Ko e Ha ne Matakutaku ke he Atua Moli he Mogonei?
“Kia matakutaku a ke he Atua, mo e omaoma ke he hana tau fakatufono; ha ko e mena ia kua lata ke eke he tau tagata oti kana.”—FAKAMATALAAGA 12:13.
1, 2. Ko e ha e matakutaku hako ke he Atua kua lata tonu ai?
KO E matakutaku malolo mitaki mo e fakalilifu ke he Atua kua mitaki ma e tagata. E, pete ni kua loga e tau matakutaku tagata kua fakatupetupe mo e fakamatematekelea ke he ha tautolu a levekiaga, kua mitaki ai ma tautolu ke matakutaku ke he Atua ko Iehova.—Salamo 112:1; Fakamatalaaga 8:12.
2 Na iloa he Tufuga e mena nei. Mai he fakaalofa ma e hana a tufugatia, ne poaki e ia ki a lautolu oti ke matakutaku ki a ia mo e tapuaki ki a ia. Kua totou e tautolu: “Ne kitia foki e au e taha agelu kua lele ke he pulagi, ha ia ia e vagahau mitaki tukulagi ke fakamatala atu kia lautolu kua nonofo ke he lalolagi, mo e tau motu kehe oti, mo e tau magafaoa, mo e tau vagahau kehekehe, mo e tau motu, Kua pehe atu mo e leo lahi, Kia matakutaku a mutolu ke he Atua, mo e ta age kia ia e fakahekeaga, ha kua hoko mai e magaaho he hana fakafiliaga; kia hufeilo foki e mutolu kia ia ne eke e lagi, mo e lalolagi.”—Fakakiteaga 14:6, 7.
3. Ko e heigoa ne taute he Tufuga ma e tau mamatua fakamua ha tautolu?
3 Kua nakai lata ia tautolu ke fakatikai e Tufuga he tau mena oti, ko e Punaaga he moui, ha ko e hana a tautolu mo e palaneta nei. (Salamo 24:1) Ke he fakakiteaga he hana a fakaalofa mua ue atu, ne tuku age e Iehova ke he hana fanau he lalolagi e moui mo e foaki ki a lautolu e kaina mitaki lahi ke nonofo ai—ko e lalolagi parataiso fulufuluola. Ka e ko e mena fakaalofa nei nakai kuenaia. Kua pauaki, ke tuku age ke leveki. Ko e ha tautolu a tau mamatua fakamua kua lata ke leveki e kaina ha laua mo e fakalaulahi ai ato fakapuke mo e kautu ke he lalolagi katoa. Kua ha ha ia laua e tau kotofaaga mo e tau matagahua ke he tau manu huifa he fonua, ko e tau manu lele, mo e tau ika—tau mena momoui oti kana foki ne nonofo auloa he lalolagi mo laua mo e ha laua a fanau. Ko e feakiaga lahi nei, kua fakalago ai ke he tagata.
4. Ko e heigoa ne fa e taute he tagata ke he tau tufugatiaaga he Atua?
4 Pete ni ko e kamataaga homo lahi ia, kikite la ke he mena ne taute he tagata ke ekefakakelea aki e kaina fulufuluola hana! Kua taute he tau tagata e lalolagi ke kiva muitui he nakai fakalilifu ma e pule he Atua ke he hana koloa uho nei. Ko e ekefakakelea ia kua hokotia atu ke he mena ke fakahagahaga kelea aki e moui he loga mo e loga he tau faga manu huifa, manu lele, mo e tau ika. Ko e ha tautolu a Atua tonu fakafiliaga mo e fakaalofa to nakai fakauka tukulagi ke he mena nei. Ko e moumou he lalolagi kua ole atu ma e fakalagoaga, ko e mena ia ne ha ha he tokologa e kakano ke matakutaku ki ai. Ke he taha fahi, ma lautolu ne fakalilifu mo e falanaki ke he Atua, ko e mena mafanatia ke iloa ko e heigoa ka hoko mai. To ui mai a Iehova ma e fakalagoaga, mo e to liu e lalolagi ke fakafou. Ko e tau tala fiafia moli aenei ma e tau tagata loto tututonu oti he lalolagi.
