Ko e Fakamaluaga ha Lautolu—E Pikopiko!
“Ha kua taute ai e mautolu e pikopiko ko e ha mautolu a fakamaluaga mo e i loto he mahani fakavai ne fakamumuli ai e mautolu a mautolu.”—ISAIA 28:15, NW.
1, 2. (a) Ko e fakatokatokaaga fe he vaha nei kua lata ke mailoga e mena ne tupu ke he kautu i tuai ko Iuta? (e) Ko e heigoa e tua hehe ha Iuta?
KO E tau kupu ia kua hagaao kia ki a Kerisitenitome he vaha fou nei ke tuga ke he kautu he magafaoa-tokoua i tuai ha Iuta? Liga moli ni, ko e pihia! Mo e tatai tonu e malaia talahau i tuai ia ma Kerisitenitome he vaha fou nei. Kua kakano ni to tupu fakalutukia mai e fakaotiaga ke he fakatokatokaaga lotu ne tiaki e tau fakaakoaga moli.
2 Ke he fahi tokelau ha Iuta e kautu he magafaoa toko hogofulu ha Isaraela. He magaaho ne fakakite moli ko e nakai fakamoli a Isaraela, ne fakaata e Iehova a ia ke fakakaumahala mo e tapaki ai e Asuria he tau 740 F.V.N. Ko e kautu fakamahakitaga hana, ko Iuta, ne kitia e fakamoliaga he matematekelea momoko lahi nei, ka e logona maali lahi ni to nakai tupu e tau mena pihia ki a ia. ‘Ko e ha,’ he palau he hana tau takitaki, ‘nakai kia ko e faituga a Iehova i Ierusalema? Nakai kia ko tautolu ko e tau tagata ne fiafia pauaki e Atua ki ai? Nakai kia ko e vagahau ha tautolu a tau ekepoa mo e tau perofeta ke he higoa a Iehova?’ (Fakatatai Ieremia 7:4, 8-11.) Ne tua lahi e tau takitaki lotu ia kua hao a lautolu. Ka kua hepe a lautolu! Ne nakai fakamoli foki ni a lautolu ke tuga ha lautolu a tau matakainaga he fahi tokelau. Ti ko e mena ne tupu ki a Samaria to tupu foki ki a Ierusalema.
3. Ko e ha ne tua a Kerisitenitome hagaao ke he vaha i mua, ka kua ha ha i ai kia e kakano mitaki ma e hana tua?
3 Kua tuga ni e puhala ia, kua talahau a Kerisitenitome ko e fai fakafetuiaga pauaki mo e Atua. ‘Ko e ha,’ he palau e ia, ‘kua ha ha ia mautolu e tau hogofulu he tau afe he tau fale tapu mo e feua pauaki he vahega fekafekau lotu, mo e tau teau he tau miliona tagata ne lago ki ai foki. Kua ha ha i ai foki ia mautolu e Tohi Tapu, mo e fakaaoga e mautolu e higoa a Iesu i loto he ha mautolu a tapuaki. Kua moli ni, ko mautolu ne fiafia pauaki e Atua ki ai.’ Ka ko e mena ne tupu ki a Ierusalema i tuai kua fakatu mai tuga e hatakiaga mao lahi. Pete ni he kehe lahi e tau mena tutupu fakapolitika he magaaho ku kua mole, kua iloa e tautolu ko e to nakai leva to taute fakahako tonu ni e Iehova ki a Kerisitenitome mo e tau lotu fakavai oti kana.
