MWAHA WOOHUSERYA 27
NCIPO 73 Munivahe Olipa Murima
Mukhale Oolipa Murima Ntoko Satoki
“Satoki [aari] mmiravo oowerya ni oolipa murima.” —1 MATH. 12:28.
IPONTU SA VASULU
Nnahaala woona mukhalelo yootakiherya ya Satoki enahaalaaya onikhaviherya okhala oolipa murima.
1-2. Satoki aari taani? (1 Matharihelo 12:22, 26-28)
MWAANYIHERYE yaweereya ela. Muloko wa achu opwaha 340.000 yaahiphitaana vaavaa Tavite aareiye mwene o Israyeli. Mu mahiku mararu, muloko yoola waahikhala omwaako waacamela o Heporoni, awo yaari oohakalalaxa, echekulaka, etheyaka, ni emwiipelaka macipo Yehova. (1 Math. 12:39) Variyari va muloko yoola aahikhalavo mmiravo awiichaniwa Satoki. Nyenya Yehova oheeriha wi hiyaano nisuwele wi owo aari weiwo. (Mwaalakhanye 1 Matharihelo 12:22, 26-28.) Nyenya Satoki aari taani?
2 Satoki aari namukucho yoowo aarumeela vamoha ni Mulipa a Mukucho Apiyatari. Yehova aahimvaha masuwelelo ni mavyakelo a wiiwexexa yookhwela awe. (2 Sam. 15:27) Vaavaa achu yaachunaaya malakiheryo a miruku, awo yaamukoha Satoki. Nyenya tho owo aari muchu oolipa murima. Mmwaha yoola, nnahaala otikitheryeya mmukhalelo yoola wa Satoki wa olipa murima.
3. (1) Ntakhara heeni nnaphwanelaahu okhalano olipa murima? (2) Tiheeni nnahaalaahu othokororya mmwaha yoola?
3 Mmahiku yaala ookuchula, Satana onnapaka owetha wawe wi aahiphele achu a Yehova. (1 Pet. 5:8) Vaavaa nnanweheryaahu Yehova wi amutoloxe Satana ni mukhalelo yoola wa ichu, hiyaano nnaphwanela okhala oolipa murima. (Sal. 31:24) Vano hankooni noone mikhalelo miraru nnahaalaahu otakiherya olipa murima wa Satoki.
MUKHAVIHERYE OMWENE WA MULUKU
4. Ntakhara heeni achu a Muluku annachuna okhalano olipa murima wi ekhaviherye Omwene wa Muluku? (Moone tho eruku.)
4 Ntoko achu a Yehova, hiyaano ninnakhaviherya Omwene wa Muluku ni murima ahu woothene, nyenya ikwaha ikina onnachuneya olipa murima wi niwerye weerano yeeyo. (Mat. 6:33) Ntoko yootakiherya, mu elapo yeela yoonanara, hiyaano nnaphwanela okhalano olipa murima wi nimwiiwelele Yehova ni olaleerya michaka saphaama. (1 Ate. 2:2) Nave tho ti woochuneya olipa murima wi ntitelele ohipaka makupa a elapo, vaavaa mukhalelo yoola wa ichu wiiliwiili onakawanyeyaaya mmakupa a epolitika. (Yoh. 18:36) Alapeli ancipale a Yehova aayeleela sookhalano saya, ohooxeya woomwiilini nthowa na okhalihiwa moonanara, nave tho ophiyerya owaleliwa mukariposo nthowa na ohichuna ovolowela miyaha sa epolitika ni okhala anakhoco a elapo.
Tiheeni munahaalaanyu weera vaavaa akina anapaceryaaya oloca miyaha sa epolitika? (Moone eparakrafu 4)
5. Ntakhara heeni Satoki aanachuna olipa murima wi amukhaviherye Tavite?
5 Satoki haakele o Heporoni pahiru wi apake makupa a efesta yeeyo yeeren’ye vaavaa Tavite aakhaleiye mwene. Owo aahiya o Heporoni iireherenrye ni ooreheryeya ntakhara ekhoco. (1 Math. 12:38) Owo aari ooreheryeya omukhaviherya Tavite wi ewaakihe Aisarayeli wa amwiicani aya. Satoki akhweya haari nakhoco amavyakeloxa, nyenya owo aari oolipa murima.
