Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w95 12/1 lau 4-7
  • Ka Feoka e Poakiaga Toka Tuai mo e Kupu Moli

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Ka Feoka e Poakiaga Toka Tuai mo e Kupu Moli
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1995
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Kua Fakakona e Tau Vai he Kupu Moli
  • Lafi ki Luga a Kerisitenitome ke he Fakakonaaga
  • Tau Lauiaaga he Fakakonaaga Fakaagaga
  • Kamatamata e Tau Poakiaga Toka Tuai
  • Lata Ni Kia e Poakiaga Toka Tuai ke Feoka mo e Kupu Moli?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1995
  • Tapuaki e Tau Kerisiano mo e Agaga mo e Kupu Moli
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2002
  • Ko e Talitonu He Ha Koe ke he Mena kua Talitonu a Koe i Ai?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2001
  • ‘Ko e Kupu Moli ke Toka Noa Ai a Mutolu’
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1998
Kitia Foki
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1995
w95 12/1 lau 4-7

Ka Feoka e Poakiaga Toka Tuai mo e Kupu Moli

HAGAHAGA KELEA​—NAKAI LATA KE INU E VAI. Liga mahani lahi a tautolu ke kitia e tau hatakiaga pihia. Kua loga e tau matakavi ne fakaeneene lahi e tau tagata ke he tau mena ka inu e lautolu kakano he iloa e lautolu kua hane fa e kona e falu loloto vai he tau kiva hufia kelea ne fa mahani ke ui “ko e huiaga he uiti.” Ne talahau he taha kumikumiaga, kua kehe lahi e fua ne tupu mai he fakakonaaga nei, he nakai eke mo “fakatumauaga mo e puipuiaga he moui,” ha kua eke ne vala vai “mo mena uta fano he tau moko gagao mo e . . . tauvai hufia kelea.”​—Water Pollution.

Kua Fakakona e Tau Vai he Kupu Moli

Ko e tau poakiaga toka tuai ne ­feoka mo e kupu moli kua tuga ai ni e tau loloto vai kona. Liga tapiki lahi a tautolu mo e loto mea noa ke he tau poakiaga toka tuai​—tau fakailoaaga, tau manamanatuaga, tau taofiaga, po ke tau mahani fakamotu ne fakaholo mai he taha atuhau ke he taha atuhau​—ko e tau mena ne fita moli he hufia kelea he “huiaga he uiti” ko e tau fakavaia, tau manamanatuaga fakahehe mo e tau fakaakoaga fakataitai. Ne tuga ai e tau vala vai kelea, ha kua maeke e tau mena nei ke fakatupu loga mai e tau moumouaga​—ko e moumouaga fakaagaga.

Pete ni foki kaeke kua logona hifo a tautolu ko e fakave ha tautolu a tau taofiaga fakalotu toka tuai ke he Tohi Tapu, kua lata na tautolu oti ke fakaaoga taha magaaho ke kumikumi fakamitaki ke he tau mena ia. Kia manatu, he magaaho ne tapiki mau a Martin Luther ke he taofiaga toka tuai he vaha hana mo e tokutoku kelea foki e ia a Copernicus, mo e tua foki ko e toko hake he Tohi Tapu a ia. Ka e kaumahala a Luther ke muitua ke he fakafifitakiaga mitaki he tau Perea i tuai ne ‘mua e mahani mitaki, he kumikumi ke he tau Tohi ko e moli kia e tau mena ia.’​—Gahua 17:10, 11.

Kia manamanatu la ke he moumouaga ne tutupu ke he tau Iutaia he vaha a Iesu mai he tau taofiaga toka tuai. Tua lahi mahaki a lautolu ko e moli ha lautolu a tau poakiaga toka tuai. Ti ko e magaaho ne hoha lahi a lautolu ko e nakai fakamoli e tau tutaki a Iesu ke he tau poakiaga toka tuai, ne paleko a Iesu ki a lautolu he huhu atu: “Ka ko mutolu, ko e ha kua holi ai e mutolu e poaki he Atua ke he tau kupu toka tuai ha mutolu?” (Mataio 15:1-3) Ko e heigoa ne kua hepe? Ne fakakite mai moli e Iesu e lekua he magaaho ne fatiaki e ia e tau kupu he perofeta ko Isaia: “Kua tapuaki noa mai a lautolu [ke he Atua] he fakaako e lautolu e tau poaki he tau tagata.”​—Mataio 15:9; Isaia 29:13.

