Taute he Tua a Tautolu ke Fakauka mo e Liogi Mau
“Kia fakauka foki a mutolu, kia fakamau ha mutolu a tau loto, ha kua tata e vaha [“he ha ha hinei he,” NW] Iki.”—IAKOPO 5:8.
1. Ko e ha kua lata ke fakaata atu a tautolu ke he Iakopo 5:7, 8?
KUA fakamoli tuai he mogonei e “ha ha hinei” (NW) a Iesu Keriso ne kua leva e talifaki ki ai. (Mataio 24:3-14) Mua atu ke he vaha fakamua, ko lautolu oti ne talahau ke tua ke he Atua mo e Keriso kua fai kakano ke fakaata atu ke he tau kupu nei he tutaki ko Iakopo: “Ko e tau matakainaga na e, kia fakauka a mutolu ato hohoko ke he [ha ha hinei he] Iki; kitiala, kua tatali atu e tagata gahua fonua ke he tau fua mitaki he kelekele, mo e fakauka ki ai, ato moua e ia e uha fakamua mo e fakamui. Kia fakauka foki a mutolu, kia fakamau ha mutolu a tau loto, ha kua tata e vaha [he ha ha hinei he] Iki.”—Iakopo 5:7, 8 fakatatai NW.
2. Ko e heigoa falu he tau mena vihi ne fehagai mo lautolu ne tohia a Iakopo ki ai?
2 Ko lautolu ne tohi e Iakopo hana tohi omoi he agaga ki ai kua lata ke fakauka mo e fakahako e tau mena vihi kehekehe. Tokologa ne kehe mamao e tau mahani mai he mena ne kua lata mo lautolu ne talahau ke tua ke he Atua. Tuga anei, kua lata ke taute taha mena hagaao ke he falu manamanatuaga ne tupu he tau loto he falu. Kua lata ke liuaki mai e milino ke he tau Kerisiano fakamua atu. Kua lata foki a lautolu ma e fakatonuaga ke fakauka mo e liogi mau. He onoono atu a tautolu ke he mena ne tala age e Iakopo ki a lautolu, kia o mai a a tautolu ke matakite ke he puhala ka maeke ia tautolu ke fakagahuahua hana tau kupu ke he tau momoui ha tautolu.
Moumou Mena e Tau Manako Hepe
3. Ko e heigoa e tau kamataaga he miha he fakapotopotoaga, mo e ko e heigoa ka ako e tautolu mai he mena nei?
3 Kua nakai ha ai e mafola he falu ne talahau ko e tau Kerisiano, mo e ko e tau manako hepe e kamataaga he lekua nei. (Iakopo 4:1-3) Ne fakatupu he taufetoko e faguna, mo e kua fakafili fakakelea he falu ha lautolu a tau matakainaga. Ti tupu e mena nei kakano ko e tau manako kelea kua latau i loto he tau vala tino ha lautolu. Liga lata ia tautolu hoko tautolu ke liogi ma e lagomatai ke totoko ke he tau manako he tino ke fakamatalahi, pule mo e muhu koloa, ke nakai taute e tautolu ha mena ke faguna aki e mafola he fakapotopotoaga. (Roma 7:21-25; 1 Peteru 2:11) He tau Kerisiano he senetenari fakamuaaki, ne tupu ai e mahekeheke ke hokotia ke he aga fakavihia mo e kelipopo. Ha kua nakai talia he Atua ha lautolu a tau manako hepe, ne tumau a lautolu ke fakamakamaka ke moua e tau foliaga ha lautolu. Kaeke ke ha ha ia tautolu e tau manako hepe pihia, liga ole a tautolu ka e to nakai moua, ha ko e mena nakai tali he Atua tapu ha tautolu a tau liogi pihia.—Tagi Aue 3:44; 3 Ioane 9, 10.
