EPIIPILIYOTEKA ya Watchtower
EPIIPILIYOTEKA
ya Watchtower
Elomwe
  • PIIPILIYA
  • SOOLALEERYIWA
  • MITHUKUMANO
  • ol mwaha 4 ipaax. 12-14
  • Mano Makholo Ahu Akhwiye Ari Wowi?

Henaphwanyeya exilema mu nikupa nenla.

Munikhurumuwele, yookhala ehesen'ye nichunaka owoonihaani exilema ela.

  • Mano Makholo Ahu Akhwiye Ari Wowi?
  • Ephiro ya Wukumini Wohimala—Mano Mophwanya?
  • Miru Mikhaani
  • Miyaha Soophwanaphwana
  • Okumi ni Munepa
  • Mukhalelo wa Alipa Okhwa
  • Minepa Hitonko Okhala ni Okumi nari Okhwa Veelaponi Yavathi
    Minepa sa Achu Ookhwa—Mano Sinnawerya Wookhaviheryaani nari Woophoreihaani? Mano Iho Sookhalavo Chiryene?
  • Achu Okhwa Ari Woowi?
    Piipiliya Onahusiha Eheeni Chiryene?
  • Masololo Annakhaviherya Wootha wi Achu Ookhwa Ari Akumi
    Minepa sa Achu Ookhwa—Mano Sinnawerya Wookhaviheryaani nari Woophoreihaani? Mano Iho Sookhalavo Chiryene?
Ephiro ya Wukumini Wohimala—Mano Mophwanya?
ol mwaha 4 ipaax. 12-14

MWAHA 4

Mano Makholo Ahu Akhwiye Ari Wowi?

Mulopwana awehaka eruku ya makholo awe

1, 2. Mano tiheni atchu anchipale anaroromelaaya volocha sa atchu akhwiyee?

MAMILYAWU a atchu mu Afrika anaroromela wii okhwa kahi makutchuwelo a okumi, nyenya othaamihiwa, ovira, oya elapo ekina. Atchu anchipale anaroromela wii makholo aya akhwile aaphwaha elapo yawooneya oya elapo yohoneya, mu elapo ya atchu oya elapo ya minepa.

2 Annemererya wii makholo akhwiye, nari minepa sa makholo aya, sinnachichimiherya sa okhalawo ni oreela wa itchoko saya velaponi yavathi. Mopharihana ni mawupuwelo yawo, minepa sa makholo akhwiye ti asiinthamwene akuru, owerya oruha sawiima saphama, waakhaviherya okhala waphama owaakiha wa yoonanara. Wakhala wii hiinapwatchiwa nari oshimwihiwa, eniiwa wii sinnaruha ochilu—irecha, ohaawa ni masooso.

3. Mano atchu akina anathamalela makholo aya akhwiye mweephiro taani?

3 Atchu akumi annamuhela makeya wii echichimihe minepa sa atchu akhwiye wii epake ohima waphama ni yawo. Meerelo yawo ari yoneyaka mmihapo ya nookhwa ni mavitheryo, ntoko ohikona, ni ovitha wanawili. Othamalela makholo akhwiye onnathoonyeriwa mu iphiro sikinatho. Mwa yotakiherya, atchu akina, ehaakumve owurya soowurya soohapala, anapacherya oyeherya vathi vakhani ntakhara makholo aya akhwiye. Navetho yaryeheryerya yolya, annahiya mukarikhoni ntakhara makholo aya akhwiye, wii yarwaka, ephwanye etchu yolya.