6. Ti mwawiihai Tavite ovanheiye yootakiherya yaphaama ya olipa murima wa Satoki? (Salmu 138:3)
6 Ti mwawiihai Satoki aahusenryeiye okhala oolipa murima? Owo aanakhala ni alopwana ancipale ooweryaxa nave tho yaawo yaari oolipa murima. Moohikhwa minikwa, owo aahusenrye orweela wa yootakiherya aya. Ntoko yootakiherya, Tavite aari muhooleli ni nakhoco oolipa murima nave nthowa na yeeyo Aisarayeli oothene yaanamukhaviherya wi akhale mwene. (1 Math. 11:1, 2) Tavite aahimuroromela Yehova wi awane ni amwiicani awe. (Sal. 28:7; Mwaalakhanye Salmu 138:3.) Satoki aahikhalano sootakiherya seiyo aahaaleiye ochariha—alopwana ntoko Yehoyata ni mwanawe Penaiya yoowo tho aari nakhoco, hiiha ntoko ahooleli 22 yaawo yaamukhaviherya Tavite. (1 Math. 11:22-25; 12:26-28) Naari nthowa na nikhaviheryo na alopwana yaala oororomeleya wi Tavite akhale mwene, nave awo yaahipaka owetha waya wi emukhapelele.
7. (1) Sootakiherya taani sa mutano inahaala onikhaviherya okhalano olipa murima? (2) Ntoko enooniheryiwaaya mu exilema, Tiheeni muhusenryaanyu orweela wa yootakiherya ya munna Nsilu?
7 Hiyaano tho nnanwerya okhalano olipa murima, vaavaa nnahuseryaahu sootakiherya sa alapeli akina a Yehova yaawo yaari oolipa murima nave akhavihenrye moororomeleya Omwene wa Muluku. Mwene ahu Yesu Kristu, ookhooca opaka makupa mmukhalelo wa ichu wa elapo ya Satana. (Mat. 4:8-11; Yoh. 6:14, 15) Owo ilukuluku soothene aahimuroromela Yehova wi akhaleno olipa murima yoowo aachuneiye wi apake yeeyo yaari yaphaama. Olelo tho, nookhalano sootakiherya sincipale sa alopwana, amiravo yaawo yaakhoonce owaniha ekhoco naari opaka makupa mmiteko sa epolitika sa alamuleli. Munoona hai waalakhanya saweereya seiya sa amiravo mu esaiti jw.org?a
MWAAKHAVIHERYE ANNINYU
8. Mmukhalelo taani atokweene akhweya anaphwanelaaya wooniherya olipa murima?
8 Hiyaano achu a Yehova ninnasiveliwa okhaviheryana mukina ni mukhwaawe. (2 Ako. 8:4) Nyenya weerano yeeyo onnachuneya okhalano olipa murima. Ntoko yootakiherya, variyari va ekhoco, atokweene onnachuneya waalipiha anna a mmulokoni, yaavahaka nikhaviheryo makupa oomunepani, nave akhweya tho ophiyerya okhapelela soothowa saya soomwiilini. Atokweene annasivela ipucepuche sa Yehova, mwa yeeyo awo ari ooreheryeya ohoolela yawoopiha vyakala wi evahe nikhaviheryo noothene nenlo anna anachunaaya. (Yoh. 15:12, 13) Vaavaa atokweene aneeraayano yeeyo, nnanwerya oloca wi awo anachariha yootakiherya ya Satoki.