“E Maveheaga mo e Mate”
4. Ko e heigoa e maveheaga kua manamanatu a Iuta kua taute e ia?
4 He tau vaha i tuai, ne moua e Ierusalema nakai fakamoli e tau hatakiaga loga ne puhala mai he tau perofeta moli he Atua, ka e nakai tua a ia ke he tau mena ia. Ka e ne palau a ia to nakai uta he mate a ia ki lalo i loto a seoli, ko e tukuaga, tuga ne uta e kautu he fahi tokelau ha Isaraela ki lalo. Ko Isaia ko e perofeta ne fakatupu he agaga ke pehe ki a Iuta: “Ha ko e mena ia ki a logona e kupu a Iehova, ko mutolu ne palau, ko mutolu ko e tau pule he tau tagata nei i loto i Ierusalema. Ha kua pehe a mutolu ma tau tagata tane: ‘Kua taute e mautolu e maveheaga mo e Mate; mo Seoli kua fakatupu mai e mautolu e fakakiteaga; ko e lofiaaga he fakapuke mafiti fakaku, kaeke kua lata ke puhala mai ti mole atu, to nakai hau ki a mautolu, ha kua taute ai e mautolu e pikopiko ko e ha mautolu a fakamaluaga mo e i loto he mahani fakavai ne fakamumuli ai e mautolu a mautolu.’”—Isaia 28:14, 15, NW.
5. (a) Ko e heigoa e maveheaga tua noa a Iuta mo e mate? (e) Ko e heigoa e hatakiaga ne tuku atu ke he Patuiki ko Asa ne nimo e Iuta?
5 E, ne manamanatu e tau takitaki ha Ierusalema ne ha ha ia lautolu e maveheaga, ke tuga e mena ia, mo e mate mo Seoli ke maeke ai ha lautolu a taone ke hao mai. Ka e kua kakano kia e maveheaga tua noa ha Ierusalema mo e mate kua tokihala mai a ia he hana tau agahala mo e he mogonei kua falanaki ki a Iehova ma e fakamouiaga? (Ieremia 8:6, 7) Nakai pihia! Ka e kehe ai, ne fuluhi atu a ia ke moua lagomatai mai he tau pule fakapolitika he tagata. Ka ko e hana falanakiaga ke he tau kautaha he lalolagi ko e manatu hehe ni, ko e pikopiko. Ko e tau tagata he lalolagi ne tua a ia ki ai kua nakai maeke ke fakahao mai a ia. Mo e ha kua tiaki e ia a Iehova, ne tiaki ai e Iehova a Ierusalema. Ne tupu ai ni tuga ne hataki atu he perofeta ko Asaraia ke he Patuiki ko Asa: “Ha ha ia mutolu a Iehova, ka ha ha ia ia a mutolu; kaeke foki ke kumi e mutolu a ia, to moua e mutolu a ia; ka ko e mena ka tiaki e mutolu a ia, to tiaki e ia a mutolu.”—2 Nofoaga he Tau Patuiki 15:2.
6, 7. Ko e heigoa e tau lakaaga ne taute e Iuta ke moua moli e nakai haofia, ka ko e heigoa e fua ne tupu mai fakamui?
6 Ha kua tua ke he ha lautolu a kautaha fakapolitika, kua tua moli e tau takitaki ha Ierusalema kua nakai fai “lofiaaga he fakapuke mafiti fakaku” he malaga fofo he tau kautau pulenoa ka o mai fakatata ki a lautolu ke faguna ha lautolu a mafola mo e nakai haofia. He magaaho ne fakamatakutaku mai he kautaha ha Isaraela mo Suria, ne fuluhi atu a Iuta ki a Asuria ma e lagomatai. (2 Tau Patuiki 16:5-9) Fakamui, he magaaho ne fakamatakutaku he matakau kautau malolo ha Papelonia, ne olelalo fakalahi atu a ia ki a Aikupito ke lagomatai mo e talia e Farao, he fakafano atu e tau kautau ke lagomatai.—Ieremia 37:5-8; Esekielu 17:11-15.
7 Ka e malolo lahi mahaki e tau kautau ha Papelonia, mo e kua lata ai ni e tau kau ha Aikupito ke liliu tua. Ko e tua ne tuku e Ierusalema ki a Aikupito ne fakakite moli ko e mena hehe, mo e he tau 607 F.V.N., ne tiaki e Iehova a ia ke he fakaotiaga ne talahau tuai e ia. Ti kua hehe e tau pule ha Ierusalema mo e tau ekepoa! Ko e ha lautolu a falanakiaga ke he kautaha fakalalolagi ma e mafola mo e nakai haofia ko e mena “pikopiko“ ni ne tatafi kehe he fakapuke mafiti lahi fakaku he tau kautau ha Papelonia.