4. Ko e ha ne ui e Iakopo e falu ‘ko e tau faivao,’ mo e kia lauia fefe e talahauaga hana ki a tautolu?
4 Ko e aga fakalalolagi, mahekeheke, mo e hula kua ha ha ai he falu he tau Kerisiano fakamua atu. (Iakopo 4:4-6) Ne ui e Iakopo falu ko e ‘tau faivao’ kakano ko lautolu ko e tau kapitiga he lalolagi mo e kua hala ai he faivao fakaagaga. (Esekielu 16:15-19, 25-45) Moli ai, kua nakai manako a tautolu ke fakalalolagi ke he tau mahani, vagahau, mo e tau gahua, ha ko e mena to taute he naia a tautolu ke fi ke he Atua. Ne fakakite he hana Kupu ki a tautolu ko e ‘loto ke mahekeheke’ ko e vala haia he manako, po ke ‘aga’ kelea, he tau tagata agahala. (Kenese 8:21; Numera 16:1-3; Salamo 106:16, 17; Fakamatalaaga 4:4) Ti ka mailoga e tautolu kua lata ia tautolu ke tau atu ke he mahekeheke, hula, po ke falu manako kelea foki, kia kumi e tautolu e lagomatai he Atua ha ko e agaga tapu. Ko e malolo ia, ne mai he fakaalofa noa he Atua, kua mua atu ai mai he ‘loto ke mahekeheke.’ Mo e totoko atu e Atua ke he tau fakatokoluga, ka e foaki mai e ia ki a tautolu e fakaalofa noa kaeke ke tau atu a tautolu ke he tau manako agahala.
5. Ke olioli e fakaalofa noa he Atua, ko e heigoa e tau poakiaga kua lata ke fehagai ki ai a tautolu?
5 Maeke fefe ia tautolu ke moua e fakaalofa noa he Atua? (Iakopo 4:7-10) Ke olioli e fakaalofa noa mai ia Iehova, kua lata ia tautolu ke omaoma ki a ia, talia hana tau foakiaga, mo e omaoma ke he tau mena ne finagalo e ia. (Roma 8:28) Lata foki ia tautolu ke “totoko” ke he Tiapolo. To ‘hola kehe ai a ia ia tautolu’ kaeke ke mauokafua a tautolu ke lago ke he pule katoatoa he lalolagi mo e lagi ko Iehova. Ha ha ia tautolu e lagomatai ha Iesu, ne kua tautaofi e tau hukui kelea he lalolagi ati nakai maeke he ha mena ke fakahagahaga kelea tukulagi a tautolu. Mo e kia nakai nimo e mena nei: Ha ko e liogi, omaoma, mo e tua, kua fakatata atu a tautolu ke he Atua, mo e kitia moli a ia ke tata ki a tautolu.—2 Nofoaga he Tau Patuiki 15:2.
6. Ko e ha ne ui e Iakopo e falu he tau Kerisiano ko e “tau tagata hala”?
6 Ko e ha ne fakahagaao e Iakopo e tau kupu “tau tagata hala” ke he falu ne talahau ke tua ke he Atua? Kakano kua hala a lautolu ha ko e “tau” mo e fekelipopoaki—ko e tau mahani nakai gali ma e tau Kerisiano. (Tito 3:3) Ko e ha lautolu a “tau lima,” kua puke he tau gahua kelea, kua lata ke holoholo. Lata foki ia lautolu ke fakamea ha lautolu a “tau loto,” ko e nofoaga he manamanatuaga. (Mataio 15:18, 19) Ko lautolu ko e “tau tagata lotolotoua” kua tautiolo he vahaloto he kapitiga mo e Atua mo e kapitiga mo e lalolagi. Kua hataki mai ha ko e ha lautolu a fakafifitakiaga kelea, kia tumau a tautolu ke mautali ke nakai moumou he tau mena ia e tua ha tautolu.—Roma 7:18-20.
