To Hao Nakai e Gahua Hau Mai he Afi?
“Kia takitokotaha mo e fakaeneene po ke fefe hana ati hake [he fakaveaga].”—1 KORINITO 3:10.
1. Ko e heigoa e amaamanakiaga kua feaki he tau Kerisiano fakamoli hagaao ke he tau tutaki anoiha?
KUA pupula e hoa tokoua ke he tama fanau fou ha laua. Kua kitia he tagata fakailoa he Kautu e fakamakai, fiafia he fofoga he tagata fakaako Tohi Tapu. Kua mailoga he motua Kerisiano ha ne fakaako mai i mua ke he toloaga a ia kua fou ne fiafia ha ne veu e tau kupu tohi he ha lautolu ni a Tohi Tapu. Ko e tau fekafekau fakamoli nei a Iehova kua puke e tau loto he amaamanakiaga. Ne mafiti a lautolu ke manamanatu, ‘To maeke kia he tagata nei ke fakaalofa mo e fekafekau ki a Iehova—mo e fakamoli tumau?’ Moli, nakai moua noa e fua ia. Kua lata ke gahua.
2. Fakamanatu mai fefe he aposetolo ko Paulo ke he tau Kerisiano Heperu e aoga he gahua fakaako, ti ko e heigoa e kumikumi fakatagata he mena nei kua liga fakamafiti a tautolu ke taute?
2 Ko ia e ulu faiaoga, ko e aposetolo ko Paulo ne peehi e aoga he gahua fakaako mo e taute tutaki he tohi e ia: “Ane mai eke a mutolu mo tau akoako po kua lata ai ha kua leva.” (Heperu 5:12) Ko e tau Kerisiano ne talahau e ia ne tote lahi e tupu ki mua, pete ni kua leva e tua ha lautolu. Nakai ni la lata ia ke fakaako e falu, kua lata ia lautolu ke fakamanatu e tau fakaakoaga he kupu moli. He vaha nei, kua mitaki lahi a tautolu he falu magaaho ke kitekite e tau fakakatoatoa ha tautolu ko e tau faiaoga mo e kitia e puhala ke fakatolomaki ki mua a tautolu. Kua matematekelea e tau momoui. Ko e heigoa ha tautolu ka taute?
3. (a) Ko e heigoa kua fakatatai he aposetolo ko Paulo ke he puhala he taute tutaki Kerisiano? (e) Ha ko e tau tagata talaga Kerisiano, ko e heigoa e kotofaaga ha tautolu?
3 He fakataiaga lahi, ne fakatatai e Paulo e taute tutaki ke he puhala ke ta aki e fale. Ne kamata e ia he talahau: “Ko e tau ekegahua a mautolu fakalataha mo e Atua; ko mutolu ko e kaina haia ne to he Atua, ko e fale ne eke he Atua.” (1 Korinito 3:9) Ti fakalataha a tautolu ke he gahua ati hake he tau tagata; he lagomatai ke ati hake a lautolu mo tau tutaki ha Keriso. Kua taute pihia e tautolu ko e tau ekegahua Hana ne “tufugatia ai e tau mena oti kana.” (Heperu 3:4) Ko e kotofaaga mitaki ha ia! Kia kitekite la e puhala he fakatonuaga omoomoi a Paulo ke he tau Korinito kua lagomatai a tautolu ke pulotu lahi he gahua ha tautolu. To hagaaki pauaki a tautolu ke he ha tautolu a “fakaako atu.”—2 Timoteo 4:2.
Fakatoka e Fakaveaga Hako
4. (a) Ko e heigoa e tuaga ha Paulo he gahua talaga Kerisiano? (e) Ko e ha kua liga talahau ko Iesu mo e hana toloaga ne iloa e aoga he tau fakaveaga mitaki?
4 Ke mauokafua mo e tu leva e fale, kua lata ma e fakaveaga mitaki. Ti, tohi e Paulo: “Ke lata mo e fakaalofa noa he Atua kua foaki mai kia au, tuga ni e patu tufuga kua iloilo, kua fakatoka ai e au e fakaveaga.” (1 Korinito 3:10) He fakaaoga e fakataiaga pihia, ne tutala a Iesu Keriso ke he fale ne hao mai he afa ha kua fifili he tagata talaga e fakaveaga patu. (Luka 6:47-49) Ne iloa oti e Iesu e aoga he tau fakaveaga. Ne ha ha i ai a ia he fakave e Iehova e lalolagi.a (Tau Fakatai 8:29-31) Ne uho foki e tau fakaveaga mitaki ke he toloaga ha Iesu. Ko e tau fale ni kua mitaki e fakaveaga kua tumau mai he fakapukeaga mo e tau mafuike ne fa hoko i Palesitaina. Ka ko e heigoa e fakaveaga ne toka he loto a Paulo?
