Kia Taute Tumau e Hatakiaga he Gahua Nakai Fa Mahani Lahi ki Ai ha Iehova
“To matike hake a Iehova ke tuga ai ni ne taute he Mouga ko Faresa, to hogohogomanava lahi a ia tuga ne tupu i loto he fonua tokolalo tatai ne tata ki Kipeona.”—ISAIA 28:21, NW.
1, 2. Ko e heigoa e gahua ne nakai fa mahani lahi ki ai ne taute e Iehova ma e Hana a tau tagata he vaha ha Tavita?
KEHE lahi e gahua! Ko e gahua kua nakai fa mahani lahi ki ai! Ko e mena a ia ne taute e Iehova ma e hana tau tagata he tau vaha i tuai, i loto he senetenari ke 11 aki i tuai F.V.N. Mo e gahua kehe lahi nei ko e fakatataiaga ma e taha mena kua mua atu e nakai fa mahani lahi ki ai kua teitei a ia ke taute he magaaho kua tata mai i mua. Ko e heigoa e gahua tuai ia? Nakai leva he mole e fakatuaga ha Tavita mo Patuiki i Ierusalema, ne taute he katofia ko Filisitia e feohoaga tau, mo e ne kamata he mena nei e gahua kehe lahi a Iehova. Fakamua, kua kamata e tau Filisitia ke fenoga kaiha atu ki loto he fonua tokolalo tatai a Refa. Ne huhu atu a Tavita ki a Iehova ko e heigoa kua lata ia ia ke taute, mo e ne talaage ki a ia ke tau feoho atu ke tau. Ne omaoma ke he tau kupu a Iehova, ne fakakaumahala katoatoa e Tavita e matakau kautau he tau Filisitia i Paala-Faresa. Ka e nakai fia loto e tau Filisitia ke pehe kua kaumahala. Nakai leva ne liliu mai a lautolu ke moumou fakalahi mo e fofo falu mena loga foki i loto he fonua tokolalo tatai a Refa, mo e ne liu foki a Tavita ke kumi e takitakiaga mai ia Iehova.
2 He magaaho nei kua talaage ki a ia ke fano ki tua he tau Filisitia mo e hana kau. Ne pehe a Iehova: “Ka logona ai e koe ke he tau tapunu akau ko e tau peka e tomumu he tau tagata ne o, ti fakaave a koe, ha kua fina atu ai a Iehova ki mua hau ke keli e kau he tau tagata Filisitia.” Mo e ko e mena ia ni ne tupu. Ne fakatali a Tavita ato taute e Iehova e go he foleni i loto he tapunu he tau akau peka—liga kua puhala mai he havili malolo he matagi. He magaaho ia ni, ne hohopo mai a Tavita mo e hana kau he fakamumuliaga mo e tau feoho atu ke tau ke he tau Filisitia ne hikihikitakina e tau manatu ke he tau mena kehe, ti kua fakakaumahala a lautolu mo e lahi mahaki e keliaga. Ko e tau tupua fakalotu he tau Filisitia ne fakatafola i luga he male tau ne fakapotopoto oti mo e fakaoti ai.—2 Samuela 5:17-25; 1 Nofoaga he Tau Patuiki 14:8-17.
3. Ko e ha e gahua kehe lahi ha Iehova kua manako ke iloa ke he tau Iutaia he vaha a Isaia, mo e ko e ha kua lata ai ke manako ke iloa e Kerisitenitome he vaha nei?
3 Ko e gahua nakai fa mahani lahi ki ai a nei, ko e gahua kehe lahi, ne taute e Iehova ke totoko atu ke he tau Filisitia ma e hana patuiki ne fakauku. Ko e gahua nei kua fuluola e kehe, ko e mena kua pauaki ke fia iloa ha ko e perofeta ko Isaia ne hataki to taute e Iehova e taha mena kua tatai ni e kehe lahi mo e malolo lahi ke totoko ke he tau konahia fakaagaga a Iuta. Ha kua pihia, ko e tau takitaki lotu nakai fakamoli he vaha a Isaia ne lata ke mailoga e mena ia. Kua lata foki a Kerisitenitome he vaha nei ke mailoga ha ko e tau mena ne tupu ki a Iuta ko e fakatataiaga ke he malaia ka hoko atu ki a Kerisitenitome.
