Lagomatai he Fakatokatokaaga a Iehova e Fekafekauaga Hau
“Ne kitia foki e au e taha agelu kua lele ke he pulagi, ha ia ia e vagahau mitaki tukulagi ke fakamatala atu.”—FAKAKITEAGA 14:6.
1. Kua kamatamata fefe e Tau Fakamoli a Iehova, mo e ko e ha ne laveaki ai a lautolu?
KO E ha ke tumalele ai e matagahua he fakatokatokaaga a Iehova he lagi he lagomatai ke he fekafekauaga Kerisiano? Kua maeke kia e Tau Fakamoli a Iehova ke fakamatala e tala mitaki he Kautu he Atua ke he lalolagi katoa favale ka e nakai lagomatai he tau kau ha Iehova he lagi? Kua feiga e Tau Fakamoli ke he fakamatalaaga pihia he magahala he senetenari he papale fakamotu, pule he tau fakatokaaga fakapolitika, tau felakutaki he lalolagi, mo e tau matematekelea kehekehe muitui. Ane mai ke noa mo e lagomatai ha Iehova to maeke nakai e Tau Fakamoli ke laveaki mai he totoko he fili tagata, mo e favale muitui ne hane fuafua atu ki a lautolu?—Salamo 34:7.
Laveaki Pete ko e Totoko he Lalolagi Katoa
2. Ko e heigoa e tataiaga he vahaloto he tau Kerisiano moli he senetenari ke fakamua aki mo lautolu he vaha nei?
2 Ko e tau fi, he senetenari ke 20 aki nei, mai he fakalotu mo e fakapolitika, kua taute e tau fakalavelave oti ne kua fahia, fakamatafakatufono mo e falu mena foki, ke lali ke taofi po ke fakaoti aki e fekau ha Iehova. Kua fa mahani e tau matakainaga tane mo e fifine ke fakamamahi, nakai talahau fakamoli, tohi fakakelea, mo e fatipiko ki ai—tokologa foki ne kua tamate—ha ko e fakaohoohoaga he tau akoako ha Papelonia Lahi. Kua maeke ai ke talahau, tuga ke he tau Kerisiano fakamua atu, “kua talahaua kehe e vahega na ke he tau motu oti kana.” Tuga ni he fakamakamaka e tau akoako Iutaia he vaha a Keriso ke fakaoti hana a fekafekauaga, ti ko e tau akoako mo e tau tagata kolokolovao, fakalataha mo e ha lautolu a tau kau fakapolitika, kua lali ke fakamate hifo e gahua fakaako hane fakamatala he tau tagata ha Iehova.—Gahua 28:22; Mataio 26:59, 65-67.
3. Ko e heigoa ne ako e tautolu mai he mahani fakamoli ha Henryka Żur?
3 Kia kikite la ke he mena ne tupu i Polani ia Mati 1, 1946. Ko Henryka Żur, ko e Fakamoli fifine ne 15 e tau he moui ne tata atu ki Chelm, ne fakafaihoani he taha Fakamoli, ko e matakainaga tane, ke aahi atu ke he tau tagata fiafia mai he taha maaga tata. Ne tapaki he falu he matakau he fahi kautau Katolika a laua ne ui ko e Narodowe Siły Zbrojne (Tau Kautau he Motu). Kua keli kelea e matakainaga tane ka e moui a ia. Nakai pihia ki a Henryka. Kua lahi e fakakikiveka hana ke he tau matahola loga he lali a lautolu ke fakaiaia a ia ke taute e fakamailoga Katolika he satauro. Ne pehe taha ne fakakikiveka a ia: “Manamanatu hifo ke he ha mena ni ne manako a koe ki ai, ka e taute e fakamailoga Katolika he satauro. Neke leo e pulufana ki a koe!” Kua lolelole nakai a ia ke he mahani fakamoli hana? Nakai. Ne toho he tau tagata pogite fakalotu a ia ke he vaouhi tata ti fana a ia. Ka kua kautu agaia ni a ia! Ha kua kaumahala a lautolu ke moumou e mahani fakamoli hana.a—Roma 8:35-39.