Nakai Talia e “Maka Ne Kamatamata”
8. Kua uta fefe e Kerisitenitome e tuaga kua tuga lahi mahaki ha Iuta i tuai?
8 Kua ha ha i ai kia e tutuaga ne tatai ki ai he vaha nei? E, kua fai. Ko e vahega fekafekau lotu ha Kerisitenitome ne logona foki ko e nakai fai matematekelea ka tupu fakalutukia ki a lautolu. Kua moli ni, kua pehe a lautolu tuga ne talahau tuai e Isaia: “Kua taute e mautolu e maveheaga mo e Mate; mo Seoli kua fakatupu mai e mautolu e fakakiteaga; ko e lofiaaga he fakapuke mafiti fakaku, kaeke kua lata ke puhala mai ti mole atu, to nakai hau ki a mautolu, ha kua taute ai e mautolu e pikopiko ko e ha mautolu a fakamaluaga mo e i loto he mahani fakavai ne fakamumuli ai e mautolu a mautolu.” (Isaia 28:15, NW) Ke tuga a Ierusalema i tuai, kua onoono atu a Kerisitenitome ke he kautaha fakalalolagi ma e nakai haofia, mo e kua nakai talia hana a vahega fekafekau lotu ke uta e fakamaluaga ia Iehova. Ae, kua nakai fakaaoga foki e lautolu hana higoa, mo e kua fakafiufiu atu a lautolu mo e favale ki a lautolu kua fakalilifu e higoa ia. Ne taute he vahega fekafekau lotu ha Kerisitenitome e mena taha ne taute he tau ekepoa ne mua he tau Iutaia he senetenari fakamua he magaaho ne nakai talia e lautolu a Keriso. Ne moli, tuga kua pehe a lautolu, kua moli, “Nakai fai patuiki a mautolu, ka ko Kaisara hokoia.”—Ioane 19:15.
9. (a) Ko hai ne hataki atu ki a Kerisitenitome he vaha nei ke he puhala taha ne hataki atu a Isaia ki a Iuta? (e) Ko hai kua lata a Kerisitenitome ke fuluhi ki ai?
9 He vaha nei, kua hataki atu e tau Fakamoli a Iehova ko e fakapuke he tau kautau ka fakahoko e fakaotiaga, ka e nakai leva to tatafi kehe a Kerisitenitome. Ko e taha mena foki, kua tuhi atu a lautolu ke he nofoaga moli ke fakamalu mai he fakapuke. Ne fatiaki mai e lautolu a Isaia 28:16 (NW), kua pehe: “Ko e mena hanei ne pehe mai e Pule Katoatoa ko e Iki ko Iehova: ‘Ko au hanai kua taute mo fakaveaga i loto ia Siona e maka, ko e maka ne kamatamata, ko e matapotu fakahele he fakaveaga kua mauokafua moli. To nakai ha ha i ai taha kua fakagahuahua e tua ka loto tupetupe.’” Ti ko hai e ‘matapotumaka fakahele nei’? Ne fatiaki mai he aposetolo ko Peteru e tau kupu nei mo e ne fakahagaao atu a lautolu ki a Iesu Keriso. (1 Peteru 2:6) Kaeke kua kumi e Kerisitenitome e mafola mo e Patuiki ha Iehova, ko Iesu Keriso, ati taute ai a ia ke kalo kehe mai he fakapuke mafiti fakaku ka hau.—Fakatatai Luka 19:42-44.