7. Ko e ha ne tala age a Iakopo ke he falu ke “fakatutuku, mo e tagi”?
7 Ne tala age a Iakopo ke he tau tagata totou hana ke “fakaatukehe, mo e fakatutuku, mo e tagi.” Ka fakakite e lautolu e momoko mahani Atua, ko e fakakiteaga moli a ia he tokihala. (2 Korinito 7:10, 11) He vaha nei, ko e falu ne talahau ke tua kua kumi ke kapitiga mo e lalolagi. Ka fai ia tautolu ne fa e tutuli e puhala ia, nakai kia fakatutuku a tautolu ha ko e tuaga lolelole fakaagaga mo e taute agataha ai e tau lakaaga ke fakahako e tau mena ia? He taute e tau hikihikiaga kua lata mo e he moua e fakamagaloaga he Atua ka fakatupu e fiafia ha ko e manamanatuaga mea mo e amanakiaga fiafia he moui tukulagi.—Salamo 51:10-17; 1 Ioane 2:15-17.
Aua Neke Fefakafiliaki
8, 9. Ko e ha kia nakai feamuamuaki po ke fefakafiliaki a tautolu?
8 Ko e hala a ia ke feamuamuaki ke he matakainaga talitonu. (Iakopo 4:11, 12) Pete ni ia kua kumi hehe e falu ke he tau matakainaga talitonu, liga ni ha ko e ha lautolu a aga fia tututonu lahi po ke ha kua manako a lautolu ke fakatokoluga a lautolu ni he fakatokolalo e falu. (Salamo 50:20; Tau Fakatai 3:29) Ko e kakano he kupu Heleni ne hagaao ‘amuamu’ ko e faitaua mo e ke talahau e manatu malolo po ke tukumale pikopiko. Kua hoko ai ke fakafili fakakelea e matakainaga. Kua eke fefe e mena nei ke ‘feamuamuaki mo e fakafili e fakatufono he Atua’? Ko e tau tohikupu mo e tau Farasaio kua ‘eke e poaki he Atua mo mena nakai aoga’ mo e fakafili hagaao ke he ha lautolu ni a tau fakatufono. (Mareko 7:1-13) Kua pihia ni, kaeke ke fakahala e tautolu e matakainaga ne nakai fakahala e Iehova, kua nakai kia ‘fakafili e tautolu e fakatufono he Atua’ mo e talahau hehe kua nakai lata e mena ia? Mo e tuhituhi nakai fakamoli ke he ha tautolu a matakainaga, to nakai fakakatoatoa e tautolu e fakatufono ke fakaalofa.—Roma 13:8-10.
9 Kia manatu e tautolu e mena nei: “Ne tokotaha ni e eke fakatufono”—ko Iehova. Kua “hakohako e fakatufono” hana, nakai fai kelea. (Salamo 19:7; Isaia 33:22) Ko e Atua ni hokoia ne moua e tonu ke fafati mai e tau tutuaga mo e tau matafakatufono ma e fakamouiaga. (Luka 12:5) Ti huhu a Iakopo: “Ka ko hai kia a koe ke fakafili ke he taha?” Nakai ko e tonu ha tautolu ke fakafili mo e fakahala e falu. (Mataio 7:1-5; Roma 14:4, 10) Ke kitekite atu ke he pule katoatoa mo e nakai fakamailoga tagata he Atua mo e ha tautolu ni a tau agahala ka lagomatai a tautolu ke fakamamao mai he fia tututonu lahi ke fakafili e falu.