4. Kua lali fefe e tau tagata fakapolitika mo e tau lotu ke taofi hifo e gahua fakamatala he Kautu?
4 Kua molea e teau e tau tau, ne taute fakakelea mo e nakai fakalilifu ke he tau fekafekau he Atua he vaha fou nei. Ha kua nakai manako, mo e nakai ko e vala e Tau Fakamoli he tau lotu lalahi ha Satani, kua kitia ai a lautolu mo page ke he ha tagata tuhituhi po ke tagata totoko lahi. Kua vela e ekefakakelea he tau tagata politika a lautolu. Tokologa ai e Tau Fakamoli ne mamate matulo ha ko e tua ha lautolu. Kua lali pihia foki e tau fakatufono temokarasi ke taofi hifo e fakamatalaaga he tala mitaki. He 1917 i Kanata mo e he Tau Fahi Kaufakalataha, ne kamata he tau akoako e tau tukumale he totokoaga ke he Tau Tagata Fakaako Tohi Tapu, ko e Tau Fakamoli ne iloa ai he mogoia. Kua tuku noa e tau tagata leveki he Sosaiete he Kolo Toko he fale puipui, ka kua fakamea mai he tau tukumale he mogo fakamui.—Fakakiteaga 11:7-9; 12:17.
5. Ko e heigoa e tau kupu ne kua fakamafanatia aki e tau fekafekau ha Iehova?
5 Kua fakaaoga e Satani e tau kakano oti ne fahia ki ai ke fakaoti aki e gahua fakamatala he tau matakainaga he Keriso mo e ha lautolu a tau hoa loto fakamoli. Ka e tuga ne fakakite mai he tau mena tutupu, nakai fakaai e fakamatakutaku, fakalikalika, keli tafuna, tuku fale puipui, tau kemu pagota, po ke mate foki ke fakanonoiki aki e Tau Fakamoli a Iehova. Mo e ko e mena nei ni ne tupu tali mai he fakamauaga tuai. Kua liu foki mo e liu foki e tau kupu a Elisaio ke eke mo fakamafanaaga: “Ua matakutaku a koe, ha kua mua he tokologa ha ha ia tautolu kia lautolu ha ha ia lautolu.” Taha kakano ko e loga e numera he tau agelu fakamoli ke he tau kau he Tiapolo!—2 Tau Patuiki 6:16; Gahua 5:27-32, 41, 42.
Fakamonuina e Iehova e Fakamatalaaga Makutu
6, 7. (a) Ko e heigoa e tau laliaga fakamua atu ne taute ke fakamatala e tala mitaki? (e) Ko e heigoa e hikiaga aoga ne hoko, ne kamata mai he 1943?
6 He fakaholoaga he senetenari ke 20 aki, kua fakaaoga he Tau Fakamoli a Iehova e tau puhala fou loga ke fakalaulahi mo e fakamafiti aki e gahua lahi he fakamatalaaga ato hoko e fakahikuaga. He 1914, ne fakatolomaki e Akoako Russell, ko e pelesiteni ke fakamua aki he Sosaiete Tohi Tapu mo e Pepa Lotu he Kolo Toko, e fakaaogaaga fakapa he tau ata mo e tau kifaga, ke fakatauo mo e talahauaga ne fakave he Tohi Tapu ke he tau lapakofe fakatagi ne tapaki, he gahua Tohi Tapu ne valu e matahola ne ui ko e “The Photo-Drama of Creation.” Ne fakaofo aki e tau tagata he tau motu loga he magaaho ia. He taha mogo fakamui, he atu tau 1930 mo e atu tau 1940, ne talahaua e Tau Fakamoli ha ko e ha lautolu a fakamatala ke he taha fale mo e taha fale fakalataha mo e tau lapakofe fakatagi, he fakaaoga e tau tapaki he tau lauga Tohi Tapu ne lauga e J. F. Rutherford, ko e pelesiteni ke ua aki he Sosaiete.
