Makoho a Alipa Awaalakhanya
Masiposipo 30:18, 19, olonce wi “mphiro wa mulopwana ori nnamwali” ori ‘wootikhiniha.’ Tiheeni eyo enachunaaya oloca?
Achu ancipale, ophiyerya tho alipa oohuserya akina enniikoha masu yaala echu enataphulelaaya. Yoorepa yoothene mu Tradução do Novo Mundo eriye: “Sookhalavo ichu raru siri sootikhiniha wa miyaano ni ichu xexe kihiniiwexexaaka: Mphiro wa enaka osulu, mphiro wa enowa vamwala, mphiro wa pophoro veeri va ephareya, ni mphiro wa mulopwana ori nnamwali.”—Mas. 30:18, 19.
Khalai, niiwexexa wi masu awi “mphiro wa mulopwana ori nnamwali” yaahikhalano yootaphulela yoohipwanelela, ntakhara heeni? Nthowa nawi mwaha ene onathariha ichu soohiphwanelela seiho sihintonko oloca wi “Waaca vaava.” (Mas. 30:15, 16) Ohiya yeeyoru, eversikulu ya 20 enaloca sa “muthiyana ooraruwa” yoowo onaloca wi hiyaavo yoonanara opankeiye. Mwawiihiiha, hiiha ntoko enaka enavava osulu, enowa vamwala, pophoro veeri va ephareya, nave oothene enneeca ehihin’ye eneneeryo yaanyikalaayamo, hiihaa tho muchu onanwerya opaka echu ehisuweliwe ni muchu mukina. Mwawiiwanana ni muupuwelo yoola, niiwexexa wi masu awi “mphiro wa mulopwana ori nnamwali” yaaloca echu yoonanara— mmiravo oovyaka yoowo onamuruuhela nchuno namwali oolosowa owo ahiiwexexaka yoolakelela ya mmiravo.
Nyenya nookhalano mathowa aphaama a woona yoorepa yeela ntoko echu yoophwanelela. Mweeparipari, namarepa aahitikhiniheya ni ichu seiho owo aathariheiye.
Mmasu oopacerya Eehepri ennakhaviherya moonelo wawi eversikulu yeela yookhalano yootaphulela yoophwanelela. Mwawiiwanana ni Léxico Teológico do Velho Testamento, masu Eehepri ataphuleliwe awi “siri sootikhiniha wa miyaano” mu Masiposipo 30:18 “enaloca sa echu yeeyo muchu . . . onooneiye okhala yaphaamaxa, yoohiweryeya naari ophiyerya tho wi yootikhiniha.”
Crawford H. Toy muhusiha a exikola ya vasulu yo Harvard o Estatu Unitu, oophiyerya tho makuchuwelo awi yoorepa yeela ya Mpiipiliya henaloca echu yooheseya. Owo ooloca: “Mweeparipari, namarepa eererya othariha mukhalelo ichu seihe saaryaaya sootikhiniha.”
Mwawiihiiha, ti yaweemereryeya wi masu anaphwanyeya mu Masiposipo 30:18, 19 enathariha ichu sootikhiniha, ophiyerya tho seiho sipwanhe wiiwexexa wahu. Hiiha ntoko namarepa a masiposipo yoola, ninnakhala ootikhiniheya woona enaka evavaka osulu, enowa yeecaka vamwala, pophoro eecaka veeri va ephareya ni mulopwana ori nnamwali echunanaka ni etekaka okumi woohakalaliha vamoha.