10. Ko e heigoa e tau putoiaaga ne taute e Kerisitenitome?
10 Ka e pete ni ia, kua nakai taute pihia e ia. Ka e kehe ai, ke he hana kumiaga ma e mafola mo e nakai haofia, kua fakahu fakagalogalo e ia a ia ni ki loto he fiafia pauaki he tau takitaki fakapolitika he tau motu—e mena nei, pete ni kua hataki mai e Tohi Tapu ko e kapitiga mo e lalolagi ko e fi a ia mo e Atua. (Iakopo 4:4) Ko e taha mena foki, he tau 1919 ne tukuogo fakamalolo lahi a ia ko e Matakau he tau Motu ko e amaamanakiaga mitaki lahi he tagata ma e mafola. Talimai he tau 1945 kua tuku atu e ia hana amaamanaki ke he tau Motu Kau Fakalataha. (Fakatatai Fakakiteaga 17:3, 11.) Kua lahi fefe hana putoiaaga ke he fakatokatokaaga nei?
11. Ko e heigoa e hukuiaga he lotu ke he MKF?
11 Kua tuku mai he taha tohi he magaaho ku kua mole e manatu he magaaho ne talahau ai: “Nakai tote mai he uafuluma-fa e tau hukui he tau fakatokatokaaga Katolika he MKF. Falu mai he tau takitaki lotu he lalolagi ne ahi atu ke he fakatokatokaaga nei he lalolagi katoa. Mua atu e tu kehe ke he manatu nakai nimo ko e tau ahi atu ni ko e Hana Tapu Lahi ko Pope Paul VI he vaha he Toloaga Matakau Fifili ia, he tau 1965 mo e ha Pope John Paul II he tau 1979. Tokologa e tau lotu ne fai gahua pauaki ke ole lagomatai, tau liogi, tau lologo mo e tau lagomatai ke he tau Motu Kau Fakalataha. Ne mua atu e lahi e tau fakatai ha lautolu mai he Katolika, Uniti-Univesali, Papatiso mo e he Pahai.”
Tau Amaamanakiaga Nakai Aoga ma e Mafola
12, 13. Pete ni he laulahi atu e tau amaamanakiaga kua liga moua ne fai e mafola, ko e ha kua tua lahi e tau Fakamoli a Iehova ko e moli ha lautolu a hatakiaga?
12 Taha mai he tau takitaki malolo lahi fakapolitika he lalolagi ne fakataogo atu e tau amaamanakiaga he tokologa he magaaho ne pehe a ia: “Ko e atu hau nei he tau tagata i luga he lalolagi kua liga to fakamoli ai e hokomaiaga ne fakatalitali ki ai he vaha mafola nakai maeke ke liutua mai talimai he fakamauaga tuai he puhala maama.” Kua hako kia a ia? Ha ko e tau mena tutupu he magaaho ku kua mole, kua kakano kia ko e tau hatakiaga ne foaki mai he tau Fakamoli a Iehova hagaao ke he fakahokoaga he fakafiliaga a Iehova ki luga he tau motu to nakai hoko moli mai? Kua hehe kia e tau Fakamoli a Iehova?
13 Nakai, kua nakai hehe a lautolu. Kua iloa e lautolu kua talahau e lautolu e kupu moli ha kua tuku e lautolu ha lautolu a tua ki a Iehova mo e ke he Tohi Tapu, ko e Kupu moli ni he Atua. Kua pehe a Tito 1:2: “Mai he Atua kua nakai maeke ke pikopiko.” Ti kua katoatoa ha lautolu a tua lahi he magaaho ka pehe e perofetaaga he Tohi Tapu ko e taha e mena pauaki ka tupu, to nakai kaumahala ai ke hoko ki ai. Ne talahau ne ia ko Iehova: “To pihia ni haku a kupu kua fina atu ai he gutu haku, nakai liu noa mai a ia kia au; ka to eke ni e mena kua loto au ki ai, to monuina foki ia ke he mena ne fakafano atu ai e au.”—Isaia 55:11.