4. Mano atchu anchipale anroromela eheni volocha sa okumi?

4 Atchu akina annemeryerya wii atchu akumi aakhalano okumi wohikhwa yowo onakhala ni okumi mwiili wakhwaka. Vavaa mutchu oneeriiye saphama mukumini aniiwa wii okumi onaya wirimu, nari m’paradaiso, nyenya, vavaa oneeriiye soonanara mukumini, oneemeryeryiwa wii okumi woothorihiwa wii oye omooroni. Ikwaha sinchipale, atchu annapwesheryerya muupuwelo yawo ni soororomela sa ikano. Mwa yotakiherya, myaha sa nookhwa soolaleiwa mu ishornale, hiiho inalokoha miteko sa nookhwa mukeresha, ikwaha ikina analochatho wii mutchu owo “okele elapo ekina” nari wii “ophitaanne ni makholo akhwiye.” Sororomela sothene iho inakuhiwa va mawupuwelo awii okumi, nari munepa, onnakhala mukumi va okhwa wa mwiili. Mano Biblia onalocha eheni volocha sa yeyo?

Okumi ni Munepa

5, 6. Mopharihana ni Biblia, mano okumi tiheni?

5 Biblia onnathonyerya wii okumi tahi etchu enakhala mpuwa mwa mutchu; okumi ti mutchu mwanene. Mwa yotakiherya, vavaa Muluku ampachunshiiye Adamu, “mutchu owo aahikhala mukumi.” (Genesis 2:7) Haavahiwe Adamu okumi; owo ari mukumi, mutchu awaakhwana.

6 Mwa ela, ninnalakhanya wii ikumi sinnayariwa. (Genesis 46:18) Iho sinnawerya olya nari wiinanela olya. (Levitiko 7:20; Salmo 35:13) Iho sinnanla nave sinnakhulumuwa. (Yeremiya 13:17; Yona 2:7) Ikumi sinnawerya okhala ni mulachu ohooshiwa ni okuhiwa mu onyooro. (Detronomiu 24:7; Salmo 7:5; 105:18) Mu aversu yawo, a Biblia akina annataphulela “okumi” masu yawo anaphwanyeya mu elochelo yopacherya, vavaa oryaya wawii akina anapharihela muteko masu awii “okhala,” “yopachushiwa,” nari “mutchu.” Masu othene ala antaphulela etchu emoha yeyo.

7. Mano aversu taani a Biblia anathonyerya wii okumi onnawerya okhwa?

7 Wookhala wii okumi ti mutchu, vavaa mutchu onakhwiiye, okumi onnakhwa. Ezekieli 18:4 onii: “Okumi yowo onatchekaa—tiyowo onahaala okhwa.” Navetho Saweriwa Tarummwa 3:23 onii: “Okumi wothene [nari, mutchu] yowo onii ohimwiwelele Mulipa a Miririmu yowo onarwa opahuliwa tchiri mwa atchu.” (NM) Mwawiihihaa, okumi tahi etchu yeyo enakhala ekumi mwiili waakhwaka.

8. Mano munepa mwa atchu tiheni?

8 Munepa tahi mmohahamoha ni okumi. Mwa atchu, munepa ti ikuru sa okumi inapakiha werano miteko sa mukumini. Munepa ori ntoko eleteresidade. Eleteresidade ennawerya opakiha maakina ankumiha etcheku nari eshileira enriiryiha mahi opacherya ophara muteko, nyenya mwa eyo mekhaya henaruha etcheku nari oriiryiha itchu. Mu ephiro emoha-moha, munepa ahu onnanipakiha woona, wiiwa ni wupuwela. Nyenya munepa mwa owo meekhaya honawerya opaka emoha ya itchu sene hiiho ohikhanlevo miitho, maaru nari ohikhanlevo ochoopare. Tinthowa nene Biblia onalochiiye volocha sa mutchu wii: “Munepaawe onnavinyavo, owo onnakookela otchayani wawe; va nihiku nenla mupuwelo awe annarimeela.”—Salmo 146:4 NM.

9. Mano tiheni ihineeraya nari okumi nari munepa?

9 Mwawiihihaa, mopharihana ni Biblia, nari okumi nari munepa hiinahiya mwiili va okhwa wii ipwahiheryeke okhala muulamulelo woomunepani.

