu povo naquele tempo, Jeová usou vários homens corajosos—Ezequias, seus príncipes e os profetas espiritualmente fortes.
Sentinela, 15/11/2013 epaax. 19 epara. 13
Quem os “sete pastores e oito príncipes” representam hoje?
13 O que Ezequias fez a seguir foi ainda mais importante do que tapar as águas ou reforçar as muralhas da cidade. Por ser um bom pastor, ele reuniu o povo e os encorajou espiritualmente com as palavras: “Não tenhais medo nem fiqueis aterrorizados por causa do rei da Assíria . . . , pois conosco há mais do que os que estão com ele. Com ele há um braço de carne, mas conosco está Jeová, nosso Deus, para nos ajudar e para travar as nossas batalhas.” Que lembrete fortalecedor—Jeová lutaria por seu povo! Ao ouvirem isso, os judeus ‘começaram a se firmar nas palavras de Ezequias, o rei de Judá’. Note que foram as “palavras de Ezequias” que deram coragem ao povo. Ele, seus príncipes e os homens poderosos, assim como os profetas Miqueias e Isaías, foram bons pastores, conforme Jeová havia predito por meio de seu profeta.—2 Crô. 32:7, 8; leia Miqueias 5:5, 6.
Muhakhu Woomunepani
Mulipeleli, 10/2021 ipaax. 4-5 ipara. 11-12
Ocharuwa Weeparipari Tiheeni?
11 Mweelukuluku aya, Yehova aahaakhula mavekelo a Manase. Owo aahoona wi Manase aatorokeya mweeparipari nthowa na ichu seiho aalonceiye mu nivekelo. Mwawiihiiha, Yehova aanwiriyana Manase vaavaa aavenkeiye wi akhurumuweliwe nave aamweemererya owo okhala mwene wanaawiili. Manase aapaka owetha wawe wi ooniherye wi aacharuwa mweeparipari. Owo aapaka echu yeeyo Akape aahaapankeiye. Owo aatoroka meecelo awe. Owo aahiya malapelo atheru nave aahaaceenyerya achu omulapela Yehova. (Mwaalakhanye 2 Matharihelo 33:15, 16.) Manase aanachuna olipa murima ni nroromelo wi eereno yeela, woona wi ahaakumve ocharuwa, owo aari yootakiherya yoonanara wa amusi awe, wa achu awe oocicimiheya, ni muloko awe mu iyaakha sincipale. Nyenya vaavaa Manase uuluvanleiye, aaheererya oreherya makacamiho yaawo aatannyileiye. Mwawooneya, aahikhala yootakiherya yaphaama wa musulwawe Yosiya, yoowo aakhanle mwene aphaama.—2 Mam. 22:1, 2.
12 Tiheeni nnahuseryaahu orweela wa yootakiherya ya Manase? Owo aahiiyeviha, nave aapaka sincipale. Owo aahivekela, wi amoreliwe ikharari. Nave aahitoroka meecelo awe. Owo aahiilipixerya vancipale wi arehererye makacamiho yaawo aatannyileiye, nave aahipaka owetha wawe wi amurumeele Yehova ni waakhaviherya akina weerano emohamoha. Yootakiherya ya Manase ennaakhaviherya yaale epanke ichu sincipale soonanara. Ninnawerya woona wi Yehova Muluku ‘taphaama ni oolevelela.’ (Sal. 86:5) Okhurumuweliwa ti wooweryeya—wa yaale anacharuwa mweeparipari.
19-25 A YUNYU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | 2 MATHARIHELO 34-36
“Apwanne Munnaphuravo Vancipale Orweela wa Masu a Muluku?”
Perspicaz vol. 1 ipaax. 1178-1179
Hulda
Quando Josias ouviu a leitura do “próprio livro da lei”, encontrado por Hilquias, o sumo sacerdote, durante a obra de restauração do templo, ele enviou uma delegação para indagar de Jeová. Esta dirigiu-se a Hulda, a qual, por sua vez, transmitiu a palavra de Jeová, que indicava que todas as calamidades decorrentes da desobediência, registradas no “livro”, recairiam sobre aquela nação apóstata. Hulda acrescentou que Josias, por se ter humilhado perante Jeová, não contemplaria essa calamidade, mas que ele seria ajuntado a seus antepassados e levado ao seu cemitério em paz.—2Rs 22:8-20; 2Cr 34:14-28.
Sentinela, 15/6/2009 ipaax. 10-11 epara. 20
Seja zeloso pela casa de Jeová!
20 Durante a obra de restauração organizada pelo Rei Josias, o Sumo Sacerdote Hilquias ‘achou o livro da lei de Jeová dado pela mão de Moisés’. Ele o entregou ao secretário da corte, Safã, que passou a ler seu conteúdo para Josias. (Leia 2 Crônicas 34:14-18.) Com que resultado? O rei rasgou imediatamente as suas vestes em sinal de lamento e ordenou que seus homens consultassem a Jeová. Por meio da profetisa Hulda, Deus proveu uma mensagem condenando alguns dos costumes religiosos em Judá. No entanto, o empenho de Josias em remover as práticas idólatras foi notado, de modo que permaneceu no favor de Jeová apesar das calamidades preditas para a nação como um todo. (2 Crô. 34:19-28) O que podemos aprender disso? Com certeza, o nosso desejo é o mesmo que o de Josias. Queremos acatar prontamente as orientações de Jeová, levando a sério o exemplo alertador do que poderá acontecer se permitirmos que a apostasia e a infidelidade contaminem a nossa adoração. E podemos confiar que, como no caso de Josias, Jeová notará com aprovação o nosso zelo pela adoração verdadeira.
Muhakhu Woomunepani
Mulipeleli, 3/2017 ipaax. 25-26 ipara. 15-17
Apwanne Munahaala Opharihela Yeeyo Erempwale?
