O Fano mo e Atua—Mo e Moui Tukulagi i Mua
“Ko tautolu . . . to o a tautolu ke he higoa a Iehova ha tautolu a Atua tukulagi tukumuitea.”—MIKA 4:5.
1. Ko e ha kua ui a Iehova ko e ‘Patuiki Tukulagi’?
NAKAI fai kamataaga a Iehova ko e Atua. Kua ui a ia ko “Ia mai i tuai hana tau aho,” ha kua moui hololoa mo e nakai fai fakaotiaga a ia. (Tanielu 7:9, 13) To fiafia foki a Iehova anoiha he nakai fai fakaotiaga. Ko ia ni hokoia e ‘Patuiki Tukulagi.’ (Fakakiteaga 10:6; 15:3, NW) Mo e ki mua hana, ko e taha e afe tau ko e “tuga e aho neafi ia ka mole atu, tuga foki e leoleoaga he po.”—Salamo 90:4.
2. (a) Ko e heigoa e finagalo he Atua ma e tau tagata omaoma? (e) Kia tuku i fe e tau amaamanakiaga mo e tau pulega ha tautolu?
2 Ha kua tukulagi e Foaki he moui, kua maeke ia ia ke tuku age ke he hoa fakamua, ko Atamu mo Eva, e monuina he moui nakai fai fakaotiaga he Parataiso. Ka e he liuliu, ne fakagalo e Atamu e tonu ke moui tukulagi, ta mai ai e hala mo e mate ke he tau matohiaga hana. (Roma 5:12) Ka kua nakai fakakaumahala he totoko a Atamu e finagalo fakamua he Atua. Ko e finagalo he Atua ma e tau tagata omaoma ke moui tukulagi, ti to fakakatoatoa ni e ia hana finagalo mo e nakai mahala. (Isaia 55:11) Kua mitaki ha ia, mogoia, ke fakamahino atu e amaamanakiaga mo e tau pulega ha tautolu ke fekafekau ki a Iehova mo e moui tukulagi i mua. He manako a tautolu ke tokaloto e ‘aho a Iehova,’ kua lata ke manatu e foliaga ha tautolu ke o fano tukulagi mo e Atua.—2 Peteru 3:12.
Gahua a Iehova he Hana Vaha
3. Iloa fefe e tautolu na fai “vaha” a Iehova ke fakamoli hana tau finagalo?
3 Ko e tau tagata o fano mo e Atua, kua fiafia lahi a tautolu ke fakakatoatoa hana finagalo. Iloa e tautolu ko Iehova ko e Leveki Magaaho ne Mua Ue Atu, mo e iloa tonu e tautolu kua nakai mahala a ia ke fakamoli hana finagalo he hana vaha. Ke fakatai ki ai, ‘ka hoko ke he fakakatoatoaga he tau tau, ti fakafano mai ai he Atua hana Tama.’ (Kalatia 4:4) Kua tala age ke he aposetolo ko Ioane “kua tata mai e vaha” ma e fakamoliaga he tau perofetaaga ne kitia e ia he tau fakamailoga. (Fakakiteaga 1:1-3) Ha ha ai e “vaha ke fakafili ai a lautolu kua mamate.” (Fakakiteaga 11:18) Kua molea e 1,900 e tau tau, ne omoi he agaga a Paulo ke talahau kua “kotofa [he Atua] e aho ke fakafili ai e lalolagi mo e tututonu.”—Gahua 17:31.
4. Iloa fefe e tautolu kua manako a Iehova ke ta mai e fakaotiaga ke he fakatokaaga kelea he tau mena nei?
4 To ta mai e Iehova e fakaotiaga ke he fakatokaaga kelea he tau mena nei, ha kua ekefakakelea he lalolagi he vaha nei hana higoa. Kua tutupu hake e tau tagata mahani kelea. (Salamo 92:7) Ha ko e ha lautolu a tau kupu mo e tau gahua, ne fakakupuga e lautolu e Atua, mo e mamahi ai a ia he kitia e tau fekafekau hana ne fakavihia mo e ekefakakelea. (Sakaria 2:8) Ko e mena tukua haia ne poaki ai e Iehova ke fakaotioti e fakatokatokaaga katoa ha Satani! Kua fita he fakatoka he Atua e magaaho tonu ke fakahoko e mena nei, mo e fakakite fakamaali mai he fakamoliaga he tau perofetaaga he Tohi Tapu kua nonofo a tautolu he “vaha ke fakahiku ai.” (Tanielu 12:4) Nakai leva to fakamonuina e ia a lautolu oti ne fakamoli ki a ia.
