MWAHA WOOHUSERYA 21
NCIPO 21 Mpacerye Waasya Omwene wa Yehova
Nweheryeke Epooma Yeeyo Enahaala Olekela
‘Nnaavya [epooma] yeeyo enoorwa.’—AHE. 13:14.
IPONTU SA VASULU
Mukhalelo Ahepri ekapiitulu ya 13 onahaaleiye onikhaviherya olelo ni omwaahiyu.
1. Tiheeni Yesu aalonceiye wi yaahaala weereya ni Yerusalemu?
MAHIKU vakhaani ahaakumve okhwa, Yesu Kristu aaloca yooloherya wa oomuchara awe. Yooloherya yeela yaahikhalano waakhwanela woopacerya vaavaa Yerusalemu ni empa ya Muluku yaakumuliwaaya. Owo aahilopola wi nihiku nimoha, epooma yo Yerusalemu yaahaala ‘orukureryiwa ni amwiicani.’ (Luka 21:20) Yesu aahaaleela oomuchara awe wi vaavaa yeeraaya ewoone amwiicani yaawo, awo yaaphwanela ochawawo o Yuteya mwawaakuveya. Masu a Yesu yaahikhala eeparipari. Anakhoco o Roma yaahimurukurerya Yerusalemu.—Luka 21:21, 22.
2. Olopola taani Paulo aavanheiye Akristu yaawo yaakhala o Yerusalemu ni o Yuteya?
2 Iyaakha vakhaani anakhoco o Roma ehaakumve omurica Yerusalemu, murummwa Paulo aahaarepela Akristu o Yuteya ni o Yerusalemu ekaarta yeeyo yaarino muchaka woochuneya. Olelo, hiyo nisuwenle ekaarata yeela ntoko liivuru a Ahepri. Mu ekaarata yeela, Paulo aahaavaha ekano Akristu wi aarehererye ntakhara ilukuluku soovila seiho saacamela. Tiheeni yeeren’ye voocharela? Yerusalemu aahitoloxiwa. Akristu yaawo yaachuna okophola, yaaphwanela okhala ooreheryeya ohiya ipa ni anakoso aya. Alocaka sa epooma yo Yerusalemu, Paulo aarepa: “Hinaanono vaava epooma enalekela mahiku oothene.” Voocharela, owo aahaaceererya: “Nto ninnawehererya yeeyo enoorwa.”—Ahe. 13:14.
3. “Epooma erino mathipelo eeparipari” tiheeni nave ntakhara heeni nnaweheryaahu yeeyo?
3 Akristu yaawo yaalakelenle ochawa o Yerusalemu, yaahihoolela onyemuliwa ni ophuciwa. Nyenya yoolakelela yeela yaahivuluxa ikumi saya. Olelo, achu annaloca wi hiyo na alolo nthowa nawi hannaroromela ikhorowa nave hannaaroromela achu wi erehererye makacamiho a elapo. Vano, ntakhara heeni nipankaahu yoothanla yeela? Hiyaano noosuwela wi moohilekela, Omwene wa Muluku onahaala otoloxavo elapo yeela yoonanara. Hiyaano ninnaweherya “epooma erino mathipelo eeparipari,” ela tiwi, “yeeyo enoorwa,” Omwene wa Muluku.a (Ahe. 11:10; Mat. 6:33) Muru ti muru wa mwaha yoola, onahaala othokororya: (1) mukhalelo ekano yooveereliwa ya Paulo yaakhavihenryaaya Akristu a mu nsana noopacerya otitelela oweherya “[epooma] enoorwa,” (2) mukhalelo Paulo aareherenryeiye yaawo ntakhara saweereya sa muhoolo ni (3) mukhalelo ekano ya Paulo enanikhaviheryaaya olelo.