9. Mwawiiwanana ni 2 Samuwele 15:27-29, tiheeni Tavite amvenkeiye Satoki wi eere? (Moone tho eruku.)
9 Tavite okumi awe waari va yawoopiha. Mwanawe Apusaloni aachuna omwiipha nave wi owo akhale mwene. (2 Sam. 15:12, 13) Tavite aanachuna ochawela o Yerusalemu mwawaakuveya! Owo aahiloca wa alapeli awe: “Nivinye, nchawe mwamvayi nivuluwe wa Avishalomu!” (2 Sam. 15:14, PMM) Vaavaa alapeli awe yaachawaaya, Tavite aahoona wi waanachuneya wi ahale muchu mmoha o Yerusalemu wi avareryeke yeeyo Apusaloni aahaaleiye weeraka, nave mwa weerano hiiha avahereryeke michaka sene wa Tavite. Wa nthowa na yeeyo, owo aahimurumiha Satoki ni anamukucho akina okookela opooma, ntoko anamichaka. (Mwaalakhanye 2 Samuwele 15:27-29.) Nyenya waanachuneya okhalano ekaasoope. Woona wi yeeyo Tavite aavenkeiye weera yaari echu yawoopihaxa—ophiyerya tho okumi aya ene. Mwaanyiherye yeeyo Apusaloni—mulopwana yoowo pahiru uupuwela sawaweru, a nrima ni awaakha—aahaaleiye omweerela Satoki ni anamukucho akina, waakhanle wi oosuwela wi awo yaari anamahocela nave wi annamukhapelela Tavite!
Tavite aahimurumiha Satoki wi apake muteko woovila ni wawoopiha (Moone eparakrafu 9)
10. Ti mwawiihai Satoki ni akina yaamukhapelenlaaya Tavite?
10 Tavite aahikhalano marehereryo, mwa yeeyo owo aanachuna nikhaviheryo na Satoki ni nthamwene awe mukina oororomeleya Husayi. (2 Sam. 15:32-37) Echarihaka marehereryo, waanachuneya okhala ntoko wi Husayi aamukhaviherya Apusaloni nave amvahaka yoowo ekano vooloca sa mukhalelo wa omuhiphela Tavite, mweeparipari eyo yaahaala omvaha elukuluku Tavite wi iirehererye ntakhara ohiphela yoowo. Voocharela, vaavaa Apusaloni aacharinheiye moonelo wa Husayi, Husayi aahimuleela Satoki ni Apiyatari yeeyo yeeren’ye. (2 Sam. 17:8-16) Voocharela tho awo yaahimurumihela michaka Tavite, emuleelaka owo yeeyo Apusaloni aalakelenleiye weera. (2 Sam. 17:17) Nnikhaviheryo na Yehova, Satoki ni anamukucho akina yaahiwerya okhapelela okumi wa Tavite.—2 Sam. 17:21, 22.
11. Nni ntakiherye hai olipa murima wa Satoki vaavaa nnaakhaviheryaahu annihu?
11 Hanka wakhala wi anna mmulokoni annahoolela mukhalelo wawoopiha nave enachuna nikhaviheryo nahu, ti mwawiihai nnahaalaahu ochariha yootakiherya ya Satoki ni okhala oolipa murima? (1) Mucharihe ohoolela. Variyari va mukhalelo yoowo wawoopiha ti woochuneya otitelela okhala awiiwanana. Nave tho ti woochuneya wiiwelela ohoolela yoowo onarwa ofiliyali. (Ahe. 13:17) Atokweene anaphwanela wuupuxeryaka wiiliwiili ohoolela wa marehereryo vooloca sa mukhalelo wa okhala ooreheryeya ntakhara ipahu sa maphacuwelo. (1 Ako. 14:33, 40) (2) Mukhale oolipa murima, nyenya oovyaka. (Mas. 22:3) Muupuwelele muhaakumve weera echu. Muhichimakele yawoopiha. (3) Mmuroromele Yehova. Muupuwele wi Yehova onnatepa ochunaxa okhala wanyu phaama, hiiha tho wa anninyu. Yehova onanwerya wookhaviheryaani ovaha nikhaviheryo wa anna mookhapeleleya.
12-13. Tiheeni muhusenryaanyu orweela wa yaweereya ya Viktor ni Vitalii? (Moone tho eruku.)