5. Ko hai e fakaveaga he fakapotopotoaga Kerisiano, mo e talahau tuai mai fefe e mena nei?
5 Ne tohi e Paulo: “Ko e mena nakai maeke kia taha ke fakatoka ai ha fakaveaga kua kehe mo e fakaveaga kua fakatoka tuai, ko Iesu Keriso ni haia.” (1 Korinito 3:11) Nakai ko e magaaho fakamua anei ne fakatatai a Iesu ke he fakaveaga. Ka kua talahau tuai mai he Isaia 28:16: “Kua vagahau mai pehe e Iki ko Iehova, Kitiala, kua tuku e au i Siona e maka ke eke mo fakaveaga; ko e maka kua oti hana a kamatamata, ko e maka he malokuaga kua uho ni, ko e fakaveaga kua mauokafua.” Ne kua leva fita e finagalo e Iehova hana Tama ke eke mo fakaveaga he fakapotopotoaga Kerisiano.—Salamo 118:22; Efeso 2:19-22; 1 Peteru 2:4-6.
6. Fakatoka fefe e Paulo e fakaveaga mitaki he tau Kerisiano Korinito?
6 Ko e heigoa e fakaveaga ma e tau Kerisiano takitaha? Ne talahau e Paulo, nakai fai fakaveaga ma e Kerisiano moli ka ko ia ne fakave ke he Kupu he Atua—ko Iesu Keriso. Ne fakatoka moli e Paulo e fakaveaga pihia. I Korinito, ne kua hagaaki tokoluga lahi e pulotu, ne nakai kumi a ia ke nava ki ai e tau tagata ha ko e pulotu fakalalolagi. Ka e, ne fakamatala e Paulo a “Keriso kua fakasatauro,” ne kua tiaki he tau motu ha kua “goagoa” lahi. (1 Korinito 1:23) Ne fakaako e Paulo ko Iesu e matapatu he finagalo a Iehova.—2 Korinito 1:20; Kolose 2:2, 3.
7. Ko e heigoa kua ako mai e tautolu he tohi a Paulo ki a ia ko e “patu tufuga kua iloilo”?
7 Ne mailoga e Paulo ne taute e ia e fakaakoaga pihia “tuga ni e patu tufuga kua iloilo.” Ko e talahauaga nei nakai fakaikaluga. Ko e fakailoa he mena fakaalofa homo ue atu a Iehova ne age ki a ia—ko e fakatokatokaaga po ke takitaki he gahua. (1 Korinito 12:28) Mailoga ai, ne nakai moua e tautolu he vaha nei e tau mena fakaalofa fakamana ne kua foaki age ai ke he tau Kerisiano he senetenari fakamua. Ti nakai liga manamanatu a tautolu ki a tautolu ko e tau faiaoga iloilo. Ka e he puhala aoga, kua pihia a tautolu. Manamanatu la: kua foaki mai e Iehova e agaga tapu hana ki a tautolu ke lagomatai aki a tautolu. (Fakatatai Luka 12:11, 12.) Ti ha ha ia tautolu e fakaalofa a Iehova mo e iloilo ke he tau fakaakoaga he hana Kupu. Ko e tau mena fakaalofa homo ue atu moli anei ke fakaaoga ke fakaako e falu. Kia katoatoa a tautolu ke fakaaoga ai ke fakatoka e fakaveaga tonu.
8. Fakatoka fefe e tautolu a Keriso ko e fakaveaga he tau tutaki anoiha?
8 Ka fakamatapatu e tautolu a Keriso ko e fakaveaga, kua nakai fakakite e tautolu a ia ko e tama mukemuke lolelole he fale povi, po ke tatai mo Iehova ke he Tolu Taha. Nakai, ko e tau talahauaga nakai faka-Tohiaga Tapu pihia kua fakatu e fakaveaga ma e tau Kerisiano fakatupua. Ka kua fakaako e tautolu ko ia e tagata mua ue atu ne kua leva e moui, ne fakatoka e ia e moui mitaki katoatoa hana ke lata mo tautolu, mo e he vaha nei kua fakauku a ia mo Patuiki kua pule he lagi. (Roma 5:8; Fakakiteaga 11:15) Kua kumi foki e tautolu ke fakaohooho e tau tagata fakaako ha tautolu ke o he tau tuagahui a Iesu mo e fifitaki hana tau mahani. (1 Peteru 2:21) Kua manako a tautolu ki a lautolu ke hokulo e omoiaga ha ko e fakamakai a Iesu ke he fekafekauga, hana fakaalofa ma lautolu kua holoilalo mo e pehia, hana fakaalofa hofihofi ke he tau tagata agahala ne pehia ha ko e tau agahala ni ha lautolu, ko e malolo nakai maueue hana ke he tau kamatamata. Moli, ko Iesu e fakaveaga mua ue atu. Ka ko e heigoa kua mui mai ai?