15 Wookuchulani, tiheeni nnahuseryaahu orweela wa Yosiya? Naamwi Yosiya aari mwene aphaama, owo aahipaka yoohesa yeeyo yaamweerinhe okhwa. (Mwaalakhanye 2 Matharihelo 35:20-22.) Tiheeni yeeren’ye? Yosiya aahipacerya owana ekhoco ni Neko, mwene o Yikuputu, naamwi nahaarivo nthowa na owana. Chiryene, Neko aahimuleela Yosiya wi haaya owana ni yene. Piipiliya onaloca wi masu a Neko ‘yàrwa wa Muluku.’ Nyenya Yosiya aaya okhoconi nave aahiiphiwa. Vano ntakhara heeni aaya owana ni Neko? Piipiliya hanaloca.
16 Yosiya aaphwanela osuwela waakhanle wi yeeyo Neko aalonceiye chiryene yaarweela wa Yehova. Mwawiihai? Owo aaphwanela omukoha Yeremiya, mmoha a alipa miririmu a Yehova. (2 Matharihelo 35:23, 25) Navetho Yosiya aaphwanela othokororya phaama mwaha yoowo. Neko, aaya o Karkamisi wi awane ni nloko nikina, ohiya ni achu o Yerusalemu. Nave Neko haamunyemunle Yehova ni achu awe. Yosiya huupuwelenle mwawiiseela vooloca sa ichu seiya ahaakumve opaka yoolakelela. Tiheeni nnahuseryaahu? Vaavaa nnakhalaahuno nikacamiho nave onachuneya opaka yoolakelela, voopacerya nnaphwanela othokororya yeeyo Yehova aahaaleiye ochuna wi nipake.
17 Vaavaa nnachunaahu opaka yoolakelela, voopacerya nnaphwanela wuupuwelela mukhalelo malakiheryo a Piipiliya aneeraaya enikhaviherye ni mukhalelo wa opharihela. Mu ilukuluku ikina, akhweya nnamuchuna otholathola mu soolaleeryiwa sahu naari oveka miruku wa mutokweene. Owo onamunikhaviherya wuupuwelela vooloca sa malakiheryo makina a Mpiipiliya. Mwaanyiherye yaweereya ela: Murokora otheliwe ni muchu ohiri Namoona. Owo onnapaka marehereryo wi aye mmuteko woolaleerya nihiku nimoha. (Saweriwa T’arummwa 4:20) Nyenya mu nihiku nenlo, iyawe hanachuna wi aye mmuteko woolaleerya. Owo onnamuleela wi hanamaliha elukuluku yincipale vamoha nave aamusiveliwa omukuxa mwaariye wi eye nipuro nammoori. Vano murokora onnathokororya iciciri sa Piipiliya wi imukhaviherye opaka yoolakelela ya miruku. Owo onnasuwela wi onaphwanela omwiiwelela Muluku nave wi Yesu onlamulela waapaka oohuserya. (Mateu 28:19, 20; Saweriwa T’arummwa 5:29) Nyenyatho onnuupuwela wi muthiyana onaphwanela omucicimiha iyawe nave wi akapuro a Muluku anaphwanela okhala aphaama. (Éfeso 5:22-24; Filipi 4:5) Apwanne iyawe oneererya omuhiiha olaleerya, naari wi owo onachuna omaliha elukuluku ni mwaariye mu nihiku nenlo? Ntoko akapuro a Yehova, nnachuna opaka soolakelela saphaama nave inahaala omuhakalaliha Yehova.
26 A YUNYU–2 A YULYU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | ESTRA 1-3
“Mweemererye Ophariheliwa ni Yehova”
Mulipeleli, 3/2022 epaax. 14 epara. 1
Apwanne Munnoona Yeeyo Sakariya Oonneiye?
AYUTA yaahakalala vancipale. Yehova Muluku ‘aatannya munepa wa Siru’ Mwene o Persiya wi aataphule Aisarayeli, yaawo yaamalinhe iyaakha sincipale o Papulu ntoko akapuro. Mwene aapaka yoolokoha wi Ayuta ekookele owannyaya wi ‘yàtekele empa Apwiya, Muluku a Isarayeli.’ (Esd. 1:1, 3, BNM) Ela yaari yoohakalaliha chiryene! Ela yaataphulela wi malapelo a Muluku eeparipari yaahaala okookiheryiwa wanaawiili mu elapo yeeyo owo aavanheiye achu awe.
Mulipeleli, 10/2017 ipaax. 21-22 epara. 2
Ikaaro ni Nleha Sinookhapelelaani
2 Sakariya aahisuwela wi Ayuta yaawo yaakookenle o Yerusalemu yaari alapeli a Yehova. Awo yaari “yale Muluku àhenleiye mmurimani mwaya otxhuna” wi ehiye ipa ni maroca aya o Papulu. (Esdra 1:2, 3, 5) Awo yaahin’ye elapo yaasuwenlaaya phaama wi epake mukwaha eyaaka mu elapo yeeyo ancipale a yaawo yahintonkwaaya woona. Wuuluula oteka empa ya Yehova waari wookhweleya wa Ayuta yaale ophiyerya wiiveleela opaka mukwaha wawoopiha wa mastatiya 1.600.
Muhakhu Woomunepani
Sentinela, 15/1/2006 epaax. 19 epara. 1
Destaques do Livro de Esdras
1:3-6. Assim como alguns dos israelitas que ficaram em Babilônia, muitas Testemunhas de Jeová hoje não podem ingressar no serviço de tempo integral ou servir onde a necessidade é maior. No entanto, elas apóiam e incentivam as que podem, e fazem donativos para promover a obra de pregação do Reino e de fazer discípulos.