Aua Hula ha ko e Malolo Fakatagata
10. Ko e ha kia kua manamanatu a tautolu he tau aho oti ki a Iehova?
10 Kia fakatumau a tautolu ke manamanatu ki a Iehova mo e hana matafakatufono. (Iakopo 4:13-17) He kua tiaki e Atua, ne pehe a ia ne malolo fakatagata: ‘Ko e aho nei po ke a pogipogi to o atu a tautolu ke he taha māga, nonofo ai e taha tau, mo e fakafuāki, mo e moua ai e tau koloa.’ Kaeke a tautolu ke ‘tanaki e tau koloa ma tautolu ni ka e nakai maukoloa ke he Atua,’ liga to fakaoti e tau momoui ha tautolu a pogi mo e liga to nakai fai magaaho a tautolu ke fekafekau ki a Iehova. (Luka 12:16-21) Tuga ne talahau e Iakopo, kua tatai a tautolu ke he aolu he pogipogi ne “fakakite mai ke he magaaho tote, ti galo ai ni.” (1 Nofoaga he Tau Patuiki 29:15) Ko e fakagahuahua hokoia ni e tua ki a Iehova ka maeke ia tautolu ke amaamanaki ke fiafia tumau mo e moui tukulagi.
11. Ko e heigoa e kakano ka pehe, ‘ka finagalo e Iehova’?
11 He nakai fakaheu e Atua he hula, kua lata ia tautolu ke uta e tuaga nei: ‘Ka finagalo e Iehova ki ai, to momoui a tautolu, to eke e tautolu e mena ia mo e mena ia.’ He ui, ‘Ka finagalo e Iehova’ kua fakakite ai ko e lali a tautolu ke fakatatau atu ke he hana finagalo. Liga kua lata ai ke taute e tau puhala ke lagomatai aki ha tautolu a magafaoa, ke o fenoga he gahua he Kautu, mo e falu foki. Ka e kua nakai ke hula a tautolu. ‘Kua kelea ni e tau hula pihia’ kakano kua nakai falanaki ke he Atua.—Salamo 37:5; Tau Fakatai 21:4; Ieremia 9:23, 24.
12. Ko e heigoa e kakano he tau kupu he Iakopo 4:17?
12 Ka e ke fakahiku hana a tau talahauaga hagaao ke he mauokafua fakatagata mo e hula, ne pehe a Iakopo: “Ko ia kua iloa ke eke e mena mitaki, ka e nakai eke, ko e hala haia kia ia.” Kia talahaua mo e loto fakatokolalo e tau Kerisiano oti ha lautolu a falanakiaga ke he Atua. Ka nakai taute e ia, “ko e hala haia kia ia.” Moli ai, kua hagaao e matapatu fakaakoaga taha ia ni ke he ha kaumahala ke taute e mena ne poaki he tua ke he Atua ki a tautolu.—Luka 12:47, 48.
Hatakiaga Hagaao ke he Tau Maukoloa
13. Ko e heigoa ne talahau e Iakopo hagaao ki a lautolu ne fakaaoga hehe ha lautolu a tau maukoloa?
13 Ha kua eke falu he tau Kerisiano fakamua atu ke velevelemena po ke fiafia ke he tau muhumena, ne taute e Iakopo e tau talahauaga malolo hagaao ke he falu tagata maukoloa. (Iakopo 5:1-6) Ko e tau tagata fakalalolagi ne fakaaoga hehe ha lautolu a tau koloa to ‘tagi mo e tagi tautau ha ko e tau matematekelea ke hohoko mai kia lautolu,’ he magaaho ka taui he Atua a lautolu ke he tau gahua ha lautolu. He tau vaha ia, ko e tau mena ne muhukoloa ai e tokologa he tau tagata ko e tau mena tuga e tau tapulu, tau saito, mo e uaina. (Ioelu 2:19; Mataio 11:8) Ko e falu he tau mena to “popo” ai, ka kua peehi mai e Iakopo e nakai aoga he muhukoloa, nakai ko e galo vave he tau mena ia. Pete kua nakai lama uli e ario mo e auro, kaeke ke kuku mau e tautolu e tau mena ia, to eke ai ke nakai fai aoga tuga e tau mena kua fita he lama uli. Kua fakakite he “lama uli” e nakai fakaaoga fakamitaki e tau maukoloa fakatino. Hanai, kia manatu e tautolu oti ko e “tuga e afi” e tau mena ne ‘tatanaki he tau aho ke fakahiku ai’ e lautolu ne falanaki ke he ha lautolu a tau koloa fakatino he magaaho ka hoko e ita he Atua ki a lautolu. Ha kua nonofo a tautolu he “vaha ke fakahiku ai,” kua kakano lahi e tau kupu ia ma tautolu.——Tanielu 12:4; Roma 2:5.
