Kumikumi ma e Tohi Fakaaoga he Feleveiaaga he Moui mo e Fekafekauaga
Oketopa 2-8
TAU TANAKIAGA HE KUPU HE ATUA | TANIELU 7-9
“Talahau Tuai he Perofetaaga ha Tanielu e Hoko Mai he Mesia”
(Tanielu 9:24) Ko e fitugofulu e vaha tapu kua kotofa ke he motu hau mo e maga tapu hau, ke fakaoti ai e holifono, mo e fakahiku ai e tau hala; ke eke ai foki e lukutoto ha ko e mahani kelea, mo e fakahoko mai ai e tututonu tukulagi, ke fakamau fakamailoga ai foki e fakakiteaga mo e perofetaaga, ke fakatākai foki e mena tapu ue atu.
(Tanielu 9:25) Kia iloa foki mo e manamanatu, ke kamata mai he hoko atu e poaki kia liu taute mo e ati hake a Ierusalema, ke hoko atu ke he Mesia ko e Iki, ne fitu e vaha tapu mo e onogofulu ma ua e vaha tapu, to eke foki e puhala pulahi mo e kaupa ke he tau vaha matematekelea.
(Tanielu 9:26, 27a) Ka mole atu onogofulu ma ua e vaha tapu, ti kelipopo ai e Mesia, ka e nakai fai mena kia ia; ko e tau tagata he maga ko e o mai ne fai, to fakaoti e lautolu e maga mo e faituga, ko e hana fakahikuaga foki ko e fakapuke haia; to ha i ai e tau ke hoko ke he fakahikuaga; kau mau e pule ke eke ai e motu mo tau mena kua moumou. 27 To fakamau foki e ia e maveheaga mo e tau tagata tokologa ke he vaha tapu taha; ko e maga foki ne veveheua aki e vaha tapu ti fakahiku ai e ia e poa katoa mo e poa mena kai.
Kumikumi Hifo e Tau Koloa Fakaagaaga
(Tanielu 9:24) Ko e fitugofulu e vaha tapu kua kotofa ke he motu hau mo e maga tapu hau, ke fakaoti ai e holifono, mo e fakahiku ai e tau hala; ke eke ai foki e lukutoto ha ko e mahani kelea, mo e fakahoko mai ai e tututonu tukulagi, ke fakamau fakamailoga ai foki e fakakiteaga mo e perofetaaga, ke fakatākai foki e mena tapu ue atu.
w01 5/15 lau 27
Tau Hūhū he Tau Tagata Totou
Magaaho fe ne fakatākai e “mena tapu ue atu,” tuga ne talahau tuai ia Tanielu 9:24?
Ko e Tanielu 9:24-27 ko e perofetaaga hagaao ke he hauaga he “Mesia ko e Iki”—ko e Keriso. Ko e talahau tuai ke he fakatākai, po ke fakauku he “mena tapu ue atu,” kua nakai hagaao ke he fakatākai he mena Tapu Ue Atu he faituga i Ierusalema. Ka ko e talahauaga “mena tapu ue atu,” kua hagaao ke he faituga he Atua he lagi—ko e mena Tapu Mua Ue Atu he lagi—he faituga fakaagaaga mua ue atu ha Iehova.—Heperu 8:1-5; 9:2-10, 23.
Magaaho fe ne gahuahua e faituga fakaagaaga he Atua? Manamanatu ke he mena ne tupu he magaaho ne taute a Iesu ke papatiso he 29 V.N. He magaaho ia he moui haana, fakamooli e Iesu e tau kupu ia Salamo 40:6-8. Talahau he aposetolo ko Paulo he mogo fakamui kua liogi a Iesu ke he Atua: “Ko e tau poa tamate mo e tau poa, kua nakai finagalo a koe ki ai, ka kua taute e koe e tino māku.” (Heperu 10:5) Iloa e Iesu “kua nakai finagalo” e Atua ke matutaki ke foaki e tau poa manu he faituga ha Ierusalema. Ka kua tauteute e Iehova e tino mitaki katoatoa ma Iesu ke foaki mo poa. He fakakite e manako haana mai he loto, ne pehē a Iesu: “Ko e Atua na e, kitiala, kua fina atu au ke eke hau a finagalo, (kua tohia kia au ke he tohivakai.)” (Heperu 10:7) Ti tali atu fēfē a Iehova? Talahau he Evagelia ha Mataio: “Kua papatiso a Iesu, ti hake mai agataha a ia he vai, kitiala, kua maihiua tuai e lagi kia ia, kua kitia foki e ia e Agaga he Atua kua hifo mai tuga ne lupe, kua hoko ki luga ia ia. Kitiala, ko e leo mai he lagi, kua pehe mai, Ko e haku a tama fakahele hanā, kua fiafia na au kia ia.”—Mataio 3:16, 17.
Ko e taliaaga he Atua ko Iehova ke he foakiaga he tino ha Iesu ke poa ne kakano kua ha ha i ai e fatapoa ne mua atu mai he fatapoa ne taute he faituga i Ierusalema. Ko e fatapoa anei he “finagalo,” po ke fakatokaaga he Atua ke talia e moui ha Iesu mo poa. (Heperu 10:10) He fakauku a Iesu aki e agaaga tapu kua kakano ne fakatū he Atua e fakatokaaga katoa haana he faituga fakaagaaga. Ti ko e magaaho ne papatiso a Iesu, ko e nofoaga he Atua i luga he lagi kua fakatākai, po ke fakatoka kehe ke eke mo “mena tapu ue atu” he fakatokaaga he faituga fakaagaaga lahi.