5. Fefe e onoonoaga a Lota mo Hapakuka ke he tau tuaga ne agaagai ia laua?
5 Kua leva e manako e tau fekafekau a Iehova he vaha i tuai ke kitia e fakaotiaga he mahani kelea. Kua “oti e manava [ha Lota] he tau mahani matahavala he tau tagata hemu.” (2 Peteru 2:7) Kua maanu ha ko e tau tutuaga ne agaagai ia ia, ne ole fakatokolalo e perofeta ko Hapakuka: “Iehova na e, ke ui atu au kia koe ato a fe, ka e nakai fanogonogo mai a koe? Kua tagi atu ai au kia koe ha ko e favale, ka e nakai fakamoui mai e koe. Ko e ha kua fakakite mai ai e koe kia au e mahani kelea, mo e kitekite a koe ke he matematekelea? ha ha i mua haku e moumou mo e favale; ha i ai foki e taufetoko, kua tupu ai foki e latau.”—Hapakuka 1:2, 3.
6. Ko e heigoa ne talahau e Iehova he tali hagaao ke he liogi a Hapakuka, mo e ko e heigoa ka ako e tautolu mai he mena nei?
6 Kua tali fakavalavala age a Iehova ki a Hapakuka ke he tau kupu nei: “Kua tuku mai e fakakiteaga mo e hana tau aho ne kotofa, kua alumaki foki a ia ke hoko ke he fakahikuaga, to nakai pikopiko a ia: pete he fakamule mai a ia, ka kia tatali atu ki ai; ha ko e mena to hoko mai ni, nakai mule mai.” (Hapakuka 2:3) Ti fakailoa ai he Atua to gahua a ia ka hoko e “vaha.” Pete he tuga kua mule mai ai, ato fakamoli ni e Iehova hana a finagalo—mo e nakai mahala!—2 Peteru 3:9.
Fekafekau mo e Makutu Lahi
7. Pete ni kua nakai iloa e Iesu e magaaho tonu ka hoko mai e aho a Iehova, ne taute fefe e ia e tau gahua hana?
7 To fakamalolo kia he iloa e mogo tonu he tau mena tutupu ha Iehova a tautolu ke o fano mo e Atua? Nakai pihia. Kia onoono atu ke he falu a fakafifitakiaga. Kua fiafia lahi a Iesu ke he magaaho ka taute e finagalo he Atua he lalolagi ke tuga ia he lagi. Ti, kua fakaako foki e Keriso hana tau tutaki ke liogi: “Ha mautolu a Matua na e, ha ha he lagi, kia tapu hau a higoa. Kia hoko mai hau a kautu. Kia eke hau a finagalo ke he lalolagi, tuga ne eke ke he lagi.” (Mataio 6:9, 10) Pete ni he iloa e Iesu to tali mai e ole nei, ka e nakai iloa e ia e magaaho tonu ka tutupu ai. He hana a perofetaaga ne mua hagaao ke he fakaotiaga he fakatokaaga he tau mena nei, ne talahau e ia: “Ka ko e aho ia mo e magaaho ia nakai iloa he taha tagata, nakai iloa foki he tau agelu he lagi, ka ko e haku a Matua hokoia ni.” (Mataio 24:36) Ha ko e matapatu a Iesu ke fakakatoatoa e tau finagalo he Atua, to putoia agataha a ia ke he fakaotiaga he tau fi he Matua hana he lagi. Pihia foki ni he nofo a Iesu he lalolagi, ne nakai iloa e ia e magaaho ka gahua ai e Atua. Fakatote kia he naia e makutu hana ke he fekafekauaga a Iehova? Nakai pihia! He kitia a Iesu ne makutu ke he fakameaaga he faituga, “ati manatu ai hana tau tutaki ke he kupu kua tohi, Kua kai ni au he manako lahi ke he hau a fale.” (Ioane 2:17; Salamo 69:9) Kua lavelave lahi ni a Iesu ke he gahua ne fakafano mai a ia ke taute, mo e taute ai e ia mo e makutu lahi. Ne fekafekau foki a ia ke he Atua mo e moui tukulagi i mua.