14. Fefe e mahani he tau tagata maukoloa, mo e ko e heigoa kia ka taute e tautolu hagaao ke he naia?
14 Kua fa fakavaia he tau tagata muhukoloa ha lautolu a tau tagata helehele, ne “kua tagi” e tau totogi ne nakai age ma e tau taui. (Fakatatai Kenese 4:9, 10.) Kua nonofo e tau tagata muhukoloa fakalalolagi ke he tau mena “mitaki hololoa.” Ke kai lotokai ke he manako kelea, kua feaki hake e lautolu e tau loto gako nakai fanogonogo mo e to taute agaia ai e mena nei he “aho” kua fafati ma ha lautolu a tamateaga. Kua “fakahala mo e tamate [e lautolu] e tagata tututonu.” Ne pehe a Iakopo: “Kua nakai totoko atu a ia kia mutolu.” Ka ko e taha talahauaga anei, “ko e tagata tututonu; kua nakai totoko kia koe.” Ke he ha mena ni, kia nakai fakamailoga e tautolu e tau tagata muhukoloa. Lata ia tautolu ke tuku fakamua e tau mena fakaagaga he tau momoui.—Mataio 6:25-33.
Lagomatai he Tua a Tautolu ke Fakagahuahua e Fakauka
15, 16. Ko e ha ne aoga lahi ai ke fakagahuahua e fakauka?
15 He kua vagahau ke he tau tagata maukoloa ne matematekelea he lalolagi, ne fakaholo atu a Iakopo ke fakamafana e tau Kerisiano ne matematekelea ke fakagahuahua e fakauka. (Iakopo 5:7, 8) Kaeke ke fakauka e tau tagata talitonu ke he tau tutuaga uka ha lautolu, to palepale a lautolu ha ko e mahani fakamoli he magahala he ha ha hinei he Keriso, he magaaho ka hoko mai e fakafiliaga ke he tau tagata ne fakamatematekelea a lautolu. (Mataio 24:37-41) Ko e tau Kerisiano fakamua atu ia kua lata ke tuga e tau tagata gahua fonua ne tatali fakauka ke he uha fakamua he vaha mateafu, mogo ka to akau a ia, mo e ke he uha fakamui he vaha tau tupu ka tutupu mai e tau fua. (Ioelu 2:23) Kua lata foki ke fakagahuahua e tautolu e fakauka mo e fakamalolo ha tautolu a tau loto, ti lata lahi ha kua hoko mai tuai e “ha ha hinei he Iki” ko Iesu Keriso!
16 Ko e ha kia fakauka a tautolu? (Iakopo 5:9-12) Kua lagomatai he fakauka a tautolu ke nakai tauoi po ke maanu ka fakahogohogomanava he tau matakainaga talitonu a tautolu. Kaeke ke “felomaaki” a tautolu mo e agaga kelea, to fakahala he Ikifakafili ko Iesu Keriso a tautolu. (Ioane 5:22) Ha kua kamata he mogonei hana “ha ha hinei” mo e ko ia “ne tu mai ki mua he gutuhala,” kia fakatolomaki e tautolu e mafola he fakauka ke he tau matakainaga ha tautolu, ne kua fehagai mo e tau kamatamata loga he tua. Kua fakamalolo e tua ha tautolu he magaaho ne manatu e tautolu na taui he Atua a Iopu kakano kua fakauka a ia ke he tau matematekelea hana. (Iopu 42:10-17) Ka fakagahuahua e tautolu e tua mo e fakauka, to fioia e tautolu ‘kua fakaalofa fakalahi mai a Iehova mo e hofihofi noa.’—Mika 7:18, 19.
