Ko e Heigoa e Kakano he Kupegatoho mo e Ika ki a Koe?
“Kua foaki atu kia mutolu ke iloa ai e mutolu e tau mena galo he kautu he lagi.”—MATAIO 13:11.
1, 2. Ko e ha ne liga fiafia ai a tautolu ke he tau fakatai a Iesu?
KUA olioli nakai a koe ke iloa e mena galo po ke mena ne uka ke maama? Ka e kua ka lagomatai he taute pihia a koe ke kitia mitaki e tuaga hau ke he finagalo he Atua? Kua fiafia lahi, ha kua maeke ia koe ke moua e monuina pihia, ko e maamaaga ne puhala mai ha ko e fakatai ne tuku mai e Iesu. Ne uka ke maama he tokologa ne logona e mena ia mo e kua fakapouliaki e falu tali mai, ka kua maama ia koe e mena ia.
2 Mailoga e mena ne talahau e Iesu he Mataio veveheaga 13 hagaao ke he hana a fakaaoga he tau fakatai. Ne huhu hana a tau tutaki: “Ko e ha ne vagahau atu ai a koe kia lautolu ke he tau kupu fakatai”? (Mataio 13:10) E, ko e ha ne fakaaoga ai e Iesu e tau fakatai ne nakai maama he laulahi he tau tagata? Ne tali e ia he tau Mataio 13 kupu 11 ke he 13: “Kua foaki atu kia mutolu ke iloa ai e mutolu e tau mena galo he kautu he lagi; ka e nakai foaki atu kia lautolu. . . . Ko e mena ia kua vagahau atu ai au kia lautolu ke he tau kupu fakatai; ha kua kitekite a lautolu, ka e nakai kitia e lautolu; kua fanogonogo foki a lautolu ka e nakai logona, ai, ti nakai maama a lautolu.”
3. Kua maeke fefe he maamaaga ke he tau fakatai a Iesu ke moua e tautolu e tau mena aoga?
3 Ne fakaaoga e Iesu e Isaia 6:9, 10, ne fakamaamaaki e tau tagata ne teliga tuli mo e matapouli fakaagaga. Ko tautolu mogoia, kua nakai lata ke pihia. Ka maama mo e gahua a tautolu ke he hana a tau fakatai, to fiafia lahi a tautolu—he magaaho nei mo e pihia atu ke he vaha i mua ne nakai fai fakaotiaga. Kua foaki mai e Iesu ki a tautolu e fakamoliaga mafana nei: “Fiafia ha mutolu a tau mata ha kua kitia a lautolu, mo e ha mutolu a tau teliga ha kua logona a lautolu.” (Mataio 13:16, NW) Ko e fakamoliaga ia kua kaputia oti e tau fakatai ha Iesu, ka e onoono a tautolu ke he tala fakatai ku he kupegatoho, ne fakamau he Mataio 13:47-50 (NW).
Ko e Fakatai mo e Kakano Hokulo
4. Ko e heigoa ne fakamatutaki mai e Iesu he puhala fakatai, tuga ne fakamau ia Mataio 13:47-50?
4 “Ne pehe foki e kautu he lagi kua tuga e kupegatoho kua tuku hifo ke he tahi mo e fakaputo mai ai e tau ika he tau vahega kehekehe. He magaaho ka puke ai ti toho hake e lautolu ke he mataafaga mo e, nonofo hifo, ne oko e lautolu e tau ika mitaki ke he tau oa, ka ko e tau ika ne nakai lata ne tiaki e lautolu. To taute pihia he fakaotiaga he fakatokaaga nei: to o atu e tau agelu mo e vehevehe e tau tagata mahani kelea mai he tau tagata tututonu mo e to tolo a lautolu ki loto he gutuumu kaka. To ha ha i ai e tagi ha lautolu mo e konokonoi he tau nifo ha lautolu.”