8, 9. He magaaho ne huhu e tau tutaki hagaao ke he fakafouaga he Kautu, ko e heigoa ne tala age ki a lautolu, mo e tali age fefe a lautolu?
8 Ko e moli foki anei ke he tau tutaki a Keriso. Ne feleveia a Iesu mo lautolu ato haele hake a ia ke he lagi. Ne talahau he fakamauaga: “Kua fakapotopoto a lautolu, ati hūhu ai a lautolu kia ia, kua pehe mai, Ko e Iki na e, ko e vaha nai kia ke liu fakafou mai ai e koe e kautu kia Isaraela?” Ke tuga e Iki ha lautolu, ne manako lahi a lautolu ke he Kautu ke hoko mai. Ka kua tali age a Iesu: “Nakai lata he iloa e mutolu e tau vaha mo e tau tau, kua toka tuai he Matua ke he hana pule ni. Ka to moua e mutolu e malolo, ka haele hifo e Agaga Tapu ki luga ia mutolu; to eke foki a mutolu mo tau talahau haku ki Ierusalema, mo Iutaia oti ni, mo Samaria, ke hoko ni ke he fakaotiaga he lalolagi.”—Gahua 1:6-8.
9 Kua nakai fai fakakiteaga kua fakalolelole he tali nei e tau tutaki. Ka kua lavelave lahi a lautolu ke he gahua fakamatala. Falu fahi tapu ni ti pukeina a Ierusalema he tau fakaakoaga ha lautolu. (Gahua 5:28) Ti 30 ni e tau tau ne fakalaulahi e lautolu e gahua fakamatala ha lautolu, ati maeke ai ia Paulo ke talahau ko e tala mitaki kua fakamatala atu “ke he tau tagata oti ke he lalolagi.” (Kolose 1:23) Pete ni kua nakai ‘liu fakafou e Kautu kia Isaraela’ ke tuga ne manatu hepe he tau tutaki mo e nakai la fakatu ia he lagi he vaha ha lautolu, kua fakatumau ni a lautolu ke fekafekau fakamakutu ki a Iehova mo e moui tukulagi i mua.
Kumikumi Hifo ke he Tau Manako ha Tautolu
10. He kua nakai iloa e magaaho ka fakaoti he Atua e fakatokaaga a Satani ka fakaata a tautolu ke fakamoli e heigoa?
10 Manako lahi foki e tau fekafekau ha Iehova he vaha fou nei ke kitia e fakaotiaga he fakatokaaga kelea he tau mena nei. Ka e nakai ko e tupetupe ne mua a ia ha tautolu ke laveaki atu ke he lalolagi fou ne mavehe he Atua. Manako a tautolu ke kitia kua fakatapu e higoa a Iehova mo e kua fakatokoluga e pule katoatoa hana. Ha ko e mena nei, ne maeke ai ia tautolu ke olioli he nakai tala mai he Atua ki a tautolu e ‘aho mo e matahola’ ne fakatoka ma e fakaotiaga he fakatokaaga a Satani. Kua fakaata he mena nei a tautolu ke fakakite kua manako lahi a tautolu ke o fano tukulagi mo e Atua kakano ha ko e fakaalofa ha tautolu ki a ia mo e nakai ha ko e ha tautolu a tau manako ku mo e fulukovi.
11, 12. Ko e puhala fe ne kua paleko ai e fakamoli a Iopu, mo e matutaki mai fefe e paleko ia ki a tautolu?