7 He 1943 ne taute e lakaaga malolo i lalo he takitakiaga ha Nathan H. Knorr, ko e pelesiteni ke tolu aki he Sosaiete, mogoia ne fifili ai ke fakatu e aoga ma e tau fekafekau he tau fakapotopotoaga oti. To fakamahani ai e Tau Fakamoli ke fakamatala mo e fakaako mai he taha fale ke he fale ka e nakai fakaaoga e tau tapaki he lapakofe fakatagi. Tali mai he mogoia, kua fakatoka foki e falu aoga ke fakamahani aki e tau misionare, tau fekafekau paionia mau, tau motua he fakapotopotoaga, mo e tau leveki takitaki he tau la he Sosaiete he Kolo Toko. Ti ko e heigoa e fua?
8. Fakakite fefe he Tau Fakamoli e tua mahaki he 1943?
8 Mai he 1943, he magahala he Felakutaki II he Lalolagi, ko e 129,000 ni hokoia he Tau Fakamoli ne gahua he 54 e tau motu. Pete ia, kua haia ia lautolu e tua mo e malolo to fakamoli e Mataio 24:14 ato hoko e fakahikuaga. Kua mauokafua a lautolu to taute fakamua e Iehova e fekau hataki aoga lahi ke fakapuloa ato hoko e tau mena tutupu ka ta mai e fakahikuaga ke he fakatokaaga kelea he tau mena nei. (Mataio 24:21; Fakakiteaga 16:16; 19:11-16, 19-21; 20:1-3) Kua taui nakai e tau gahua ha lautolu?
9. Ko e heigoa e tau fakamoliaga ne fakakite e tupu olaola he gahua fakamatala?
9 Kua ha ha he mogonei ke 13 e tau motu ne igatia ke molea e 100,000 he Tau Fakamoli gahuahua. Fai ia lautolu nei ko e tau motu ne pule he Tapu Katolika. Ka e, kikite la ke he tuaga. I Parasili ha i ai e falu 450,000 he tau tagata fakailoa he tala mitaki, mo e molea e 1,200,00 ne o ke he Fakamanatuaga he matulei he Keriso he 1997. Ko Mesiko foki taha fifitakiaga, ne teitei ke 500,000 he Tau Fakamoli mo e molea e 1,600,000 he Fakamanatuaga. Falu he tau motu Katolika ko Italia (kavi 225,000 e Tau Fakamoli), Falani (kavi 125,000), Sepania (molea 105,000), mo Atenetina (molea mai e 115,00). He Tau Fahi Kaufakalataha, ne holofa i ai e tau lotu Porotesano, Katolika, mo e faka-Iutaia, ko e kavi ke 975,000 e Tau Fakamoli mo e molea 2,000,000 ne o ke he Fakamanatuaga. Moli ni, hane tafea mai e moto tagata tokologa i Papelonia Lahi, ko e kautu he tau lotu pikopiko he lalolagi, mo e hana a tau fakaakoaga halavihu mo e hane hahaga atu ke he tau maveheaga mukamuka mo e moli he Atua ke he “lagi fou mo e lalolagi fou.”—2 Peteru 3:13; Isaia 2:3, 4; 65:17; Fakakiteaga 18:4, 5; 21:1-4.
