Loto Fakamalolo he O he Tau Puhala a Iehova
“Uhoaki a lautolu oti kua matakutaku kia Iehova, ko lautolu ne o ke he hana tau puhala.”—SALAMO 128:1.
1, 2. Ko e heigoa e lagomataiaga he fakamauaga he Tohi Tapu ke he tau kupu mo e tau gahua he tau fakamoli fakamua a Iehova?
KO E Kupu Tapu a Iehova kua puke he tau talahauaga ke he tau kamatamata mo e tau olioli he hana tau fekafekau fakamoli. Ko e tau tala ki a Noa, Aperahamo, Sara, Iosua, Tapora, Parako, Tavita, mo e falu foki kua tuga ke hohopo mai e mitaki mahinohino he hana tau lautohi. Ko lautolu oti ia ko e tau tagata moli ne fai mena pauaki ne mahani ai. Ne ha ha ia lautolu e tua ke he Atua mo e loto fakamalolo ke o he hana tau puhala.
2 Ko e tau kupu mo e tau gahua he tau fakamoli fakamua a Iehova kua eke mo fakamaloloaga ki a tautolu he fakamakamaka a tautolu ke o he tau puhala he Atua. Lafi ki ai, to eke ma tautolu e fiafia kaeke ke fakatata e tautolu e fakalilifu ma e Atua mo e matakutaku fakalahi ke ua fakaita a ia. Kua moli lahi e mena nei he pete ni he feleveia a tautolu mo e tau kamatamata he moui, ha kua lologo mai he salamo: “Uhoaki a lautolu oti kua matakutaku kia Iehova, ko lautolu ne o ke he hana tau puhala.”—Salamo 128:1.
Ko e Heigoa e Loto Malolo
3. Ko e heigoa e loto malolo?
3 Ke o he tau puhala a Iehova, kua lata tonu a tautolu ke moua e loto malolo. Ko e moli, kua poaki mai he tau Tohiaga Tapu ke he tau tagata he Atua ke fakatata e fua nei. Tuga a nei, ko e salamo ne lologo e Tavita: “Kia fakamalolo a mutolu ko mutolu oti kana kua amaananaki kia Iehova.” (Salamo 31:24) Ko e loto malolo ko e “manamanatuaga po ke mahani malolo ke fano muatua, fakamakamaka, mo e totoko ke he hagahaga kelea, matakutaku, po ke tau mena uka.” (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary) Ko e tagata loto malolo ko e tagata mao, loto toa, toafeka. Ha kua age e Iehova ke he hana tau fekafekau e loto malolo kua kitia mitaki ai mai he tau kupu nei he aposetolo ko Paulo ke he hana kaugahua ko Timoteo: “Ha ko e mena nakai foaki mai he Atua kia tautolu e Agaga ke matakutaku ai, ka kia fakamalolo ai, mo e fakaalofa ai, mo e akonaki atu ai.”—2 Timoteo 1:7.
4. Ko e heigoa e taha puhala ke moua aki e loto malolo?
4 Ko e taha puhala ke moua aki e loto malolo ne foaki mai he Atua ko e manamanatu fakaliogi ke he Kupu a Iehova, ko e Tohi Tapu. Loga e tau talahauaga ne kitia mai he tau Tohiaga Tapu kua maeke ke lagomatai aki a tautolu ke lahi ue atu e fakamalolo. Ko e mena ia, o mai a tautolu ke kitia fakamua ko e heigoa ha tautolu kua maeke ke fakaako mai he fakamauaga he tau Tohiaga Tapu Heperu ke he falu ne loto fakamalolo he o he tau puhala a Iehova.