5. Ko e heigoa e tau vahega huhu ne hake mai hagaao ke he kakano he fakatai ke he kupegatoho?
5 Na liga kitia e tautolu e tau tagata ne takafaga ika mo e tau kupega, liga ke he ata kifaga po ke televisoni, ti ko e fakatai ha Iesu kua nakai uka ke kitia. Ka e kua e tau tala mo e kakano? Ma e fakamaama, ne pehe a Iesu ko e fakatai nei kua hagaao ia ke he “kautu he lagi.” Ka e taha e mena, ko e moli ni nakai kakano pehe a ia ko e “tau vahega kehekehe” he tau tagata, kua mitaki mo e nakai lata, po ke mahani kelea, to nonofo ai he Kautu. Taha mena foki, ko hai ka taute e takafaga ika? Ti fakahoko kia e takafaga ika mo e vehevehe nei he vaha ha Iesu, po ke kaupa mai kia ke he vaha ha tautolu, e “fakaotiaga he fakatokaaga nei”? Kitia nakai e koe a koe he fakatai nei? Maeke fefe ia koe ke fakaoti mai ia lautolu ne tagi mo e konokonoi ha lautolu a tau nifo?
6. (a) Ko e ha ne makutu fiafia ai a tautolu ke maama e fakatai ke he kupegatoho? (e) Ko e heigoa e kei ke he hana a maamaaga?
6 Ko e tau huhu pihia kua fakakite ai kua nakai mukamuka e fakatai nei. Ua nimo mogoia: “Fiafia ha mutolu a tau mata ha kua kitia a lautolu, mo e ha mutolu a tau teliga ha kua logona a lautolu.” Kia kikite a, a tautolu ko e maeke nakai ke kumikumi fakahokulo ke he hana a kakano ke nakai maeke he tau teliga ha tautolu ke nakai logona mo e tau mata ha tautolu ke ua papa ke he hana a kakano. Ka kua fita ni he moua e tautolu e kei kua aoga lahi ke vevete aki hana a kakano. Ko e vala tala i mua ne talahau ai e uiina a Iesu ke he tau tagata takafaga ika i Kalilaia ke toka ha lautolu a tau gahua mo e taute e gahua fakaagaga ko e tau tagata “takafaga ke he tau tagata.” (Mareko 1:17) Ne tala age a ia ki a lautolu: ‘Ke kamata he vaha nai ke moua e mutolu e tau tagata.’—Luka 5:10.
7. Ko e heigoa ha Iesu ne fakatai he magaaho ne vagahau a ia ke he tau ika?
7 Ke fakatatai mo e mena ia, ko e tau ika he fakatai nei kua tu ia ma e tau tagata. Ko e mena ia, ko e vagahau he Mataio 13 kupu 49 ke he vehevehe he tau tagata mahani kelea mai he tau tagata tututonu, kua hagaao, nakai ke he tututonu po ke mahani kelea he tau mena momoui he moana, ka ko e tau tagata tututonu mo e mahani kelea. Kua pihia ni foki, ko e Mataio 13 kupu 50 kua nakai lata ke taute a tautolu ke manamanatu ke he tau manu he tahi ne tagi po ke konokonoi ha lautolu a tau nifo. Nakai. Ko e fakatai nei kua hagaao ke he fakapotopoto he tau tagata mo e ha lautolu a vehevehe fakamui, ka hagahaga kelea lahi, tuga he fakakite mai he fakaotiaga.
8. (a) Ko e heigoa ha tautolu ne maeke iloa hagaao ke he fakaotiaga ma e tau ika ne nakai lata? (e) Ko e kitiaaga ke he heigoa ne talahau hagaao ke he tau ika nakai lata, ko e heigoa ha tautolu kua maeke ke manatu fakaoti hagaao ke he Kautu?