Mukhalelo wa Alipa Okhwa

10. Mano Biblia onlocha eheni volocha sa mukhalelo wa alipa okhwa?

10 Mwawiihihaa, mano mukhalelo wa alipa okhwa tiwawiihai? Wokhala wii Yehova tuwo apachunshe atchu, owo onnasuwelatho yeyo enanereela vavaa nnakhwaahu. Masu awe annahusiha wii alipa okhwa ari oohikhalano okumi, hanawerya wiiwa, hanawerya woona, hanawerya olocha nari wupuwela etchu ekina eri yothene. Biblia onii:

  • “Atchu okhwa . . . hanasuwela etchu eri yothene.”—Eklesiasti 9:5.

  • “Osivela waya, omwiichani aya, ni ehache aya soorimeela.”—Eklesiasti 9:6.

  • “Hiwaawo muteko, nari wupuwelela, nari osuwela, nari miruku [omahiye], o nipuro onayaawewo.”—Eklesiasti 9:10.

11. Muchuli mwa otcheka wa Adamu, mano Yehova amuleenle eheni?

11 Nkupuwelani yeyo Biblia olonchiiye volocha sa nikholo nahu nopacherya, Adamu. Yehova amupa Adamu ni “etcheya.” (Genesis 2:7) Waakhanle wii Adamu aahiwelela nlamulo na Yehova, owo ahaala okhala ni okumi wohakalaliha velaponi yavathi mwawiikhalelaru. Nyenya Adamu hiiwelenle nlamulo na Yehova nave yawakhelawe aahikhwa. Mano Adamu aakele woowi vavaa akhwiliiye? Muluku aahimuleela: “[Onarwa okookela] otchayani, vawii waakushiwe vavaa. Vawii weyo tiweyo ntchupi ontchupini onarwa okokelawo.”—Genesis 3:19.

12. Mano tiheni yamwerenle Adamu vokhwani?

12 Mano Adamu aari woowi Yehova ahaakumve ompachusha ni ntchupi na etchaya? Owo hinaavo nipuro aariiyewo. Owo haakhanlewo. Mwawiihihaa, vavaa Yehova aamuleenliiye Adamu wii ‘ahaala okokela otchayani,’ aatchuna olocha wii Adamu ahaala okokela ohikhala ni okumi, ntoko ntchupi. Adamu haakele okhalaka mu elapo ya minepa. Owo ‘haakele elapo ekina,’ elapo ya minepa ya atchu akhwiye. Owo haakele wirimu nari omooroni. Owo okokenle mukhalelo wohikhala ni okumi; ohiya okhalawo.

13. Vokhwani, mano tiheni enereya wa atchu hiihaatho wa inama?

13 Mano ennereya emoha-moha wa atchu othene? Ayi, ennereya. Biblia onnathoriha: “[Hiihaa wa atchu ntoko wa inama] anaya nipuro nimoha. Othene yaarwenle ontchupini nave othene anakokela ontchupini.”—Eklesiasti 3:19, 20.

14. Mano ti yowehererya taani erivovoo wa alipa okhwa?

14 Biblia onnalakana wii Muluku onahaala waaviiha alipa okhwa ntakhara okumi mu elapo yavathi ya paradaiso. (Yohane 5:28, 29; Saweriwa Tarummwa 24:15) Nyenya elukuluku eyo nlelo eri muholo. Mwahihano va, awo anamukona mukhwani. (Yohane 11:11-14) Hinnaphwanela owoova nari waathamalela, vawii hanawerya onikhaviherya nari onerela yoonanara.

15, 16. Mano timwawiihai mummo Satana oneryeryiiye waapakiha atchu ororomela wii atchu okhwa hakhwiye tchiryene?