Loto Malolo ke Fakailoa e Fekau he Atua
5. Kua maeke fefe he loto malolo a Enoka ke aoga ke he tau fekafekau a Iehova he vaha nei?
5 Ko e loto malolo a Enoka kua maeke ke lagomatai aki e tau fekafekau a Iehova he vaha nei ke loto fakamalolo ke vagahau e fekau he Atua. Fakamua to fanau a Enoka, “ne kamata ai ke ui atu ke he higoa a Iehova.” Kua pehe ai falu tagata fakaako tokoluga ko e tau tagata ne “kamata fakahanoa” ke ui ke he higoa a Iehova. (Kenese 4:25, 26; 5:3, 6) Ko e higoa fakaatua kua maeke ke fakaaoga ke he tau tagata po ke pihia foki ke he tau tupua ta. Ko e mena ia, ko e tau lotu fakavai ne tupu lahi he magaaho ne fanau ai a Enoka he tau 3404 F.V.N. Ko e moli, kua tuga e mena tokotaha ni a ia he ‘o mo e Atua,’ mo e tutuliaga he puhala tututonu ke fakatatau mo e kupu moli a Iehova ne fakakite.—Kenese 5:18, 24.
6. (a) Ko e heigoa e fekau malolo ne fakailoa e Enoka? (e) Ko e mauokafua ke he heigoa kua maeke ke ha ha ia tautolu?
6 Ne loto fakamalolo a Enoka mo e uta e fekau he Atua, liga ke he fakamatala. (Heperu 11:5; fakatatai mo e 2 Peteru 2:5.) “Kitiala,” he fakailoa he fakamoli tokotaha nei, “kua haele mai e Iki mo e hana tau tagata tapu afe mo afe, Ke fakafili ai e tau tagata oti, mo e fakahala ai a lautolu oti kua matahavala ha ia lautolu, ha ko e ha lautolu a tau mahani matahavala oti ne eke he matahavala ai a lautolu, ha ko e tau kupu favale foki ne vagahau kia ia e tau tagata hala mo e matahavala.” (Iuta 14, 15) Ne ha ha ia Enoka e loto malolo ke fakaaoga e higoa a Iehova he magaaho ne uta ai e fekau na kua talahau ko e kelea e tau tagata nakai mahani atua. Mo e he age he Atua e loto malolo ki a Enoka ke fakailoa e fekau malolo ia, ti kua tuku e Iehova e malolo ke he Hana Tau Fakamoli he vaha nei ke vagahau Hana kupu mo e loto toa ke he fekafekauaga, he aoga, mo e ha mena he tau mena.—Fakatatai Gahua 4:29-31.
Loto Malolo i Lalo he Kamatamata
7. Ko e heigoa e fakataiaga ke he loto malolo ne foaki e Noa?
7 Ko e fakataiaga a Noa kua maeke ke lagomatai aki a tautolu ke loto fakamalolo he taute e tau gahua tututonu he magaaho ka ha ha i lalo a tautolu he kamatamata. Fakalataha e loto malolo mo e tua, ne taute e ia e gahua he hatakiaga fakaatua ke he fakapukeaga he lalolagi katoa mo e ‘ta ai e vaka ke fakahao aki hana magafaoa.’ Ha ko e omaoma mo e tau gahua tututonu, ne talahau e Noa ko e kelea e lalolagi nakai talitonu ha ko e hana tau gahua kelea mo e kua lata tonu ni ke moumou. (Heperu 11:7; Kenese 6:13-22; 7:16) Ko e manamanatu ke he tau fakaakoaga a Noa kua lagomatai aki e tau fekafekau he Atua he vaha nei ke loto fakamalolo ke lavelave ke he tau gahua tututonu pihia ko e fekafekauaga Kerisiano.
8. (a) Ko e heigoa ha Noa ne feleveia he eke a ia mo tagata fakamalolo ko e “ogo he tututonu”? (e) Ko e heigoa ha Iehova ka taute ma tautolu kaeke ke fakamalolo a tautolu, mo tau tagata ogo he tututonu?