17. Ko e ha ne pehe a Iakopo, “Aua neke omonuo”?
17 Kaeke ke nakai fakauka a tautolu, liga to fakaaoga hehe e tautolu e alelo he magaaho ke tupetupe lahi ai. Ke fakatai ki ai, liga to mafiti a tautolu ke omonuo. “Aua neke omonuo,” he talahau e Iakopo, he hataki atu ke he omonuo fakahanoa. Ke fakamoli lagaloga e tau talahauaga aki e tau omonuo kua tuga foki e fakatupua. Ko e mena ia kia vagahau e tautolu e mena moli, he talahaua ha tautolu a e, e, mo e ha tautolu a nakai, nakai. (Mataio 5:33-37) E moli, kua nakai ui mai a Iakopo kua hepe ke omonuo ke talahau e kupu moli he fale hopo.
Tua mo e Tau Liogi ha Tautolu
18. Ko e heigoa e tau tutuaga ka “liogi” mo e “lologo” a tautolu?
18 Kua lata ke lahi e matagahua he liogi he tau momoui ha tautolu kaeke ke tautaofi e tautolu e vagahau ha tautolu, fakagahuahua e fakauka, mo e fakatumau ke tua mauokafua ke he Atua. (Iakopo 5:13-20) Kia “liogi” a tautolu mua atu he magaaho matematekelea. Ka fiafia a tautolu, kia “lologo” a a tautolu, tuga ne taute e Iesu mo e hana tau aposetolo he magaaho ne fakatu e ia e Fakamanatuaga he hana matulei. (Mareko 14:26) He falu magaaho, liga puke a tautolu ke he loto fakaaue pihia ke he Atua ti lologo fakaheke foki a tautolu mai he loto. (1 Korinito 14:15; Efeso 5:19) Ti ko e olioli ha ia ke fakatokoluga aki e tau lologo a Iehova he tau fakafeleveiaaga Kerisiano!
19. Ko e heigoa kia taute e tautolu kaeke ke gagao fakaagaga a tautolu, mo e uta he ha e lakaaga pihia?
19 Liga to nakai manako a tautolu ke lologo kaeke kua gagao fakaagaga a tautolu, liga fakalata ha ko e mahani hepe po ke mahala ke fakatumau ke kai he laulau ha Iehova. Kaeke ke hoko e mena ia ki a tautolu, kia loto fakatokolalo he hea e tau motua ke ‘liogi a lautolu mo tautolu.’ (Tau Fakatai 15:29) To ‘fakatākai e lautolu a tautolu ke he magalolo ke he higoa a Iehova.’ Tuga ai e lolo mulu i luga he kafokia, to lagomatai he ha lautolu a tau kupu fakamafana mo e fakatonuaga mai he Tohi Tapu ke fakatotoka aki e fakaagitau, fakauaua mo e matakutaku. ‘To fakamoui a tautolu ke he liogi kua eke mo e tua’ kaeke ke omoi he ha tautolu ni a tua. Ka kitia he tau motua ko e gagao fakaagaga a tautolu ha ko e agahala lahi, to fakakite fakamitaki e lautolu e holifono ha tautolu mo e lali ke lagomatai a tautolu. (Salamo 141:5) Ti ka tokihala a tautolu, kua tua ai a tautolu to logona he Atua e tau liogi ha lautolu mo e fakamagalo a tautolu.