E, tautui e lautolu e kupu moli ne moua mai he Atua, he hukui aki e tau manamanatu ne moua mai he tau tagata po ke, au atu foki, ko e tau mena ne moua mai he tau temoni. Ke fakatai ki ai, ne fakamaama mai he Insight on the Scriptures, Volume 1, lau tohi 506: “Kua fakaako he tau Farasaio he magaaho ia ka pehe e tagata ko e ‘poa’ hana tau koloa, po ke mena fakaalofa kua tukulele ke he Atua, kua nakai maeke a ia ke fakaaoga e tau mena ia ke fakamamakona aki e hogeia he tau mamatua hana, pete kua nonofogati a laua, ka e taha e mena, maeke a ia ke fakaaoga hana tau koloa ke lata ni mo ia kaeke kua loto a ia ato hoko hana mate.” Kua lauia kelea fakaagaga ai e tau Iutaia he pulotu he tagata ne kua fakakelea aki e vala vai he kupu moli. Kua tokologa foki ne fakatikai ha lautolu a Mesia ne kua leva mai i tuai he tatali ki ai.

Lafi ki Luga a Kerisitenitome ke he Fakakonaaga

Kua pihia foki e moumouaga fakaagaga ne tupu mai he mole e mate a Iesu. Kua tokologa ne pehe ko e tau tutaki hana ka e onoono lahi ke he tau kupu toka tuai mo pule malolo pulotu ke he tau fakaakoaga fou. Hagaao ke he Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Lit­era­ture, ha McClintock mo Strong, kua tua e falu he tau tagata ne pehe ko e tau Kerisiano ko e tau poakiaga toka tuai pihia ko e tau “fakaakoaga ne moua mai ni he tau gutu he tau aposetolo he tau lotu Kerisiano fakamua, ne kua fakaholo mai he vaha fakaaposetolo, mo e puipui ai e mea tavanavana ati hoko mai ke he ha lautolu ni a vaha.”​—Fakalilifa ha mautolu.

Kua moli, kua loga ai e tau manamanatu nakai mea mo e hepe, kua ha ha he tau poakiaga toka tuai nei. Tuga he fakamaama mai he Cyclopedia, ko e tau fakaakoaga fakataitai fou nei kua “nakai ni fekehekeheaki mo e falu poakiaga toka tuai, ka e kua pihia foki mo e tau mena ne tohia he tau aposetolo ne ha ha he tau lima ha lautolu.” Kua nakai pehe ko e nakai iloa e mena nei. Ha kua fita he hataki atu e aposetolo ko Paulo ke he tau Kerisiano: “A mutolu, neke lautaki e taha a mutolu ke he pulotu nakai aoga ke fakahehe ai, ke lata mo e kupu toka tuai he tau tagata, ke lata foki mo e tau kupu fakamua he lalolagi, ka e nakai lata mo Keriso.”​—Kolose 2:8.

Kua pihia foki he vaha nei, loga e tau taofiaga toka tuai ne ‘fekehekeheaki mo e tau mena tohia he tau aposetolo.’ Kua fakakona e Kerisitenitome e tau vala vai he kupu moli ke he tau manamanatu loga mahaki ne moua mai he tau temoni, tuga e Tolu Taha, afi a helo, ko e nakai maeke ke mate e solu he tagata, papale e motu, mo e hufeilo ke he tupua ta.a (1 Timoteo 4:1-3) Kua kitia moli ai ke he fakamauaga tala tuai e gagao fakaagaga ne ufia e tau tagata ne kua fakataki he tau fakaakoaga fakatemoni, ko e tau mena kua eke mo tau fakaakoaga toka tuai a Kerisitenitome.​—Fakatatai Isaia 1:4-7.