8 Kaeke ko e tutuli a tautolu he fakaakoaga tututonu ka e nakai iloa ke fehagai mo e tau vahega kamatamata, o mai a a tautolu ke liogi ma e pulotu ke fahia ki ai. (Iakopo 1:5-8) Ko e mahani fakamoli a Noa ke he Atua ki lalo hifo he tau kamatamata kua fakakite ai kua lata ni ke feleveia e tau kamatamata mo e loto malolo mo e mahani tua. Ne totoko e ia e malolo mamafa mai he lalolagi mahani kelea mo e mai he tau agelu ne fakafaliu tino e ha lautolu a tau fanau fiofio. E, ko Noa kua loto fakamalolo he “ogo he tututonu” ke he “lalolagi tuai” ne haga atu ke he moumouaga. (2 Peteru 2:4, 5; Kenese 6:1-9) Pete ni he vagahau mo e loto toa a ia tuga e tagata fakailoa he fekau he Atua ne poaki ke he tau tagata fakamua ato fakapuke, ka e ‘nakai fia iloa a lautolu ato hoko mai e fakapuke, mo e uta kehe a lautolu oti.’ (Mataio 24:36-39) Ka e kua lata ia tautolu ke manatu ha kua kitia e favale mo e vihiatia he laulahi he tau tagata ke he fekau kua fakave ke he Tohi Tapu ha tautolu he vaha nei, ka to lagaki hake ni e Iehova a tautolu tuga ne lagaki hake e ia a Noa kaeke ke fakatata e tautolu e tua pihia mo e loto malolo ha ko e tau tagata fakamatala he tututonu.
Loto Malolo ke Omaoma ke he Atua
9, 10. Ko e heigoa e puhala ne fakatata aki e Aperahamo, Sara, mo Isaako e omaoma fakamalolo?
9 “Ko e kapitiga he Atua” ko Aperahamo ko e fakataiaga mitaki he omaoma fakamalolo ke he Atua. (Iakopo 2:23) Ne manako a Aperahamo ke he tua mo e loto malolo ke omaoma ki a Iehova mo e toka a Uro i Kaletaia, ko e maaga ne puke he tau koloa mahuiga he tino. Ne talitonu a ia ko e maveheaga he Atua to monuina foki e tau “faoa oti ni he lalolagi” ha ko ia mo e ko e hana tega ka age ki ai e kelekele. (Kenese 12:1-9; 15:18-21) Ha ko e tua a Aperahamo ne “nofo paea ai a ia ke he motu [“he maveheaga,” NW]” mo e ono atu ki mua a ia ke he “māga kua fai fakaveaga”—ko e Kautu he Atua he lagi, ko e mena haia ka liu tu mai ai a ia ke he moui he lalolagi.—Heperu 11:8-16.
10 Ko e hoana ha Aperahamo, ko Sara, kua lata ke ha ha i ai e tua mo e loto malolo ke toka a Uro, ke faihoani hana tane ke he kelekele kehe, mo e fakauka ke he ha mena uka ka feleveia fakahaupo mo laua i ai. Ko e taui mitaki ha a ia ma e hana a omaoma fakamalolo ke he Atua! Pete ni he tufua ato hoko ke he liga ko e 90 e tau tau mo e “mole atu e vaha he hana malolo,” ne tuku age ki a Sara e malolo ke ‘fanau e ia e tega, ha kua manatu a ia kua fakamoli e Atua ne mavehe mai.’ Kua hoko ni ke he magaaho ne fanau e ia a Isaako. (Heperu 11:11, 12; Kenese 17:15-17; 18:11; 21:1-7) Ko e tau tau fakamui, ne fakamalolo e omaoma ha Aperahamo ke he Atua mo e “eke ai . . . a Isaako mo poa.” Ne taofi he agelu, mo e moua ai he tupuna ne mua hana tama loto fakamalolo mo e omaoma ne hao mai he mate “ke he [“puhala,” NW] fakatai.” Ko e mena haia hana mo Isaako ne fakatino fakaperofeta mai to foaki mai he Atua ko Iehova hana Tama, ko Iesu Keriso, ke eke mo lukutoto ke liga maeke ia lautolu ne fakagahuahua e tua ki a ia ke moua e moui tukulagi. (Heperu 11:17-19; Kenese 22:1-19; Ioane 3:16) Moli ni, ko e omaoma loto fakamalolo a Aperahamo, Sara, mo Isaako kua lata ke omoi aki a tautolu ke omaoma ki a Iehova mo e taute tumau hana finagalo.