Ati Hake Aki e Tau Koloa Hako
9. Pete ni ko Paulo e matapatu fakatoka he fakaveaga, ko e heigoa e kapeletu ne moua e ia ma lautolu ne talia e kupu moli ha ko e mena ne fakaako e ia?
9 Ne tohi e Paulo: “Kaeke foki ke ati hake e taha ke he fakaveaga nei e auro, ko e ario; ko e tau maka uho, ko e tau akau, ko e tau pupu, ko e gutugutu saito. To fakakite mai e tau gahua he tau tagata takitokotaha; to fakailoa mai he aho, ha ko e mena to fakakite mai ke he afi; to kamatamata foki e tau gahua he tau tagata takitokotaha ke he afi po ke fefe.” (1 Korinito 3:12, 13) Kakano fefe a Paulo? Manamanatu ke he tupumaiaga. Ko Paulo e matapatu fakatoka he fakaveaga. He hana tau fenoga misionare, ne fenoga a ia he taha taone ke he taha taone, fakamatala ke he tokologa ne nakai la logona ia a Keriso. (Roma 15:20) He talia he tau tagata e kupu moli ne fakaako e ia, ne fakatu e tau fakapotopotoaga. Ne hofihofi e leveki ha Paulo ki a lautolu nei ne fakamoli. (2 Korinito 11:28, 29) Pete ia, kua taute he gahua hana a ia ke fakaholo atu. Ne molea e 18 e mahina he fakatu e ia e fakaveaga i Korinito, ti fano a ia fakamatala ke he falu taone. Ka e fiafia lahi agaia a ia ke iloa ko e fefe e gahua ne toka hifo e ia ke he falu ke taute i ai.—Gahua 18:8-11; 1 Korinito 3:6.
10, 11. (a) Fakakehekehe fefe e Paulo e tau puhala he tau koloa talagaaga? (e) Ko e faga fale moli fefe kua liga kitia i Korinito i tuai? (i) Ko e heigoa e tau fale kua liga ke hao mai he afi, mo e ko e heigoa e tau fakaakoaga talaga kua foaki mai ma e tau Kerisiano taute tutaki?
10 Ne tuga kua gahua kelea e falu ne ati hake ke he fakaveaga ne fakatoka e Paulo i Korinito. Ke fakatapakupaku e kelea, ne fakakite e Paulo ua e vahega he tau koloa talaga: ko e auro, ario, mo e tau maka uho he taha fahi; ko e tau akau, tau pupu, mo e gutugutu saito he taha fahi. Kua maeke e fale ke talaga mai he tau koloa nakai vela mo e mao; po ke taha kua talaga mai he tau koloa malona vave, nakai tumau, mo e vela vave. Ko e taone lahi tuga a Korinito kua toka ai e tau fale kua talaga pihia. Kua ha i ai e tau faituga ne taute mai he tau maka uho tau uka lalahi, liga ha ha i ai e fahi ne fakamanaia po ke takai aki e auro mo e ario.b Ko e tau fale nakai malona nei liga kua kehe mai he tau fale lau akau, tau fale fakatutu, mo e tau tokaaga makete ne taute mai he tau akau tuai mo e fata aki e tau lau akau.