5, 6. To tali atu fefe e Atua ke he mena ne taute he tagata ke he Hana a tau tufugatiaaga?
5 Ka e to fakahoko fefe he Atua e fakafiliaga hana? To fakahoko e ia mai ia Iesu Keriso, kua fakanofo he nofoa patuiki he mogonei ke eke mo Patuiki he Kautu he Atua he lagi. He puhala mai he Tama ia he lagi, to tamai e Iehova e fakatokaaga kiva, fakafualoto nei ke he fakaotiaga. (2 Tesalonia 1:6-9; Fakakiteaga 19:11) Ke he puhala anei ka tamai e ia e okiokiaga ki a lautolu ne matakutaku ki a ia mo e, ke he magaaho ia ni, laveaki mo e puipui ha tautolu a kaina he lalolagi.
6 To hoko mai fefe e mena nei? Kua vagahau e Tohi Tapu hagaao ke he matematekelea lahi ne fa e hau ka fakatokoluga he felakutaki i Amaketo. (Fakakiteaga 7:14; 16:16) Ko e fakafiliaga he Atua aenei ke he fakatokaaga he tau mena kiva nei mo e tau tagata ne takiva ai. To fai tagata nakai ka moui mai? E! ko lautolu a ia ne moua, nakai ko e matakutaku fakaagitau mo e nakai fakamalolo ke he Atua, ka ko e matakutaku fakalilifu mo e fakaheke ki a ia. To laveaki ai a lautolu.—Tau Fakatai 2:21, 22.
Ko e Fakatataaga Ofogia he Malolo
7. Ko e ha ne fakalavelave mai e Atua ha ko e tau Isaraela he vaha a Mose?
7 Ko e gahua mua ue atu nei ne taute he Atua ko Iehova kua fakaata mai he mena lahi ne taute e ia ma e hana tau tagata tapuaki ne liga 1,500 he tau tau kua mole ato hoko mai e Vaha Nei ha tautolu. Ne fakatupa he pule matakautau ne mua ha Aikupito e kau gahua Isaraela ne o nonofo i ai, mo e lali foki ke tamate a lautolu oti he magaaho ne poaki he pule he motu, ko Farao, ke tamate e tau tama tane fanau fou he tau Isaraela. Kua kautu e Atua mai ia Aikupito ke fakatokanoa aki a Isaraela mai he fakatokaaga fakapolitika vale ia, e, tokanoa mai he motu kiva he tapuaki ke he tau atua loga.
8, 9. Tali atu fefe a Mose mo e tau Isaraela ke he fakalavelaveaga he Atua?
8 Kua fakamau hifo ia Esoto veveheaga 15 e onoonoaga ha Isaraela ke he fakatokanoa mai i Aikupito. Ko e kumikumi atu ke he tala nei ka lagomatai a tautolu ke fakaaue ke he puhala ka laveaki mai e tau Kerisiano he fakatokaaga kiva fakaagaga mo e fakatino nei. O mai a tautolu ke manamanatu atu ke he Esoto veveheaga 15, fakatonutonu atu ke he tau kupu fifili ke ako ko e ha kua lata ia tautolu ke fifili ke matakutaku ki a Iehova, ko e Atua moli. Kamata a tautolu mo e Eso 15 tau kupu 1 mo e 2:
9 “Ti lologo ai e Mose mo e fanau a Isaraela e lologo nai kia Iehova, kua talahau e lautolu, kua pehe; To lologo au kia Iehova, ha kua kautu ue atu a ia; ko e solofanua mo ia ne heke ai kua palu hifo e ia ke he tahi. Ko Ioha, ko e haku a malolo ia, mo e haku a lologo, kua eke tuai a ia mo fakamouiaga haku.”