12 Moone yootakiherya ya Viktor ni Vitalii, anna eeli yaawo ekhavihenrye okawa yoolya ni maahi wa anna variyari va ekhoco ya o Ukaraniya. Viktor ooloca “Hiyaano naahaavya mmapuro oothene yoolya. Nave moorukurerya mwahu ikwaha sincipale niiwa itiiruru. Munna mmoha yoowo aarino elooxa aahipaka yoovaha ya soolya. Yoovaha yeela yaahaakhaviherya vancipale anna wiikhaviheryano mu elukuluku ya vakhaani. Vaavaa naateexeryaahu mukaaroni mwahu yoolya yeeyo yaavahiwe, epompa yaahimorela waacamela nipuro naaryaahuvo pahiru ameetru awaakhwana 20. Variyari va nihiku nenle, miyaano kaanavekela wa Yehova wi akivahe olipa murima wi kititelele waakhaviherya anna.”
13 Vitalii ooloca: “Waari woochuneya olipa murima otokweene. Mukwaha aka woopacerya waamalinhe iwora 12. Elukuluku yoothene kaanavekela wa Yehova.” Vitalii aahooniherya olipa murima ni ovyaka. Owo ooloca: “Kaahimveka Yehova wi akivahe miruku ni wiichacala. Pahiru miyaano kaavira mu ephiro yeeyo yaaweemereryiwe ni alamuleli. Nroromelo naka naahikhala noolipaxa vaavaa kaawoonnaaka anna elapaka vamoha. Awo yaanakhaviherya oviihamo ikhukulu mmuxeweni, yaahithukumanya soowara ni soolya eruuha nave yaahikhaviherya oteexerya mukaaroni mwahu, nave tho yaahinivaha nipuro na okona variyari va mukwaha.”
Vaavaa munaakhaviheryaanyu anninyu mu elukuluku yoovila, mukhale oolipa murima nyenya tho oovyaka (Moone iparakrafu 12-13)
MUTITELELE OKHALA OOROROMELEYA WA YEHOVA
14. Nniisoona hai vaavaa muchu yoowo nnamusivelaahu onalakeleleiye omuhiya Yehova?
14 Emoha ya saweeha eri yoovilaxa ovilela ori vaavaa mmusi ahu naari nthamwene awaacameleyaxa onamuhiyeiye Yehova. (Sal. 78:40; Mas. 24:10) Wakhala wi osivela wahu otokweene waari wa muchu owo, onamukhala woovilaxa ovilela mmukhalelo ene yoowo. Waakhanle wi nyuwaano munnahoolela yaweereya yeela, muroromele wi waakhanle wi Satoki nlelo aari mukumi, owo aahaala wiiwexexa mukhalelo muniisoonaanyu.
15. Ntakhara heeni Satoki aanachuna okhalano olipa murima wi atitelele okhala oororomeleya? (1 Mamwene 1:5-8)
15 Satoki aahititelela okhala oororomeleya wa Yehova, vaavaa nthamwene awe Apiyatari aalakelenleiye okhala oohiroromeleya. Eyo yeeren’ye waacamela omakuchuwelo wa olamulelo wa Tavite. Tavite ahalaka vakhaani okhwa, mwanawe Atoniya aaheererya okhala mwene, naamwi Yehova aamuthanlile Solomoni wi akhale mwene. (1 Math. 22:9, 10) Apiyatari aahilakelela omukhaviherya Atoniya. (Mwaalakhanye 1 Mamwene 1:5-8.) Mmukhalelo yoola, Apiyatari aari oohiroromeleya, ohiya pahiru wa Tavite nyenya tho wa Yehova! Munnawerya waanyiherya mukhalelo Satoki aaryeiye oothanana ni oonyeenyeya? Opwaha iyaakha makhumi maxexe owo ni Apiyatari yaahilapa vamoha ntoko anamukucho. (2 Sam. 8:17) Awo yaahikhapelela vamoha ‘ ekasha ya Muluku eeparipari’. (2 Sam. 15:29, PMM) Oopiili yaala yaahimukhaviherya Tavite ntoko mwene nave yaahipaka sincipale mmuteko wa Yehova.—2 Sam. 19:11-14.