11 He fakatumau e fakamoli ha tautolu ke he Atua kua lagomatai foki ke fakakite e hepe he Tiapolo he magaaho ne talahau e ia kua fekafekau ni a Iopu mahani tututonu—mo e tau tagata tuga a ia—ke he Atua ha ko e tau mena ne moua e ia. He mole e fakamaama e Iehova hana fekafekau ko Iopu ko e tagata mahani hakohako, mahani tonu, mo e matakutaku Atua, ne tali fakakelea age a Satani: “Kua matakutaku noa kia a Iopu ke he Atua? Nakai kia pa takai ai e koe a ia, mo e hana fale, katoa mo e hana tau mena oti ke he tau faahi oti? kua fakamonuina e koe e gahua he hana tau lima, kua fakaloga ai foki hana tau manu ke he fonua. Ka kia fakaolo atu a e koe e lima hau mo e pipiki atu ke he hana tau mena oti, ti vagahau kelea ai a ia kia koe ki mua hau ni.” (Iopu 1:8-11) He fakatumau a ia ke fakamoli i lalo he kamatamata, ne fakakite e Iopu e talahauaga kelea nei ke nakai moli.
12 He fakatumau pihia ke fakamoli, maeke ia tautolu ke fakakite e hepe he tau talahauaga a Satani, ko e fekafekau na tautolu ke he Atua ha kua iloa e tautolu kua tata lahi mai e palepale. He nakai iloa e magaaho tonu ka hoko mai e ita he Atua ke he tau tagata mahani kelea ka foaki ki a tautolu e magaaho ke fakakite e fakaalofa moli ha tautolu ki a Iehova mo e manako ke o fano tukulagi he tau puhala hana. Fakakite foki e fakamoli ha tautolu ke he Atua mo e kua falanaki ke he tau puhala ne fehagai a ia mo e tau lekua. Mo e kua lagomatai foki he nakai iloa e aho mo e matahola a tautolu ke mautali mo e aala fakaagaga, ha kua mailoga e tautolu to hoko mai e fakaotiaga he taha mogo ni, tuga e tagata kaiha he po. (Mataio 24:42-44) He o fano tumau mo Iehova, kua fakafiafia e tautolu hana loto mo e foaki e tali ke he Tiapolo, ne fakafiu ki a ia.—Tau Fakatai 27:11.
Pulega ma e Moui Tukulagi!
13. Ko e heigoa ne fakakite he Tohi Tapu hagaao ke he pulega ma e vaha anoiha?
13 Kua iloa e lautolu ne o fano mo e Atua kua pulotu ni ke taute e tau pulega tu mitaki ma e vaha anoiha. Ha kua mailoga e tau lekua mo e tau fakakaupaaga he tau tau ka momotua ai, kua tokologa e tau tagata ne lali ke fakaaoga fakamitaki e tau vaha fuata mo e tau malolo ha lautolu, ke moua e tau koloa ke puipui aki a lautolu he tau tau i mua. Ka e kua mogoia, ha tautolu a vaha fakaagaga ne mua e aoga anoiha? Ne talahau he Tau Fakatai 21:5: “Ko e tau manatu he tagata ne malolo ke gahua kua hiku ia ke he muhu mena; ka ko lautolu kua fakatepetepe, kua fakatepetepe atu ni ke he nofogati hokoia.” Kua aoga moli ai ke pulega e anoiha mo e moui tukulagi i mua. Ha kua nakai iloa tonu e tautolu e magaaho ka hoko mai e fakaotiaga he fakatokaaga nei, kua lata ia tautolu ke manamanatu atu ke he ha tau tautolu a tau manako he vaha anoiha. Ka kia lata ia tautolu ke lagotatai mo e tuku fakamua e tau mena faka-Atua he tau momoui. Ka e liga to talahau mai e tau tagata nakai tua, ko e viko takai e fiafia ke he taute e finagalo he Atua ko e onoonoaga ku a ia. Ka e pihia kia?
14, 15. (a) Ko e heigoa e fakataiaga ne vagahau e Iesu hagaao ke he tau pulega ma e vaha anoiha? (e) Ko e ha kua ku ai e onoonoaga he tagata maukoloa he fakataiaga a Iesu?