11 Ko e heigoa e mena ka tupu ke he tau fale nei ka vela? Kua maaliali e tali he vaha a Paulo tuga ni ke he vaha ha tautolu. Moli, na kaumahala e maaga a Korinito ti tugi he Takitaki Kau Roma ko Mummius he 146 F.V.N. Ko e tau fale loga ne talaga aki e tau akau, tau pupu, po ke tau gutugutu akau ne mafiti e vela. Ka e kua e tau fale malolo ne talaga ke he maka, fakamanaia aki e auro mo e ario? Kua mau a lautolu nei. Kua kitia tumau he tau tagata fakaako a Paulo i Korinito e tau fale pihia he tau aho oti—ko e tau maka uho ne mao he fakatatai ke he tau fale malona vave he tau katofia. Ko e malolo ha ia he manatu kua peehi e Paulo! Ka fakaako, kua lata ia tautolu he eke a tautolu mo tau tagata talaga. Manako a tautolu ke gahua mo e tau koloa mitaki ue atu mo e malolo lahi. Ke he puhala ia to tumau e gahua ha tautolu. Ko e heigoa e tau koloa malolo ia, mo e ko e ha kua aoga ke fakaaoga ai?
To Hao Nakai e Tau Gahua Hau Mai he Afi?
12. Ko e heigoa e tau puhala kua taute fakahanoa he falu Kerisiano Korinito ke he gahua talaga?
12 Maaliali ai, ne logona e Paulo ko e falu Kerisiano i Korinito ne kua kelea e talagaaga. Ko e heigoa e hepeaga? Kua fakakite he tala, ne puke e fakapotopotoaga ha ko e feveheveheaki, ko e nava he tau aga fakatagata ka e nakai fakamalolo e kaufakalatahaaga he fakapotopotoaga. Falu ne pehe, “Ko au ha Paulo,” ka ko e falu kua talahau, “Ko au ha Apolo.” Kua manatu tokoluga lahi e falu ha ko e tau pulotu ni ha lautolu. Nakai ofo ai ha ko e fua, kua puke ai ke he manamanatuaga fakatino, nakai tupu malolo fakaagaga, mo e tupu lahi e “mahekeheke, mo e taufetoko.” (1 Korinito 1:12; 3:1-4, 18) Ko e tau aga pehenei ne kitia moli ke he fakaakoaga ne taute ke he fakapotopotoaga mo e he fonua. Ko e fua he taute tutaki ha lautolu kua fakahanoa lahi, tuga e gahua talaga ne taute aki e tau koloa malona vave. To nakai hao mai he “afi.” Ko e heigoa e afi ne tutala ki ai a Paulo?
13. Ko e heigoa kua fakatai ki ai he fakataitaiaga a Paulo ke he afi, mo e ko e heigoa kua lata he tau Kerisiano oti ke mataala?
13 Ko e afi ne fehagai mo tautolu oti he moui—ko e tau kamatamata he tua ha tautolu. (Ioane 15:20; Iakopo 1:2, 3) Ko e tau Kerisiano i Korinito ne lata ke iloa, tuga ni a tautolu he vaha nei kua lata ke iloa, ko e tau tagata oti ne fakaako e tautolu e kupu moli ki ai to kamatamata. Ka kelea e fakaako ha tautolu, liga to fua kelea mai ai. Ne hataki e Paulo: “Kaeke ke tumau e gahua he taha tagata kua ati hake ai e ia, to moua e ia e taui. Kaeke ke vela e gahua he taha tagata, ti moumou ni hana tau mena; ko e fakamoui a ia, ka e tuga he hao mai he afi.”c—1 Korinito 3:14, 15.
14. (a) Liga maeke fefe he tutaki taute Kerisiano ke ‘malona e tau mena,’ ka e liga ke moua fefe e lautolu e fakamouiaga mai he afi? (e) Fakatote fefe e tautolu e taufetului he mamahi ha ko e galo?
14 Ko e tau kupu fakamafana moli! Kua mamahi lahi ai ke gahua malolo ke lagomatai taha ke eke mo tutaki, mo e kitia ai kua hokotia a ia ke he kamatamata po ke favale mo e fakahiku ni toka e puhala he kupu moli. Kua fakakite fakalahi e Paulo he talahau e ia kua mamahi lahi pihia a tautolu. Ko e mena tupu liga ke mamahi lahi he fakamaama ai ko e fakamouiaga ha tautolu kua “hao mai he afi”—tuga e tagata ne vela oti e tau mena he afi mo e hao fetamaki ai a ia. Ma e vala ha tautolu, fakatote fefe e tautolu e mamahi he galo? Talaga aki e tau koloa malolo! Ka fakaako e tautolu e tau tagata fakaako ha tautolu ke hokotia ke he tau loto ha lautolu, he omoi a lautolu ke tanaki e tau mahani Kerisiano uho tuga e iloilo, pulotu, matakutaku ki a Iehova, mo e tua fakamoli, ti kua talaga a tautolu ke he tau koloa malolo kua nakai vela he afi. (Salamo 19:9, 10; Tau Fakatai 3:13-15; 1 Peteru 1:6, 7) Ko lautolu ne moua e tau fua nei ka fakatumau ke taute e finagalo he Atua; ko e amaamanakiaga moli ha lautolu he tumau ke momoui tukulagi. (1 Ioane 2:17) Ka e tuku fefe e tautolu e fakataitaiaga a Paulo ke he fakagahuaaga? Manamanatu la ke he tau fakataiaga.