Kua moli, kua leva e tau fakakeleaaga pihia ne taute ke he kupu moli tali mai he kamataaga he tagata. Ne fakatumau e Satani e gahua ne kamata e ia i Etena ke fakakona e tau manamanatuaga he tau tagata aki e tau pikopiko mo e tau mena fakavaia. (Ioane 8:44; 2 Korinito 11:3) He tupu tolomaki ai e magafaoa he tagata ke he lalolagi katoa he mole e Fakapuke he vaha a Noa, kua eke ne tau tagata mai he tau tutupuaga kehekehe ke pakia he tau fakakonaaga pauaki ne taute he tau fakaakoaga fakataitai mo e tau manamanatu mai he tau temoni ke he tau iloilo loga he tagata.

Tau Lauiaaga he Fakakonaaga Fakaagaga

Ko e heigoa e moumouaga ka tupu mai he fakakeleaaga fakaagaga pihia? Kua maeke ia tautolu ke fakatatai ki ai e lauiaaga ka moua mai he vala vai kona ke he malolo tino ha tautolu. Kua pehe e taha pule malolo pulotu: “Kua teitei ke 200 miliona tagata ne kai he schistosomiasis (bilharzia) [ko e fiva pikitia he tega hihi, ne fa tupu mai e pakepake tea, nakai hagahaga mitaki e tino, tino gagao tumau, mo e mate foki], ko e mena moua ka pala e kili he vala vai kelea. Kua lima e teau miliona tagata ne kai he trachoma, ko e taha mai he tau gagao kua mua ne fa fakapouli e tau mata, ha ko e tau vai koukou kiva. . . . Kua teitei ke ua e piliona he tau tagata kehekehe ne nakai fai vala vai inu mea.” (Our Country, the Planet) Ti kua miliona e tau tagata ne kua lolelole, matapouli, mo e mamate fakaagaga foki ha ko e fua he mumuitua ke he tau poakiaga toka tuai ne huhui he tau fakaakoaga fakavai he tau temoni.​—1 Korinito 10:20, 21; 2 Korinito 4:3, 4.

Kua tokologa, ke fakatai ki ai, kua fehepekaki e tau manamanatuaga po ke pouli e tau mata hagaao ke he vahaloto fakafetui moli a Iesu Keriso mo e hana Matua, ko e Atua ko Iehova. Ti kua mahani lahi ni e falu tagata ne pehe ko e tau Kerisiano ke uta kehe e higoa tapu he Atua, ko Iehova, mai he tau Tohiaga Tapu Kerisiano ke he vagahau Heleni. Kua pehe a George ­Howard i loto he Journal of Biblical Literature: “Ko e uta keheaga nei he Tetarakara[matoni], ke he ha mautolu a manamanatu, kua eke ni ke fakahepekaki aki e tau manamanatuaga he tau Kerisiano fakamua mai he tau Motu Kehe hagaao ke he vahaloto fakafetui he ‘Atua ko e Iki’ mo e ‘Iki ko Keriso.’”

Kia manatu foki e fehepekaki he tau manamanatuaga, matakutaku aitu, mo e hopoate noa ne fa tutupu mai he tau poakiaga toka tuai nakai mai he tohiaga tapu, tuga e nakai maeke ke mate e solu he tagata. (Fakatatai Fakamatalaaga 9:5; Esekielu 18:4.) Kua tokofiha e tagata ne fakatupa he tapuakiaga ke he tau tupuna po ke nofo ni mo e hopoate lahi ko e to liliu mai a lautolu ne mamate ke fakamatematekelea a lautolu? Kua fakaohooho foki he taofiaga nei e tau tagata ke tamate e lautolu ni a lautolu mo e falu.

