YAWEEREYA YA OKUMI
Yehova Aahinikhaviherya ‘Winnuwa Vaavo Naalinwaahuvo’
“MUNNUWEKE vaavo munaaliwaanyuvo.” Ekano yeela enanwerya okhala ntoko yoohiphara muteko nto ohiya wa, Mats ni Ann-Catrin, mutheli o Suesiya yoowo “aaliwe” mmapuro oohiyanahiyana. Mwawiihai? Nave ti mwawiihai ekano yeela yaakhavihenryaaya
Mats ni Ann-Catrin yaahivolowa mu Exikola ya Kiliyati mu 1979. Waari weiwo yaakhenlaayawo ekano yeela orweela wa mmoha a ahusiha aya, Jack Redford. Moovira wa iyaakha Mats ni Ann-Catrin “yaahaaliwa” naari othanliwa wi yarumeele mu ilapo sa Ira, Sayire, Tansaniya, Maurisiyu ni Miyamari. Nave ekano yeela yaanakhaviherya vaavaa “yaaliwaaya, yaapholiwaaya ni waaliwa wanaawiili” mu ikwaha sincipale. Hankooni naahiye wi awo etharihe.
Mats, waanwerya opacerya onileela mukhalelo waahusenryaawe eparipari?
Mats: Apapa aka yaakhala Opoloniya variyari va Ekhoco Yanaawiili ya Elapo Yoothene, nave yaanoona owoka otokweene mu Ekerexa ya Katolika. Naamwiihiiha, awo wiiliwiili yaanaloca wi: “Eparipari yookhala, akhweya eyo enaphwanyeya mu nipuro nikina!” Moovira wa elukuluku kaahoona wi awo yaaloca eparipari. Miyaano kaanaakula aliivuru ancipale oophariheliwa ene nave akina a yaawo aari liivuru aasuuli aniichaniwa A Verdade Que Conduz à Vida Eterna. Muru wa liivuru yoola waatannya vancipale murima aka nave kaahimwaalakhanya liivuru oothene mu ohiyu yoole. Mu nihiku noocharela kaasuwela wi kaaphwanya eparipari!
Ovinyerya mu Apirili a 1972, kaahipacerya waalakhanya soolaleeryiwa ikina sincipale sa Anamoona a Yehova nave kaahiphwanya maakhulo a makoho aka vooloca sa Piipiliya. Kaaniisoona ntoko mulipa amaroca a muniphwanaphwaniho na Yesu yoowo, amanle ophwanya nluku nimoha noowalamelaxa, aatumiha soothene aareiyeno wi awerye othuma nluku nenle. Moolikana, miyaano tho “kaahitumiha” soolakelela kaaryaakano sa ovolowa mu exikola yavasulu wi kikhale meetiku, kaaheerano yeeyo wi kithume ‘nluku’ noowalamelaxa na eparipari nenlo kaaphwannyaaka. (Mat. 13:45, 46) Kaapatisiwe mu 10, a Tesempuru a 1972.
Ehivinrevo eyaakha emoha, asitiithi aka ni munnaka mmoha a mukhaani yaaheemererya eparipari nave epatisiwa. Mu Yulyu a 1973, kaahipacerya muteko woopiyoneeru wookilaatheya. Variyari va mapiyoneeru a mvai a muloko ahu, aahikhalavo murokora mmoha ooreera nave yoowo aamoova Yehova, awiichaniwa Ann-Catrin. Hiyaano naahichunana nave nthelana 1975. Mu iyaakha xexe soocharela, hiyaano naahikhala mu epooma yo Strömsund, nipuro na phaama no Suwesiya weiwo achu ancipale yaachunaaya ohuserya vooloca sa Piipiliya.