Hiki ke he Tau Manako he Tau Tagata
10. Hikihiki fefe e tau tutuaga he falu matakavi?
10 Tokologa ia lautolu ne hahaga ki a Iehova he puhala ia Keriso Iesu kua moua ai he taha fale ke he taha fale. (Ioane 3:16; Gahua 20:20) Ka kua fai puhala foki ne fakaaoga. Kua hikihiki e tau vaha, ti pihia ai e tau tutuaga he fahi tupe ati tokologa e tau fifine he mogonei kua gahua i fafo he tau kaina. Fa mahani, he tau vahatapu, kua gahoa e tagata ka moua he loto kaina. Ti, hikihiki ai e Tau Fakamoli a Iehova ke he tuaga ia. Tuga a Iesu mo e tau tutaki fakamua atu, ne o atu a lautolu ke he matakavi mo e he magaaho ka moua ai e tau tagata.—Mataio 5:1, 2; 9:35; Mareko 6:34; 10:1; Gahua 2:14; 17:16, 17.
11. Hane fakamatala i fe e Tau Fakamoli a Iehova he vaha nei, mo e ko e heigoa e fua?
11 Kua manamanatu e Tau Fakamoli mo e hane fakamatala fakailoilo ke he tau tagata he tau paaka motoka, tau fale koloa lalahi, tau fale gahua, tau ofisa mo e tau pisinisi, tau aoga, tau fale leoleo, tau fale utu penisini, tau hotela mo e tau fale kai, mo e ke he tau puhala tu. Moli ai, kua fakamatala a lautolu ke he ha mena ni ka moua ai e tau tagata. Mo e ka ha ha e tau tagata he kaina ne fakatumau e Tau Fakamoli ke ahiahi ki a lautolu ia. Ko e puhala fehikiaki mo e mitaki nei kua fakamalikiti aki e tufatufa he tau tohi Tohi Tapu. Kua moua ai a lautolu ne tuga e tau mamoe. Kua kamata ai e tau fakaako Tohi Tapu fou. Ko e gahua fakaako mahaki he fakamauaga tuai he tagata hane fa e fakamakutukutu ki ai e molea e lima mo e hafa e miliona he tau fekafekau foaki noa! Moua nakai e koe e monuina ia ke eke mo taha ia lautolu?—2 Korinito 2:14-17; 3:5, 6.
Ko e Heigoa ne Omoi Aki e Tau Fakamoli a Iehova?
12. (a) Fakaako fefe e Iehova hana tau tagata? (e) Ko e heigoa e lauiaaga he fakaakoaga nei?
12 Putoia fefe e fakatokatokaaga he lagi ke he tau mena oti nei? Ne perofeta mai a Isaia: “To fakaako e Iehova hau a fanau oti, ti lahi e monuina he fanau hau.” (Isaia 54:13) Hane fakaako e Iehova e fematakainagaaki kaufakalataha he lalolagi katoa nei ha ko e puhala he fakatokatokaaga kitia hana he lalolagi—he tau Fale he Kautu, he tau fonoaga, mo e he tau toloaga. Ati fua mai ai e kaufakalatahaaga mo e mafola. Kua fakatupu he fakaakoaga a Iehova e tau tagata kehe ue atu, ne fakaako ke fefakaalofaaki mo e ha lautolu a katofia tuga ni ki a lautolu, nakai ke vihiatia e tau katofia, he ha kavi ni ka nonofo ai a lautolu he lalolagi matahavala mo e mavehevehe nei.—Mataio 22:36-40.
