Tau Hūhū he Tau Tagata Totou
Kehekehe kia e Esekielu 18:20, ne pehē to “nakai taui atu e mahani kelea he matua ke he tama,” mo e Esoto 20:5, ne pehē ko Iehova ka “taui atu . . . ke he fanau e mahani hepehepe he tau matua ha lautolu”?
Nakai kehekehe. Hagaaki e taha talahauaga ke he fakalagoaga he tagata ni, ka kua fakakite ai he taha kua liga lauia mooli e tau hologa ha ko e hepehepe he tagata.
Ko e manatu he Esekielu veveheaga 18 kua fakakite e peehiaga ke he fakalagoaga fakatagata. “Ko e tagata kua hala to mate a ia,” he talahau he kupu 4. Ka e kua e tagata kua ‘tututonu, mo e eke e ia e mahani hakohako ti tututonu’? “To moui ni a ia.” (Eseki. 18:5, 9) Ka mole e tau tau moui ke fai fakalagoaga, kua igatia e tagata mo e fakafili “ke lata mo e hana tau hala.”—Eseki. 18:30.
Ne fakatātā e matapatu fakaakoaga nei ke he mena ne tupu ke he tagata Levi ne higoa ko Koru. Ke he fenoga ha Isaraela he tutakale, ne nakai fiafia a Koru ke he tau kotofaaga pauaki haana. He eketaha ke fakamau e tau feua fakaekepoa ma haana, ne totoko e Koru mo e falu e tau hukui ha Iehova, ko Mose mo Arona. He foli mo e mahani fakatokoluga ke he kotofaaga nei—ko e kotofaaga ne nakai tonuhia ki a lautolu—ne tamate e Iehova a Koru mo e matakau totoko haana. (Nume. 16:8-11, 31-33) Ka e nakai fakalataha e fanau taane ha Koru ke he totokoaga. Ti nakai fakalago he Atua ki a lautolu e agahala he ha lautolu a matua taane. Ko e mahani fakamooli ha lautolu ki a Iehova ati momoui a lautolu.—Nume. 26:10, 11.
Ka e kua e hatakiaga ia Esoto 20:5, ko e vala he Tau Fakatufono Hogofulu? Liu onoono ke he kakano. Ne fakatū e Iehova e maveheaga he Fakatufono mo e motu a Isaraela. He logona e tau kupu hagaao ke he maveheaga, ne tali atu e tau Isaraela fakalataha: “Ko e tau mena oti ne tala mai e Iehova, to eke ni e mautolu.” (Esoto 19:5-8) Ati moua he motu katoa e fakafetuiaga pauaki mo Iehova. Ti kua hagaao katoatoa e tau kupu he Esoto 20:5 ke he motu katoa.
He magaaho ne fakamooli tumau e tau Isaraela ki a Iehova, ne aoga mo e olioli he motu e tau monuina loga. (Levi. 26:3-8) Ti mooli foki taha faahi. Magaaho ne tiaki he motu ko Isaraela a Iehova mo e mumui atu ke he tau atua fakavai, ne utakehe e ia e monuina mo e puipuiaga haana; ti matematekelea lahi e motu. (Fakafili 2:11-18) Mooli, ne fakatumau e falu ke mahani fakamooli mo e taofi mau ke he tau poakiaga he Atua pete ne puhala tapuaki tupua he motu. (1 Patu. 19:14, 18) Liga fehagai a lautolu ne mahani fakamooli mo e falu mena vihi ha ko e tau agahala he motu, ka kua fakakite e Iehova e fakaalofa totonu ki a lautolu.
Magaaho ne mahani fakalialia a Isaraela he moumou e tau matapatu fakaakoaga ha Iehova ati eke e higoa haana mo mena ke fekī ai e tau motu, ne fifili a Iehova ke fakahala e tau tagata haana he fakaatā a lautolu ke uta fakapaea ki Papelonia. Mooli, kua putoia he mena nei e fakahala he tau tagata takitaha mo e matakau he haana tau tagata. (Iere. 52:3-11, 27) Ti fakakite ai he Tohi Tapu ne lahi mahaki e hala he motu a Isaraela ati tolu, fā, po ke liga loga atu foki e atuhau ne lauia ai ha ko e tau agahala he tau tupuna ha lautolu, tuga ni he talahau ia Esoto 20:5.
Haia foki i loto he Kupu he Atua e tau tala hagaao ke he tau magafaoa takitaha ne lauia ha ko e mahani kelea he tau matua. Ne fakahukia he Ekepoa ne Mua ko Eli a Iehova he fakaatā e tau tama taane mahani feuaki haana ko e ‘tau tagata matahavala’ ke fakatumau ko e tau ekepoa. (1 Samu. 2:12-16, 22-25) Ha kua mua e fakalilifu a Eli ke he tau tama taane haana ki a Iehova, ne poaki he Atua to utakehe e magafaoa ha Eli he feua he ekepoa ne mua, ti kamata ai mo e mokopuna taane haana ko Aviata. (1 Samu. 2:29-36; 1 Patu. 2:27) Ko e matapatu fakaakoaga he Esoto 20:5 ne fakamaama mai foki e fakataiaga ki a Kehasi. Ne fakaaoga hehē e ia e tuaga haana ko e fekafekau ha Elisaio ke maeke ia ia ke monuina fakatino mai he fakamaulu he Takitaki Kau Suria ko Naamanu. Puhala mai ia Elisaio, ne talahau e Iehova e fakafiliaga, he pehē: “To pipiki atu ai e lepela a Naamanu kia koe mo e hau a fanau ke hoko atu ke he tau hau a mui.” (2 Patu. 5:20-27) Ti lauia ai e tau hologa a Kehasi ha ko e mahani hepehepe haana.
Ha ko e Tufuga mo e Foaki he Moui, kua ha ha ia Iehova e tonuhia katoatoa ke fifili e fakahala kua felauaki mo e latatonu. Kua fakakite he tau mena tutupu i luga to liga logona hifo he tau fanau po ke tau hologa e tau lauiaga mamahi ha ko e agahala he tau tupuna ha lautolu. Pete ia, kua “fanogonogo foki a ia ke he tagi ha lautolu ne matematekelea,” mo lautolu takitokotaha ne kumi fakamakamaka ki a ia ka liga moua e taliaaga haana ti fai fakatotokaaga foki.—Iopu 34:28.
[Fakatino he lau 29]
Fai fakalagoaga a Koru mo e matakau totoko haana ke he tau mahani ha lautolu