14, 15. (a) Ko e heigoa e tau mena ne tukuogo he tau takitaki a Iuta he magaaho ku fakamua to fakaoti a Ierusalema he tau 607 F.V.N.? (e) Ko e heigoa ne talahau tuai e Paulo ka taute ai ke tukuogo fakamua ato hoko mai e fakaotiaga fakalutukia ki luga he lalolagi nei? (i) Ko e heigoa kua maeke ia tautolu ke amaamanaki ki ai he tapunu he tukuogoaga ne perofeta mai ia 1 Tesalonia 5:3?
14 I loto he tau tau fakamua to fakaoti a Ierusalema he tau 607 F.V.N., ne hokotaki mai a Ieremia ne tauui atu e tau takitaki: “Kua mafola! Kua mafola!” (Ieremia 8:11, NW) Ka e taha e mena, ko e pikopiko a ia. Ne fakaoti ai a Ierusalema ke he fakamoliaga he tau hatakiaga ne fakatupu mai he agaga tapu ke he perofeta moli ha Iehova. Ne hataki mai e aposetolo ko Paulo ko e tuga e mena ka tupu mai he vaha nei ha tautolu. Ne pehe a ia to tauui e tau tagata tane, “Kua mafola kua nakai haofia”! Ka e ke he magaaho ia, ne pehe a ia kua taute ni, “ti hokotia fakalutukia ai a lautolu he mahaikava.”—1 Tesalonia 5:3.
15 He huhu atu a tautolu ke he tau 1990, ko e tau tohi tala mo e tau mekasini he tau nonofoaga oti kana ne pehe mai kua oti tuai e Tau Fetului mo e kua maeke ai tuai ke kitia e lalolagi mafola. Ka e he mogoia ne mavete mai e felakutaki tau fana i loto he Lotouho he Fahi Uta. Ka e taha e mena, kua nakai leva po ke taha magaaho i mua ko e tauui he “Mafola mo e nakai haofia” ne perofeta mai he 1 Tesalonia 5:2, 3 ka tolomaki atu ke he tapunu. Mo e tau amaamanakiaga ha tautolu ne fakave ti mauokafua i loto he Kupu he Atua, kua iloa e tautolu ko e, magaaho ka hokotia ke he tapunu ia, ko e fakafiliaga he Atua ka taute ai ti mafiti lahi e fakahokoaga mo e nakai hepe. Kua nakai lata ha fakailoaaga mafola fonofono mo e nakai haofia ke taute a tautolu ke manamanatu ko e to nakai hoko mai e fakaotiaga ne talahau tuai he Atua. Ko e tau fakafiliaga ha Iehova ne nakai maeke ke hikihikifano ne fakamau i loto he hana Kupu ko e Tohi Tapu. Ko Kerisitenitome, fakalataha mo e tau lotu fakavai oti kana, to fakaoti ai ni. Mo e he magaaho ia ko e tau fakafiliaga fakaoti ha Iehova ka taute ai ke fakakite atu ke he tau mena ne toe he lalolagi a Satani. (2 Tesalonia 1:6-8; 2:8; Fakakiteaga 18:21; 19:19-21) Ha kua mauokafua e tua he tau Fakamoli a Iehova to fakamoli e Iehova hana kupu, kua fakatumau a lautolu ke kitekite tumau mai i lalo he takitakiaga he vahega tupa fakamoli mo e lotomatala mo e onoono fakaeneene lahi ko e mahafagifagi mai fefe e tau mena tutupu he lalolagi. (Mataio 24:45-47) Kua moli lahi ni, kua nakai fai laliaga he tagata ke taute e mafola kua lata ke taute a tautolu ke manamanatu kua tiaki tuai e Iehova hana finagalo ke tamai e fakapuke mafiti fakaku he fakaotiaga ki luga ha Kerisitenitome ne tapegapega e tau agahala.
‘Ko e Atua e Fakamaluaga ha Tautolu’
16, 17. Kua fefe e tauteaga he tau Fakamoli a Iehova kaeke kua ita e falu ke he tau kupu hako he ha lautolu a fekau?