(Tanielu 9:27) To fakamau foki e ia e maveheaga mo e tau tagata tokologa ke he vaha tapu taha; ko e maga foki ne veveheua aki e vaha tapu ti fakahiku ai e ia e poa katoa mo e poa mena kai, to hau ai foki ki luga he tau tapakau he tau mena vihiatia e taha kua moumou, ato hoko ke he fakahikuaga, kua mau e pule ke he mena ia, ti liligi ai e ita kia ia ne moumou.
Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi a Tanielu
9:27—Ko e heigoa e maveheaga ne ‘fakamau ma e tau tagata tokologa’ ato hoko ke he matahiku he faahi tapu ke 70 aki he tau tau, po ke 36 V.N.? Ne utakehe e maveheaga he Fakatufono he 33 V.N. he magaaho ne tamate a Iesu. Ka e ha kua fakamau agaia e maveheaga faka-Aperahamo ke he tau Isaraela he tino ato hoko ke he 36 V.N., kua fakaloaloa atu e Iehova e magaaho he taliaaga pauaki ke he tau Iutaia ha ko e tau ohi a Aperahamo a lautolu. Ko e maveheaga faka-Aperahamo kua matutaki agaia ke mau hagaao ki a “Isaraela he Atua.”—Kalatia 3:7-9, 14-18, 29; 6:16.
Totouaga he Tohi Tapu
(Tanielu 7:1-10) Ko e tau fakamua a Pelesara ko e patuiki a Papelonia, ne miti a Tanielu mo e kitia ai e ia e tau fakakiteaga ke he mohega hana, ti tohi ai e ia e miti mo e talahau ai e ia e tau mena oti. 2 Ne talahau ai e Tanielu kua pehe age, Ne kitia ai e au ke he tau mena ne fakakite mai he po, ti kitiala, ko e tau matagi ne fa he lagi ne to lahi mai ke he tahi lahi. 3 Ti hake ai mai he tahi fa e manu favale lalahi ne kehekehe ko e taha ke he taha. 4 Ko e manu fakamua, ne tuga e leona a ia, ne fai tapakau foki po ke tau tapakau he aeto, ne kitekite au ato futifuti hana tau tapakau, ne lagaaki foki a ia mai he kelekele, ti fakatu ai a ia ke he hana tau hui po ke tagata, mo e foaki age kia ia e loto he tagata. 5 Kitiala, ko e taha manu favale foki, ko e manu ne ua aki haia, ne tuga e urosa, kua matike ai a ia ke he taha fahi, ha he gutu hana tolu e hui kahokaho ne kakati ai ke he hana tau nifo, ti vagahau a lautolu kia ia, kua pehe age, Matike ā, kia kai ai e koe e tau tino loga. 6 Kua mole atu e tau mena ia, ne kitekite atu au, ti kitiala, ko e taha tuga e nameri, ha he tau hana foki fa e tapakau he manu lele; ha ha i ai foki ke he manu favale fa e ulu; ne ta age foki e pule kia ia. 7 Kua mole atu e tau mena ia ti kitia e au ke he tau fakakiteaga he po, kitiala, ko e manu favale ne fa aki, ne matakutakuina mo e mao, mo e malolo lahi ni; ne fai nifo lapatoa lalahi a ia, ne kai ai a ia mo e gutimoehui ai, ka ko e tau mena ne toe ne taholi ai e ia ke he hana tau hui. Ne kehe foki a ia mo e tau manu favale oti ne mumua kia ia, ha ha i ai foki hogofulu e hoe ke he ulu hana. 8 Ne manamanatu ai au ke he tau hoe, ti kitiala, ko e taha hoe tote ne tupu hake ke he vaha he tau hoe ia, ti ta aki ai ki mua hana tolu e hoe ne tutu ai fakamua; ti kitiala, ha ha he hoe na e tau mata tuga ne tau mata he tagata, katoa mo e gutu ne vagahau fakahakehake. 9 Ne kitekite au ato tuku mai e tau nofoaiki, ne nofo ai foki A ia mai i tuai hana tau aho, kua hina hana tapulu tuga ne kiona, mo e hana tau lauulu kua tuga ne tau fulu mamoe mitaki; ko e hana nofoaiki ko e afi puhopuho haia, mo e hana tau veli ko e afi huhunu mena haia. 10 Ne tafe mai e afi ne fina atu ai i mua hana, ko e afe ni e afe ne fekafekau kia ia, ti hogofulu e afe kua taki hogofulu e afe ne tutu ki mua hana; ne eke ai e fakafiliaga, mo e fofola ai e tau tohi.
Oketopa 9-15
TAU TANAKIAGA HE KUPU HE ATUA | TANIELU 10-12
“Kitia Tuai e Iehova e Vahā i Mua he Tau Patuiki”
(Tanielu 11:2) Hanai foki, to fakakite atu e au kia koe e kupu moli. Kitiala, to tutu mai foki e tau patuiki a Peresia ne tokotolu, ka ko ia ne tokofa aki to mua ue atu he loga hana tau koloa ia lautolu oti; ko e hana malolo foki, he moua ai he hana tau koloa, to fakaohooho ai e ia a lautolu oti ke tau mo e kautu a Iavana.