Loto Malolo ke Tutu mo e Tau Tagata he Atua
11, 12. (a) Fakatata fefe e Mose e loto malolo he hagaao atu ke he tau tagata a Iehova? (e) He kitia e loto malolo a Mose, ko e heigoa e tau huhu ne liga ke huhu?
11 Ne loto fakamalolo a Mose ke he hana tu fakalataha mo e tau tagata he Atua ne kua pehia. He senetenari ke 16 aki F.V.N., ne fakakite e laua ko e tau mamatua ha Mose e loto malolo. Ne nakai matakutaku ke he poaki he patuiki ke kelipopo e tau tama tane Heperu fanau fou, ne fufu e laua a Mose mo e tuku a ia he kato ti tuku a ia he ulu pupu vai he kaukau he vailele Naila. Ne moua he tama fifine a Farao a ia, mo e feaki hake ke tuga ni e tama tane hana, ka e kua moua fakamua e ia e fakaakoaga fakaagaga he kaina he tau mamatua hana. Ha kua eke mo taha vala he magafaoa a Farao, “ne fakaako foki a Mose ke he iloilo oti ni he tau tagata Aikupito” mo e maeke ke “[“malolo,” NW] hana tau kupu mo e tau mena ne eke e ia,” malolo lahi e manamanatuaga mo e tau tauteaga mena fakatino.—Gahua 7:20-22; Esoto 2:1-10; 6:20.
12 Ha kua kitia e loga he tau koloa tino he fale he patuiki, ne loto fakamalolo a Mose he fifili ke uta hana tuaga mo e tau tagata tapuaki a Iehova, ne kua fakatupa he tau tagata Aikupito he mogoia. Ha ko e lago ke he taha tagata Isaraela, ne kelipopo e ia e tagata Aikupito ti hola atu a ia ki Mitiana. (Esoto 2:11-15) Na liga ko e 40 e tau tau fakamui, ti fakaaoga he Atua a ia ke takitaki mai e tau Isaraela he ha lautolu a liliaga. Ko Mose he magaaho ia “ne toka ai . . . a Aikupito mo e nakai matakutaku a ia ke he ita he patuiki,” ne fakamatakutaku aki e mate a ia ha kua hukui e ia a Iehova ke lata mo Isaraela. Ne fano a Mose tuga e mena kitia e ia ‘a Ia kua nakai kitia,’ ko e Atua ko Iehova. (Heperu 11:23-29; Esoto 10:28) Kua ha ha nakai ia koe e tua pihia mo e loto malolo ke pipiki a koe ki a Iehova mo e hana tau tagata pete ni kua hohoko e tau mena uka mo e favaleaga?
Loto Malolo ke ‘Mumui Fakaoti ki a Iehova’
13. Moua mai fefe ia Iosua mo Kalepa e tau fakataiaga he loto malolo?
13 Ko e loto fakamalolo a Iosua mo Kalepa ne foaki mai e fakamoliaga kua maeke ia tautolu ke o he tau puhala he Atua. Ko laua ne ‘mumui fakaoti ki a Iehova.’ (Numera 32:12) Ko Iosua mo Kalepa kua ha ha he tau tagata toko 12 ne fakafano atu ke toko e Motu he Maveheaga. Ha ko e matakutaku ke he tau tagata he motu, tokohogofulu e tagata toko ne lali ke fakaohooho a Isaraela ke ua o atu ki Kanana. Pete ni ia, ne loto fakamalolo ai a Iosua mo Kalepa he pehe: “Kaeke ke fiafia mai a Iehova kia tautolu, to fakahoko atu e ia a tautolu ke he motu na, mo e foaki mai ia kia tautolu; ko e motu ni kua tafe ai e puke huhu mo e meli. Ka e aua neke fakafualoto a mutolu kia Iehova, ti aua neke matakutaku a mutolu ke he tau tagata he motu; ha ko e mena eke ni a lautolu mo mena kai ma tautolu; ha kua to tuai ha lautolu a taue, kua fakalataha ni a tautolu mo Iehova, ua matakutaku a mutolu kia lautolu.” (Numera 14:8, 9) Ha kua nakai fai tua mo e loto malolo, ne nakai hoko ke he motu he maveheaga e atuhau ia he tau Isaraela. Ka ko Iosua mo Kalepa ni, fakalataha mo e atuhau fou, ne hohoko atu ki ai.