8 Kia mailoga ko e tau ika ne nakai lata, ko e kakano, ko lautolu ne mahani kelea, to tolo ai ke he gutuumu kaka, ka tagi ai mo e konokonoi ha lautolu a tau nifo. Ke he falu a mena ne tutaki e Iesu e tagi pihia mo e konokonoi he tau nifo ke he nonofo i fafo he Kautu. (Mataio 8:12; 13:41, 42) He Mataio 5:22 mo e Mataio 18:9; ne tokutoku foki e ia e “afi ko Kehena,” hagaao ke he moumouaga tukulagi. Nakai kia fakakite he mena ia kua aoga lahi e mena ia ke moua e kakano he fakatai nei mo e gahua fakatonu pihia? Na iloa oti e tautolu kua nakai po ke to nakai ha ha i ai e tau tagata mahani kelea he Kautu he Atua. Ko e mena ia, ko e magaaho ne pehe a Iesu ko e “kautu he lagi kua tuga e kupegatoho,” na liga ko e kakano a ia pehe ko e fakamatutakiaga mo e Kautu he Atua, kua ha ha i ai e mena tuga e kupega ne tuku hifo ke fakaputuaki e tau vahega ika kehekehe.
9. Kua putoia fefe e tau agelu he fakatai ke he kupegatoho?
9 Kua oti he tuku hifo e kupegatoho mo e oti he fakaputuputu e tau ika, to ha ha i ai e gahua vehevehe. Ko hai he talahau e Iesu ka putoia ai? Ne fakakite mai he Mataio 13:49 (NW) e tau tagata takafaga ika vehevehe nei ko e tau agelu. Ti talahau e Iesu ki a tautolu e tau agelu ne leveki e lakau fuafua he lalolagi ne fakaaoga ke kitia aki e tau tagata—ko e falu kua mitaki mo e lata ma e Kautu he lagi, ko e falu kua nakai lata ma e uiaga ia.
Ko e Takafaga Ika—A Fe?
10. Ko e heigoa e kakano ne maeke ai a tautolu ke iloa kua fakalaulahi atu e takafaga ika ke loa e magaaho?
10 Kua lagomatai he tohi a tautolu ke kumikumi ko e fakahoko a fe e mena nei. Fakamua to hoko e mena nei, ne tuku mai e Iesu e fakatai hagaao ke he gana he tau tega mitaki, ka kua gana foki e tau titania ke he fonua, kua fakatino ia ke he lalolagi. Ne fakamaama e ia he Mataio 13:38 ko e tau tega mitaki ne hukui aki “ko e fanau haia he kautu; ko e tau titania, ko e fanau haia hana kua kelea.” Ko e tau mena nei ne tutupu hake fakalataha a lautolu ke he loga he tau senetenari, ato hoko ke he heleheleaga he fakaotiaga he fakatokaaga nei. Ko e magaaho haia ke vevehe kehe e tau pupu mo e tugi ai he magaaho fakamui. Ka fakatatai e mena nei mo e fakatai ke he kupegatoho, ti kitia ai e tautolu ko e futiaki mai he tau mena momoui ke he kupega ne fakaloa mai he vaha kua leva lahi.—Mataio 13:36-43.
11. Kamata fakagahua fefe e gahua takafaga ika he lalolagi katoa he senetenari fakamua?
11 Hagaao kehe fakatai a Iesu, ko e tau ika ne fakapotopoto fakahanoa, ko e kakano, ne fakaputo ua he kupegatoho e tau ika mitaki mo e tau ika ne nakai lata. Ha kua momoui agaia e tau aposetolo, ko e tau agelu ne takitaki e gahua takafaga ika ne fakaaoga e lautolu e fakapotopotoaga Kerisiano he Atua ke fakaputo e “tau ika” ke eke a lautolu mo tau Kerisiano fakauku. Po ke pehe a koe ko e magaaho to hoko e Penetekoso 33 V.N., ko e takafaga ika ha Iesu ma e tau tagata ne fakaputo e ia 120 e tau tutaki. (Gahua 1:15) Ka ko e magaaho ne fakatu ai e fakapotopotoaga he tau Kerisiano fakauku, ti kamata agataha e takafaga ika mo e lakau he kupegatoho, mo e moua ai e tau afe he tau ika mitaki. Mai he 36 V.N., ne fakalaulahi atu e takafaga ika ke he tau vai he lalolagi oti, he magaaho ne ta mai ai e tau tagata Motu Kehe ke he Lotu Kerisiano mo e eke ai mo tau tagata he fakapotopotoaga fakauku ha Keriso.—Gahua 10:1, 2, 23-48.