“Kua Kitia Moli Kua Ku Lahi e Nofoa Loa”
4, 5. (a) Kua taute fefe e Isaia e fakatai kua fakakite fakamaali lahi e tutuaga nakai toto mitaki he tau takitaki lotu he hana vaha? (e) Ko e heigoa ne fakatupu e nofoaga nakai toto mitaki ha Kerisitenitome he vaha nei?
4 Fakamua, ne veuveu e Isaia e mena moli ko e tau maveheaga ne falanaki ki ai a lautolu ko e tau konahia fakaagaga i tuai ko e fakaheheaga, ko e pikopiko. He mogoia ne fakamaama fakamaaliali e ia e tutuaga nakai toto mitaki lahi ha lautolu kua amaamanaki ke he pikopiko ia. Ne pehe a ia: “Ha kua kitia moli kua ku lahi e nofoa loa ke takoto ai e taha i ai, mo e kafu lalaga kua lautote [lahi] ni ka viko aki he taha a ia ki ai.” (Isaia 28:20, NW) Ko e ha tagata kua takoto ki luga he mohega kua ku lahi ka moua ai kua fakaea hana tau hui ke he makalili. Ka e kehe taha fahi, kaeke ke tahake hana tau matatuli ke fakahaohao ha ko e ku e mohega, kua nakai laulahi e faliki mohega mo e kua lahi hana tino ne nakai malu agaia. Pete ni ko e heigoa ka taute e ia, taha mai e vala he hana tino ka toka agaia he makalili.
5 Ko e tutuaga haia, ka vagahau fakatai, ki a lautolu i loto he vaha a Isaia kua tuku ha lautolu a falanakiaga i loto he fakamaluaga pikopiko a Kerisitenitome. Kua tiaki tuai a lautolu. Nakai ko e magaaho a nei ke kumi e nofoaga toto mitaki i loto he fakatokaaga fakalalolagi ma e mafola mo e nakai haofia. I lalo he ata he tau gahua he fakafiliaga hane fa e hau he Atua, ko e tau kau auloa mo e tau takitaki fakapolitika ka nakai foaki lagomatai fakamalolo ma Kerisitenitome.
Ko e Gahua Kehe Lahi ha Iehova
6. To taute fefe e Iehova e gahua ke totoko atu ki a Iuta, mo e to gahua fefe a ia ke totoko atu ki a Kerisitenitome?
6 Ha kua fakamaama fakamaaliali e tutuaga nakai toto mitaki lahi ha Ierusalema nakai fakamoli he vaha hana—mo e ha Kerisitenitome nakai fakamoli he vaha fou nei—ne holo atu a Isaia ke pehe: “To matike hake a Iehova ke tuga ai ni ne taute he Mouga ko Faresa, to hogohogomanava lahi a ia tuga ne tupu i loto he fonua tokolalo tatai ne tata ki Kipeona, ke liga taute e ia hana gahua—ne kehe lahi hana gahua—mo e liga to gahua hana gahua—ko e mena ne nakai fa mahani lahi ki ai hana gahua.” (Isaia 28:21, NW) E, ne hataki mai a Isaia, kua nakai leva to matike hake a Iehova tuga ne taute e ia i Paala-Faresa. Ka e he magaaho nei to gahua ai a ia ke totoko atu ke he hana tau tagata nakai tua, mo e to taute ai e ia ke tuga foki e fakapuke malolo lahi he vai ka tafe mai he vaha he pu he kaupa taofi vai kua malona. Ko e maveheaga ha Ierusalema mo e mate ka fakakite mai kua nakai fai malolo fakamatafakatufono. Ke tuga e puhala ia, to gahua a Iehova he taha magaaho tata i mua ke totoko atu ki a Kerisitenitome, mo e to moua e ia ko e tau maveheaga konahia oti kana hana mo e lalolagi nei kua nakai fai kakano. Ko e hana fakatokatokaaga lahi mahaki ka mapakipaki mo e mavehevehe kehe e tau tagata ke tapiki atu ki a ia. To tugi oti kana hana tau atua fakavai.