(Tanielu 11:3) To tu mai foki e patuiki malolo, to pule ni a ia ke he tau kautu loga mo e eke e tau mena ne loto a ia ki ai.
(Tanielu 11:4) Ka kua tu a ia, ti lipilipi ai ni hana kautu, mo e mavehevehe ai ni ke he tau matagi ne fa he lagi, ka e nakai eke ma e fanau hana, nakai lata foki mo e hana pule ne pule ai a ia; ha ko e mena to taaki hana kautu, to eke foki mo e falu, ka e nakai ko lautolu.
Kumikumi Hifo e Tau Koloa Fakaagaaga
(Tanielu 12:3) To lautolu foki ne iloilo to kikila mai a lautolu tuga ne kikila he lagi likoliko; ko lautolu foki kua fakamafoki mai e tau tagata tokologa ke mahani tututonu ai, to tuga ne tau fetu a lautolu tukulagi tukumuitea.
w13 7/15 lau 13 para. 16, tala he matahiku
“Kitiala, To Fakalataha Au mo Mutolu ke he Tau Aho Oti”
Talahau he Tanielu 12:3 ko “lautolu foki ne iloilo,” ko e tau Kerisiano fakauku, “to kikila mai a lautolu tuga ne kikila he lagi likoliko.” He haia agaia a lautolu he lalolagi, kua kikila lahi a lautolu he fakamatala atu. Ka e tutala e Mataio 13:43 ke he mena kehe. Ne fakatutala ai ke he magaaho ka kikila lahi a lautolu ke he Kautu he Atua ha he lagi. Fakamua ne manatu a tautolu kua tutala e tau kupu tohi ua ia ke he gahua fakamatala.
(Tanielu 12:13) Ka ko koe kia fano a koe ato hoko ke he fakatulakiaga; ha ko e mena to okioki a koe, to tu mai foki a koe ke he tufaaga hau ka hoko ke he tau aho ke fakahiku ai.
dp lau 315 para. 18
Mavehe e Iehova ki a Tanielu e Palepale Homo Ue Atu
18 Kua fakaoti e tohi a Tanielu aki e taha he tau maveheaga mitaki ue atu he Atua ne taute ma e tau tagata. Tala age e agelu ha Iehova ki a Tanielu: “To tu mai foki a koe ke he tufaaga hau ka hoko ke he tau aho ke fakahiku ai.” Ko e heigoa e kakano he agelu? Ko e “okioki” ne tutala e agelu ki ai kua hagaao ke he mate, ko e maveheaga ke “tu mai” a Tanielu kua kakano hokoia ni—ko e liu tu mai! Falu pulotu ne talahau, he Tanielu veveheaga 12 kua ha ha i ai e vala tala matafeiga fakamua ke he liu tu mai ne moua he tau Tohiaga Tapu Heperu. (Tanielu 12:2) Ka kua hepe a lautolu. Iloa lahi e Tanielu hagaao ke he amaamanakiaga he liu tu mai.
Totouaga he Tohi Tapu
(Tanielu 11:28-39) Ti liu atu a ia ke he hana motu mo e tau koloa loga; to ita foki a ia ke he maveheaga tapu; to eke foki e ia e tau mena ne loto a ia ki ia, ti liu ai a ia ke he hana motu. 29 Ko e vaha ne kotofa ai to liu age a ia mo e fano ke he fahi toga; ka e nakai eke ai ke he vaha fakamui tuga ne vaha fakamua. 30 Ha ko e mena to o atu e tau foulua a Kitimo ke totoko atu kia ia; to mamahi ai hana loto, ti liu mai a ia, to ita foki a ia ke he maveheaga tapu; to eke e ia e tau mena ne loto a ia ki ai; to liu mai a ia mo a hagao atu hana manatu kia lautolu kua tiaki e maveheaga tapu. 31 Ko e tau kau foki to kau a lautolu mo ia, to holitu foki e lautolu e faituga, ko e taue haia, to uta kehe foki e lautolu e poa huhunu mau, mo e tuku ai e lautolu e mena vihiatia ke moumou aki. 32 Ko lautolu ne mahani kelea ke he maveheaga to kelea a lautolu ia ia he hana tau kupu fakavai; ka ko e tau tagata kua iloa ha lautolu a Atua, to malolo a lautolu mo e eke ai e lautolu e tau mena lalahi. 33 Ko lautolu ne iloilo ke he motu to fakaako ai e lautolu e tau tagata tokologa; ka ko e tau aho loga ke veveli ai a lautolu ke he pelu mo e afi, mo e fakapaeaga, mo e tau mena ne fofo he tau. 34 Ka veveli foki a lautolu, to moua e lautolu e lagomatai, ko e lagomatai tote; ka e pipiki atu kia lautolu e tokologa mo e tau kupu fakavai. 35 To veveli foki falu ko lautolu ne iloilo, ke kamatamata ai a lautolu, mo e fakamea ai, mo e fakahina ai a lautolu, ato hoko ke he vaha ke fakahiku ai; ha kua nakaila hoko ke he vaha kua kotofa. 36 To eke foki he patuiki ke lata mo e hana loto, mo e fakatokoluga e ia a ia, mo e eke e ia ke mua a ia ke he tau atua oti; to vagahau fakahakehake foki a ia ke he Atua he tau atua, to monuina foki a ia ato katoatoa ai e ita; ha ko e mena to eke ai e tau mena kua mau ai e pule ke eke. 37 To nakai manatu e ia ke he tau atua he hana tau matua, to nakai manatu e ia ke manako ke he tau fifine, to nakai manatu foki a ia ke he tau atua; ha ko e mena to eke e ia ke mua a ia ke he tau mena oti. 38 Ka to fakalilifu atu e ia ke he atua he tau taue ke he mena kua nofo ai a ia; ko e atua foki nakai iloa e tau matua hana to fakalilifu a ia ki ai, mo e uta ki ai e auro, mo e ario, mo e tau maka uho, mo e tau mena fulufuluola. 39 To eke ai e ia e tau taue ne mua he uka, he fakalataha a ia mo e atua kehe, ne talahau ai e ia mo e fakalahi ai e ia hana lilifu; to tuku atu foki e ia kia lautolu e pule ke he tau tagata tokologa, to tufatufa foki e ia e kelekele ke moua ai e palepale.