14 Ne talahau e Iesu e fakataiaga ne fakamaama mai e mena nei. He talahau e ia: “Kua fua loga mai e fonua he taha tagata maukoloa. Ti manamanatu hifo a ia, kua pehe, Ko heigoa e mena ke eke e au, ha kua nakai fai mena au ke tanaki ai haku a tau mena? Ti pehe a ia, Hanai e mena ke eke e au; to ulu e au haku a tau fale saito, mo e ta fakalalahi; ti tanaki e au ki ai haku a tau fua mo e tau mena mitaki oti haku. To pehe hifo au ke he haku a agaga, Haku agaga na e, ha ha ia koe e tau mena mitaki loga kua toka mo e tau tau loga; kia nofo fakatekiteki a, ti kai a, mo e inu, mo e fiafia ai a koe. Ka kua tala age e Atua kia ia, Ko e goagoa na e, to ahi atu hau a moui mai ia koe ke he po a magaaho; to eke ma hai e tau mena ia ne taute e koe? Ha ha ne pihia foki e tagata kua tanaki e tau koloa ia ia, ka e nakai maukoloa a ia ke he Atua.”—Luka 12:16-21.
15 Kua pehe kia a Iesu kua nakai lata e tagata maukoloa ke gahua ke moua e tau koloa ke puipui aki a ia he vaha anoiha? Nakai, ha kua fakamalolo mai e tau Tohiaga Tapu ke gahua fakalahi. (2 Tesalonia 3:10) Ka kua hepe ni e tagata maukoloa he nakai taute e ia e mena kua lata ke ‘maukoloa ke he Atua.’ Pete ni ka olioli e ia e tau koloa hana ke he tau tau loga, to fakahiku ni a ia ke mate. Kua ku ai e onoonoaga hana, nakai manamanatu ke he moui tukulagi.
16. Ko e ha kua mauokafua ai a tautolu ke talifaki ki a Iehova ma e vaha haohao mitaki anoiha?
16 Ke o fano mo Iehova mo e moui tukulagi i mua, ko e mena aoga mo e maamateka. Ko e puhala mitaki lahi haia ke pulega ma e vaha anoiha. Kua pulotu ke taute e tau pulega mitaki hagaao ke he tau o aoga, tau gahuaaga, mo e tau matagahua fakamagafaoa, ka kua lata ia tautolu ke manatu tumau na nakai tiaki e Iehova e tau fekafekau loto fakamoli hana. Ne lologo e Patuiki ko Tavita: “Ne fuata au, ka kua motua tuai au ainei; ka e nakai kitia e au ha tagata tututonu kua tiaki, po ke hana fanau kua ole mena kai.” (Salamo 37:25) Kua fakamoli mai pihia e Iesu to foaki foki he Atua ki a lautolu oti ne kumi fakamua e Kautu mo e o fano he tau puhala tututonu a Iehova.—Mataio 6:33.
17. Iloa fefe e tautolu kua tata mai e vaha fakahiku?
17 Pete ni kua fekafekau a tautolu ke he Atua mo e moui tukulagi i mua, kua tokaloto agaia e tautolu e aho a Iehova. Kua fakamaali mai he tau fakamoliaga he perofetaaga he Tohi Tapu e tata lahi mai he aho ia. Kua fakamailoga ai he tau felakutaki, tau tatalu, tau mafuike, mo e hoge, katoa mo e favaleaga ke he tau Kerisiano moli mo e fakamatalaaga he tala mitaki he Kautu he Atua ke he lalolagi katoa e senetenari nei. Ko e tau fakakiteaga katoa anei he vaha fakahiku he fakatokaaga kelea he tau mena nei. (Mataio 24:7-14; Luka 21:11) Kua pukeina e lalolagi ia lautolu ne ‘ofaofa a lautolu ni, velevele koloa, hula noa, fakatokoluga, vagahau kelea, faliuliu ke he tau matua, nakai fakaaue, mahani kelea, nakai fai fakaalofa, nakai fia loto mafola, tauamuamu, nakai taofi e tau manako he tino, mahani favale, nakai loto ke he mitaki, afo tagata, mahani fakahanoa, fakatokoluga, manako lahi ke he tau mena ke fiafia ki ai, ka e manako tote ke he Atua.’ (2 Timoteo 3:1-5) He tau aho fakamui nei, kua uka lahi e moui ma tautolu ko e Tau Fakamoli a Iehova. Kua manako lahi ha a tautolu ke he aho ia ka tatafi kehe he Kautu ha Iehova e tau kelea oti! Ati lata ai ia tautolu he mogonei ke fakamalolo ke o fano mo e Atua mo e moui tukulagi i mua.