7. Ko e ha e finagalo ha Iehova hagaao ki a Iuta kua fakahigoa ko e “kehe lahi” mo e “nakai fa mahani lahi ki ai”?
7 Ko e ha ne ui aki e Isaia e tau gahua totoko ha Iehova ki a Ierusalema ko e kehe lahi mo e gahua nakai fa mahani lahi ki ai? Kua pehe, ko Ierusalema e nofoaga he tapuaki a Iehova mo e ko e taone he patuiki fakauku ha Iehova. (Salamo 132:11-18) Ko e mena kua nakai la hoko e fakaotiaga ki ai talimai he vaha fakamua. Ko e hana faituga ne nakai la tugi. Ko e fale he patuiki ha Tavita, talimai he fakatuaga i Ierusalema, kua nakai la fakakaumahala. Ko e tau mena pihia ne nakai maeke ke manamanatu ki ai. Kua nakai fa mahani lahi mahaki to manamanatu ai a Iehova ke fakaata e tau mena pihia ke tupu.
8. Ko e heigoa e hatakiaga ne foaki mai e Iehova ke he hana gahua ne nakai fa mahani lahi kua hane hau?
8 Ka e foaki atu e Iehova e hatakiaga tonu kua puhala atu he hana tau perofeta ko e tau mena tupu fakaofo lahi kua kelea ka hoko moli mai. (Mika 3:9-12) Ke fakatai ki ai, ko e perofeta ko Hapakuka, ne moui ai he senetenari ke fitu aki F.V.N., ne pehe: “Kia kitekite atu a mutolu ke he tau motu kehe, mo e kitia e mutolu, mo e ofo lahi ai a mutolu; ha kua eke e au e gahua ke he tau aho ha mutolu, nakai talia ai e mutolu pete he tala atu kia mutolu. Ha ko e mena, kitiala, kua fakatutu e au e tau tagata Kaletaia, ko e motu favale mo e mafiti lahi, kua o fano a lautolu ke he laulahi he lalolagi ke eke ma lautolu e tau mena ke nonofo ai, ka e nakai ko e tau motu ha lautolu. Ha ha ia lautolu e mahani kua fakahahaku ai mo e matakutaku ki ai e tau tagata.”—Hapakuka 1:5-7.
9. Ko e heigoa e puhala kua fakamoli e Iehova hana hatakiaga ke totoko atu ki a Ierusalema?
9 I loto he tau 607 F.V.N., ne fakamoli e Iehova hana hatakiaga. Ne fakaata ai e tau matakau kautau ha Papelonia ke omai ke totoko atu ki a Ierusalema, ne toka e ia a lautolu ke fakaoti ua e taone mo e faituga. (Tagi Aue 2:7-9) Ka e taha foki, ne toka e ia a Ierusalema ke fakaoti he magaaho ke uaaki. Ko e ha? Ko e pehe, he mole e tau tau 70 he fakapaeaaga, ne liliu e tau Iutaia kua tokihala ke he ha lautolu a motu, mo e hoko fakahaga ai kua talaga e taha faituga foki i Ierusalema. Ka e ne liu foki e tau Iutaia o kehe mai ia Iehova. I loto he senetenari fakamua V.N., ne fatiaki mai e Paulo e tau kupu ha Hapakuka ke he tau Iutaia he hana vaha, ti kua hataki atu kua fai fakaaogaaga e perofetaaga ke he vaha i mua. (Gahua 13:40, 41) Ko ia ni ko Iesu ne hataki pauaki mai ki a Ierusalema mo e hana faituga to fakaoti ai ha kua nakai ha ha i ai e tua ke he tau Iutaia. (Mataio 23:37–24:2) Kua mailoga nakai e lautolu ia ko e tau Iutaia he senetenari fakamua e mena ia? Nakai. Ke tuga ha lautolu a tau mamatua tane tuai, ne nakai talia e lautolu e hatakiaga a Iehova. Ha ko e mena ia, ne liu taute foki e Iehova hana gahua kehe lahi. Ko Ierusalema mo e hana faituga he tau 70 V.N. ne fakaoti ai he tau matakau kautau ha Roma.
10. To gahua totoko fefe a Iehova ki a Kerisitenitome he vaha tata mai i mua?
10 Ti ko e ha mogoia, kua lata e taha ke manamanatu ko e to nakai taute e Iehova ke tuga e mena ia ke he vaha nei ni ha tautolu? Ko e mena moli hanai, to fakamoli ai e ia hana finagalo pete ni kua tuga ko e kehe lahi mo e mena ne nakai fa mahani lahi ki ai ke he tau tagata tuaha. He magaaho nei ko e mena ka haga atu ki ai hana tau gahua ki a Kerisitenitome, ko ia, kua tuga a Iuta i tuai, kua talahau ko e tapuaki ke he Atua ka kua kelea lahi mahaki ni e mahani. He hana Tavita ne mua atu, ko Keriso Iesu, to tamai e Iehova ki luga he tau “Filisitia” ha Kerisitenitome he magaaho kua nakai amaamanaki a lautolu ki ai. To taute e ia hana tau gahua nakai fa mahani lalahi ki ai ati hoko atu ke he tau mena ikiiki lalahi he fakatokaaga lotu ha Kerisitenitome.—Mataio 13:36-43; 2 Tesalonia 1:6-10.
Hatakiaga he Gahua a Iehova
11, 12. Ne hataki atu fefe e tau Fakamoli a Iehova ke he hauaga he tau fakafiliaga ha Iehova?
11 Ke he tau tau loga ne hataki atu e tau Fakamoli a Iehova ke he hauaga he gahua he fakafiliaga nei a Iehova. Ne tuhi atu a lautolu ke he fakaotiaga a Ierusalema mo e hana faituga he tau 607 F.V.N. mo e pihia foki he tau 70 V.N. ko e tau hatakiaga fakaperofeta ke he tau mena ka tupu ki a Kerisitenitome. Ka e taha foki, ne fakakite mai e lautolu ko Kerisitenitome, ha ko e hana tiakiaga he fakaakoaga moli, kua taute ai mo vala he kautu he lotu fakavai katoa he lalolagi, ko Papelonia Lahi. Ha ko e mena nei, ko e fakafiliaga he Atua ki luga a Papelonia Lahi ka taute pauaki ki luga a Kerisitenitome, ha ko ia e vala ne lahi mahaki e holifono, mai he matakau gahua fakasatani ia.—Fakakiteaga 19:1-3.
12 Ne tuhi atu e tau Fakamoli a Iehova ke he hatakiaga fakaperofeta he Tohi Tapu ke he magaaho kua lata ha Iehova, ko e tau kapitiga faivao fakapolitika ha Papelonia Lahi ka fuluhi vale atu ke keli a ia. He taute fakatai e tau mena nei tuga e tau hoe hogofulu he manu favale ne lanu kula momoho, kua hataki mai e Tohi Tapu: “Ko e tau hoe foki ne hogofulu ne kitia e koe ke he manu favale, to fakavihia e lautolu e fifine fakataka mo e moumou a ia, mo e uta kehe hana tau tapulu, to kai foki e lautolu hana tino, mo e huhunu a ia ke he afi.” (Fakakiteaga 17:16) To tugi e lotu Kerisitenitome mo e fakaoti ai fakalataha mo e falu he tau lotu fakavai oti kana. Ti ko e gahua kehe lahi a nei a Iehova, ko e hana a gahua ne nakai fa mahani lahi ki ai ma e vaha ha tautolu.
13. Kua fefe e tauteaga ke he tau hatakiaga a Iehova he vaha nei kua tuga e tau mena ne fakafeleveia atu ki a Isaia?
13 Ka fakakite he tau Fakamoli a Iehova e hatakiaga ke he hauaga he matematekelea lahi nei, kua mahani a lautolu ke feleveia mo e tau va feki. Kua manamanatu e tau tagata ko e manatu a lautolu ko hai kia a lautolu ke vagahau e tau mena pihia. Kua tuga ko e tumau lahi a Kerisitenitome, ne mitaki lahi e fakatuaga. Ko e ha kua logona falu kua eke foki ke laukauka mai hana tuaga. Ko e tau fakatufono ne fa mahani ke fakamatematekelea a ia he magaaho ku kua mole ne fakaata lahi e tokanoaaga he tau gahua. Ti kua moli ni, kua lata a Kerisitenitome ke mailoga e fakatonuaga ha Isaia: “Kia nakai fakakite e mutolu a mutolu ko e tau tagata fakafiufiu, ke maeke ai ke liga nakai tupu atu e malolo he ha mutolu a pipiaga, ha kua ha ha i ai e fakaotiaga, ko e mena kua fifili ki ai foki, ne logona ai e au mai he Iki kua Pule Katoatoa, ko Iehova sapaota, ma e tau motu oti kana.”—Isaia 28:22, NW; 2 Peteru 3:3, 4.
14. To taute fefe e tau pipiaga ha Kerisitenitome ke malolo lahi mo e mao lahi?
14 Ke he tau mena loga, to matutaki tumau a Kerisitenitome ke faitaua atu ke he Patuiki mo e Kautu. (2 Tesalonia 2:3, 4, 8) Ka e ke he magaaho taha ia, pete ai ni, to taute ai hana tau pipiaga ke malolo lahi mo e mao lahi. Ke he falu he tau kupu, ko e hana fakaotiaga kua kitia lahi to tupu moli. To nakai fuluhi kehe mai a Iehova he hana fifiliaga ke taute a Kerisitenitome ke fakaoti ke tuga ke fuluhi kehe mai he hana fifiliaga ke fakaata e fakaotiaga ha Ierusalema mo e hana faituga he tau 607 F.V.N.
“O Kehe Ā Mutolu Ia Ia”
15. Ko e heigoa e puhala ke fehola ai ne hafagi atu ke he tau tagata takitaha kua loto hako?
15 To maeke fefe e taha ke fehola kehe mai he malaia a Kerisitenitome? I tuai he tau vaha a Isaraela, ne fakafano atu e Iehova e tau perofeta fakamoli ke liuaki mai a lautolu ne loto hako ke he tapuakiaga mea. He vaha nei, ne lagaki hake e ia hana tau Fakamoli, he mogonei kua numela atu ke he tau miliona, ma e finagalo taha. Ne nakai matakutaku a lautolu ke hafagifagi e tutuaga mate fakaagaga ha Kerisitenitome. He taute pihia, kua fakataogo fakamoli e lautolu e tau fakailoaaga kua tuga e malaia he tau ulo pu he tau agelu ha Fakakiteaga he tau veveheaga 8 mo e 9. Ko e taha foki, ne makutu lahi a lautolu ke fakailoa e fakatonuaga ne fakamau he Fakakiteaga 18:4: “Haku motu na e, ati o kehe ā mutolu ia ia, . . . neke moua foki a mutolu he hana tau malaia.” Ko e “hana” ne hagaao ai ki a Papelonia Lahi, ko e kautu lotu fakavai he lalolagi, ko e taha ne fakamua atu he matakau ia a Kerisitenitome.
16. Ko e heigoa e puhala ne fehola mai e tau miliona he lotu fakavai?
16 Talimai he tau 1919, mo e mua atu talimai he tau 1922, ko e moto tagata totonu kua hane lahi fakahaga, kua taute mena ke he fakatonuaga ia, ne tiaki a Papelonia Lahi. Fakamua ko e tau afe, ti ko e tau teau e tau afe, mo e he mogonei ko e tau miliona ne vevehe kehe mai e lautolu a lautolu he lotu fakavai, mua atu ia Kerisitenitome, mo e fehola kehe mai ke he tapuakiaga mea. (Isaia 2:2-4) Ti kua iloa e lautolu ko e o kehe mai ni hokoia ia Papelonia Lahi ka maeke ia lautolu ke kalo kehe mai he matematekelea he hana malaia, ko e mena ka hoko e vala fakahiku he hana fakaotiaga he magaaho ka hoko mai e fakakatoatoaaga he gahua ne nakai fa mahani lahi ki ai ha Iehova.
17, 18. Ne taute fefe a Iehova mo foufou he fakamanaiaaga mo e kahoa fiti fuluola ke he hana tau tagata?
17 Kua fakamaama mai he perofeta ko Isaia e tutuaga fiafia ha lautolu kua taute ha lautolu a tuaga ma e tapuakiaga mea. Kua pehe a ia: “He aho ia ko Iehova sapaota ka taute ke tuga e foufou he fakamanaiaaga mo e tuga e kahoa fiti fuluola ki a lautolu ne toe hifo mai he hana tau tagata, mo e tuga e agaga he fakafiliaga tonu ki a ia ne nofo i loto he fakafiliaga, mo e tuga e malolo lahi mahaki [ki a] lautolu kua fuluhi kehe atu e tauaga mai he gutuhala he pa.”—Isaia 28:5, 6, NW.
18 Ha ko e ha lautolu a mahani fakamoli ke he kupu moli, ko Iehova e foufou patuiki lilifu nakai fakaoti ma lautolu he vahega tupa fakamoli mo e lotomatala. Kua mua atu e moli he mena nei talimai he tau 1926. He tau ia ko e fufuta tohi Kolo Toko (Peritania), ia Ianuali 1 ne pehi e aoga lahi mahaki kua lata ke fakamatalahi e higoa a Iehova i loto he tala fakafiafia ne fakahigoa “Ko Hai Ka Fakalilifu a Iehova?” Talimai he mogoia, ne fakailoa he tau Kerisiano ne fakauku e higoa ia ke he lalolagi katoa ke tuga he nakai pihia ai fakamua. He tau 1931 kua taute ai a lautolu ke tata lahi e fakamailoga mo Iehova he talia e higoa ko e tau Fakamoli a Iehova. Ko e taha foki, ko e moto tagata tokologa he tau mamoe kehe kua o mai foki ia Kerisitenitome mo e falu mena ne toe ha Papelonia Lahi. Ne kuku mau foki e lautolu nei e higoa he Atua. Ko e fua kua tupu mai? Ko ia ni ko Iehova—kua kehe mai he falu mena tutokotaha fakaku he motu taha—kua eke mo foufou he fakamanaiaaga mo e kahoa fuluola ma e tau tagata kua mole atu e fa e miliona mai he 212 he tau motu mo e tau aelani he tahi. Ko e lilifu lahi a nei ma lautolu ke fua e higoa he Atua moui mo e moli hokoia!—Fakakiteaga 7:3, 4, 9, 10; 15:4.
“To Haele Mau ia ia e Agaga a Iehova”
19. Ko hai kua nofo i loto he fakafiliaga, mo e kua taute fefe a Iehova mo agaga he fakafiliaga tonu ki a ia?
19 Ki a Iesu, ko “ia ne nofo i loto he fakafiliaga,” kua taute a Iehova mo “agaga he fakafiliaga tonu.” He magaaho kua nofo a Iesu i luga he lalolagi, ne nakai talia a ia ke kaumahala ha ko e agaga konahia kau auloa fakalalolagi. He vaha nei, ha ko e Patuiki ha Iehova ne nofo he nofoaiki, ne fakapuke a ia he agaga tapu, kua takitaki a ia ke taute e tau fifiliaga kua lago tatai mo e maama lahi. Ki a Iesu ne fakamoli e perofetaaga: “To haele mau ia ia e Agaga a Iehova; ko e Agaga he iloilo mo e pulotu; ko e Agaga he fifiliaga mo e malolo; ko e Agaga he maama mo e matakutaku kia Iehova.” (Isaia 11:2) Kua puhala moli mai ni ia Iesu, ko Iehova ka “taute. . . e fakafiliaga tonu ko e kave fuafua mo e tututonu ko e kanavaakau fakatatai.” (Isaia 28:17, NW) He magaaho ia ko e tau fi kua konahia fakaagaga ka kaumahala ke he fakaotiaga, to taute e fakafiliaga tonu ke he higoa tapu a Iehova mo e ke he pule katoatoa he lagi mo e lalolagi katoatoa.
20, 21. Ko e heigoa e puhala kua lauia a koe he tau kupu a Isaia 28:1-22?
20 Ko e kakano homo ue atu, mogoia e perofetaaga nei ia Isaia veveheaga 28 ma tautolu he vaha nei! Kaeke ke fakamamao mai a tautolu he tau konahia fakaagaga ha Kerisitenitome mo e tapiki atu ke he tapuakiaga mea, to puipui ai a tautolu ka taute e Iehova hana gahua kehe lahi mo e hana gahua ne nakai fa mahani lahi ki ai. Kua loto olioli lahi a tautolu he iloa e mena nei! Mo e kua fiafia a tautolu ke manamanatu ka tupu moli e tau mena nei, to omoi fakalahi e tau tagata oti ke iloa ko Iehova sapaota ne gahua ma e hana tau tagata mahani fakamoli mo e ke fakamea mo e fakatokoluga a ia ni mai ia Iesu Keriso!—Salamo 83:17, 18.
21 Kia tumau e tau Kerisiano moli oti kana ke hataki atu mo e nakai matakutaku ke he gahua kehe lahi ha Iehova. Kia taute tumau a lautolu ke talahau atu hana gahua nakai fa mahani lahi ki ai. He taute pihia e lautolu, kia taute a lautolu ke tukuoga ke he tau tagata oti kua nakai maueue ha tautolu a amaamanakiaga ke he Kautu he Atua i lalo he hana Patuiki kua fakanofo he nofoaiki. Kia taute ai ha lautolu a makutu lahi, mo e loto fakamalolo lahi, mo e mahani fakamoli lahi ke tuku atu e fakahekeaga tukulagi ke he ha tautolu a Atua malolo ue atu, ko Iehova.—Salamo 146:1, 2, 10.
Maeke Nakai ia Koe ke Manatu?
◻ Ko e ha kua nakai toto mitaki lahi e tutuaga ha Kerisitenitome?
◻ Ko e heigoa kua finagalo a Iehova ma Ierusalema, mo e ko e ha ne “kehe lahi” ai e mena nei mo e “nakai fa mahani lahi ki ai”?
◻ Ko e heigoa e hatakiaga he tau Fakamoli a Iehova ne fakailoa kua hagaao atu ki a Kerisitenitome, mo e ko e heigoa e mena ne taute kua fakafeleveia atu ki a lautolu?
◻ Kua maeke fefe e tau tagata ke fehola mai he malaia a Kerisitenitome?
[Fakatino he lau 31]
To liu ke taute foki e Iehova hana gahua kehe lahi, he magaaho nei ke totoko atu ki a Kerisitenitome