20. Ko e ha kia fefakakiteaki ha tautolu a tau holifono mo e feliogiaki a tautolu?
20 Ke ‘fefakakiteaki ha tautolu a tau holifono’ ka taute ke taofi mai he hala atu foki. Kua feaki ai e loto hohofi fetataiaki, ko e mahani ia ka omoomoi a tautolu ke “liogi ko e taha ma taha.” Kua tua ai a tautolu to aoga e mena nei kakano ko e liogi he “tagata tututonu”—ko ia ne fakagahuahua e tua mo e kitia ai he Atua ke mahani hakohako—kua loga e tau mena ne moua ki a Iehova. (1 Peteru 3:12) Ha ha he perofeta ko Elia e tau lolelole tuga ha tautolu, kua lauia mitaki e tau liogi hana. Ne liogi a ia, ti nakai to e uha ke tolu mo e hafa e tau tau. He magaaho ne liu liogi a ia, ne to moli e uha.—1 Tau Patuiki 17:1; 18:1, 42-45; Luka 4:25.
21. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute ka ‘hehe mai he kupu moli’ e matakainaga Kerisiano talitonu?
21 Ka e kua ko e taha he fakapotopotoaga kua ‘hehe mai he kupu moli,’ he mafoki kehe mai he fakaakoaga hako mo e mahani? Liga to maeke ia tautolu ke lagomatai a ia ke haga kehe mai he hana hehe he puhala he tau fakatonuaga he Tohi Tapu, liogi, mo e falu a lagomataiaga. Ka kautu a tautolu, kua toka ai a ia i lalo he lukutoto he Keriso mo e fakahao mai a ia he mate fakaagaga mo e fakahalaaga ke mate. Ke lagomatai a ia ne hehe, kua ufiufi e tautolu e tau hala loga hana. He magaaho ka tafilu kehe e tagata hala ne kua akonaki mai he hana puhala hepe, ti tokihala, mo e kumi e fakamagaloaga, to olioli ai a tautolu ha kua ufiufi e tautolu e tau hala hana.—Salamo 32:1, 2; Iuta 22, 23.
Fai Mena ma Tautolu Oti
22, 23. Kia lauia fefe a tautolu he tau kupu a Iakopo?
22 Maaliali ai, kua toka he tohi ha Iakopo e falu mena aoga ma tautolu oti. Kua fakakite mai ki a tautolu e puhala ke fehagai mo e tau matematekelea, hataki mai a tautolu ke nakai fakamailoga tagata, mo e fakamafana a tautolu ke taute e tau gahua hakohako. Ne fakamafana mai a Iakopo ki a tautolu ke tautaofi e alelo, ke totoko e tau fakaohoohoaga fakalalolagi, mo e fakatolomaki e mafola. Kia taute foki he tau kupu hana a tautolu ke fakauka mo e liogi mau.
23 Moli, kua fakafano fakapa e tohi ha Iakopo ke he tau Kerisiano fakauku fakamua atu. Ka e, kia toka e tautolu oti e tau hatakiaga i ai ke lagomatai a tautolu ke pipiki mau ke he ha tautolu a tua. Maeke he tau kupu a Iakopo ke fakamalolo e tua ne omoomoi aki a tautolu ke taute tonu e fifiliaga he fekafekauaga he Atua. Mo e feaki hake he tohi nei ne omoi he agaga faka-Atua e tua mauokafua ne taute a tautolu mo Tau Fakamoli a Iehova ne fakauka, mo e liogi mau he vaha nei, ko e magahala “he ha ha hinei he Iki” ko Iesu Keriso.
To Tali Fefe e Koe?
◻ Ko e ha ne kua lata ai he falu he tau Kerisiano fakamua atu ke hikihiki e tau aga mo e tau mahani ha lautolu?
◻ Ko e heigoa e hatakiaga ne tala age e Iakopo ke he tau maukoloa?
◻ Kia fakagahuahua he ha
e tautolu e fakauka?
◻ Kia liogi tumau he ha a tautolu?
[Fakatino Credit Line he lau 16]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Fakatino he lau 19]
Kua lata e falu he tau Kerisiano fakamua atu ke lahi e fakauka mo e tau matakainaga talitonu
[Fakatino he lau 20]
Kua lata e tau Kerisiano ke fakauka, fakaalofa, mo e liogi mau