15. Ke he tau puhala fe ke iloa moli e tautolu ke fehola kehe mai a tautolu he gahua talaga fakahanoa ke he ha tautolu a tau tagata fakaako Tohi Tapu?
15 Ka fakaako e tagata fakaako Tohi Tapu, kua nakai lata ia tautolu ke tuku mua e tau tagata ia Iehova ko e Atua. Ko e foliaga ha tautolu nakai ke fakaako a lautolu he eke a tautolu mo punaaga lahi he pulotu. Manako a tautolu ke kumi a lautolu ki a Iehova, mo e Kupu hana, mo e hana fakatokatokaaga ma e takitakiaga. Ke he mena ia, kia nakai foaki noa e tautolu e tau manatu ha tautolu ni ke tali aki e tau huhu ha lautolu. Ka e fakaako e tautolu a lautolu ke kumi e tau tali he fakaaoga e Tohi Tapu mo e tau tohi kua foaki he “fekafekau fakamoli mo e loto matala.” (Mataio 24:45-47) Ma e kakano taha ia, kia fakaeneene a tautolu ke nakai lamakai e tau tagata fakaako Tohi Tapu ha tautolu. Kia nakai ita ka fakakite he falu e fiafia ki a lautolu, ka kia fakamafana e tautolu ha tautolu a tau tagata fakaako ke “fakalahi atu” e fakaalofa hofihofi ha lautolu, ke iloa mo e loto fakaaue ke he tokologa he fakapotopotoaga.—2 Korinito 6:12, 13.
16. Maeke fefe e tau motua ke talaga ke he tau koloa nakai vela he afi?
16 Kua taute foki he tau motua Kerisiano e gahua aoga he taute tutaki. Ka fakaako a lautolu ki mua he fakapotopotoaga, kua kumi e lautolu ke ati hake aki e tau koloa nakai vela he afi. Ko e ha lautolu a puhala fakaako, iloaaga, mo e aga fakatagata kua liga kehekehe lahi, ka e nakai palepale a lautolu he tau kehekeheaga nei ke futiaki e tau tutaki ki a lautolu. (Fakatatai Gahua 20:29, 30.) Nakai iloa mahino e tautolu e kakano ne pehe falu i Korinito, “Ko au ha Paulo,” po ke, “Ko au ha Apolo.” Ka e iloa moli e tautolu ko e nakai fai ia lautolu nei e tau motua fakamoli ne fakatolomaki e manatu feveheveheaki pihia. Ne nakai mafole a Paulo ha ko e tau fakainaina pihia; ne fakatapakupaku fakamalolo ai e ia a lautolu. (1 Korinito 3:5-7) Kua tokaloto he tau motua he vaha nei foki ko lautolu ko e tau leveki he “fuifui mamoe he Atua.” (1 Peteru 5:2) Nakai pule ha tagata ki ai. Ti tutu mau e tau motua ke totoko atu e kau ke he tagata tokotaha he pule ke he fuifui po ke kau motua. Ha kua omoomoi ai e tau motua he manako fakatokolalo ke fekafekau ke he fakapotopotoaga, hokotia ke he tau loto, mo e lagomatai e tau mamoe ke fekafekau ki a Iehova mo e solu katoa, kua talaga a lautolu ke he tau koloa nakai vela he afi.
17. Makai fefe e tau mamatua Kerisiano ke talaga aki e tau koloa nakai vela?
17 Kua manamanatu hokulo foki e tau mamatua Kerisiano ke he manatu nei. Kua manako lahi ha ia ha lautolu ke kitia ha lautolu a tau fanau ka momoui tukulagi! Ko e mena haia ne gahua malolo a lautolu ke “fakaako atu mau” e tau matapatu fakaakoaga he Kupu he Atua ke he tau loto he tau fanau ha lautolu. (Teutaronome 6:6, 7) Kua manako a lautolu ke he tau fanau ha lautolu ke iloa e kupu moli, nakai ko e tau matafakatufono noa ni po ke tohi he tau manatu hako, ka ko e puhala he moui katoatoa, palepale mitaki, mo e fiafia. (1 Timoteo 1:11) Ke maeke ke talaga e tau fanau ha lautolu ke eke mo tau tutaki a Keriso, ko e tau matua fakahele kua makai ke fakaaoga e tau koloa nakai vela he afi. Kua gahua fakauka a lautolu mo e tau fanau ha lautolu, lagomatai a lautolu ke uta kehe e tau fua kua vihiatia e Iehova mo e feaki e tau fua kua ofania e ia.—Kalatia 5:22, 23.
Lago Ki a Hai?
18. Ka tiaki he tutaki e fakaakoaga kua tonu, ko e ha ne nakai ko e hehe ha lautolu kua makai ke fakaako mo e fakamahani a ia?
18 Kua fakamafuta mai he fakatutalaaga nei e huhu aoga. Kaeke kua to kehe e tagata ne lagomatai lahi e tautolu mai he kupu moli, kakano kia e mena ia kua kaumahala a tautolu ko e tau faiaoga—ha kua liga talaga e tautolu ke he tau koloa nakai aoga? Nakai pihia. Kua fakamanatu moli mai he tau kupu a Paulo ki a tautolu ko e gahua makimaki ke fakalataha ke he taute tutaki. Manako a tautolu ke fakaaoga e malolo katoa ha tautolu ke talaga fakamitaki. Ka e nakai talahau he Tohi Tapu ke hahamo ni e tautolu e matagahua katoa mo e pehia ai he agahala ka hahaga kehe a lautolu mai he kupu moli ko lautolu kua kumi e tautolu ke lagomatai. Ha ha i ai foki falu mena kua putoia ai mai he ha tautolu ni a gahua ko e tau tagata talaga. Ma e fakatai, mailoga e mena ne talahau e Paulo hagaao ke he faiaoga ne gahua kelea he gahua talaga nei: “Ti moumou ni hana tau mena; ko e fakamoui a ia.” (1 Korinito 3:15) Ka moua ai he faiaoga nei e fakamouiaga he magaaho fakamui—ka ko e aga Kerisiano ne amanaki a ia ke ati hake he hana tagata fakaako ne kua kitia ai kua “vela ati” he kamatamata ke he afi—ko e heigoa ka fakahiku aki e tautolu? Moli, ko e lagoaga kua lago fakalahi ni e Iehova ke he tagata fakaako ma e hana tau fifiliaga ke muitua ke he puhala fakamoli po ke nakai.
19. Ko e heigoa ka tutala ki ai a tautolu he vala tala ka mui mai?
19 Ko e matagahua fakatagata ko e mena aoga lahi mahaki. Kua lauia oti a tautolu takitokotaha. Lautonu ai, ko e heigoa e mena kua fakaako he Tohi Tapu ke he mena nei? To fakatutala ki ai e vala tala ha tautolu ka mui mai.
[Tau Matahui Tala]
a Ko e ‘fakaveaga he lalolagi’ kua hagaao ke he tau malolo pauaki kua ta mau aki—mo e tau tino oti he lagi—kua tumau ai. Lafi ki ai, kua talaga e lalolagi ke he puhala ke nakai tuai “gahuahua,” po ke mahakava.—Salamo 104:5.
b Ko e “tau maka uho” ne hagaao a Paulo ki ai kua nakai ko e tau koloa, tuga e tau maka kikila tea mo e tau salikea. Kua liga ko e tau maka ta fale tauuka lahi tuga e sesa, maka sesa, po ke maka kikila.
c Kua fakauaua ai a Paulo ke he fakamouiaga, nakai ke he tagata talaga, ka ke he “gahua” he tagata talaga. Kua talahau he The New English Bible e talahauaga nei: “Ka mau e fale he tagata, to palepale a ia; ka vela, to matematekelea a ia; ka to hao ai a ia mo e moui hana, tuga e taha mai he afi.”
To Tali Fefe e Koe?
◻ Ko e heigoa e “fakaveaga” he Kerisiano moli, ti fakatoka fefe?
◻ Ko e heigoa kua ako e tautolu mai he tau vahega koloa talaga kehekehe?
◻ Ko e heigoa kua fakatai ke he “afi” mo e liga fakatupu fefe e falu ke “moumou ni hana tau mena”?
◻ Liga talaga fefe he tau faiaoga Tohi Tapu, tau motua, mo e tau mamatua e tau koloa nakai vela?
[Fakatino he lau 23]
Loga e tau taone i tuai, ne talaga e tau fale aki e tau maka nakai vela mo e mao