16 Kua liga to ita e falu ke he tau kupu hako he tau Fakamoli a Iehova he tukuogo e mena nei. Ka e taha e mena, he magaaho kua pehe a lautolu ko e tau tagata pule he lotu ha Kerisitenitome kua uta e fakamaluaga i loto he fakatokaaga pikopiko, kua talahau ai ni e lautolu e tau mena ne talahau he Tohi Tapu. Ka pehe a lautolu kua lata a Kerisitenitome ke fakahala ha kua taute e ia a ia ko e vala he lalolagi, kua hokotaki mai ni e lautolu e tau mena ne talahau e ia ni ko e Atua i loto he Tohi Tapu. (Filipi 3:18, 19) Mo e taha mena foki, ha kua tuku ne Kerisitenitome hana tua mauokafua i loto he tau pulega ne taute mai he lalolagi nei, kua lagomatai moli e ia e atua he lalolagi nei, ko Satani ko e Tiapolo, ne pehe mai a Iesu ko e matua tane he pikopiko.—Ioane 8:44; 2 Korinito 4:4.
17 Ha kua pihia, kua talahau he tau Fakamoli a Iehova: Ka ko mautolu, nakai fakamalolo atu e mautolu e tau amaamanakiaga fakavai ke he lalolagi mafola ha kua liliu kehe e tau mena fakapolitika. Ke kehe ai, kua fakataogo e mautolu e tau kupu he salamo: “Ko e Atua ko e fakamaluaga ma tautolu. . . . Ko e tau tama tane he tagata tane he lalolagi ko e tau matagi fafagu ki fafo, Ko e tau tama tane he tau tagata ko e pikopiko ni. He magaaho ka tuku ki luga he fuatautau ko lautolu auloa ne mama lahi mai he matagi fafagu ki fafo.” (Salamo 62:8, 9, NW) Ko e tau pulega he tagata ke omoi mo e puipui a Kerisitenitome mo e tau mena katoa ne toe he fakatokaaga nei ko e mena fakavai a ia, ko e pikopiko! Ko lautolu oti kana, ka fakaputu auloa kua nakai ha ha i ai ia lautolu e malolo ke fakalavelave e finagalo a Iehova ke tuga ni e matagi vela mai he gutu!
18. Ko e heigoa e hatakiaga he salamo kua tonu lahi he vaha nei?
18 Kua fatiaki mai foki he tau Fakamoli a Iehova a Salamo 33, tau kupu 17 ke he 19, kua talahau mai: “Kua nakai aoga e solofanua ke fakamoui taha, ti nakai laveaki e ia taha ke he hana malolo lahi. Kitiala, kua kitekite a Iehova kia lautolu kua matakutaku kia ia, ko lautolu kua amaamanaki ke he hana fakaalofa; Kia laveaki e ia a lautolu mai he mate, kia momoui ai foki a lautolu ke he vaha hoge.” He vaha nei, kua falanaki e tau Kerisiano moli ki a Iehova mo e ke he hana Kautu i luga he lagi, ko e fakatokaaga hokoia kua maeke ke tamai e mafola kua tumau.
Kerisitenitome ko e “Taholiaga Mena”
19. Ko e ha, ko e manamanatu hehe e falanakiaga ke he tau fakatokatokaaga fakapolitika ke tamai e mafola ke he lalolagi?
19 Ke falanaki atu ke he taha mai he tau mena ne taute he tagata ne hukui aki e Kautu he Atua kua taute ai e hukui ia mo tupua, ko e mena ke tapuaki ki ai. (Fakakiteaga 13:14, 15) Ti ka fakamalolo atu ke falanaki ke he taha fakatokaaga fakapolitika, tuga e tau Motu Kau Fakalataha, ma e mafola mo e nakai haofia ko e manamanatu hehe ni a ia, ko e pikopiko. Hagaao atu ke he tau mena pihia he amaamanakiaga fakavai, kua pehe a Ieremia: “Ha ko e mena fakavai ha lautolu a tau tupua auro, nakai ha ha ia lautolu foki ha fafagu. Ko e tau mena nakai aoga ia, ko e gahua ke va ki ai; to fakaoti a lautolu ke he vaha ke ahi atu ai a lautolu.” (Ieremia 10:14, 15) Ha kua pihia, ko e tau solofanua tau ha Aikupito nakai fakafifitaki, ko e mena ia, ko e matakau kautau fakapolitika malolo he tau motu he vaha nei, ka nakai puipui e kautu he lotu a Kerisitenitome i loto he hana a aho matematekelea. Ko e kautaha he tau lotu ha Kerisitenitome mo e lalolagi nei ka kaumahala moli ke puipui a lautolu.