12. Ko e heigoa ne fakalaulahi he mole e mamate he tau aposetolo?
12 Ko e tau senetenari he mole atu e tau aposetolo, ka e ha ha i ai agaia ni falu Kerisiano ne fakamakamaka ke kumi mo e taofi e kupu moli fakaatua. Uhoaki ha ko e falu ia lautolu ne talia he Atua, mo e fakauku e ia a lautolu ke he agaga tapu. Ka e pete ni he pihia, ko e mamate he tau aposetolo ne uta kehe aki e tuaga mauokafua, ka e fakaata e tagata tiaki taofiaga he lalolagi oti ke fakatupu. (2 Tesalonia 2:7, 8) Ne tupu hake e fakapotopotoaga kua nakai aoga ka e talahau ko e fakapotopotoaga he Atua. Ne talahau e ia mo e pikopiko, ko e motu tapu a ia ne fakauku he agaga he Atua ke pule fakalataha mo Iesu.
13. Ko e ha ne pehe ai ne fai gahua e Kerisitenitome kua taute he kupegatoho?
13 Ka e manatu nakai a koe to fai vala a lautolu ne ui ko e Lotu Kerisiano pulotu nakai tua fakamoli ia he fakatai he kupegatoho? Moli, kua ha ha i ai e kakano ke tali, e, fai vala a lautolu. Ko e kupegatoho fakatai ne lafi ki ai e Kerisitenitome. Moli, loga e tau tau ne lali e Lotu Katolika ke taofi e Tohi Tapu mai he tau tagata noa. Ka e taha e mena, tali mai he tau senetenari ne taute he tau tagata he Kerisitenitome e matapatu gahua ke fakaliliu, lagaki, mo e tufatufa e Kupu he Atua. Ne fakatu fakamui he Lotu po ke lagomatai e tau kaufakalatahaaga Tohi Tapu, ke maeke ke foaki e Tohi Tapu ke he tau vagahau he tau motu mamao. Ne fakafano atu foki e lautolu e tau misionare ekekafo mo e tau faiaoga, ko lautolu ia ne maeke ke taute e tau Kerisiano laisi (manako kai mo e koloa tino). Ne lahi ai e numela he tau ika ne nakai lata ne fakapotopoto he mena nei, ko lautolu ne nakai moua e taliaaga he Atua. Ka e uhoaki kua fakakite e ia e tau miliona he tau tagata nakai ko e tau Kerisiano ke he Tohi Tapu mo e ke fakatu e Lotu Kerisiano, pete ni he popo.
14. Lagomatai fefe he falu gahua ne taute he tau lotu he Kerisitenitome e takafaga ika ma e tau ika mitaki?
14 Ko e tau magaaho ia, ko e tau tagata tua fakamoli ne mavehevehe fano ne pipiki ke he Kupu he Atua ne fakamakamaka a lautolu ke he tau mena mitaki oti ne maeke ia lautolu. Ko e ha magaaho ni ne tuku mai, ko e fakapotopotoaga fakauku moli he Atua a lautolu he lalolagi. Mo e fakamoli ai foki a tautolu kua takafaga ika foki a lautolu, po ke tau tagata, ti tokologa ia lautolu ne kitia he Atua kua mitaki mo e ko lautolu haia ne fakauku ke he hana a agaga. (Roma 8:14-17) Ko e tau tagata mitaki nei ne ui ko e Lotu Kerisiano kua maeke ke ta mai e kupu moli he Tohi Tapu ke he tokologa, ko lautolu ne eke mo tau Kerisiano laisi po ko lautolu ne moua tote e lotomatala faka-Tohi Tapu mai he tau Tohiaga Tapu ne fakaliliu he tau kaufakalatahaaga Tohi Tapu he Kerisitenitome ke he tau vagahau ha lautolu. Moli, ko e fakapotopoto he tau ika mitaki kua taute tumau, pete ni he tokologa ne fakapotopoto he Kerisitenitome ne nakai lata mo e tuaga he Atua.
