Ko e Ha ne Leva Lahi ai e Matakupu ke Fakatonu?
HE 6,000 he tau tau i tuai, nakai ko e matakupu e pule katoatoa he Atua. He fakakatoatoa oti hana tau gahua tufugatia homo atu, “ti kitekite e Atua ke he tau mena oti ne eke e ia, kitiala, kua mitaki lahi ni.” (Kenese 1:31) Ti kamata ai hana a vaha “okioki” kua leva; nakai ke pehe, ko e mategugu hana a tino. Ka e pehe, ne okioki mai a ia he oti hana a tau gahua tufugatia i luga he lalolagi, kua mauokafua lahi e loto ko e hana finagalo hagaao ke he tau mena nei kua maeke ke kautu oti.—Kenese 2:1-3; Isaia 55:11.
Ti ko e heigoa e finagalo ia? Ne tuku e Iehova e tau tagata hoa fakamua i loto he nofoaga ne fakahigoa ko e katene ko Etena. Ko e kavega ne lago fakamua ki a laua, ke leveki ha laua a kaina parataiso, fakalataha mo e tau manu kehekehe ne loga lahi. Ke lafi ki ai foki, kua lata a laua ke fanafanau mo e leveki e tau fanau. Ti hoko atu ai ke he magaaho, ha kua tupu lahi ha laua a magafaoa kua lata a lautolu ke fakalahi atu e Parataiso ke he tau fahi oti he lalolagi mo e omaoma ke he poaki he Atua ke ‘kautu ke he lalolagi.’ Ti kua maeke ke hoko atu fakahaga e lalolagi mo kaina kua mahomo ue atu e mitaki, ne puke ke he magafaoa fiafia, kua kau fakalataha ke fekafekau ke he ha lautolu a Matua he lagi. Ko e finagalo a ia he Atua mai he kamataaga.—Kenese 1:27, 28; 2:8, 15, 20-22.
To kau fakalataha nakai a Atamu mo Eva ti hoko ke he fakaotiaga ke fakamoli katoa e finagalo lilifu nei? Ne falanaki ni e mena ia ka kau fakalataha tumau a laua ke he mena ia he omaoma ke he ha laua a Tufuga. Ko e ha laua a omaomaaga, nakai ha kua ai fai maama poke manamanatuaga. Kua foaki atu ke he ha tautolu a tau mamatua fakamua e tokanoaaga he fifiliaga, ha kua manako e Atua ke fekafekau a laua ki a ia mai he loto fakaaue. Ko e mena ke fakamanatu atu ne maeke ke kitia ke he hana a tonuhia lahi ke pule katoatoa, ne fakaata e ia e kamatamata kua mukamuka. Kua maeke ia laua ke kai e ha mena he tau mena kai i loto he katene ka e nakai ke he taha. Kua ha ha i ai e akau kai ne pehe e Atua hagaao ki ai: “Ha ko e aho ka kai ai e koe to mate ai ni a koe.”—Kenese 2:16, 17.
Kua tala mai he tau kupu nai ki a tautolu ne nakai tufugatia a Atamu mo Eva ke tupu atu ke fuakau mo e ke mamate. Kua maeke ai ni hokoia e mate ke moua kaeke kua nakai omaoma a laua ke he poaki mukamuka nei. Kaeke kua omaoma tumau a Atamu mo Eva ke he Atua, kua maeke a laua ke momoui agaia ke he lalolagi he vaha nei, ko e tau mamatua he magafaoa he lalolagi katoa he tau fanau mitaki katoatoa.—Kikite ke he mahani ne talahau mai he Salamo 37:29.
Ka e pete ni, taha mai he tau mena momoui agelu he Atua, ne fakahigoa he magaahonei ko Satani, ne fakafili atu e puhala ne pule e Atua. Ne ole fakamakamaka a ia ki a Eva ke kai e fua lakau fakatapu, kua talahau fakagalogalo ko e tutokotaha mai he pule katoatoa he Atua, to laukauka mai ni a ia. Ko e omoiaga moli he loto ha Satani, ko e manako lahi ke fia atua ke he magafaoa he tau tagata ka tutupu mai.—Kenese 3:1-5; Mataio 4:8, 9; Ioane 8:44.
Ha kua foaki age e Iehova ke he tau tagata hoa fakamua e tau mena oti ne lata mo laua, kua lata ia Eva ke lalago hake hana a pule katoatoa mo e nakai talia e manatu fakavai ha Satani. Ka e fakamomoko lahi, ne fakaholo atu a ia mo e moumou e matafakatufono he Atua. He magaaho fakamui, ne fifili e Atamu ke matutaki atu ke he hana a hoana ke he hana a puhala nakai pulotu. Ti ko e hoa ne loto ke pule na ia ki a ia, pihia foki a Satani, ne totoko atu ke he Atua mo e matakupu ke he pule katoatoa fakaatua kua malagaki hake.—Kenese 3:6.
Lata ke Fai Magaaho ke Fakatonu e Matakupu Aoga Lahi
Na maeke ia Iehova ke fakaoti e kau totoko tokotolu he magaaho ia ni, mo e ke he mena ia ni. Ka e nakai maeke ai he mena ia ke taute fakatonu katoa e tau huhu ne malagaki hake he totoko ha lautolu. Kua maeke nakai he tagata ke kautu he pule na ia ki a ia ni ka mavehe kehe mai he Atua? Kua tonu kia e vala he Atua ke poaki atu ma e fakatokolalo ke he hana pule katoatoa? Ke lafi ai, ke he onoonoaga ke he mahani he hoa fakamua, kua maeke nakai he taha he tau tagata ke fifili mo e nakai fulukovi ke fekafekau ke he Atua ha kua hake mai ni he ha lautolu a fifiliaga tokanoa—pihia foki ka kamatamata e Satani? (Iopu 1:7-11; 2:4) Ko e tau magaaho ka fakamole atu ke maeke ke tali e tau huhu nei. Ko e tau magaaho ka fakamole atu foki ke fakakaumahala e lauiaga he totoko he kamataaga mo e fakamoli katoa e finagalo he Atua ke taute e lalolagi mo parataiso ne puke ai ke he tau tagata lanu kehekehe ne nakai fai hala. Kua fakatali agaia a tautolu ke he fifiliaga malolo ke he tau matakupu nei.
Ke tatai mo e hana matafakatufono, ne utakehe he Atua mai ia Atamu mo Eva e monuina ke moui tukulagi. Kua nakai lata tuai a laua ke kau fakalataha ke he fakamoliaga katoa he hana finagalo lahi mahaki. Ka e pete ni, fakamua to mamate a laua, ne fakaata ai a laua ke fakatupu mai mo e leveki e tau fanau. Moli kua nakai maeke ai a Atamu mo Eva ke tuku atu ke he ha laua a tau fanau e moui malolo ne nakai fai hala. (Roma 5:12) Ka e pete ni he pihia ko e tau atu hau ne muitua mai ne fanau mo e nakai mitaki katoatoa mo e malaia ke mamate, tokologa e tau tagata takitokotaha ne fai magaaho ke fakakiteaga ha lautolu a tau tutuaga hagaao ke he matakupu lahi mahaki he pule katoatoa.
Fifiliaga Fakahiku he Matakupu
To fifili fakahiku fefe he Atua e tau mena nei hagaao ke he hana a pule katoatoa? I loto he taha kakano, kua fita he mogonei e tau huhu ne lagaki hake i tuai i Etena he tali. Ke he tau afe he tau tau he tau vaha tuai he tagata kua taute ai ti kitia e mamahi lahi he moli ko e fakavai e hokotaki noa ha Satani ko e lauka mai ni a Eva ka tutokotaha mai he Atua. Fa kaumahala tumau e pule he tagata ne nakai mailoga e Atua. Tuga he pehe e Tohi Tapu: “Kua pule ai e taha tagata ke he taha, ke kelea ai e ia ni.”—Fakamatalaaga 8:9.
He taha fahi, loga e tau mena mitaki ne fakamau hifo he tau vaha he tau tau kua leva tali mai he agahala a Atamu mo Eva. Tokologa e tau tagata ne fakatata e tapikiaga ne nakai maeke ke moumou ke he pule katoatoa ha Iehova, mo e ko e fakatai ne mua ue atu e mitaki “ko e Tama he tagata,” ko ia ni ko Iesu Keriso. (Mataio 20:18; Heperu 11:1–12:3) Ko lautolu ne mumuitua ke he tau matafakatufono he Atua mo e talia hana pule katoatoa kua kitia ai ni ko e puhala mitaki moli a nei. Ne mahani lahi a lautolu mo e kupu moli he fakatai: “Ko e fakamonuina a Iehova, ke maukoloa ai e tagata; ti nakai lafilafi e ia ha mamahi ki ai.” (Fakatai 10:22) Ke lafi ki ai, kua fakaaue ke he foakiaga he liu tumai, ato hoko foki ni a lautolu ke kau fakalataha ke he fakamoli katoa he finagalo lilifu he Atua.—Ioane 5:28, 29.
Ne nakai nimo e Iehova hana finagalo he kamataaga. Ko lautolu ne nakai talia hana pule katoatoa to nakai fakaata ke pule lahi ke he lalolagi ke he tau magaaho oti, mo e kua fakailoa mai e Tohi Tapu, kua nakai leva to totoko atu e Atua ki a lautolu. Kia totou e tautolu: “Kua fakakiteaga mai foki e ita he Atua mai he lagi ke he tau mahani matahavala, mo e tau mahani hepehepe oti kana he tau tagata.” (Roma 1:18) Ko e hokomaiaga he fakakiteaga nei he ita he Atua, ne fakahigoa he Tohi Tapu ko Amaketo, to nakai taumaleku e fakatataaga ko e moui moli a ia. Ko lautolu ni hokoia ne talia hana pule katoatoa ka hao mai he mena ia. “Ha ko lautolu ne mahani hakohako to nonofo a lautolu ke he motu; mo lautolu ne katoatoa e mitaki ha lautolu a mahani to toe ai a lautolu; Ka to vevehe kehe mai he motu a lautolu ne mahani kelea, to taaki ai foki a lautolu ne mahani fakavai.”—Fakatai 2:21, 22.
Ko e Matakupu Lahi Mahaki mo Koe
Ha ko e onoonoaga ke he tau mena moli nei, takitokotaha a tautolu—tuga a Atamu mo Eva—kua lata ke taute e fifiliaga. To lali kia a tautolu ke moui tutokotaha mai he Atua? Poke to fakatokolalo atu a tautolu ke he hana a pule katoatoa? Kia manatu, ko e matakupu ne mua atu e aoga lahi a nei, ne hagaao atu ki a koe he vaha nei. Ko e falu matakupu, liga kua tuga ko e aoga lahi, ha kua lauia ni hau a moui he mogonei. Kua hagaao e mena nei ke he moui tukulagi. Ko e fifiliaga ka taute e koe ka lauia ai hau a vaha i mua tukulagi.
To maeke fefe ia koe ke fakakiteaga ko e talia e koe e pule katoatoa he Atua? He fakaako fakamakutu ke he hana a Kupu ko e Tohi Tapu, mo e kumi ke omaoma ke he hana finagalo he fakalataha mo e falu he tau Kerisiano moli. (Sefanaia 2:2, 3) Kaeke kua taute pihia e koe, to moua e koe e amaamanakiaga fiafia ke kitia e fakamoli katoa he finagalo lilifu he Atua. To maeke ia koe ke kitia e tupumaiaga moli he maveheaga mitaki lahi nei: “Toe tote, ti nakai ha i ai e tagata mahani kelea; . . . Ka ko e tau tagata mahani molu, to eke ma lautolu e motu; ti fakafiafia foki e lautolu a lautolu ha ko e monuina kua lahi.” (Salamo 37:10, 11) Kua ofoofogia lahi ai e mena ka moua e lautolu oti mai he fakatokolalo atu ke he pule katoatoa he Atua! Ko e kakano malolo lahi, ke pulotu e fifiliaga ke he mena ne mua atu e aoga lahi nei! Kaeke ne omaoma a Atamu mo Eva ke he Atua, kua momoui agaia a laua ki luga he lalolagi he vaha nei Ka fakatokolalo ke he pule katoatoa ha Iehova, tokologa ka moua e taui he moui tukulagi ki loto he lalolagi parataiso