10. Ko e heigoa ne takitaki e Atua ke fakaotioti e matakautau a Aikupito?
10 Kua mahani e tau tagata he lalolagi mo e tala ke he puhala ne fakatokanoa e Iehova a Isaraela mai i Aikupito. Ne fakahoko e ia e tau malaia ke he pule malolo lahi he lalolagi ia ati fakahiku ai a Farao ke fakatoka e tau Isaraela ke o. Ka e kua tutuli he tau kautau ha Farao e tau tagata noa nakai fai puipuiaga nei mo e tuga kua hele ai a lautolu ke he tapa he Tahi Kula. Pete ni he tuga ke he fanau a Isaraela ko e mafiti lahi e tokanoaaga moua fou ha lautolu ke galo, na fai mena foki a Iehova ne manamanatu ki ai. Ne hafagi fakamana e ia e hala i loto he tahi mo e fakahao e tau tagata hana. He magaaho ne mumui atu e tau Aikupito, ne pa e ia e Tahi Kula he tahifo mai ki luga ia lautolu mo e fakatomo ai a Farao mo e hana tau matakautau malolo.—Esoto 14:1-31.
11. Ko e heigoa ne fua mai he mena ne taute he Atua ki Aikupito?
11 He fakaotioti ai e Iehova e tau matakautau a Aikupito kua fakamatalahi ai a ia ki mua he hana tau tagata tapuaki mo e taute e higoa hana ke talahaua atu. (Iosua 2:9, 10; 4:23, 24) E, kua fakatokoluga ai e higoa hana i luga he tau atua fakavai, nakai fai malolo a Aikupito, ne kua kitia moli ko e nakai maeke ke laveaki e tau tagata tapuaki ha lautolu. Ko e falanaki ke he ha lautolu a tau atua mo e ke he tagata ne maeke ke mate mo e malolo fakamatakautau kua takitaki atu ke he fakaatukehe mahaki. (Salamo 146:3) Ko e pihia ai ne omoi e tau Isaraela ke uhu e tau lologo fakaheke ne fakaata e matakutaku malolo mitaki ke he Atua moui, ne laveaki mo e malolo mua ue atu e hana tau tagata!
12, 13. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke ako mai he kautuaga he Atua he Tahi Kula?
12 Ke tuga a ia, kua lata ai ia tautolu ke mailoga ko e nakai fai atua fakavai he vaha ha tautolu mo e nakai fai malolo mua ue atu, pihia foki mo e tau kanavaakau niukilia, ka maeke ke tatai mo Iehova. Kua maeke mo e to taute foki e ia ke laveaki hana tau tagata. “Kua eke foki e ia ke lata mo e hana finagalo ke he tau kau he lagi, katoa mo lautolu kua nonofo ke he lalolagi, ti nakai ha i ai taha ke taofi hana lima, po ke pehe age kia ia, Ko e heigoa kia e mena kua eke e koe?” (Tanielu 4:35) Ka maama mitaki foki e tautolu e kakano he tau kupu nei, to omoi foki a tautolu ke uhu e tau lologo fakaheke hana mo e fiafia.
13 Ne fakaholo atu e lologo kautu he Tahi Kula: “Ko Iehova ko e toa a ia, ko Iehova ko e hana a higoa.” Ko e Toa kautu tumau nei, kua nakai ko e higoa ne tupu mai noa he loto manamanatuaga he tagata. Na fai higoa a ia! Ko ia ‘a Ia ne taute ke fakatupu,’ ko e Taute Homo Ue Atu, ko Ia ne “higoa ko Iehova, . . . kua Mua ue atu ke he lalolagi oti.” (Esoto 3:14; 15:3-5; Salamo 83:18) Nakai kia tali tonu a koe ko e pulotu a ia ma e tau Aikupito i tuai ke fai matakutaku kakano mitaki mo e fakalilifu ke he Malolo Ue Atu mai he paleko ki a ia?
14. Kua fakatata fefe e uho he matakutaku mahani Atua he Tahi Kula?
14 Ha ko e Fakatokatoka he lalolagi, ko e Taute he tahi kua pule katoatoa ki luga he tau vai puke loga. (Esoto 15:8) He fakaaoga foki hana pule ke he matagi, ne fakakatoatoa e ia e mena kua tuga e nakai maeke. Ne fakamafa ua e ia e vai hokulo he taha matapotu pauaki mo e omoomoi ki tua ke he tau fahi ke taute e ava he lotouho he vai ma e hana tau tagata ke hohoko atu ke he taha fahi. Kia manamanatu la ke he mena ia ne tupu: ko e tau miliona he tau tone he puke tahi kua fakakaupa hake ke fehagaiaki, ke taute e hala puipui ke fehola ai a Isaraela. E, ko lautolu ne fakakite e matakutaku mitaki ke he Atua ka moua e puipuiaga. Ti fakatoka ai e Iehova e vai ke liu tafe, ke tuga e fakapuke lahi mahaki, ti tafia ai e tau kau a Farao mo e ha lautolu a tau kanavaakau oti. Ko e fakatataaga ha a ia he malolo faka-Atua ke he tau atua nakai aoga mo e ke he malolo matakautau he tagata! Kua kitia moli ai, ko Iehova ka matakutaku ki ai, pihia moli nakai a ia?—Esoto 14:21, 22, 28; 15:8.