15. Tuhi fakatonu la, ko e heigoa ne hukui he kupegatoho he fakatai?
15 Ti ko e kupegatoho ne hukui aki e lakau he lalolagi ne ui ko e fakapotopotoaga he Atua mo e hane fakapotopoto mai e tau ika. Kua lafi ua e ia e Kerisitenitome mo e fakapotopotoaga he tau Kerisiano fakauku, ko lautolu fakamui hane fakaputu agaia he tau ika mitaki, i lalo hifo he takitakiaga nakai kitia he tau agelu, ke fakatatai atu mo e Mataio 13:49.
Ko e Vaha ha Tautolu kua Pauaki
16, 17. Ko e ha ne aoga lahi ai e magaaho ne nonofo ai a tautolu, he gahua lahi he fakatai ha Iesu ke he kupegatoho?
16 Kia manamanatu a tautolu he magaaho nei ke he magaaho. He tau senetenari ne fakapotopoto he lakau ko e kupegatoho e tau ika mitaki fakalataha mo e loga he tau ika ne nakai lata, po ke tau tagata kelea. Ti hoko e magaaho ke taute ai he tau agelu e gahua vehevehe aoga lahi he heleheleaga. A fe? Ko e Mataio 13 kupu 49 kua vagahau fakamahino mai to fakahoko ai he “fakaotiaga he fakatokaaga nei.” Kua tatai e mena nei mo e mena ne talahau e Iesu he fakatai ke he tau mamoe mo e tau koti: “Ka hau e Tama he tagata mo e hana lilifu, ko e tau agelu tapu oti foki fakalataha mo ia, ti nofo ai a ia ke he hana nofoaiki lilifu; To fakapotopoto ki mua hana e tau motu oti kana; ati vevehe kehekehe ai e ia a lautolu, tuga e leveki mamoe kua vevehe e tau mamoe mo e tau koti.”—Mataio 25:31, 32.
17 Ko e mena ia, ke fakatatai mo e Mataio 13:47-50 (NW), ko e gahua vevehe aoga lahi nei i lalo hifo he takitakiaga fakaagelu kua holo ki mua tali mai he “fakaotiaga he fakatokaaga nei,” ne kamata ai he tau 1914. Kua kitia moli e mena nei he mole e 1919, he magaaho ne vevete mai ai a lautolu kua fakauku ne toe mai he pipiaga fakaagaga fakaku, po ke puipui, mo e eke ai mo lakau kua mahomo atu e mitaki ma e fakakatoatoaaga he gahua takafaga ika.
18. Fakaputu fefe e tau ika mitaki ke he tau oa?
18 Ko e heigoa hane fai ka tupu ke he tau ika mitaki ne vevehe? Ko e Mataio 13 kupu 48 kua pehe ko e tau agelu vehevehe takafaga ika ne “oko e lautolu e tau ika mitaki ke he tau oa, ka ko e tau ika ne nakai lata ne tiaki e lautolu.” Ko e tau oa ko e pa puipui ne fafao aki e tau ika. Kua hoko mai nakai e mena nei he vaha ha tautolu? Hoko mai tonu. Tuga e tau ika mitaki fakatai ne moua momoui, kua fakapotopoto a lautolu ke he tau fakapotopotoaga he tau Kerisiano moli. Ko e tau fakapotopotoaga tuga e tau oa nei kua lagomatai ke puipui mo e ke fakahao a lautolu ma e fekafekauaga he Atua, talia nakai e koe? Ka e fai tagata agaia ni ne manatu, ‘Moli mo e mitaki e mena nei, ka ko e heigoa he mena ia ka taute ke he moui haku he magaaho nei mo e haku a vaha i mua?’