Oketopa 16-22
TAU TANAKIAGA HE KUPU HE ATUA | HOSEA 1-7
“Fiafia a Iehova ke he Fakaalofa Fakamooli—Ka e Kua a Koe?”
(Hosea 6:4, 5) Efaraimo na e, ko e heigoa kia ke eke e au kia koe? Iuta na e, ko e heigoa kia ke eke e au kia koe? ha kua tuga ne aolu ke he pogipogi e mahani mitaki ha mutolu, tuga ne hahau foki ne mole atu ke he magaaho pogipogi. 5 Ko e mena ia ne talai ai e au a lautolu ke he tau perofeta, ne kelipopo e au a lautolu ke he tau kupu he haku gutu; ko e hau a tau fakafiliaga foki ko e maama kua fina atu haia.
Kia Eke e ‘Fakatufono he Fakaalofa-Totonu’ ke Leveki Haau a Alelo
18 Kua lata e fakaalofa fakamooli ke kitia he tau fehagaiaga oti ha tautolu mo e tau matakainaga tapuaki ha Iehova. I lalo foki he tau tuaga uka, nakai lata ke vevehe kehe e fakatufono he fakaalofa-totonu mai he alelo ha tautolu. Ne nakai fiafia a Iehova ke he fakaalofa-totonu he fanau a Isaraela ha kua ‘tuga ne hahau ne mole atu ke he magaaho pogipogi.’ (Hosea 6:4, 6) He taha faahi, ne fiafia a Iehova he taute tumau e fakaalofa-totonu. Mailoga e puhala ne fakamonuina e ia a lautolu ne tutuli ai.
(Hosea 6:6) Ha kua loto au ke he fakaalofa ka e nakai ko e poa; ke iloa e Atua foki kua mua ia ke he haku a manatu ke he tau poa huhunu.
Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi a Hosea
6:6. He taute e agahala ko e fakakiteaga kua nakai fai fakaalofa fakamooli ma e Atua. Nakai fai foakiaga fakaagaaga ke totogi aki e agahala nei.
Uho e Omaoma Haau ki a Iehova
7 He matutakiaga nei, manatu ne fakakite e Iehova he vahā kua mole ke he tau tagata haana i tuai kua mua atu e aoga he omaoma ke he poa he tau manu. (Tau Fakatai 21:3, 27; Hosea 6:6; Mataio 12:7) Ko e ha ne pihia ai, a ko Iehova ne poaki ke he tau tagata haana ke foaki e tau poa pihia? E, ka ko e heigoa e fatuakiloto haana ne foaki e poa? Kua taute kia e ia ke fakafiafia e Atua? Po kua muitua noa a ia ke he tau mena fa mahani? Kaeke kua manako mooli e tagata tapuaki ke fakafiafia e Atua, to omaoma fakakikili a ia ke he tau poakiaga oti kana he Atua. Ne nakai aoga e poa manu ke he Atua, ka ko e taha mena uho ke tuku age e tautolu ki a ia ko e omaoma ha tautolu.
Kumikumi Hifo e Tau Koloa Fakaagaaga
(Hosea 1:7) Ka to fakaalofa atu au ke he magafaoa a Iuta, to fakamomoui e au a lautolu ha ko Iehova ha lautolu a Atua; nakai fakamoui ai e au a lautolu ke he kaufana, po ke pelu, po ke tau, po ke tau solofanua, po ke kau heke solofanua.
Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi a Hosea
1:7—Magaaho fe ne fakakite ke he magafaoa ha Iuta e fakaalofa hofihofi noa mo e laveakiaga? Ne fakamooli e mena nei he 732 F.V.N., he vahā he Patuiki ko Hesekia. He magahala ia, ne fakaoti e Iehova e fakamatakutaku ha Asuria ki Ierusalema he taha e agelu ne kelipopo 185,000 he tau kautau he fī he taha e po. (2 Tau Patuiki 19:34, 35) Ne fakahao e Iehova a Iuta, nakai “ke he kaufana, po ke pelu, po ke tau, po ke solofanua, po ke kau heke solofanua,” ka e puhala he agelu.
(Hosea 2:18) Ko e aho ia to eke ai e mautolu e maveheaga ha ko lautolu mo e tau manu he vao, mo e tau manu lele he pulagi, mo e tau mena totolo he kelekele; to fafati foki e au e kaufana mo e pelu, mo e tau, neke toka ai ke he motu, ko au foki ke tatakoto ai a lautolu mo e monuina.
Lagomatai he Perofetaaga ha Hosea a Tautolu ke O mo e Atua
16 Ne fakamoli foki he Atua e maveheaga nei: “Ko e aho ia to eke ai e [au] e maveheaga ha ko lautolu mo e tau manu he vao, mo e tau manu lele he pulagi, mo e tau mena totolo he kelekele; to fafati foki e au e kaufana mo e pelu, mo e tau, neke toka ai ke he motu, ko au foki ke tatakoto ai a lautolu mo e monuina.” (Hosea 2:18) Ko e tau Iutaia tokofiha ne liliu ke he motu ha lautolu ne nonofo mo e monuina, ti nakai fai kakano ke matakutaku ke he tau manu. Kua fakamoli foki e perofetaaga nei he 1919 V.N., magaaho ne fakatokanoa a Isaraela tokofiha fakaagaga mai ia ‘Papelonia Lahi,’ ko e kautu he tau lotu fakavai he lalolagi. Kua nonofo a lautolu mogonei mo e monuina mo e fiafia ke he moui he parataiso fakaagaga mo e tau kapitiga ha lautolu, ne amaamanaki ke moui tukulagi ke he lalolagi. Ko e tau mahani manu kua nakai ha ha he tau Kerisiano moli nei.—Fakakiteaga 14:8; Isaia 11:6-9; Kalatia 6:16.
g05 9/8 lau 12 para. 2
Ka Kautū e Kaufakalataha he Lalolagi Katoa
Ko e moui he lalolagi to moua e vahega kaufakalataha foou, kakano to fakaako he Atua e tau fekafekau fakamooli haana ke he puhala ke eke mo tau tagata leveki mitaki he kaina ha lautolu he lalolagi. “To eke ai e [ia] e maveheaga,” fakalataha mo e tau manu vale he taute ai ke nonofo mafola mo e tau tagata.—Hosea 2:18; Kenese 1:26-28; Isaia 11:6-8.
Totouaga he Tohi Tapu
(Hosea 7:1-16) Ne eke e au ke fakamalolo a Isaraela, ti fakakite ai e mahani kelea a Efaraimo mo e tau hala a Samaria; ha kua eke e lautolu e mahani fakavai; kua hu mai ki fale e kaiha, ka e feoho atu e kau fofo mena i fafo. 2 Ti nakai pehe hifo a lautolu ke he tau loto ha lautolu, kua manatu ai e au e tau mahani kelea oti ha lautolu; hanai, kua agaagai ai kia lautolu e tau gahua ha lautolu, ha ha i ai i mua haku e tau mena ia. 3 Kua fakafiafia ai e lautolu e patuiki ke he mahani kelea ha lautolu; mo e tau iki ke he tau pikopiko ha lautolu. 4 Kua faivao a lautolu oti; kua tuga ne gutu umu a lautolu kua kaka he tafu he tagata taute areto; kua nakai liu tafu e ia e afi ato ea e lakuaga falaoa kua oti he laku e ia. 5 Ko e aho he patuiki ha tautolu ne gagao e tau iki he konahia he inu uaina; ne fakaolo atu e ia hana lima fakalataha mo e tau tagata fa va. 6 Ha kua fakatata age a lautolu mo e tau loto ha lautolu, kua tuga ne gutu umu, ka kua takahao a lautolu; kua mohe he po ti ahogia e tagata taute areto ha lautolu; kua huhunu ai ke he pogipogi tuga ne afi puhopuho. 7 Kua kaka a lautolu toi tuga ne gutuumu, kua fakaoti e lautolu ha lautolu a tau fakafili; kua veveli e tau patuiki oti ha lautolu nakai ha i ai taha ia lautolu kua ui mai kia au. 8 Ko Efaraimo kua lafi e ia a ia fakalataha mo e tau motu; ko Efaraimo ko e areto pukupuku a ia kua nakai fofoki. 9 Kua fakaoti he tau tagata kehe hana malolo, ka e nakai iloa e ia; kua fotufotu hina hana tau lau ulu ka e nakai iloa e ia. 10 Kua talahau mena ai he fakatokoluga a Isaraela ki mua ha lautolu; pete ni he tau mena oti ia, kua nakai liliu mai a lautolu kia Iehova ha lautolu a Atua, ti nakai kumi e lautolu a ia. 11 Ko Efaraimo foki kua tuga ne lupe goagoa a ia, kua nakai fai manamanatu; kua ui age a lautolu ki Aikupito kua o age a lautolu ki Asuria. 12 Ka o a lautolu, to fofola e au haku a kupega ki luga ha lautolu; to tuku hifo e au a lautolu ki lalo tuga ne tau manulele he pulagi; to fahi foki e au a lautolu tuga ne logona ai he fakapotopotoaga ha lautolu. 13 Oi te fakaalofa kia lautolu! ha kua fehola kehe a lautolu ia au; kia malaia a lautolu! ha kua fakafualoto a lautolu kia au; ko e mena laveaki foki e au a lautolu, ka e pikopiko a lautolu ke kelea ai au. 14 Nakai tagi mai kia au a lautolu mo e tau loto ha lautolu, ka e tagi fekapai a lautolu ke he tau moheaga ha lautolu; kua fakapotopoto ai a lautolu ha ko e saito mo e uaina; kua o kehe a lautolu ia au. 15 Ko au foki, ne fakaako atu e au, ne fakamalolo e au ha lautolu a tau lima, ka e manamanatu a lautolu ke he tau mena ke kelea ai au. 16 Kua liliu mai a lautolu ka e nakai liliu mai a lautolu kia ia ne Mua ua atu; kua tuga ne kaufana fakavai a lautolu; to veveli e tau iki ha lautolu ke he pelu ha ko e vagahau fakahakehake he tau alelo ha lautolu; to eke ia mo mena ke va ai kia lautolu ke he motu ko Aikupito.
Oketopa 23-29
TAU TANAKIAGA HE KUPU HE ATUA | HOSEA 8-14
“Foaki Katoatoa ki a Iehova”
(Hosea 14:2) Kia taute a ha mutolu a tau kupu mo e liliu atu kia Iehova. Kia pehe atu a mutolu kia ia, Kia uta kehe e koe e tau mahani kelea oti, mo e talia e koe e mena ne mitaki ti ta atu ai e mautolu kia koe e tau poa he tau laugutu ha mautolu.
(Hosea 14:4) To fakamalolo e au ha lautolu a liliu kehe; to fakaalofa noa atu au kia lautolu; ha kua mafoki kehe haku a ita kia lautolu.
Moua e Taliaaga he Atua kua Takitaki ke he Moui Tukulagi
15 Ko e poa [foaki] po ke, povi taane ko e manu tauuka lahi mahaki ka foaki he tagata Isaraela ki a Iehova. Ti ko e ‘tau punua povi he tau laugutu ha tautolu’ kua hagaao ke he tau kupu mooli ne aoga ne vagahau ke fakaheke e Atua mooli. Tali atu fēfē a Iehova ki a lautolu ne taute e tau poa pihia? Pehē a ia: “To fakaalofa noa atu au kia lautolu.” (Hosea 14:4) Ki a lautolu ne foaki e tau poa pihia he fakahekeaga, ne fakamagalo, talia, mo e kapitiga a Iehova ki a lautolu.
(Hosea 14:9) Ko hai kia kua iloilo? ke kitia ai e ia e tau mena na; ko hai kua pulotu? ke iloa ai e ia; ha ko e mena hakohako e tau puhala a Iehova, to o ai a lautolu kua mahani tututonu; ka to veveli ai e tau tagata holifono.
Kumikumi Hifo e Tau Koloa Fakaagaaga
(Hosea 10:12) Kia gana saito e mutolu ma mutolu mo e mahani tututonu, kia helehele mai ai mo e mahani fakaalofa; kia keli e mutolu ha mutolu a tau fonua talue; ha kua hoko ke he vaha ke kumi kia Iehova, ato haele mai a ia, mo e fakato hifo e ia po ke uha e mahani tututonu ki luga kia mutolu.
‘Kua Hakohako e Tau Puhala a Iehova’
7 Kaeke tapuaki a tautolu ki a Iehova ke he puhala nakai fakatupua mo e hakohako, to eke a tautolu mo tau tagata he hana fakaalofa-totonu, po ke fakaalofa fakamoli. Kua tala age ke he tau Isaraela mahani keukeu: “Kia gana saito e mutolu ma mutolu mo e mahani tututonu, kia helehele mai ai mo e mahani [“fakaalofa-totonu,” NW]; kia keli e mutolu ha mutolu a tau fonua talue; ha kua hoko ke he vaha ke kumi kia Iehova, ato haele mai a ia, mo e fakato hifo e ia po ke uha e mahani tututonu ki luga kia mutolu.”—Hosea 10:12.
(Hosea 11:1) Ko e vaha ne tama tote ai a Isaraela, ne fakaalofa atu ai au kia ia, ne ui ai foki e au haku tama mai Aikupito.
Talifaki a Lautolu ke he Mesia
10 Tuga e tau Isaraela, to ui ai foki e Mesia mai i Aikupito. (Hosea 11:1) Ato hoko e poakiaga a Herota ke tamate, ne hataki he agelu a Iosefa, Maria mo Iesu ke o ki Aikupito. To nonofo ai a lautolu i ai “ato mate a Herota; kia fakamoli ai e kupu ne talahau mai he Iki [Iehova] ke he perofeta [ko Hosea], kua pehe mai, Na ui e au haku tama i Aikupito.” (Mata. 2:13-15) Mooli, ne nakai fakatokatoka e Iesu ha mena tutupu ne talahau tuai kua matutaki ke he fanauaga mo e moui haana he vahā tama.