Fekafekau mo e Moui Tukulagi i Mua
18, 19. Fakakite he heigoa kua fekafekau a lautolu mai i tuai ke he Atua mo e moui tukulagi i mua?
18 He o fano a tautolu mo Iehova, kia manatu e tautolu a Apelu, Enoka, Noa, Aperahamo, mo Sarai. He mole e totoku a lautolu nei, ne tohia e Paulo: “Kua mamate a lautolu oti kana na mo e t[ua], kua nakai moua e tau mena ne talahaua mai, ka kua iloa ai ka e mamao, ne tua foki ki ai, ti talia mo e fiafia e lautolu, mo e talahau mai ko e tau tagata kehe a lautolu mo e tau tagata o fano ke he lalolagi.” (Heperu 11:13) Ko lautolu ia ne tua fakamoli “kua manako a lautolu ke he motu kua mua he mitaki ko e motu he lagi haia.” (Heperu 11:16) Kua tua, ne manako a lautolu ke he motu mitaki i lalo he pule he Kautu faka-Mesia he Atua. Iloa foki e tautolu to palepale he Atua a lautolu aki e moui tukulagi he motu mitaki ia—ko e Parataiso he lalolagi i lalo he pule he Kautu.—Heperu 11:39, 40.
19 Ne fakamaama he perofeta ko Mika e fakamakamaka he tau tagata ha Iehova ke tapuaki tukulagi ki a ia. Ne tohia e ia: “Ko e tau motu oti kua takitaha mo e fano ke he higoa he atua ha lautolu, ko tautolu foki, to o a tautolu ke he higoa a Iehova ha tautolu a Atua tukulagi tukumuitea.” (Mika 4:5) Ne fekafekau fakamoli a Mika ki a Iehova ke hoko ke he mate. Ka liu tu mai ke he lalolagi fou, moli ni to fakatumau e perofeta ia ke o fano tukumalagi mo e Atua. Ko e fakafifitakiaga mitaki ha ia ma lautolu ia tautolu ne nonofo he matahiku he vaha fakahiku!
20. Ko e heigoa e fifiliaga kua lata ma tautolu?
20 Ne fiafia a Iehova ke he fakaalofa ne fakakite e tautolu ke he higoa hana. (Heperu 6:10) Iloa e ia kua uka ia tautolu ke fakatumau e fakamoli ki a ia he lalolagi nei ne pule he Tiapolo. Ti pete ni kua “ha ne mole atu foki e lalolagi,” “ka ko e tagata kua eke e finagalo he Atua to tumau a ia tukulagi.” (1 Ioane 2:17; 5:19) Mo e lagomatai ha Iehova, mogoia, kia fifili ai a tautolu ke fakauka ke he tau kamatamata ne fehagai mo tautolu he tau aho takitaha. Kia fakamahino atu ai e tau manamanatu mo e puhala moui ha tautolu ke he tau fakamonuinaaga homo ue atu ne mavehe mai he ha tautolu a Matua fakaalofa he lagi. To moua e tautolu e tau mena nei ane mai ke fakatumau a tautolu ke o fano mo e Atua mo e moui tukulagi i mua.—Iuta 20, 21.
To Tali Fefe a Koe?
◻ Ko e heigoa e finagalo he Atua ma e tau tagata omaoma?
◻ Ko e ha ne nakaila ta mai ia e Iehova e fakaotiaga ke he lalolagi nakai mahani Atua?
◻ Ko e ha kua nakai fakatote he nakai iloa tonu e magaaho ka gahua ai e Atua e makutu ha tautolu?
◻ Ko e heigoa e falu aoga he o fano mo e Atua mo e moui tukulagi i mua?
[Fakatino he lau 15]
Ka o fano mo e Atua kua lata a tautolu ke fekafekau fakamakutu ki a ia ke tuga he taute he tau tutaki fakamua ha Keriso