19, 20. (a) Ko e ha kua lata tonu ai he vaha nei ke moua e maamaaga he fakatai nei? (e) Ko e heigoa e gahua takafaga ika aoga ia ne taute ai tali mai he 1919?
19 Ko e gahua lahi he fakatai nei kua nakai fakakaupa ke he vahaloto he tau senetenari, mai he magaaho he tau aposetolo ke he 1914. Ko e magaaho ia, ko e lakau he kupegatoho ne kamata ke fakapotopoto ua e tau tagata pikopiko mo e moli ne ui ko e Lotu Kerisiano. E, ne fakapotopoto ua e tau ika ne nakai lata mo e tau ika mitaki. Ko e taha mena foki, ko e gahua vehevehe ne taute he tau agelu kua nakai fakaoti he magaaho ia he 1919. Nakai fakaoti moli. Ke he falu a talahauaga he fakatai he kupegatoho kua lata tonu ke hoko hifo ke he vaha ha tautolu. Ne putoia ai a tautolu ti pihia ni he vaha tata ha tautolu i mua. Kua aoga lahi ki a tautolu ke maama ko e fefe mo e ko e ha ne moli ai e mena ia kaeke ke manako a tautolu ke he tau kupu nei ke fakamaama ki a tautolu: “Fiafia ha mutolu a tau mata ha kua kitia a lautolu, mo e ha mutolu a tau teliga ha kua logona a lautolu” mo e maama.—Mataio 13:16, NW.
20 Na liga iloa e koe he mole atu e 1919 ne lavelave lahi a lautolu kua fakauku ne toe ke he gahua fakamatala he gahua fakalataha mo e tau agelu, ko lautolu ne fakaaoga tumau e kupegatoho fakatai ke toho hake e tau ika ke he mataafaga, ke vehevehe a lautolu ne mitaki mai ia lautolu ne nakai lata. Ko e tau numela hako mai he magaaho ia kua fakakite ai ko e moua he tau ika mitaki ma e fakaukuaga ke he agaga he Atua ne matutaki ato hoko mai ki a lautolu fakahiku he 144,000 ne fakapotopoto he kupega fakatai. (Fakakiteaga 7:1-4) Ka ko e lotouho he tau tau 1930, ko e fakapotopoto he tau ika mitaki ma e fakaukuaga mo e agaga tapu ne fakaoti ai. Ko e magaaho ia kia he fakapotopotoaga ha lautolu kua fakauku ne toe ke tiaki ai e kupega, tuga ke eke pihia, ti nonofo fakalogologo, mo e fakatalitali ke he ha lautolu a palepale he lagi? Nakai fakaai ke pihia!
Hau a Putoiaaga ke he Takafaga Ika
21. Ko e heigoa foki falu takafaga ika ne hohoko mai he vaha ha tautolu? (Luka 23:43)
21 Ko e fakatai ha Iesu ke he kupegatoho ne hagaao atu ke he tau ika mitaki ka moua e palepale mo e nonofoaga ke he Kautu he lagi. Ka e taha e mena, ko e taha fahi mai he fakatai, kua ha ha i ai e taha takafaga ika fakatai ne hoko mai he fuafuaaga katoa, ke tuga foki ne fakatai ki ai e vala tala kua mole. Ko e takafaga ika nei ko e, nakai ma e tau ika mitaki kua fakauku he talahau mai he fakatai ha Iesu, ka e ma e tau ika fakatai ka moua momoui mo e age e amaamanakiaga fulufuluola ke moui ke he lalolagi parataiso.—Fakakiteaga 7:9, 10; fakatatai Mataio 25:31-46.