14, 15. (a) Ha kua fakaaoga e Iosua e tau kupu he Iosua 1:7, 8, ko e heigoa hana mo e tau Isaraela ne maama mai ai? (e) Ko e heigoa e fakaakoaga ne putoia ai e loto malolo ne iloa e tautolu mai ia Iosua mo Kalepa?
14 Ne tala age e Atua ki a Iosua: “Ka e fakamalolo a koe, ti fakamanavalahi ni; kia taofi e koe ke eke ai ke lata mo e fakatufono oti ne poaki atu ai a Mose haku a fekafekau kia koe; aua neke fano kehe a koe mo e mena ia ke he fahi matau po ke fahi hema, kia monuina ai a koe ke he tau mena oti ke fano a koe ki ai. Nakai uta kehe mo e gutu hau e tohi he fakatufono nai, ka kia manamanatu ai a koe ke he aho katoa mo e po, kia taofi e koe ke eke ai ke lata mo e tau mena oti kua tohi ai; ti monuina a koe ke he tau puhala oti ke fano ai a koe, ti monuina ai ni.”—Iosua 1:7, 8.
15 Ha kua fakaaoga e Iosua e tau kupu ia, ne mokulu a Ieriko mo e falu foki he tau maaga ke he tau Isaraela. Kua taute foki he Atua e la ke tunono ke maeke ke kikila tumau ato kautu a Isaraela ki a Kipeona. (Iosua 10:6-14) Ko e magaaho ne fakamatematekelea ai he malolo he tau matakau fi kaufakalataha ne “tokologa, tuga ne oneone ke he mataafaga he loga,” ne gahua fakamalolo a Iosua, mo e liu foki taute he Atua a Isaraela ke kautu. (Iosua 11:1-9) Pete ni ko tautolu ko e tau tagata nakai mitaki katoatoa, tuga a Iosua mo Kalepa, ka e maeke ia tautolu ke mumui fakaoti ki a Iehova, mo e to maeke he Atua ke tuku fakamalolo a tautolu ke o mo e loto malolo ke he hana tau puhala.
Loto Malolo ke Falanaki ke he Atua
16. Ko e heigoa e tau puhala ha Tapora, Parako, mo Iaeli ne fakakite aki e loto malolo?
16 Kua fai palepale ka falanaki fakamalolo ke he Atua, tuga he fakakite he tau mena tutupu he vaha ne pule ai he tau fakafili e fakafiliaga a Isaraela. (Ruta 1:1) Tuga ka fakatai, ko e Fakafili ko Parako mo e perofeta fifine ko Tapora ne falanaki fakamalolo ke he Atua. Ko e patuiki Kanana ko Iapino ne totoko ki a Isaraela ke he 20 e tau tau he magaaho ne fakaaoga e Iehova a Tapora ke fakaohooho a Parako ke fakapotopoto 10,000 he tau tane ke he Mouga ko Tapora. Ko e takitaki kautau ha Iapino ko Sisera, ne tafeoho atu ke he kelekele tatai he pahua he vailele ko Kisona, tua ko e kelekele nei kua nakai fakai e tau tagata tane Isaraela ke fakatatai ke he hana matakautau mo e hana tau kariota tau ne 900 mo e tau tamau lapatoa he tau hui. Ko e magaaho ne foleni atu ai e tau Isaraela ke he kelekele tatai, ne gahua e Atua ke eke mo hukui ma lautolu ti liliu ai e vainamo fakalutukia e male felakutaki ke he puke pelapela ko e mena ia ne fakatuma aki e tau kariota ha Sisera. Ne kautu e tau tagata ha Parako, ti “kua mamate ai e kau oti a Sisera ke he pelu.” Ne hola atu a Sisera ke he fale ie a Iaeli, ka ko e magaaho ne mohe ai a ia, ne ha ha ia ia e loto malolo ke kelipopo a ia ke pao hifo e pine fale ie he hana ofoofo. Kua moli ke he fakamauaga fakaperofeta a Tapora ki a Parako, ko e “lilifu” he kautuaga nei to fano ni ke he fifine. Ha kua falanaki fakamalolo a Tapora, Parako, mo Iaeli ke he Atua, “ti okioki ai [a Isaraela] ke he tau tau ne fagofulu.”—Fakafili 4:1-22; 5:31.