Fakatataaga he Ha Tautolu a Matakutaku ke he Atua
15. Ko e heigoa e tali ha tautolu kua lata ke he tau gahua fakahao malolo ue atu he Atua?
15 Kaeke kua tutu mau a tautolu mo Mose, to omoi moli na tautolu ke lologo: “Iehova na e, ko hai kia e taha he tau atua ke tuga na koe? Ko hai kia taha ke tuga na koe, kua lilifu to tapu, kua matakutakuina ke he tau fakahekeaga, kua eke mana?” (Esoto 15:11) Ko e tau manatu ia kua fakalea ke he tau senetenari tali mai he vaha ia. I loto he tohi fakamui he Tohi Tapu, ne fakamaama mai he aposetolo ko Ioane e vahega he tau fekafekau fakauku tua fakamoli he Atua: “Kua lolog[o] foki a lautolu e lologo a Mose e fekafekau he Atua, mo e lologo he Punua mamoe.” Ko e heigoa e lologo mua ue atu nei? “Ko e Iki na e, ko e Atua mana, kua lalahi hau a tau gahua ke ofomate ai; kua tonu mo e fakamoli hau a tau puhala, ko e Patuiki he tau tagata tapu na e. Ko hai kia taha, ma Iki na e, kua nakai matakutaku kia koe, mo e nakai fakaheke atu ke he hau a higoa? ha ko koe hoko koe ni kua mitaki.”—Fakakiteaga 15:2-4.
16, 17. Ko e heigoa e tau tupuaga mua atu kua kitia e tautolu ne fa e hohoko he vaha nei?
16 Tuga ai he vaha nei kua ha i ai a lautolu ne ataina ke tapuaki kua fakaaue nakai ni ke he tau tufugatia fulufuluola he Atua ka e ke he hana foki a tau matafakatufono. Ko e tau tagata mai he tau motu oti kua ataina fakaagaga, vevehe kehe mai he lalolagi kiva nei ha kua mailoga mo e fakagahuahua e lautolu e tau matafakatufono tututonu he Atua. Ke he tau tau takitaha, ko e tau teau he tau afe kua fehola mai he lalolagi kelea nei ke nonofo mau mo e fakatokatokaaga mea, hakohako he tau tagata tapuaki a Iehova. To nakai leva, he mole atu e fakahoko e fakafiliaga velagia he Atua ke he tau lotu fakavai mo e ke he tau mena ne toe he fakatokaaga kelea nei, to moui tukulagi ai a lautolu ke he lalolagi fou tututonu.
17 He fetaliaaki mo e Fakakiteaga 14:6, 7, kua logona tuai he tau tagata he mogonei e fekau hataki ne fakamatala he Tau Fakamoli a Iehova i lalo he takitakiaga he tau agelu. Ke he tau motu ne molea e 230 he tau e kua mole, kua fakapuloa ai he Tau Fakamoli ne lima e miliona e tala mitaki he Kautu he Atua mo e hana a magaaho he fakafiliaga. Ke fakaako e falu tagata ma e fakahaoaga, ne taute he Tau Fakamoli e tau ahiahi atu ke he tau kaina he tau tagata mo e takitaki ai e tau fakaakoaga Tohi Tapu nakai totogi. Ko e tau teau mo e tau afe mai he tau tau takitaha kua lahi e mena ne iloa ke maeke ke matakutaku ke he Atua moli mo e loto matala, kua tukulele e tau momoui ha lautolu ki a ia, mo e papatiso ai. Ko e fiafia lahi ha ia he o mai a lautolu pihia ke matakutaku ke he Atua moli!—Luka 1:49-51; Gahua 9:31; fakatatai Heperu 11:7.