Ann-Catrin: Apapa aka yaahusenrye eparipari vaavaa yaakwaaxaaya exikola ya universitate o Estokolmu. Mu elukuluku yeeyo miyaano kaarino miyeeri miraru sa oyariwa nyenya awo yaanakikuxa yaayaaka mmithukumano ni mmuteko woolaleerya. Amama aka hiyaasiveliwa ni yeeyo nave awo yaaneererya waavya sawooniherya waakhanle wi Anamoona a Yehova yaahesa, nyenya awo hiyaawenrye. Moovira wa elukuluku awo tho yaapatisiwa. Kirinono iyaakha 13, kaahipatisiwa nave kirino iyaakha 16 kaahikhala piyoneera ookilaatheya. Kimanle orumeela o Umeya, epooma yeeyo yaarino othowa otokweene wa alaleeryi, kaahikhala piyoneera avameekhaaya.
Miyaano ni Mats nimanle othelana, naahikhalano ohakalala wa waakhaviherya achu ancipale ohuserya eparipari. Mmoha a yaawo aari namwali awiichaniwa Maivor, yoowo aahin’ye muteko awe woochuneyaxa wa omvonya mphirya nave akhala piyoneera ni mukhwaaka a mukhaani. Awo yaahivolowa mu Exikola ya Kiliyati mu 1984, nave vano enarumeela ntoko mamisiyonariya o Ekwator.
Mu Itesikinasau sanyu sincipale ntoko mamisiyonariyu ti mwawiihai nyuwaano mwaacharinhaanyu ekano yawi “wunnuwa weiwo mwaalinwaanyuvo”?
Mats: Hiyaano “naanaaliwa wanaawiili” mu itesikinasau ivyaani mu ikwaha sincipale. Nyenya naaneererya otitelela okhala “oothipeleya” mwa Yesu nipakaka owetha wahu wi nitakiherye mikhalelo sawe xaxaxa wiiyeviha. (Ako. 2:6, 7) Ntoko yootakiherya, ohiya oweherya wi anna a vanipuroni yiikhovelelihe sookhovelela sahu, naaneererya wiiwexexa mukhalelo aya wa weerano ichu, mihapo saya ni mukhalelo aya. Nthowa na omutakiherya Yesu, naahiisoona wi “naaliwe museresere mwa maahi” wi ninnuweke mu etesikinasau eri yoothene.—Sal. 1:2, 3.
Opaka mikwaha wi nixekurye miloko, yaari makupa a ekumi ahu
Ann-Catrin: Wi mwiri owerye wunnuwa omanle waaliwa, onnachuneya oviha ni waarya wa nsuwa. Yehova tho ilukuluku soothene aari “nsuwa” wa hiyaano. (Sal. 84:11) Owo aahinivaha emusi yeeparipari yoomunepani, ya anna ni arokora yaawo enooniherya osivela otokweene. Ntoko yootakiherya, hiyaano naarumeela mmuloko mukhaani o Teera, o Ira. Anna a weiwo yaari oowaakhela aleco nave eyo yaahinuupuserya mukhalelo wa owaakhela aleco onalociwa Mpiipiliyani. Hiyaano naanasiveliwa ni muteko ahu o Irã, nyenya mu Yulyu a 1980, alamuleli yaahikhwatiiha muteko ahu nave nahileeliwa wi naaphwanela opwahamo mweelaponi mu iwora 48. Hiyaano naahirumiheliwa o Sayire (weiwo hiihaano vaavaa oniichaniwawo Repuplika Temokratika o Konko) eri o Afrika.
Sawuupuxerya saphaama sa elukuluku ahu o Sayire mu 1982
Vaavaa kaasuwenlaaka wi naahirumihiwa o Afrika kaahinla. Ichu kiiwalaaka vooloca sa inowa ni ireca saahikeeriha okhala awoova. Nyenya mutheli mmoha yoowo aari nthamwene awaacameleya, aarumenle o Afrika mu iyaakha sincipale aahinileela wi: “Nyuwaano nlelo hammusuwenle Afrika! Wakhala wi nyuwaano mookhalano ekari munahaala woona wi Afrika tooreera.” Nave ti yeeyo ene yeeren’ye. Anna ni arokora aweiwo toosivela vancipale. Ophiyerya wi ivinre iyaakha thanu nammoha ohoolo waya, vaavaa naaphwanelaahu opwahawo o Sayire nthowa na wiikariwa, miyaano kaahitikhina ophiyerya wi kaahitheya mukhataaka woona wi vano miyaano kaanavekela wa Yehova wi: “Khwoo munihiye nikhale wenno.”