15 Mawupuwelo awii tchiryene hinnakhwa ti wotha wiiwo wuulaanihiwe ti Satana, Musaserya. Wi aaleketche atchu va ya wotha eyo, owo ni masololo awe annavyavya wapakiha atchu wupuwelaka wii irecha ni sokachamiha ikina inerihiwa ni minepa sa alipa okhwa. Ti weparipari wii sokachamiha sikina inerihiwa ni masololo asinene. Oritho weparipari wii sokachamiha sikina hiinereya molava. Nyenya kahi weparipari wii yawo anakona muukhwaani annawerya onerela yoonanara.

16 Yokhalavotho ephiro ekina yeyo masololo anereryaya wapakiha atchu wupuwelela wii yeyo Biblia onlochiiye volocha sa okhwa tiyotchekeya. Awo annaawoka atchu yapakihaka ororomela wii awona atchu yawo akhwiye nari olochano. Masololo annerano eyo orweela mu wona sa malavi, sooloha, anamulosiwe nari iphiro sikina. Mwawiihihaa, kahi wa alipa okhwa yawo atchu aniiwananaayano, nave ayi wa masololo yawo aniipaka okhala atchu akhwiye. Ti nthowa nenento nenlo Yehova onaavanyihiiye anamulosiwe ni wa atchu yawo anakoherya wa alipa okhwa.—Detronomiu 18:10-12; Zakariya 10:2.

Alipa Okhwa Hanawerya Onikhaviherya

Mu 1990, aahikhwa mutokwene ootchuneya mu Afrika Onaneela Nsuwa. Owo aarino athiyana athanu ni anamwane anchipale. Aari mwaneene a ilosha piili hiiho samphuchuliha vanchipale.

Vavaa mutokwene ola aakhwiliiye, etchoko awe yaahiweha moopwatcha iphepa yeemeryeryaya wii yahaala ochichimiha munepa awe. Asaariye yaawanre sooripa, echutcha miihi aya ehiya ehihashunle, yaalyile vakhani nave hiyaarampe. Yaahinla nave yaathanana ophiyerya mahiku mathanu na meli avithiweene. Vachuli vaya, moopharihana ni mihapo ya mapuro awo, etchoko yothene yathukumana ni ahima wii yupusherye, wii emalihe omuhela makeya a mavitheryo—efesta ya yolya sowurya ni wiina.

Mweparipari, mutokwene ole aawerya, ahaala owaakiha ni oreeliha etchoko awe yosiveliwa! Nyenya eyo hiyeerenye. Marocha aya emala. Atchu a etchoko awe yaanaakhulana nthowa na mikelampa vaholo vaya yaamwalamwala. Vanonto oloosha wa mutokwene ole, wasareiwaayawo vopacherya, ahanlevo atchu avakhani.

Alipa Okhwa Hanawerya Onerela Yoonanara

Mulopwana ori va mahiye

Va muchetche mukina o Nigéria, mutchu mukina aahikhwa aya avithiwa. Vaholo vaya, mwaariye a mulopwana yowo ahileketcheya, nthowa na oloha, aalonhiiye wii iyawe aatchuna eworawe. Mwawiihihaa owo akusha ewora ele uhwela okhwipi wa mahiye awe.

Mwaammiravo awiitchaniwa Dunikan wiiphiini ahuhula ewora eyo nave ahipharihela muteko iyakha sinchipale ophiyerya ewora eyo emanle muteko. Owo haahanwe ni yohosha eri yothene. Waakhanle wii mutchu okhwa owo aahikhala ni ikuru sa waahosha akumi, mweparipari akamulaka mulipa awiiya owo yowo aiyale ewora awe va mahiyeni vene vavaa!

Ekwatru: Mano saweereya taani sawooneya hiiho inathonyerya wii alipa okhwa hanawerya onikhaviherya nari onerela yoonanara?

    Soolaleeryiwa sa Lomwe (1995-2024)
    Okhumavo
    Ovolowa
    • Elomwe
    • Ovaha
    • Orehererya
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malakiheryo a Opharihela
    • Malakiheryo a Sookhuweya
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Ovolowa
    Ovaha