17. Ko e heigoa e fakataiaga he loto fakamalolo ke falanaki ki a Iehova ne moua mai he Fakafili ko Kiteona?
17 Ne falanaki fakamalolo e Fakafili ko Kiteona ke he Atua ko Iehova he magaaho ne fofo ai he tau Mitiana mo e falu foki a Isaraela. Pete ni he tokologa ke teitei 135,000 he tau tagata fofo, ka ko e tau tagata tau toko 32,000 a Isaraela na liga nakai mafai a lautolu ke tuku e kautu foaki he Atua ke he ha lautolu ni a malolo. Ke he takitakiaga a Iehova, ko e mena ia ne fakatote hifo ai e Kiteona hana tau kautau ke he tolu e matakau taki 100 tagata. (Fakafili 7:1-7, 16; 8:10) Ka kua takai he toko 300 e kemuaga he tau Mitiana he po, ne igatia a lautolu mo e pu mo e lupo ne tuku e afi i loto. Ko e magaaho ne hake mai e fakamailoga, ne ulo ha lautolu a tau pu, fela e tau lupo, mo e toto hake e tau hulu mo e kalaga: “Ko e pelu a Iehova mo Kiteona.” (Fakafili 7:20) Ko e tau Mitiana ne matakutaku lahi ti kamata a lautolu ke fehola mo e kaumahala ai. Ko e tau mena tutupu pihia kua lata ke fakaohooho aki a tautolu, ko e falanaki fakamalolo ke he Atua kua fai palepale foki he vaha nei.
Loto Malolo ke Fakalilifu a Iehova mo e Tuku Hake e Tapuakiaga Mea
18. He magaaho ne ta hifo ai e ia a Koriato, ne loto malolo a Tavita ke taute e heigoa?
18 Ko e falu fakataiaga he Tohi Tapu kua foaki mai e loto malolo ke fakalilifu a Iehova mo e tuku hake e tapuakiaga mea. Ko e fuata ko Tavita, ne loto toa ke fakahao e tau mamoe he hana matua, mo e fakakite e fakamoliaga ko e loto fakamalolo ki mua he tupua Filisitia ko Koriato. “Kua hau a koe kia au mo e pelu, mo e tao mo e tao leoleo,” he tala age e Tavita, “ka ko au, kua fina atu au kia koe ke he higoa a Iehova Sapaota, ko e Atua he tau kau a Isaraela ne fakafiu a koe ki ai. To tuku mai e Iehova a koe ke he haku lima ke he aho nai, ti keli e au a koe, mo e uta kehe ai e au hau a ulu ia koe; . . . ke iloa ai he lalolagi oti, ha ha ia Isaraela e Atua. Ke iloa ai foki he fakapotopotoaga oti nai, nakai fakamoui ai e Iehova ha tagata ke he pelu mo e tao; ha ko e mena ha ha ia Iehova e pule ke he tau.” (1 Samuela 17:32-37, 45-47) Fakalataha mo e lagomataiaga fakaatua, ne fakalilifu fakamalolo e Tavita a Iehova, ne ta e ia a Koriato, mo e ko e mena ia ne taute ai e ia e gahua aoga lahi ke uta kehe e fakamatakutaku ha Filisitia ke he tapuakiaga mea.
19. Ko e heigoa e matagahua ne manako ai a Solomona ke moua e loto malolo, mo e maeke fefe e hana tau mena pehe nei ke fakaaoga he vaha ha tautolu?