13. Iloa fefe e tautolu kua putoia e takitakiaga fakaagelu ke he gahua fakamatala?
13 Ko e fakaalofa ne omoi aki e Tau Fakamoli a Iehova ke tumau ke fakamatala pete ni ko e tau fekehekeheaki po ke favale. (1 Korinito 13:1-8) Iloa e lautolu ko e gahua fakamoui ha lautolu kua takitaki mai he lagi, tuga ne tohi he Fakakiteaga 14:6. Ko e heigoa e fekau ne fa e fakapuloa i lalo he hatakiaga he tau agelu? “Kia matakutaku a mutolu ke he Atua, mo e ta age kia ia e fakahekeaga, ha kua hoko mai e magaaho he hana fakafiliaga; kia hufeilo foki a mutolu kia ia ne eke e lagi, mo e lalolagi, mo e tahi, mo e tau vai puna.” Kua fakatokoluga he fakamatalaaga he tala mitaki he Kautu e higoa a Iehova. Hane uiina ai e tau tagata ke foaki age e lilifu ke he Tufuga, ko e Atua, nakai ke he tau mena momoui mo e talahauaga teao he tupu mai noa. Ti ko e ha ne mafiti lahi ai e gahua fakamatala? Kakano kua hoko mai tuai e magaaho he fakafiliaga—ko e fakafiliaga ki a Papelonia Lahi mo e falu a puhala he fakatokaaga kitia he tau mena ha Satani.—Fakakiteaga 14:7; 18:8-10.
14. Ko hai ne putoia ke he matagahua fakaako lahi nei?
14 Nakai fai Kerisiano tukulele ke kalo kehe mai he gahua fakamatala nei. Kua takitaki he tau motua fakaagaga e gahua fakamatala he fakapotopotoaga. Hane fakafita katoa e tau paionia ne kua fakaako ke he gahua nei. Ko e tau tagata fakailoa he fekau he Kautu, ne maeke ke fiha ni po ke loga e matahola ne fakamatala, hane fa e fakapuloa e fekau ke he tau matatepu oti he lalolagi.—Mataio 28:19, 20; Heperu 13:7, 17.
15. Ko e heigoa e fakakiteaga he lauiaaga he fakamatalaaga he Tau Fakamoli a Iehova?
15 Kua lauia nakai e lalolagi ha ko e gahua nei? Taha e kitiaaga maali kua lauia ai ha kua fai mogo ne fakakite e Tau Fakamoli a Iehova he tau polokalama he tivi mo e i loto he tau fakatokaaga ma e nusi. Kua mahani ke fakaamaama he tau mena nei ha tautolu a fakamakamaka mo e fakamalolo ke hokotia atu ke he tau tagata oti. E, ko e ha tautolu a fakamakutu mo e haia tumau kua fakahokulo e mailogaaga, pete ni ka nakai talia he tokologa he tau tagata e fekau mo e tau uta fekau!
Ha Tautolu a Makutu ke Fakakatoatoa e Fakamatalaaga
16. Ko e heigoa e mahani kua lata mogonei ke fakakite he magaaho ku ne toe?
16 Kua nakai kiki a tautolu ko e fiha e loa he magaaho ne toe ma e fakatokaaga he tau mena nei, nakai manako foki a tautolu ke iloa ka e lata ke mea ha tautolu a manako he fekafekau ki a Iehova. (Mataio 24:36; 1 Korinito 13:1-3) Ka e iloa e tautolu ke maeke ke fakakite e fakaalofa, malolo, mo e fakafiliaga tonu a Iehova, kua lata e tala mitaki ke fakamatala “fakamua.” (Mareko 13:10) Ha ko e mena ia, pete ni ko e fiha e tau tau ne fakatalitali a tautolu ke he fakaotiaga he lalolagi kelea, nakai tonu, mo e vale nei, kua lata ia tautolu ke fakamoli ke he ha tautolu a tukulele he fakatatai ke he tau tutuaga ha tautolu. Liga kua momotua mo e gagao a tautolu, ka e maeke agaia ia tautolu ke fekafekau ki a Iehova mo e makutu ne moua e tautolu he ha tautolu a tau vaha fuata mo e tupu olaola. Liga kua nakai fahia a tautolu ke fakamole e magaaho lahi ke he fekafekauaga tuga ne taute fakamua e tautolu, ka e maeke agaia ia tautolu ke kuku mau e fua he ha tautolu a poa he fakaheke ki a Iehova.—Heperu 13:15.