MMUROROMELE YEHOVA WOONA WI OWO HARWA OOHIYAANI
4. Ntakhara heeni epooma yo Yerusalemu yaaryaaya yoochuneya wa Akristu?
4 Epooma yo Yerusalemu yaari yoochuneya wa Akristu. Muloko woopacerya Weekristu waatikitheryiwe mu epooma yeele mu eyaakha ya 33 E.K., anna a Nikhuuru Noolamulela, yaakhala tho mu epooma yeele. Ohiya yeeyoru, Akristu ancipale yaakhalano ipa saya ni ichu ikina sincipale soomwiilini mu epooma yeele. Nyenya, Yesu aahaalopola oomuchara awe wi awo yaaphwanela okhumawo o Yerusalemu ni o Yuteya.—Mat. 24:16.
5. Paulo aareherenrye hai Akristu wa yeeyo yaahaala weereya o Yerusalemu?
5 Wi aarehererye Akristu wa yeeyo yaarwa, Paulo aahaakhaviherya yaawo wi etikitheryeye mmukhalelo Yehova ooneiye epooma yo Yerusalemu. Paulo aahiwuupuxerya wi Yehova, haaweemererya alipa a mukucho yaawo yaarumeela mu empa ya Muluku nave heemererya mikucho seiho saavahiwa mwemmo. (Ahe. 8:13) Achu ancipale a mu epooma, yiiha emukhoonce Mesiya. Empa ya Muluku o Yerusalemu, hinaari tho nipuro na malapelo aweela a Yehova nave eyo yaahaala okumuliwa.—Luka 13:34, 35.
6. Ntakhara heeni Akristu yaanachuna ekano ya Paulo yeeyo enaphwanyeya mu Ahepri 13:5, 6?
6 Vaavaa Paulo aarepenleiye ekaarata Ahepri, Yerusalemu iiha eri epooma yooreela. Namarepa mmoha o Roma, aahiloca wi Yerusalemu yaari “epooma yoovuwaxa ya makupa onakhuma nsuwa.” Ayuta oorweela mu ilapo sincipale yaanaya o Yerusalemu eyaakha ti eyaakha wi yapake ifesta, nave eyo yaaneeriha wi muhakhu wa epooma weeceke phaama. Moohikhwa minikwa, Akristu akina yaanaphuravo tho orweela wa mukhalelo yoola waphaama wa muhakhu. Akhweya ti yeela yaamweerinhe Paulo waaleela yaawo ariki: “Muhikhale oosivela ikhorowa, muhakalaleke ni ichu muryaanyuno.” Voocharela, owo aahiloca yoororomeliha yakuru enaphwanyeya mu soorempwa, yeeyo enathariha yoororomeliha ya Yehova wa mmoha ti mmoha a hiyo ariki: “Nkirwa koohiya nave nkirwa koonyanyala.” (Mwaalakhanye Ahepri 13:5, 6; Malam. 31:6; Sal. 118:6) Akristu yaawo yaakhala o Yerusalemu ni o Yuteya yaanachuna yoororomeliha yeela. Ntakhara heeni? Nthowa nawi elukuluku vakhaani emanle waakhela ekaarata yeela, yaahiceenyeryeya ohiya muculi ipa saya, anakoso aya ni sookhalano saya sincipale. Voocharela, awo yaahipacerya mukhalelo muvyaani wa okumi.
7. Ntakhara heeni nnaphwanelaahu ohuserya omuroromela Yehova hiihaano?
7 Nihusiheryo wa hiyaano: Tiheeni enahaala weereya moohilekela? “Yoohooxa etokotoko” enahaala opacerya nave elapo yeela yoonanara enahaala otoloxiwa. (Mat. 24:21) Hiiha ntoko Akristu a mu nsana noopacerya, hiyaano nnaphwanela otitelela okhala oororomeleya hiihaano ni okhala ooreheryeya ntakhara elukuluku yeeyo. (Luka 21:34-36) Variyari va yoohooxa etokotoko, hiyaano akhweya nnahaala oyeleela ipa sahu ni ichu sahu ikina soothene. Mweelukuluku yeeyo, hiyaano tho nnaphwanela ororomela moomalela wi Yehova harwa anihiya. Vano, yoohooxa etokotoko ehaakumve opacerya, nnaphwanela wooniherya wi ninnamuroromela moomalela Yehova. Mwiikohe: ‘Apwanne saweera ni soolakelela saka, sinnooniherya wi kinakuha nroromelo naka, ohiya mmuhakhu, nto mwa Muluku yoowo ororomelinhe okikhapelela?’ (1 Tim. 6:17) Mweeparipari, yootakiherya ya Akristu akhalai, enanwerya onikhaviherya otitelela okhala oororomeleya variyari va “yoohooxa etokotoko.” Nyenya “yoohooxa etokotoko” enahaala okhala yoovilaxa opwaha ichu soothene Akristu ahoolenlaaya. Vano, yoohooxa yeela yapacerya, nnahaala osuwela hai echu ya weera?
NWIIWELELEKE YAALE ANAHOOLELA
8. Sooleeliherya taani Yesu aavaherenryeiye oohuserya awe?
8 Iyaakha vakhaani emanle waakhela ekaarata ya Paulo wa Ahepri, Akristu yaahiwoona anakhoco o Roma erukureryaka epooma yo Yerusalemu. Ela yaari eneneeryo wi awo echawe; epooma yo Yerusalemu yeeyo yaahaala otoloxiwa. (Mat. 24:3; Luka 21:20, 24) Vano, awo yaahaala ochawela woowi? Yesu pahiru aalonce ariki: “Yaale eni ekhale o Yuteya, epacerye ochawela mmiyaakoni.” (Luka 21:21) Mmakupa yaale, saahitepa okhalawo miyaako. Vano, makupa taani awo yaahaalaaya ochawelawo?
9. Ntakhara heeni wahaaryaaya wookhweya wa Akristu olakelela weiwo yaaphwanelaaya ochawelawo? (Moone tho maapa.)
9 Muthokororye miyaako mikina seiho Akristu yaaphwanelaaya ochawelawo: Miyaako so Samariya, miyaako so Kalileya, Mwaako Hermoni, miyaako so Lipano ni miyaako sa makupa makina a muhice Yortano. (Moone maapa.) Mmakupa a miyaako seiha, saakhalamo ipooma ikina seiho achu yuupuwelaaya wi yaari mapuro ookhapeleleyaxa a okhalamo. Ntoko yootakiherya, epooma yo Kamila, yaari vasulu va mwaako nave waakhala woovilaxa ophiya weiwo. Ayuta akina, yoona wi epooma yeele naari nipuro noophwanelela na wiipithawo. Nyenya, Aroma yaahihiphela ni otoloxa epooma yeele nave achu ancipale yaakhala weiwo yaahiiphiwa.b
Saakhalawo miyaako sincipale seiho Akristu yaaphwanelaaya ochawelawo, nto soothene seiho hisaari sookhapeleleya (Moone eparakrafu 9)
10-11. (1) Woonaru, Yehova aahooleenle hai Akristu? (Ahepri 13:7, 17) (2) Ntakhara heeni waaryaaya waphaama wa Akristu owiiwelela yaale yaahoolela? (Moone tho eruku.)
10 Ti yawooneya wi Yehova aahaahoolela Akristu moorweela wa atokweene a mmulokoni. Voocharela, mulipa oothariha saweereya Eusepiyu, aarepa: “Moorweela wa ohoolela wa wirimu, Muloko wo Korintu waahaakhela yawoona yeeyo yaavahereryiwe ni alopwana aweemereryiwa; awo yaahilamuleliwa . . . okhuma mu epooma ekhoco ehaakumve nave wi yiitikitherye mu epooma emoha yo Pereya yiichaniwa Pela.” Epooma yo Pela naari nipuro naphaama wi Akristu eechawelewo. Eyo hiyaarakamenle o Yerusalemu nave waari wookhweya ophiya weiwo. Achu ancipale o Pela hiyaari Ayuta, mwawiihiiha awo hiyeerenrye owana ni Aroma.—Moone maapa.
11 Akristu yaawo yaachawenle mmiyaako yaahipharihela ekano ya Paulo ya ‘owiiwelela yaale yaahoolela’ mmulokoni. (Mwaalakhanye Ahepri 13:7, 17.) Ntoko yookhumelela, achu a Muluku yaahikophola. Yaweereya yeela ennooniherya wi Muluku haawaanyanyanle yaawo ‘yaawehererya epooma erino mathipelo eeparipari,’ Omwene wa Muluku.—Ahe. 11:10.
Pela yaari epooma yookhapeleleya nave yaari waacamela o Yerusalemu (Moone iparakrafu 10-11)
12-13. Yehova onaahoolela hai achu awe mu ilukuluku sookacamiha?
12 Nihusiheryo wa hiyaano: Yehova onnaapharihela yaale anahoolela wi aavahererye achu awe malakiheryo ooluluwanya. Mu Soorempwa, sookhalamo saweereya sincipale seiho sinooniherya mukhalelo Yehova aapharihenleiye alopwana oororomeleya wi yaahoolele achu awe mu ilukuluku sookacamiha. (Malam. 31:23; Sal. 77:20) Nave tho olelo, hiyaano ninnoona mookwakwaleya wi Yehova onnaapharihela yaale anahoolela wi yaahooleleke achu awe.
13 Ntoko yootakiherya, vaavaa epahu ya koronaviru yaapacenryaaya, “yaale . . . anaahoolela” yaanavahererya sooleeliherya mmilokoni. Anna yaala, yaanaavyakiha atokweene a mmulokoni mukhalelo miloko saahaalaaya othukumanaka ni otitelela omulapela Yehova. Pahiru mu miyeeri vakhaani epahu ya koronaviru emanle opacerya, hiyo naahikhalano mithukumano sa miceche mu ilocelo opwaha 500. Anna ni arokora ahu, yaahiwerya woonela muthukumano yoola moorweela wa interneti ni TV naari moorweela wa owiriyana mu raatiyu. Variyari va epahu ya koronaviru, hiyaano naatitelela waakhela sooleeliherya naachunaahu seiho saarweela wa Yehova. Ntoko yookhumelela, hiyaano naatitelela okhala awiiwanana. Nnaphwanela ororomela wi moohipwacha saweeha taani nnahaalaahu ohoolela muhoolo, Yehova onahaala otitelela waakhaviherya yaale anahoolela opaka soolakelela sa miruku. Ohiya pahiru omuroromela Yehova ni wiiwelela malamulo awe, mikhalelo taani mikina sinahaala onikhaviherya wiirehererya ntakhara yoohooxa etokotoko ni weerano ichu mwamiruku variyari va elukuluku yeeyo yoovila?
MOONIHERYE OSIVELA WOONNA NI OWAAKHELA ALECO
14. Mwawiiwanana ni Ahepri 13:1-3, mikhalelo taani Akristu yaaphwanelaaya wooniherya waacamela omakuchuwelo wa mukhalelo wa ichu wa Ayuta?
14 Moohilekela, nnahaala ochuna wooniheryana osivela wa mukina ni mukhwaawe opwaha khalai. Echu enahaala onikhaviherya, ori ochariha yootakiherya ya Akristu yaawo yaakhala o Yerusalemu ni o Yuteya. Awo yaanooniheryana osivela mukina ni mukhwaawe. (Ahe. 10:32-34) Nto omakuchuwelo wa mukhalelo yoole wa Ayuta, awo yaanaphwanela wooniheryaxa “osivela wonna” ni “owaakhela aleco.”c (Mwaalakhanye Ahepri 13:1-3.) Variyari va yoohooxa etokotoko, onahaala okhala woochuneya wa hiyo weerano emohamoha.
15. Ntakhara heeni Akristu yaaphwanela wooniherya osivela wa onna ni owaakhela aleco emanle ochawa?
15 Vaavaa anakhoco o Roma yaarukurenryaaya epooma yo Yerusalemu nave moohilekela epwaha, Akristu yaachawa, nyenya ehikunxe ichu sincipale. (Mat. 24:17, 18) Eyaaka o miyaako ni vaavaa yaapacenryaaya mukhalelo muvyaani wa okumi, awo yaaphwanela ororomela nikhaviheryo na mukina ni mukhwaawe. Mweeparipari, anna ancipale yaanachuna soolya, soowara nnipuro na okhalavo. Ela yaahaavaha Akristu ekari ya wooniherya osivela weeparipari wa onna ni owaakhela aleco moorweela wa okhaviheryana mukina ni mukhwaawe ni okawana yeeyo yaaryaayano.—Titu 3:14.
16. Nni nooniherye hai osivela wa anna ni arokora ahu yaawo anachuna nikhaviheryo? (Moone tho eruku.)
16 Nihusiheryo wa hiyaano: Osivela, onnaniceenyerya waakhaviherya alapeli akina a Yehova vaavaa awo anachunaaya nikhaviheryo. Ntoko yootakiherya, hiihaanoru, anna ni arokora akina aachawa mu ilapo saya wa nthowa na ikhoco naari ipahu sa maphacuwelo. Nto ancipale a emusi ahu ya elapo yoothene, ahiivaha wi yaakhaviherye yaawo mmakupa oomunepani ni oomwiilini. Murokora mmoha o Ukraniya yoowo ochawenle o elapo ekinan ooloca: “Hiyaano nohoona ntata na Yehova nnihoolelaka ni onikhaviherya moorweela wa anna. Awo yaanaakhela phaama nave yaanikhaviherya vancipale o Ukraniya, o Hunkriya ni o Alemanya wenno.” Yaale anooniherya owaakhela aleco ni ovahererya soothowa sa annaya, awo ikaruma mmatani mwa Yehova.—Mas. 19:17; 2 Ako. 1:3, 4.
Olelo, anna ni arokora ancipale oochawa annachuna nikhaviheryo nahu (Moone eparakrafu 16)
17. Ntakhara heeni ti woochuneya ohuserya hiihaano wooniherya osivela wa onna ni owaakhela aleco?
17 Moohikwhwa minikwa, nikhaviheryo nenlo nnavahereryaahu wa anna ni arokora ahu, nnahaala okhala noochuneyaxa omwaahiyu, opwaha olelo. (Hap. 3:16-18) Yehova onnanihusiha hiihaano wooniherya osivela wa onna ni owaakhela aleco. Mikhalelo seiha sinahaala okhala soochuneyaxa variyari va yoohooxa etokotoko.
TIHEENI ENAHAALA WEEREYA OMWAAHIYU?
18. Nni ncharihe hai yootakiherya ya Akristu yaawo yaachanwe o Yerusalemu?
18 Yaweereya yeela, ennooniherya wi Akristu yaawo yaachawenle o miyaako, yaahiwerya okophola vaavaa Yerusalemu aatoloxiweiye. Awo yaahiya epooma, nto Yehova haantonko waahiya yaawo. Hanka mmahiku ahu? Hiyaano hannasuwela soothene seiho sinahaala weereya omwaahiyu. Nto Yesu oonlopola wi nnaphwanela okhala ooreheryeya wiiwelela. (Luka 12:40) Nnaphwanela tho wuupuwelelaka yeeyo Paulo aarepenleiye Ahepiri. Ikano sawe ti soochuneyaxa olelo hiiha ntoko saaryaaya soochuneya mu elukuluku yeele. Ohiya yeeyoru, nnaphwanela ororomela yoororomeliha ya Yehova yawi owo harwa anihiya. (Ahe. 13:5, 6) Ni yeela mmupuweloni, nnaphwanela otitelela oweherya epooma yeeyo enahaala olekela, ela tiwi, Omwene wa Muluku ni opuha mareeliho oohimala yaawo owo onahaaleiye oruuha.—Mat. 25:34.
NCIPO 157 Onamukhalavo Murecele!
a Mu ilukuluku sakhalai, ipooma sincipale saalamuleliwa ni mwene. Hiihaa, epooma yooniwa ntoko omwene omoha.—Map. 14:2.
b Ela yeeren’ye mu eyaakha ya 67 E.K., elukuluku vakhaani Akristu emanle ochawa o Yerusalemu ni o Yuteya.
c Masu ataphuleliwe “osivela wonna,” ananwerya olociwa sa osivela yoowo onakhalavo variyari va achu a veemusini. Nto Paulo oopharihela masu yaala wi aloce osivela woolipa yoowo nryaahuno ni anna ni arokora ahu mmulokoni.