22. Ko e heigoa e fakaotiaga fiafia ia ne iloa e tautolu, mo e ko e heigoa e taha fifiliaga?
22 Kaeke kua ha ha ia koe e amaamanakiaga ia, to maeke ia koe ke olioli ha kua fakaata e Iehova e gahua takafaga ika ne laveaki moui ke matutaki mai ke hoko ke he magaaho nei. Kua taute he mena nei e puhala ma hau ke moua e amaamanakiaga fulufuluola. Amaamanakiaga? E, ko e kupu lata tonu ni a ia ke fakaaoga, ha ko e fakaotiaga to fakatau o ni fakalataha mo e ha tautolu a tua fakamoli tumau ke he Taha ne takitaki e takafaga ika fakamalolo tumau nei. (Sefanaia 2:3) Kia manatu mai he fakatai, ko e tau ika ne toho hake he kupegatoho, ne nakai moua oti e fakaotiaga mahuiga ia. Ne pehe a Iesu ko lautolu ne nakai lata, po ke mahani kelea, to vevehe kehe mai ia lautolu ne tututonu. Ke he fakaotiaga fe? He Mataio 13:50 (NW), ne fakamaama e Iesu e mena hagahaga kelea ka tupu ke he tau ika nakai lata, po ke mahani kelea. To tolo a lautolu nei ke he gutuumu kaka, ko e kakano ko e moumouaga tukulagi.—Fakakiteaga 21:8.
23. Ko e heigoa ne taute aki e gahua takafaga ika he vaha nei ke aoga lahi?
23 Ma e tau ika mitaki ne fakauku, ti pihia ni ma e tau ika fakatai ka momoui tukulagi ke he lalolagi, to ha ha i ai e vaha i mua lilifu. Ti fai kakano mitaki mogoia, ko e tau agelu ka kikite ki ai he magaaho tonu nei ko e kautu ni e gahua takafaga ika hane fa e taute takai he lalolagi katoa. Mo e ko e loga ha a ia he tau ika ne moua! To hau taha a koe ke pehe, ko e puhala hana haia, kua tuga ni e puto fakamana ia he tau ika moli ne olioli ki ai e tau aposetolo he magaaho ne tuku hifo ai ha lautolu a tau kupega ha ko e takitakiaga ha Iesu.
24. Ko e heigoa ha tautolu ne manako ke taute ke fakalilifu e takafaga ika fakaagaga?
24 Kua hakahakau nakai a koe ke taute auloa e mena kua maeke ia koe ke he gahua laveaki moui nei he takafaga ika fakaagaga? Pete ni ko e lahi mahaki fefe ha tautolu takitokotaha kua hoko ki ai he magaaho nei, kua igatia a tautolu ke onoono fakaaoga lahi ke he tau mena kua fakakatoatoa ai he lalolagi katoa, ha ko e gahua takafaga ika mua ue atu mo e laveaki moui he magaaho nei, kua holo ki mua. Ka taute pihia, ti maeke mogoia ke fakalagalagaaki a tautolu ke hoko ke he fakamakamaka lahi ue atu ke tuku hifo e tau kupega ma e puto he tau aho ha ha i mua!—Fakatatai Mataio 13:23; 1 Tesalonia 4:1.
Manatu Nakai e Koe e Tau Mena Nei?
◻ Ko e heigoa ne hukui he ua e vahega ika he fakatai ha Iesu ke he kupegatoho?
◻ Ko e heigoa e kakano ne putoia ai e tau lotu he Kerisitenitome he gahua he kupegatoho?
◻ Ko e ha e takafaga ika ne hoko mai he magaaho ha tautolu ne uka lahi ai?
◻ Ko e fakatai ke he kupegatoho kua lata ke takitaki aki a tautolu takitokotaha ke taute e kitekite-fakatagata fefe?
[Fakatino he lau 14]
Ko e tau gahua takafaga ika kua taute ai he Tahi i Kalilaia ma e tau senetenari
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.