17. Talahau la e taha mena ne tupu ka liga ke lagomatai ki a tautolu oti.
17 Ko e mena ia, pete ko e fuata po ke fuakau, kia fakakite e tautolu e makutu mo e fakailoa ha tautou a fekau he lalolagi fou mitaki ke he tau tagata oti ne feleveia mo tautolu. Kia eke a tautolu ke tuga e tama fifine ma ne fitu e tau he moui, i Ausetalia, ne fakatauo e matua fifine hana ke he fale koloa. Ne logona e ia he Fale he Kautu e aoga ke fakamatala e tau tagata oti, ti tuku e ia ua e porosua Tohi Tapu he kato hana. Kua lavelave e matua fifine he fakatau, ne galomoki e tama fifine tote. He magaaho ne kumi e matua fifine ki a ia, haia tukua ne foaki age e porosua ke he fifine! Ti fano e matua fifine ke fakamolemole ma e ha fakalavelave ne liga taute he tama hana ke he fifine. Ka kua fita he talia fakamitaki he fifine e porosua. He magaaho ne tokotaha e matua fifine mo e tama hana, ne huhu e matua fifine ki a ia ko e moua fefe e ia e malolo ke finatu ke he tagata kehe ia. “Pehe ni au, Amanaki, Tu, Fano! Ti fano au!”
18. Fakakite fefe e tautolu e agaga mitaki lahi?
18 Kua lata a tautolu oti mo e agaga tuga he tama fifine Ausetalia, mahomo atu ke maeke ke o atu mo e tala mitaki ke he tau tagata kehe po ke tau tagata ofisa. Liga hopoate a tautolu neke nakai talia. Kia nakai nimo e tautolu e mena ne talahau e Iesu: “Aua neke fakaatukehe a mutolu po ke fefe, po ke heigoa ha mutolu a tali atu, po ke tala atu ha ha e mutolu. Ha ko e mena fakaako he agaga Tapu a mutolu ke he magaho ia ni ke he tau kupu ke lata ke tala atu ai.”—Luka 12:11, 12.
19. Fefe e logonaaga hau hagaao ke he hau a fekafekauaga?
19 Ti kia falanaki ke he lagomatai he agaga he Atua he finatu a koe he puhala totonu mo e tala mitaki ke he tau tagata. Totou miliona ne falanaki ke he tau tagata tane mo e tau fifine fakateaga ne kua ha ha he aho nei mo e galo a pogipogi. Kua falanaki a tautolu ki a Iehova mo e hana fakatokatokaaga he lagi—ko Keriso Iesu, ko e tau agelu tapu, mo e tau Kerisiano fakauku ne liliu tutu mai—ne kua moui tukulagi! Ko e mena ia, kia manatu: “Kua mua he tokologa ha ha ia tautolu, kia lautolu ha ha ia lautolu”!—2 Tau Patuiki 6:16.
[Matahui Tala]
a Ma e tau fakafifitakiaga foki, kikite e 1994 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, tau lau tohi 217-20.
Tali Fefe a Koe?
◻ Ko e heigoa e matagahua ne putoia ki ai e fakatokatokaaga he Atua i luga he lagi ke he laveakiaga he tau tagata ha Iehova?
◻ Ko e tau tagata politika mo e fakalotu fe ne tau ke he Tau Fakamoli a Iehova he senetenari ke 20 aki?
◻ Kua hiki fefe he Tau Fakamoli a Iehova ha lautolu a fekafekauaga ke lata mo e tau vaha?
◻ Ko e heigoa ne omoi a koe ke fakamatala?
[Fakatino he lau 11]
Henryka Żur
[Tau Fakatino he lau 12]
Sapani
Matiniki
Tau Fahi Kaufakalataha
Kenia
Tau Fahi Kaufakalataha
Kua fakamatala e Tau Fakamoli a Iehova he ha magaaho ni mo e ke he ha mena ni ka moua ai e tau tagata
[Fakatino he lau 14]
He kamataaga he senetenari nei, kua fakaaoga e tau lapakofe fakatagi ke fakapuloa aki e fekau he Kautu