Ohakalala taani mwaaryaanyuno mmuteko wa Yehova?
“Ekwartu” ahu o Tansaniya, mu 1988
Mats: Emoha wa ohakalala naaryaahuno waari onthamwene yoowo naapankaahu ni mamisiyonariyu akina a ilapo ni sookhovelela soohiyanahiyana. Ohiya yeeyoru, mmapuro makina naanakhala oohakalala weeciha soohuserya sa Piipiliya sincipale, ikwaha ikina muchu ti muchu aanakhalano soohuserya sa Piipiliya sawaakhwana 20! Miyaano nkirwa kicuwala osivela ni mukhalelo wa owaakhela aleco wa anna ni arokora o Afrika. Variyari va oxekurya wahu miloko sa o Tansaniya anna ni arokora ancipale yaanooniherya owaakhela aleco “opwaha owerya waya”. (2 Ako. 8:3) Ntoko yootakiherya, vaavaa naaxekuryaahu miloko naakona mu ekaaro ahu nave anna ni arokora yaanavarerya waakhanle wi nookhalano ichu soothene naachunaahu, naamwi yaari oohaawa. Elukuluku yavameekhaaya wa hiyaano yaari vaavaa miyaano ni Ann-Catrin naakiraathaahu vamoha omakuchuwelo wa nihiku, wi nivaanele vooloca sa ichu seiho seeren’ye ni omuthamalela Yehova ntakhara nikhaviheryo nawe.
Ann-Catrin: Wa miyano echu ekihakalalinhe ori waasuwela anna ni arokora orukurerya elapo. Hiyaano noohuserya ilocelo sincipale ivyaani ophitaanyerya Efarsi, Efransesi, Elukanta ni Esuwaili ni osuwela sookhovelela sincipale soochuneya. Hiyaano tho noohaakhaviherya oohuserya avyaani winnuwa ni oya vahoolo, naahaapaka asinthamwene aphaama nave naanalapa “mwawiiwanana” ni yaawo mmuteko wa Yehova.—Sof. 3:9.
Ohakalala okina waari woona ohiyana otokweene wa oreera wa soopatuxiwa sa Yehova. Murici ori woothene muvyaani waakhala ntoko mapacereryo mavyaani a yaweereya, nave Yehova akhalaka Muhooleli ahu. Hiyaano nookhalano saweereya sincipale mmuteko wa Yehova seiho naahihaalaahu okhalano mukhatiihu.
Ekulucu ahu o Tansaniya yaari yoohiyanahiyana
Makacamiho taani nyuwaano muhoolenlaanyu nave mvoothe hai?
Mats: Moovira wa elukuluku naahihoolela ireca soohiyanahiyana sa mmukuma wooriirya ntoko malaariya. Nave Ann-Catrin aanaphwanela opakiwa operasau mwawaakuveya. Hiyaano tho naanakhala awuukhuwa ni asitiithi ahu yaawo yaamvira yuuluvalaka. Ti nthowa nene nnaathamalelaahu vancipale annihu oomwiilini yaawo yaakhavihenrye waakhapelela asitiithi ahu. Awo yaaheerano yeeyo moosivela, moopixa murima ni moohakalala. (1 Tim. 5:4) Naanapaka owetha wahu wi naakhaviherye asitiithi ahu naamwi nri woorakamawo. Naamwiihiiha, naanaphwanela owaniha ni muupuwelo wooheseya ntoko wuukhuwa ni wiiphwanyerya mathowa nthowa nawi naanachuna opaka sincipale ntakhara yaawo.
Ann-Catrin: Mu 1983, Vaavaa naaraahu o Konko kaahiiceliwa vancipale ereca ya mmirimani. Meetiku aahimuleela Mats wi: “Nyuwaano munaphwanela opwahamo mu elapo yeela mwawaakuveya!” Mu nihiku noocharela naahicimula niwela nceeke nenlo naatenxe vancipale nthowa nawi nlo naari nceeke nimoharu naaya o Suesiya.
Mats: Hiyaano nuupuwela wi yaari makuchuwelo a muteko ahu wa omisiyonaariyu mwa yeeyo naahinla vancipale. Nyenya moohiyana ni yeeyo meetiku uupuweleiye Ann-Catrin aahipenuwa. Evinrevo eyaakha emoha ohoolo waya naahiwerya okookela o Konko. Mu ekwaha ela naakele orumeela mmuloko mukhaani wa elocelo Suwaili mu epooma ya Lupumpaxi.
Ann-Catrin: Vaavaa naaraahu o Lupumpaxi, kaahirupala nyenya erukulu ene yaahimoramo. Naamwi okhalano mwaana yaahiri yoolakelela ahu, kaahitepa othanana ni oyeleela yoola. Nyenya variyari va elukuluku yeele yoovila, Yehova aahinivaha yamahala naahiwehereryaahu. Naahiwerya okhalano soohuserya sa Piipiliya sincipale opwaha khalai. Ehivinrevo eyaakha emoha waaca wa alaleeryi a mmulokoni yaari 35 nave yaahaaceereryeya ophiyerya 70 nave waaca wa achu yaathukumana yaari 40 nave yaahaaceereryeya ephiyerya 220. Hiyaano naari ooweiwaxa mmuteko woolaleerya, nave mareeliho yaala a Yehova yaari nihakararyo xaxaxa wa miyaano. Nave ophiyerya olelo hiyaano nlelo ninnamuupuwela mwanihu nave ninnavaanela vooloca sa yoowo. Nyenya, nnaphwanela oweherya wi noone mukhalelo Yehova onahaaleiye ovoliha moomalela makhwaca yaala mmurimani mwahu.
Mats: Moovira wa elukuluku, Ann-Catrin aapacerya wiisoona ohikhalano ikuru ni okhala oovelavela. Mu elukuluku emohamoha kaahiiwexexa wi kaahikhalano ereca ya kanser. Nyenya vano kookhala phaama nave Ann-Catrin annapaka owetha wawe mmuteko wa Yehova.
Hiyaano nohiiwexexa wi hanri mukhatiihu nnahoolela makacamiho. Emanle ovira ekhoco o Ruanta mu 1994 hiyaano naahaaxekurya anna ancipale mmapuro a alipa oochawa. Nohoona vakhivirukhiviru nroromelo naya, ovilela waya ni mukhalelo aya wa owaakhela aleco naamwi mmikhalelo soovila. Eyo yoonihusiha wi Yehova ookhalano owerya wa waakhaviherya achu awe moohipwacha nikacamiho vyakala.—Sal. 55:22.
Ann-Catrin: Nikacamiho nikina neeren’ye vaavaa naakelaahu woonela oveleeliwa wa efiliyale yo Ukanta mu 2007. Emanle yaweereya naahicimula ni nikhuuru na mamisiyonariyu awaakhwana 25 ni Mapetelita niyaaka o Nairopi, o Keniya. Nihaakumve ophiya efrontera yo Keniya, mootutuxa minipaasi mmoha aahipheruwela makupa ahu nave amana ohoolo wa ekaaro ahu. Mulipa aweeciha ekaaro ni anna awaakhwana athanu yaahikhwa vaavale. Murokora mmoha aakhwile elukuluku naaryaahu oxipitali. Ninnaweherya owoona wanaawiili asinthamwene yaala!—Yupu 14:13-15.
Moovira wa elukuluku kaahipenuwa mmakupa oomwiilini. Nyenya miyaano ni Mats ni anna akina naanahoolela nikacamiho na waakanyereya mmuupuweloni, amanle weereya asitenti yoole. Nyenya wa miyaano wuukhuwa waakirweela ohiyu ophiyerya wi kaanavinya ni ineneeryo sa ereca ya murima. Yaari yootutuxa. Nyenya ovekela wa Yehova ovinyerya vathi va murima, waalakhanya ni wuupuwelela soorepa saka sinakisivela waahikikhaviherya ovilelano nikacamiho. Nave tho naahaakhela nikhaviheryo na mameetiku nenlo naanikhavihenrye vancipale. Vano wuukhuwa wahu woovukuwa nave ilukuluku soothene ninnamveka Yehova wi aakhaviherye yaale enahoolela nikacamiho nimohamoha.
Vaavaa mwaatharihaanyu mukhalelo nyuwaano mvilenlaanyu ni makacamiho mwaaloca wi Yehova aahootexani mmukhalelo enateexiwaaya mooce. Tiheeni eyo enataphulelelaaya?
Mats: Hiyaano nooloca yeeyo nthowa na masu mamoha enalociwa mu esuwaili enii “Tumebebwa kama mayai mabichi”. Masu yaala enataphulela ela: “Hiyaano naateexiwa ntoko mooce makithi,” hiihaa ntoko muchu onateexeiye mooce moopwacha, Yehova oonikhaviherya mooreera murima mmirici sahu soothene. Hiyaano ilukuluku soothene naanakhalano ichu seiho saanithowa; mweeparipari, opwaha ichu seiho naachunaahu. Mukhalelo mmoha noonnaahu osivela ni nikhaviheryo na Yehova ori moorweela wa wuukhuwa ni opwacha Nikhuuru Noolamulela nooniheryaaya wa hiyaano.
Ann-Catrin: Miyaano kaamusiveliwa oloca mu elukuluku noonaahu osivela yoola woopwacha wa Yehova. Nihiku nimoha kaahilikaareliwa kileeliwaka wi apapa aka yaawo yaari o Suwesiya yaahikerihiwa exipitale enathokororya ireca itokweene. Mats iiha arikimpenuwaru ereca ya malaariya nave hiyaano hinaarino ikhorowa wi niwele nceeke wi naphiye weiwo. Mwawiihiiha, hiyaano naahilakelela okuliha ekaaro ahu. Nyenya voocharela naahilikaareliwa ikwaha piili. Mu ekwaha yoopacerya aari mutheli mmoha yoowo aasuwenle sa mukhalelo ahu nave aachuna onikhaviherya ni ikhorowa savakhaani wi nlivele mukwaha ahu. Mu ekwaha yanaawiili, aari murokora awunnuwelavo yoowo aakhapelenle ikhorowa mu ekaaxa ekhaani yeeyo aarempeiyevo wi “Wa muchu yoowo onachuna.” Mu aminuutu avakhaani Yehova aahirehererya soothene!—Ahe. 13:6.
Mwaawehaka muculi iyaakha seiha opwaha 50 mmalinhaanyu mmuteko wa elukuluku yoothene, tiheeni muhusenryaanyu?
Etesikinasau ahu evyaani o Miyamari
Ann-Catrin: Miyaano kohiiwexexa wi ikuru sahu “ini ikhale moorweela wa otitelela okhala oomaaleleya ni okhalano nroromelo.” Vaavaa nnamuroromelaahu Yehova owo onneeriha ekhoco ahu okhala yawawe. (Yes. 30:15; 2 Math. 20:15, 17) Moorweela wa omvaha Yehova owetha wahu nohaakhela mareeliho mancipale yaawo naahihaalaahu okhalano waakhanle wi naathanlile echu vyakala.
Mats: Echu yoochuneya kihusenryaaka ori omuroromela Yehova mmikhalelo vyakala ni woona mukhalelo owo onahaaleiye okikhaviherya. (Sal. 37:5) Yehova ilukuluku soothene aanakikhaviherya hiihaa ene ntoko aaroromelinheiye. Nave ophiyerya olelo ninnoona nikhaviheryo na Yehova mu etesikinasau ahu yo Peteli o Miyamari.
Hiyaano ninnachuna wi amiravo yaawo enachuna opaka sincipale ntakhara Yehova, yoone osivela woororomeleya omohamoha yoowo Yehova oonihenryeiye wa hiyaano. Nave ninnaroromela wi amiravo yaala enahaala woona yeeyo wakhala wi aheemererya wi Yehova aakhaviherye wunnuwa ori woothene weiwo enahaalaaya waaliwawo.