20, 21. (a) Ko e heigoa e mena ne tupu ke he Matakau he tau Motu, mo e ko e ha to nakai mitaki ai ni foki e mena ka tupu ke he tau Motu Kau Fakalataha? (e) Ne fakakite fefe e Isaia ko e kautaha ha Kerisitenitome mo e lalolagi to nakai fakahao mai a ia?
20 Ne falanaki e Kerisitenitome hana tau amaamanakiaga ki loto he Matakau he tau Motu, ka e ne mahala ai ni ka e nakai la hoko mai a Amaketo. He mogonei ne hiki atu e ia hana omaoma fakamoli ke he tau Motu Kau Fakalataha. Ka kua nakai leva to taute ai ni ke fakafehagai ke he “tau ke he aho lahi he Atua mana,” ti nakai hao mai ai. (Fakakiteaga 16:14) Kua eke foki e MKF ne liu fakaala mai ke nakai maeke ke tamai e mafola mo e nakai haofia. Kua fakakite mai he Kupu fakaperofeta he Atua ko e fakatokatokaaga he tau Motu Kau Fakalataha mo e haana tau motu takitokotaha “to tau a lautolu nai ke he Punua mamoe, ka e kautu e Punua mamoe kia lautolu; ha ko ia ko e Iki he tau iki mo e Patuiki he tau patuiki.”—Fakakiteaga 17:14.
21 Kua tua lahi e tau Fakamoli a Iehova ke pehe kua nakai ha ha i ai e fakamouiaga ma Kerisitenitome i loto he hana a kautaha mo e lalolagi ha Satani. Mo e he magaaho ka pehe mai a lautolu ke he mena nei, kua tuhi atu ni a lautolu ke he tau mena ne pehe mai he Tohi Tapu. Ia Isaia 28:17, 18 (NW) kua fatiaki mai a Iehova he pehe: “To taute e au e fakafiliaga tonu ko e kave fuafua mo e tututonu ko e kanavaakau fakatatai; mo e ko e uha tuli kua lata ke tatafi kehe e fakamaluaga he pikopiko, mo e ko e tau vai ni ka tafia ai e nofoaga fakamumuli ia ni. Mo e maveheaga ha mutolu mo e Mate ka galo moli ai ni, mo e fakakiteaga ha mutolu mo Seoli ka nakai tumau ai. Ko e lofiaaga he fakapuke mafiti fakaku, he magaaho ka puhala mai ti mole atu—kua lata foki a mutolu ke taute mo taholiaga mena hana.”
22. He magaaho ka fakaaoga e fakafiliaga tonu katoatoa ki a Kerisitenitome, ko e heigoa e fua ka tupu mai?
22 He magaaho ka taute ai e mena ne fifili he fakafiliaga a Iehova, to tatai ni mo e fakafiliaga tonu mitaki katoatoa. Mo e fakaveaga he tua lahi ha Kerisitenitome, hana “maveheaga mo e Mate,” ka tatafi kehe oti kana tuga kaeke kua taute he fakapuke mafiti fakaku. Ti kua holo atu a Isaia ke pehe: “Ha ko e pogipogi ke he pogipogi ka puhala mai ai ti mole atu, he vaha he aho mo e he vaha he po; mo e kua lata ai ke eke ti noa ka e ko e kakano ni ma e vivivivi ke taute ai [e falu] ke maama e tau mena kua logona.” (Isaia 28:19, NW) To matakutakuina lahi ni ke he tau tagata onoono he kitia mata fakamoli e malolo katoatoa he fakafiliaga a Iehova! Kua kelea lahi ha, ma e vahega fekafekau lotu ha Kerisitenitome mo e ha lautolu a tau tagata ne muitua ki ai ke kitia, ka kua tomui ai, ko e falanaki a lautolu ki loto he pikopiko!