Totouaga he Tohi Tapu
(Hosea 8:1-14) Kia ulo a e pu; kua hau a ia tuga ne aeto ke he magafaoa a Iehova; ha kua fakahui e lautolu haku a maveheaga, mo e holi e lautolu haku a tau fakatufono. 2 To tagi mai a lautolu kia au, Ha mautolu a Atua na e, ko mautolu ko Isaraela, kua iloa e mautolu a koe. 3 Kua tiaki e Isaraela e mena mitaki; to tutuli a ia e ia kua fai fi kia ia. 4 Kua kotofa e lautolu e tau patuiki ka e nakai mai ia au; kua kotofa e lautolu e tau iki ka e nakai iloa e au; ko e tau ario ha lautolu, mo e tau auro ha lautolu kua eke aki e lautolu e tau tupua ma lautolu, kia fakaoti ai a lautolu. 5 Samaria na e, kua tiaki e ia hau a punua povi; kua tupu haku a ita kia lautolu; kua nakai maeke ato a fe kia ke mea ai a lautolu? 6 Ha ko e mena mai ia Isaraela a ia; ne eke he tufuga a ia; nakai ni ko e atua a ia, ko e mena ia to tuki malipilipi ai e punua povi a Samaria. 7 Kua gana e lautolu e matagi, ko e mena ia to helehele mai ai e lautolu e afā; kua nakai fai saito kua tu agaia a ia; nakai tupu ai e tau fua saito ke he tau kakau saito, kaeke foki kua fua, to kai ai he tau tagata kehe. 8 Kua fakaoti a Isaraela; ha i ai a lautolu ainei ke he tau motu kehe, tuga ne kapiniu nakai ha i ai ha fiafia. 9 Ha kua o hake a lautolu ki Asuria, kua tuga ne asini vao kua nofo tokotaha; kua fakakoloa e Efaraimo a lautolu kua manako kia ia. 10 Ka e pete he fakakoloa e lautolu e tau motu kehe, to fakapotopoto ainei e au a lautolu; ti kamata a lautolu ke fakatokogahoa ai ha ko e kavega he patuiki he tau iki. 11 Kua eke e Efaraimo e tau fatapoa loga, ke hala ai; ko e mena ia kua eke ai e tau fakapoa mo mena ke hala ai a ia. 12 Kua tohi atu e au kia ai e tau mena loga he haku a fakatufono; ka kua talahau ai e tau mena ia ko e tau mena kehe. 13 Kua eke poa e lautolu ke he tau manu ke eke mo tau poa maku, mo e kai ai e lautolu; ka kua nakai talia e Iehova a lautolu; to manatu ainei e ia e tau mahani kelea ha lautolu, mo e taui atu kia lautolu ha lautolu a tau hala; to liliu atu a lautolu ki Aikupito. 14 Kua nimo ia Isaraela A ia ne eke a ia, kua ta e ia e tau faituga; ko Iuta foki kua fakaloga e ia e tau maga ke nonofo taue ai; to fakafano atu e au e afi ke he hana tau maga, ti fakaoti ai e ia hana tau fale iki.
Oketopa 30–Novema 5
TAU TANAKIAGA HE KUPU HE ATUA | IOELU 1-3
“To Perofeta Ai ha Mutolu a Tau Tama Tane, mo e Tau Tama Fifine”
(Ioelu 2:28, 29) Ka mole atu e tau mena ia, to liligi hifo e au haku Agaga ki luga he tau tagata oti; ti perofeta ai ha mutolu a tau tama tane, mo e ha mutolu a tau tama fifine, to miti ha mutolu a tau patu, to kitia he tau fuata ha mutolu e tau fakakiteaga; 29 To liligi hifo foki e au haku Agaga ke he tau fekafekau mo e tau fekafekau fifine ke he aho ia.
Omoomoi he “Tau Mana he Atua”
4 Ha kua moua e agaga tapu, ne nakai fakatuai e tau tutaki i Ierusalema ke fakamatala e tala mitaki he fakamouiaga mo e falu, kamata ai mo e moto tagata ne fakapotopoto ki ai he pogipogi ia. Ne fakamoli he fakamatalaaga ha lautolu e perofetaaga mitaki lahi, ne fakamau e Ioelu he tau senetenari ne valu fakamua, ko e tama tane ha Petueli: “To liligi hifo e au haku [a]gaga ki luga he tau tagata oti; ti perofeta ai ha mutolu a tau tama tane, mo e ha mutolu a tau tama fifine, to miti ha mutolu a tau patu, to kitia he tau fuata ha mutolu e tau fakakiteaga. To liligi hifo foki e au haku [a]gaga ke he tau fekafekau mo e tau fekafekau fifine ke he aho ia . . . to hoko mai e aho a Iehova kua lahi mo e matakutakuina.”—Ioelu 1:1; 2:28, 29, 31; Gahua 2:17, 18, 20.
5 Kua pehe kia e mena nei to fakatu hake he Atua e atuhau katoa he tau perofeta, ko e tau tane mo e tau fifine, ke he puhala ia ha Tavita, Ioelu, mo Tapora, mo e fakaaoga a lautolu ke talahau tuai e tau mena anoiha? Nakai. Ko e ‘tau tama tane mo e tau tama fifine, tau fekafekau mo e tau fekafekau fifine’ Kerisiano to perofeta mai ke he kakano kua omoi he agaga ha Iehova a lautolu ke fakapuloa e “tau mana” ne taute e Iehova mo e ka liu taute foki. Ti to eke a lautolu mo tau tagata liliu kupu ma e Mua ue Atu. Ka e fefe, mogoia, e tali he tau tagata?—Heperu 1:1, 2.
(Ioelu 2:30-32) To tuku atu foki e au e tau mana ke he lagi mo e lalolagi, ko e toto, mo e afi, mo e ahua kua fakatupou. 31 To faliu fakamua e la ke he pouli mo e mahina ke he toto, to hoko mai e aho a Iehova kua lahi mo e matakutakuina. 32 Ati oti foki to fakamomoui ai a lautolu oti kana kua ui atu ke he higoa a Iehova; ha ko e mena ha i ai e fakamouiaga ke he mouga ko Siona mo Ierusalema, tuga he pehe mai a Iehova, to ha i ai foki kia lautolu ne toe ko lautolu ne ui ki ai e Iehova.
Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi a Ioelu mo Amosa
2:32—Ko e heigoa e kakano ke “ui atu ke he higoa a Iehova”? Ke ui atu ke he higoa he Atua kua kakano ke iloa e higoa ia, ke fakalilifu fakalahi ai, mo e ke falanaki mo e tua ki a ia he higoa ia.—Roma 10:13, 14.
Kumikumi Hifo e Tau Koloa Fakaagaaga
(Ioelu 2:12, 13) Ka ko ainei foki, kua pehe mai a Iehova, kia liliu mai a mutolu kia au mo e ha mutolu a tau loto katoa, mo e fakakanopogi, mo e tagi, mo e tagi aue; 13 Kia hēhē e mutolu e tau loto ha mutolu, ka e nakai ko e tau tapulu ha mutolu, mo e liliu atu a mutolu kia Iehova ha mutolu a Atua; ha kua fakaalofa noa mai a Iehova, mo e fakaalofa hofihofi noa a ia, kua fakatuai hana a ita, ka e lahi ni hana a fakaalofa, kua tokihala a ia ha ko e kelea.
Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi a Ioelu mo Amosa
2:12, 13. Ko e fakatokihala mooli kua puna mai he logonaaga he loto. Kua putoia e manatu ke ‘hēhē e tau loto ha tautolu,’ ka e nakai ke ‘hēhē he tau tapulu’ i fafo.
(Ioelu 3:14) Ko e motu o tagata tokologa ni ke he pahua ke fakahala ai, ha kua tata mai e aho a Iehova ke he pahua he fakahala ai.
Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi a Ioelu mo Amosa
3:14—Ko e heigoa e “pahua he fakahala”? Ko e matakavi fakatai ke fakahoko e fakafiliaga he Atua. He vahā he patuiki Iutaia ko Iehosafata, ne kakano e higoa “Iehova Ko e Fakafili,” ne fakahao he Atua a Iuta mai he tau motu ne agaagai he fakagoagoa e tau matakau tau ha lautolu. Ko e mena ia ne fakahigoa foki e matakavi ko e “pahua a Iehosafata.” (Ioelu 3:2, 12) He vahā ha tautolu, kua hagaao ai ke he matakavi fakatai ka tuki malipilipi e tau motu tuga e holiaga vine.—Fakakiteaga 19:15.
Totouaga he Tohi Tapu
(Ioelu 2:28–3:8) Ka mole atu e tau mena ia, to liligi hifo e au haku Agaga ki luga he tau tagata oti; ti perofeta ai ha mutolu a tau tama tane, mo e ha mutolu a tau tama fifine, to miti ha mutolu a tau patu, to kitia he tau fuata ha mutolu e tau fakakiteaga; 29 To liligi hifo foki e au haku Agaga ke he tau fekafekau mo e tau fekafekau fifine ke he aho ia. 30 To tuku atu foki e au e tau mana ke he lagi mo e lalolagi, ko e toto, mo e afi, mo e ahua kua fakatupou. 31 To faliu fakamua e la ke he pouli mo e mahina ke he toto, to hoko mai e aho a Iehova kua lahi mo e matakutakuina. 32 Ati oti foki to fakamomoui ai a lautolu oti kana kua ui atu ke he higoa a Iehova; ha ko e mena ha i ai e fakamouiaga ke he mouga ko Siona mo Ierusalema, tuga he pehe mai a Iehova, to ha i ai foki kia lautolu ne toe ko lautolu ne ui ki ai e Iehova.
3 Ko e mena kitiala, ko e tau aho ia mo e vaha ia ka liu aki mai e au e paeaaga a Iuta mo Ierusalema, 2 To fakapotopoto ai e au e tau motu oti ni, to ta hifo e au a lautolu ke he pahua a Iehosafata, to fakahala ai e au a lautolu ha ko e motu haku, mo e haku a tufaaga ko Isaraela ne fakamavehevehe ai e lautolu ke he tau motu kehe, ko e haku a kelekele foki kua tufatufa ai e lautolu. 3 Kua eke e lautolu e vili ke moua ai haku a motu; kua ta age e lautolu e tama tane ke eke mo taui he fifine fakataka, kua ta age foki e lautolu e tama fifine ke fakafua aki e uaina ke inu ai a lautolu. 4 Turo na e, mo Saitonu, mo e tau fahi oti a Filisitia, ko e heigoa foki ha mutolu kia au? to ta mai kia e mutolu e taui kia au? kaeke foki ke ta mai e mutolu e taui kia au, to alumaki au, mo e liuaki atu ha mutolu a taui ki luga he tau ulu ha mutolu. 5 Ha kua uta e mutolu haku a tau ario mo e haku a tau auro, ko e haku a tau mena fakafiafia mo e haku a tau mena mitaki kua uta ai e mutolu ke he tau faituga ha mutolu; 6 Ko e fanau a Iuta mo e fanau a Ierusalema kua fakafua atu e mutolu ke he fanau a Iavana, kia uta fakamamao e mutolu a lautolu mo e motu ha lautolu. 7 Kitiala, to fakalagalaga e au a lautolu mai he mena kua fakafua atu e mutolu a lautolu ki ai, to liuaki atu foki e au ha mutolu a taui ki luga he tau ulu ha mutolu. 8 To fakafua atu e au e tau tama tane ha mutolu mo e tau tama fifine ha mutolu ke he pule he fanau a Iuta, to fakafua atu foki e lautolu a lautolu ke he tau tagata Sihipa, ko e motu mamao ha kau talahau mai ai e Iehova.