16. Tiheeni yaamukhavihenrye Satoki otitelela okhala oororomeleya?
16 Satoki aahititelela okhala oororomeleya wa Yehova naamwi Apiyatari aalakelenle okhala oohiroromeleya wa Yehova ni aammwarenle Tavite. Tavite aahisuwela wi ilukuluku soothene aaphwanela omuroromela Satoki. Vaavaa Tavite aasuwenleiye sa omwareya wa Atoniya, owo aamuthanla Satoki, Natani ni Penaya wi emmiinele makhurwa Solomoni ntoko mwene. (1 Mam. 1:32-34) Moohikhwa minikwa Satoki aatepa olipiheya ni yootakiherya—ya Natani ni alapeli akina a Yehova yaawo yaari oororomeleya ni yaamukhavihenrye Mwene Tavite. (1 Mam. 1:38, 39) Vaavaa Solomoni aaryeiye mwene, owo ‘aahimuthanla Satoki ntoko namukucho mu nipuro na Apiyatari.’—1 Mam. 2:35.
17. Nni nimutakiherye hai Satoki wakhala wi muchu yoowo nnamusivelaahu oolakelela omuhiya Yehova?
17 Ti mwawiihai nyuwaano munahaalaanyu omutakiherya Satoki, wakhala wi muchu yoowo munamusivelaanyu oolakelela omuhiya Yehova? Mmuleele mookwakwaleya Yehova wi nyuwaano muri oolakelela okhala oororomeleya wa yoowo. (Yos. 24:15) Yehova onahaala woovahani olipa murima yoowo munachunaanyu wi mpake yeeyo eri yaphaama. Mvekele wa Yehova nave mutitelele okhala nthamwene a yaale ari oororomeleya wa Muluku ahu. Yehova onnavaha esisapo vancipale ororomeleya wanyu nave onamoochuwelaani ntakhara yeeyo.—2 Sam. 22:26.
18. Tiheeni muhusenryaanyu orweela wa yaweereya ya Marko ni Sidse?
18 Muthokororye yootakiherya ya Marku ni amwaariye Sidse, anamwanaaya eeli aasithiyana atokweene, yaahilakelela ohiya eparipari. Marku ooloca: “Ovinyerya nihiku nenlo munaayaraanyu anamwane anyu, munnakhalano osivela wawiixeela ntakhara yaawo. Munnawerya opaka eri yoothene wi mwaakhapelele wa yawoopiha vyakala. Wa nthowa na yeeyo, vaavaa awo analakelelaaya omuhiya Yehova, eyo ennasoosiha murima. Nyenya Yehova ilukuluku soothene onnanikhaviherya ovilela. Vaavaa kinakhalaaka ooceecheya, mwaaraka onakhala oolipa nave vaavaa owo onakhaleiye ooceecheya miyaano kinnakhala oolipa.” Sidse ooloca: “Hiyaano hinaahaala owerya ovilela sahaari ikuru sa Yehova seiyo onivanheiye. Kaahithananaxa ni wuupuwela wi anamwane aka yaahihiya eparipari nthowa naaka, nave kaahimuleela yeeyo Yehova mu nivekelo. Elukuluku vakhaani ohoolo waya, murokora mmoha yoowo kaahimoonnaaka mu iyaakha sincipale aahirwa ochekula ni miyaano, akuha matata awe vanchurini vaka aweha miitho aka nave aahi: ‘Wuupuwele ela Sidse, yeeyo yeeren’ye tahi nthowa naa!’ Nnikhaviheryo na Yehova, kinnawerya okhapelela ohakalala waka mmuteko awe.”
19. Tiheeni mulakelenlaanyu weera?
19 Yehova onachuna wi alapeli awe oothene ekhale oolipa murima ntoko Satoki. (2 Tim. 1:7) Nyenya Yehova hanachuna wi hiyaano nroromeleke ikuru sahu. Owo onachuna wi nroromeleke ikuru seiyo owo onanivaheiye. Mwawiihiiha, vaavaa munahoolelaanyu nikacamiho nenlo nnachuneya olipa murima, mveke nikhaviheryo na Yehova. Muroromele wi owo onanweerihaani okhala muchu oolipa murima, hiiha ntoko Satoki!—1 Pet. 5:10.
NCIPO 126 Nikhale Oolipelela ni Oolipa
a Moone exilema mu jw.org erino muru Ntakhara Heeni ti Woochuneya Akristu Eeparipari Okhala Oolipa Murima—Wi Ehipake Makupa a Elapo.