“Ko e Kolo Uka” e Higoa a Iehova
23, 24. Ke kehe mai he nakai kumi ke he nakai haofia i loto he lalolagi nei, ko e heigoa ka taute he tau Fakamoli a Iehova?
23 Ka e kua e tau Fakamoli a Iehova? Kua pihia foki ke he fakafehagaaoaki mo e vihiatia he lalolagi katoa mo e favaleaga, kua tumau a lautolu ke fakamamao mai he lalolagi. Ne nakai nimo e lautolu ko e pehe a Iesu ke he hana tau tutaki: “Nakai ko e tau tagata he lalolagi a lautolu, ke tuga foki au, nakai ko e tagata he lalolagi au.” (Ioane 17:16) He vaha katoa nei he tau aho fakahiku, kua tuku e lautolu ha lautolu a falanakiaga ki loto he Kautu a Iehova, nakai i loto he tau pulega he tagata. Ha ko e mena ia, ko e matematekelea a Kerisitenitome ka nakai taute e tau Fakamoli a Iehova ke matakutakuina lahi. Tuga he talahau tuai mai e Isaia: “To nakai ha ha i ai taha kua fakagahuahua e tua ka loto tupetupe.”—Isaia 28:16, NW.
24 Kua pehe mai e Fakatai 18:10: “Ko e higoa a Iehova, ko e kolo uka haia; kua hola atu ki ai e tagata tututonu, ti hao ai a ia.” Ti kua uiina atu ai a mautolu ke he tau tagata ne tuga e tau mamoe ke uta e fakamaluaga i loto ia Iehova mo e i loto he hana Kautu ia Keriso. Ke taute ai mo nofoaga he fakamumuliaga, nakai ko e mena fakavai a Iehova! Nakai ko e pikopiko hana Kautu ia Keriso. Ko e pikopiko e fakamaluaga ha Kerisitenitome, ka ko e fakamaluaga he tau Kerisiano moli e kupu moli.
Maeke Nakai ia Koe ke Fakamaama?
◻ Fakamalu fefe a Iuta i tuai i loto he pikopiko?
◻ Ke he puhala fe ne lali a Kerisitenitome ke fakamumuli ne ia a ia i loto he mena pikopiko?
◻ Ne hataki atu fefe a Isaia ki a Iuta, mo e vagahau fefe he tau Fakamoli a Iehova e hatakiaga kua tuga e mena ia he vaha nei?
◻ To moua fefe e Kerisitenitome ko e fakatu he mena hehe hana tua?
◻ Ke kehe lahi mai ia Kerisitenitome, ko e heigoa e tuaga ne taute he tau Fakamoli a Iehova?
[Puha he lau 24]
NE FAKALEO MAI E AMAAMANAKIAGA LAHI MA E MKF
“Ko e magaaho fakamua la ia talimai he Tauaga II he Lalolagi ne fakalataha ai e kaufakalatahaaga he tagata he lalolagi katoa. Ko e takitakiaga he tau Motu Kau Fakalataha, ko e manamanatu ni mai i tuai ne amaamanaki ki ai, ka e he mogonei kua pehi fakamoli e fakakiteaga ha lautolu ne fakatu a ia . . . Kua maeke ai tuai e lalolagi ke kuku mau e magaaho nei ke fakamoli e maveheaga tuai ke he fakatokaaga fou he lalolagi.”—Ko e Pelesiteni ko Bush he Tau Fahi Kaufakalataha ha Amelika i loto he hana ogo fekau he Fono he Fakatufono ha Amelika ke he motu ia, ia Ianuali 29, 1991