19 Ko e magaaho kua teitei a Solomona ko e tama tane he Patuiki ko Tavita ke ta e faituga he Atua, ne poaki e matua tane fuakau hana ki a ia: “Kia fakamalolo a mo e fakamanavalahi a koe, mo e eke e ko e tau mena na; ua matakutaku a koe, ti ua fakaatukehe; ha ko Iehova ko e Atua, ko e Atua haku, ha ha ia koe a ia, nakai toka e ia a koe, to nakai tiaki e ia a koe, ato fakahiku ai e tau gahua oti kua lata ke fekafekau ai ke he fale a Iehova.” (1 Nofoaga he Tau Patuiki 28:20) Ha kua loto fakamalolo ke taute e gahua, ne kautu a Solomona ke fakamau e faituga. Ti ko e magaaho ka hoko mai ha palekoaga ke he fakaholoaga gahua ta fale pule he atua ke eke mo matagahua he vaha nei, kia manatu e tautolu e tau kupu a Tavita: “Kia fakamalolo a mo e fakamanavalahi a koe, mo e eke e ko e tau mena na.” Ko e mitaki ha a ia he puhala ia ke fakalilifu a Iehova mo e tuku hake e tapuakiaga mea!
20. Ko e heigoa e puhala ne uta aki he Patuiki ko Asa e loto malolo?
20 Ha ko e manako he Patuiki ko Asa ke fakalilifu e Atua mo e tuku hake hana tapuakiaga mea, ne uta kehe e ia mai i Iuta e tau tupua mo e tau tagata tane fakataka he faituga. Ne uta kehe foki e ia hana matua fifine tupuna ne tiaki e taofiaga mai he hana tuaga tokoluga mo e tugi ai hana “tupua Asaira.” (1 Tau Patuiki 15:11-13) E, ko Asa ne “[“loto fakamalolo,” NW] ai a ia, mo e uta kehe e ia e tau mena vihiatia he motu oti a Iuta mo Peniamina, katoa foki mo e tau maga ne fofo mai he mouga a Efaraimo, mo e liu taute ai e ia e fatapoa a Iehova ha ha i mua he fakamaluaga he fale a Iehova.” (2 Nofoaga he Tau Patuiki 15:8) Kua fakamalolo pihia foki nakai a koe ke vihiatia e tiaki taofiaga mo e tuku hake e tapuakiaga mea? Kua fakaaoga nakai e koe e tau koloa lagomatai tino ke fakatolomaki aki e tau mena he Kautu? Mo e kua kumi nakai a koe ke fakalilifu a Iehova he fakalataha tumau ke fakailoa e tala mitaki ha ko e taha he Tau Fakamoli?
21. (a) Maeke fefe he tau tala ke he taofi he mahani hakohako he tau Kerisiano fakamua ke lagomatai a tautolu? (e) Ko e heigoa ka fakatutala ki ai he vala tala ka hau?
21 Ko e fakaaue ha a tautolu ha kua fakamau hifo he Atua e tau talahauaga he Tohiaga Tapu hagaao ke he loto fakamalolo he tau tagata ke taofi e mahani hakohako he vaha fakamua ato vaha Kerisiano! Moli ni, ko e ha lautolu a tau fakataiaga mitaki kua maeke ke lagomatai aki a tautolu ke taatu e gahua tapu ki a Iehova mo e loto malolo, matakutaku mahani atua, mo e matakutaku. (Heperu 12:28) Ka kua ha ha i ai foki he tau Tohiaga Tapu Kerisiano Heleni e tau fakataiaga he loto malolo mahani atua ke he tau gahua. Ti maeke fefe he falu talahauaga nei ke lagomatai a tautolu ke o fakamalolo he tau puhala a Iehova?
To Tali Fefe e Koe?
◻ Ko e heigoa e loto malolo?
◻ Fakatata fefe e Enoka mo Noa e loto malolo?
◻ Ko e heigoa e puhala ha Aperahamo, Sara, mo Isaako ne gahua fakamalolo ai?
◻ Ko e heigoa e tau fakataiaga fakamalolo ne fakatoka e Mose, Iosua, mo Kalepa?
◻ Fakakite fefe he falu kua ha ha ia lautolu e loto malolo ke falanaki ke he Atua?
[Fakatino he lau 13]
Ko Kiteona mo e hana matakau kautau tote ne loto fakamalolo mo e falanaki ki a Iehova