18. Fakakite mai he heigoa kua putoia e tau agelu ke he gahua fakamatala ha tautolu?
18 Kua moli kia ko e putoia e tau agelu ke he gahua fakamatala nei? Kua tuga he kitia maaliali ai ko e fa mahani e takitakiaga fakaagelu ke tamai e Tau Fakamoli a Iehova ke he kaina ne ha ha i ai e falu tagata fakaatukehe ne kua manako, mo e liogi foki, ma e lagomatai fakaagaga! Ke fakatai ki ai, ua mai he Tau Fakamoli a Iehova ne hoa mo e tama tane tote, ne fakamatala e tala mitaki he aelani Karipeani. He hoko mai e magaaho tupou la, ne taute e tau tagata lalahi tokoua ke o ki kaina. Ka e kua kehe e tama he muamua ke ahi atu ke he fale i mua. Ka e he magaaho ne kitia e ia kua nakai hagahaga e tau tagata lalahi ke gahua atu he mogoia, ti fano tokotaha a ia mo e nokonoko. Ne hafagi he tamafine e gutuhala. He magaaho ne kitia he tau tagata lalahi e mena nei, ne o atu a laua mo e tutala ke he tamafine. Ne uiina e ia a lautolu ki fale, mo e fakamaama ko e magaaho ne logona e ia e noko he gutuhala, ko e liogi a ia ke fakafano he Atua e Tau Fakamoli ki a ia ke fakaako a ia ke he Tohi Tapu. Kua taute ai e tau fakatokatokaaga ma e fakaakoaga Tohi Tapu.
19. Ko e heigoa ka liga tuhi a tautolu ki ai ke eke mo mena aoga mai he matakutaku Atua?
19 He tua fakamoli a tautolu ke fakailoa e fekau he fakafiliaga he Atua, ne fakaako foki e tautolu hana a tau matafakatufono tututonu. He magaaho ne fakalata e tau mena nei ke he tau momoui he tau tagata, kua moua ai e tau monuina ke he fahi tino mo e fakaagaga. Ke fakatai ki ai, kua takalekale noa e Tohi Tapu ke he hana a fakahalaaga ke he tau mahani feuaki oti. (Roma 1:26, 27, 32) He vaha nei kua holia lahi e tau fakatufono faka-Atua i loto he lalolagi. Ko e heigoa e fua? Kua mavehevehe e tau fakamauaga. Tolomaki ki mua e mahani matahavala. Ko e tau gagao kulikuli ne uta fano he mahani feuaki, kua eke ke kelea lahi he senetenari 20 aki nei, kua tupu ki mua. Kua moli, ko e gagao AIDS ne matakutakuina ki ai kua mua atu e tupu ki mua ha ko e mahani feuaki. Ka e nakai kia moli ko e mua atu he puipui he matakutaku fakalilifu ke he Atua e tau tagata tapuaki moli?—2 Korinito 7:1; Filipi 2:12; kikite foki Gahua 15:28, 29.
Tau Fua he Matakutaku Atua he Mogonei
20. Fakakite he heigoa ko e iloa he falu e mahani talahaua he Tau Fakamoli a Iehova?
20 Kua loga e tau fakamonuinaaga ki a lautolu ne matakutaku Atua mo e mumuitua ke he hana tau matafakatufono. Onoono atu ke he magaaho ne kitia maali e tupu he mailogaaga ke he mena moli, ko e ha ha he Tau Fakamoli a Iehova e mafola fakamatakainaga he tau Kerisiano mahani hakohako. Ko e falu he Tau Fakamoli, tau hukui ke he fonoaga lahi i Amerika Toga, kua nonofo he hotela ne kua fakaaoga foki he taha po ma e fio auloa ne nakai he Tau Fakamoli ke lauga ai e pelesiteni he motu. He fakatepetepe lahi e matakau puipui ke uta e pelesiteni ki loto he lifi, ko e Fakamoli ne nakai fai iloaaga ko hai i loto he lifi ne hu ki loto, ke he ofo he tau tagata tane puipui! He mailoga ai e mena ne taute e ia, ne fakamolemole e Fakamoli ke he fakalavelaveaga. Ne fakakite e ia e pine fakamailoga hana he fonoaga ko e Fakamoli mo e tala age, nakai fakahagahagakelea e ia e pelesiteni. Mo e mamali, ne talahau he tagata puipui: “Kaeke e tau tagata oti ke tuga e Tau Fakamoli a Iehova, to nakai lata a tautolu mo e faga puipui pehenei.”—Isaia 2:2-4.
21. Ko e heigoa e tau puhala gahua kua hafagi ke he tau tagata he vaha nei?
21 Ko e tau faga tagata hanei ne fa e fakamaopoopo e Iehova he mogonei mo e tauteute ke “o mai mai he matematekelea lahi” ka fakaoti e fakatokaaga nei. (Fakakiteaga 7:9, 10, 14) Ko e fakahaoaga pihia nakai to hoko mai noa. Ke hao mai, kua lata he tagata ke matakutaku ki a Iehova, mo e fakailoa ko ia ko e Pule Katoatoa tonu, mo e ke tukulele ki a ia. Ka ko e moli anei, ko e tokologa ka nakai feaki e faga matakutaku ne moua e puipuiaga. (Salamo 2:1-6) Hagaao atu ke he tau fakamoliaga oti ne ha ha i ai, ko e ha Iehova a Pule ne fifili, ko Iesu Keriso, hane fa e pule Patuiki tali mai he tau aho uka he tau 1914. Ko e kakano he mena nei ko e magaaho ne toe kua mafiti lahi ke mole ma e tau tagata takitaha ke taute mo e fakakite e matakutaku malolo mitaki ki a Iehova. Ka e pete ni a ia, kua fakaata agaia he Tufuga ha tautolu a lautolu takitaha, pihia foki a lautolu he tuaga malolo ke fai tali: “Hanai, ko mutolu ko e tau patuiki na e, kia loto matala a mutolu; kia ako a mutolu ko e tau fakafili he lalolagi. Kia fekafekau kia Iehova mo e matakutaku, kia fiafia foki mo e vivivivi. Kia figita ā e Tama neke ita mai a ia; mo e mahaikava ai a mutolu ke he puhala; ha ko e tupu vave hana ita. Uhoaki a lautolu oti kana kua tua kia ia.”—Salamo 2:7-12.
22. Ko e heigoa ne ha ha i anoiha ma lautolu ne matakutaku Atua he mogonei?
22 Kia eke a tautolu ke ha ha mo lautolu ka fakaheke ha tautolu a Tufuga ko Ia ne laveaki a tautolu. Kua ui mai ai ki a tautolu, mogoia, ke matakutaku ke he Atua moli he mogonei! (Fakatatai Salamo 2:11; Heperu 12:28; 1 Peteru 1:17.) Kua lata ia tautolu ke fakatumau ke ako hana a tau matafakatufono tututonu mo e omaoma ki ai. To hoko ai e lologo a Mose mo e he Punua Mamoe, ne fakamau ia Fakakiteaga 15:3, 4, ke he tapunuaga he magaaho ka tatafi kehe e Iehova e tau mahani kelea oti he lalolagi mo e kamata ai ke fakamaulu e tagata mo e hana a kaina he lalolagi mai he tau hufiaaga kiva he agahala. Ti he mogoia, fakalataha mo e ha tautolu a loto katoa, to lologo a tautolu: “Ko e Iki na e, ko e Atua mana, kua lalahi hau a tau gahua ke ofomate ai; kua tonu mo e fakamoli hau a tau puhala, ko e Patuiki he tau tagata tapu na e. Ko hai kia taha, ma Iki na e, kua nakai matakutaku kia koe, mo e nakai fakaheke atu ke he hau a higoa?”
Manatu Nakai e Koe?
◻ Ko e ha a Iehova ne lata ai mo e matakutaku malolo mitaki ha tautolu?
◻ Ko e heigoa kua fakakite he tau fakakatoatoaaga he Atua he Tahi Kula?
◻ Ko e heigoa e tau aoga ha ko e ha tautolu a matakutaku fakalilifu ki a Iehova?
◻ Ko e heigoa ne tatali mai i anoiha ki a lautolu ne matakutaku ke he Atua moli he mogonei?