Kua tokologa e tau Sapani ne logona hifo ka hoko e mate to liliu ha lautolu a tau agaga ne haele kehe ke feleveia he taha lalolagi galo. Kua eke ai mogoia e falu mamatua ne taupega, ke manamanatu kua mitaki ni ke kelipopo foki ha lautolu a fanau. Kua fakamaama mai he English Dictionary of Japanese Ways of Think­ing: “Nakai ko e mena kelea tumau e taupega i Sapani, ka e fa mahani ke onoono ki ai ko e puhala mitaki lahi ke fakamolemole atu ma e tau mahani hehe lahi he tagata . . . Kua eke foki e tau taupega fakamagafaoa ke liga fai kupu fakamafana ka tohi he hokotakiaga ki ai.”

Kamatamata e Tau Poakiaga Toka Tuai

He kitia ai ko e putoia e tau mena hagahaga kelea ka mumuitua pouli ke he tau taofiaga mo e tau aga fakamotu toka tuai, kua lata mogoia ia tautolu ke taute e heigoa? He magahala fakahikuhiku he senetenari fakamua, ne tala age he aposetolo ko Ioane e tomatomaaga nei ke he faoa Kerisiano hana: “Ko e tau tagata fakahelehele na e, aua neke talia e tau agaga oti kana, ka kia kamatamata e mutolu e tau agaga [ke tuga he kamatamata e koe e vai ko e mea nakai] po ke mai he Atua a lautolu; nukua tokologa e tau perofeta pikopiko kua o atu ke he lalolagi.” (1 Ioane 4:1; kikite foki 1 Tesalonia 5:21.) To iloa fefe e koe ko e moumouaga kelea lahi e poakiaga toka tuai? Kua lata a koe ke ha ha ai e taha pule malolo pulotu, taha puhala mea, ke kamatamata aki e mena kua tua a koe ki ai.

Ko e Tohi Tapu e pule malolo pulotu ia. Ne talahau e Iesu Keriso: “Kia fakatapu e koe a lautolu ke he hau a kupu moli; ko e hau a kupu ko e kupu moli haia.” (Ioane 17:17) Ne pehe foki a ia: “Ke hoko mai e vaha, kua hoko nai foki ki ai, ko lautolu ne tapuaki fakamoli, to tapuaki a lautolu ke he Matua mo e agaga mo e fakamoli.” (Ioane 4:23) He fakaaoga e Kupu mai he agaga he Atua, kua hoko atu ai a koe ke he tau vala vai mea he kupu moli ka e nakai ke he tau vala vai kona he tagata mo e fakaakoaga fakataitai he tau temoni.​—Ioane 8:31, 32; 2 Timoteo 3:16.

Kia manatu, kua maeke foki ke tupu mai e tau matematekelea he mena kona tote lahi. He falu magaaho kua loga e tau tau to kitia ai e lauiaaga. “Ko e vala vai kiva” he talahau e Shridath Ramphal, ko e pelesiteni tuai he World Conservation Union, “ne kua eke tuai ko e mena kua mua ue atu e hagahaga kelea ke kelipopo tagata. Kua teitei ke ualima e afe tagata ne mamate he tau aho oti he fakaaoga e lautolu e mena ia.” Kua hagahaga kelea lahi mahaki foki e tau poakiaga toka tuai ne kelea fakaagaga.

Kua loto malolo nakai a koe ke tiaki e tau taofiaga toka tuai ne kua liga muitua a koe ki ai mai he tau tau loga, kaeke kua kitia e koe kua feoka e tau mena ia mo e kupu moli? Kia fanogonogo ke he tau hatakiaga. Kia puipui e koe ni a koe mo e hau a magafaoa he fakaati fakamoli ko e felauaki e tau poakiaga toka tuai hau mo e kupu moli he Kupu mea he Atua.​—Salamo 19:8-11; Tau Fakatai 14:15; Gahua 17:11.

[Matahui Tala]

a Kikite ke he Reasoning From the Scriptures ma e fakamoliaga ko e nakai fai fakaveaga e tau fakaakoaga pihia he Tohi Tapu. Ko e Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., ne lomi fakailoa e tohi nei.

[Fakatino he lau 7]

Ko e kupu moli he Kupu he Atua kua tuga e vailele ne mea tavanavana e vai

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa