Fakaheke e Patuiki Tukulagi Tukumuitea!
“Ko Iehova, ko e Patuiki a ia tukulagi tukumuitea.”—SALAMO 10:16.
1. Ko e heigoa e tau huhu ne laga mai hagaao ke he tukulagi tukumuitea?
TUKULAGI TUKUMUITEA—fefe hau a fakamaama ki ai? To manatu nakai a koe to tumau tukulagi e magaaho? Kua nakai fakauaua na fano muatua e magaaho ke he vaha i tuai. Ti ko e ha mogoia ne nakai fano muatua e magaaho ke he vaha i mua? Moli, ko e New World Translation he Tohi Tapu kua hagaao ke he Atua ne kua fakaheke ai “mai i tuai tigahau to hoko ke he tukulagi.” (Salamo 41:13) Ko e heigoa e kakano he talahauaga nei? Liga ke lagomatai a tautolu ke maama ai kaeke ke hagaao ke he mataulu tala kua tatai—lagi.
2, 3. (a) Ko e heigoa e tau huhu ne putoia e lagi, ke lagomatai ai a tautolu ke maama ke he tukulagi tukumuitea? (e) Ko e ha kua lata a tautolu ke manako ke tapuaki e Patuiki tukulagi tukumuitea?
2 Lahi fefe e lagi? Fai fakakaupaaga kia ki ai? Ato hoko atu ke he 400 e tau tau i tuai, kua manatu ai ko e lalolagi ha tautolu kua eke ai mo lotouho he lalolagi mo e lagi katoatoa. Ti taute ai e Galileo e hulu, mo e maeke ai ke fakalalahi mahaki e kitiaaga ke he lagi. He mogonei kua maeke ia Galileo ke kitia e loga atu he tau fetu mo e maeke ke fakakite ko e lalolagi mo e falu he tau palaneta kua o viko he la. Kua nakai liu foki e Matakau Fetu ke ahotea. Kua fakamoli ai ko e fakatokaaga he tau fetu kua numela ai ke teitei ke teau piliona. Nakai maeke ia tautolu ke totou takitaha e tau fetu loga ia, pihia ke he moui katoa. Magaaho fakamui, kua fakaholo atu e tau tagata kumikumi ke he lagi ke kitia e tau piliona he tau fakatokaaga fetu. Kua nakai fai fakaoti e kumikumi atu ke he lagi, ke hokotia atu ke he tau hulu malolo lalahi ne maeke ke kitia. Kua eke ai ke kitia kua nakai fai fakakaupa e lagi. Ko e mena moli taha ia foki mo e tukulagi tukumuitea—kua nakai fai fakakaupaaga.
3 Ko e kakano he tukulagi tukumuitea kua eke ke molea atu e maamaaga he ha tautolu a kaupaaga he tau uho ulu he tagata. Pete ia, fai Tagata ne maama katoatoa ai. Maeke ia ia ke totou, e, mo e fakahigoa foki e tau kuatariona (quadrillion) he tau fetu ke he ha lautolu a tau fakatokaaga fetu piliona! Pehe a Ia nei: “Hahaga hake a ki luga mo e kitekite ā mutolu, po ko hai ne eke e tau mena nai? Kua takitaki mai ha lautolu a tau kau kua totou, ti ui e ia a lautolu oti ke he tau higoa ha lautolu, ko e hana a malolo lahi mo e hana mana lahi; nakai ni galo taha ia lautolu. Nakai kia iloa e koe? Nakai kia logona e koe? Ko e Atua tukulagi, ko Iehova ko ia ne eke e tau motuaga he lalolagi, nakai maeke ke kumikumi hana pulotu.” (Isaia 40:26, 28) Ko e Atua homo ue atu ha ia! Moli ai, ko ia haia e Atua ne lata ke manako a tautolu ke tapuaki!
“Ko e Patuiki a ia Tukulagi”
4. (a) Fakakite fefe e Tavita e fakaaueaga ma e Patuiki tukulagi tukumuitea? (e) Ko e heigoa he taha he tau saienetisi ne fakaoti aki ko e kamataaga he lagi mo e lalolagi katoatoa?
4 Ia Salamo 10:16, pehe a Tavita hagaao ke he Tufuga, ko e Atua: “Ko Iehova, ko e Patuiki a ia tukulagi tukumuitea.” Mo e ia Salamo 29:10, ne fatiaki e ia: “Kua nofo ni a Iehova, ko e Patuiki tukulagi.” E, ko Iehova e Patuiki tukulagi tukumuitea! Fakalaulahi atu, kua fakamoli ai e Tavita ko e Patuiki lilifu nei, ko e Fakatokatoka mo e Taute he tau mena oti ia ne kitia e tautolu he lagi, he pehe ia Salamo 19:1: “Kua talahau he lagi e lilifu he Atua; kua fakakite foki he pu lagi likoliko e gahua he hana tau lima.” Ke he falu 2,700 he tau tau fakamui, ko e saienetisi talahaua ko e Iki Tane ko Isaac Newton ne talahau e taliaaga mo Tavita, he tohi: “Ko e fakatokaaga mua atu nei he tau la, tau palaneta, mo e tau kalopatia ka maeke ni ke kitia mai he finagalo mo e pule katoatoa ia ia kua maama mo e malolo mua ue atu.”
5. Ko e heigoa ne tohi e Isaia mo Paulo hagaao ke he Punaaga he pulotu?
5 Kua fakatokolalo aki a tautolu ke iloa ko Iehova ko e Iki Pule Katoatoa, pihia mo e laulahi ai he “lagi, mo e lagi he tau lagi, kua nakai lata ai . . . he apiapi,” kua moui tukulagi! (1 Tau Patuiki 8:27) Kua fakamaama e Iehova ia Isaia 45:18 “ko ia ne eke e lagi; . . . ko ia ne tufugatia e lalolagi mo e eke ai,” ko e Punaaga he pulotu kua lahi atu mai he tau uho ulu he tagata kua maeke ke maama. Ne pehe a Iehova, tuga ne pehi mai ia 1 Korinito 1:19: “To fakaoti e au e iloilo he tau tagata iloilo, to eke foki e au e pulotu he tau tagata pulotu mo mena nakai aoga.” Ke he mena nei kua lafi he aposetolo ko Paulo he 1Ko 1 kupu 20: “Ko fe e tagata iloilo? Ko fe e tagata tohi kupu? Ko fe e tagata taufetoko he lalolagi nai? Nakai kia eke he Atua e iloilo he lalolagi nai mo mena goagoa?” E, tuga he fakaholo atu a Paulo ke talahau, he 1Ko veveheaga 3, kupu 19, “ko e iloilo he lalolagi nai, ko e goagoa haia ki mua he Atua.”
6. Ko e heigoa ne fakakite he Fakamatalaaga 3:11 ke he “tukulagi”?
6 Ko e tau mena he lagi ko e vala he tufugatia ne hagaao e Patuiki ko Solomona ki ai: “Ne eke [he Atua] e tau mena oti ke fulufuluola ai ke he ha lautolu ni a tau vaha; kua tuku foki e ia e manatu ke he tukulagi ke he tau loto ha lautolu; ka e nakai kitia he tagata e gahua kua eke he Atua tali mai he kamataaga ke hoko ke he fakahikuaga.” (Fakamatalaaga 3:11) Moli, kua tuku ai ke he loto he tagata ke lali ke kumi e kakano he “tukulagi,” ko e tukulagi tukumuitea a ia. Ka e maeke nakai ia ia ke moua e iloilo pihia?
Amaamanakiaga he Moui Homo Ue Atu
7, 8. (a) Ko e heigoa e fakamonuina mua ue atu ne fakatoka mai mua ma e tau tagata, mo e to moua fefe ai? (e) Ko e ha ne kua lata ke olioli ai a tautolu ko e to fakatumau e fakaakoaga faka-Atua ke hoko ke he tukulagi tukumuitea?
7 Kua talahau e Iesu Keriso he liogi ki a Iehova: “Ko e moui tukulagi foki hanai, kia iloa e lautolu a koe, ko e Atua moli tokotaha ni, katoa mo ia ne fakafano mai e koe, ko Iesu Keriso haia.” (Ioane 17:3) Moua fefe e tautolu e iloilo pihia? Kua lata ia tautolu ke fakaako e Kupu he Atua, ko e Tohi Tapu. Mai ai kua maeke ia tautolu ke moua e iloilo tonu he finagalo ue atu he Atua, fakalataha mo e foakiaga ne puhala mai he Tama hana ma e moui tukulagi he lalolagi parataiso. Ko e “moui tukulagi” a ia ne hagaao ki ai he 1 Timoteo 6:19. To tatai ai mo e fakamaamaaga a Efeso 3:11 ko e “lata mo e hana finagalo ai [he Atua] kia Keriso Iesu ha tautolu a Iki.”
8 E, ko tautolu e tau tagata agahala kua liga to hohoko ke he moui tukulagi puhala he fakaakoaga faka-Atua mo e tua he poa lukutoto a Iesu. Fiha e leva ke tumau e fakaakoaga nei? To fano muatua ke he tukulagi tukumuitea ha kua tupu ki mua e fakaakoaga he tau tagata ke he pulotu he ha tautolu a Tufuga. Ko e pulotu ha Iehova kua nakai fai fakakaupaaga. He mailoga e mena nei, kua talahau e aposetolo ko Paulo: “Oi, oi! ko e hokulo he tanakiaga he iloilo mo e fioiaaga he Atua! Kua nakai maeke ni ia taha ke kumi hana tau fakafiliaga; kua nakai maeke foki ke iloa hana tau haeleaga.” (Roma 11:33) Kua lata tonu ai, moli, kua ui ai a Iehova ia 1 Timoteo 1:17 ko e “Patuiki tukulagi.”
Ko e Pulotu he Tufuga a Iehova
9, 10. (a) Ko e heigoa e tau gahua mua atu ne fakakatoatoa e Iehova he tauteute e lalolagi ko e hana a mena fakaalofa ke he tau tagata? (e) Fakatata fefe e pulotu mitaki mua ue atu a Iehova ke he hana a tau tufugatiaaga? (Kikite e puha.)
9 Manamanatu ke he tupumaiaga mua ue atu he Patuiki tukulagi tukumuitea kua foaki ki a tautolu ko e tau tagata. Kua tala mai ki a tautolu ia Salamo 115:16: “Ko e lagi, ko e lagi ni, ha Iehova ia; ka kua tuku mai e ia e lalolagi ke he fanau he tau tagata.” Ko e matagahua homo ue atu nakai a ia he manatu e koe? Moli lahi! Mo e ko e fakaaue lahi haia ha tautolu ke he ha tautolu a Tufuga ha ko e kitekiteaga mua ue atu he tauteute ai e lalolagi ke eke mo kaina ha tautolu!—Salamo 107:8.
10 Kua kitia ai e tau tolomakiaga homo ue atu he lalolagi he “aho” tufuga ke ono aki ia Kenese veveheaga 1, ko e aho taha kua katoa ai e tau afe he tau tau. Ko e tau tufugatia nei he Atua kua maluia katoatoa e lalolagi oti aki e kapete motie lanu laukou, tau vao uhi mua ue atu mo e tau fiti lanu kehekehe. To puke ai ke he tau faga kehekehe he tau mena momoui fulufuluola he tahi, tau fuifui manu lele felele mitaki, mo e tau faga manu huifa lalata mo e vao, kua moua mai ai “takitaha mo e hana kakano.” Muitua ke he talahauaga he tufugatiaaga he tagata tane mo e fifine, ne fakakite mai e Kenese 1:31: “Ti kitekite e Atua ke he tau mena oti ne eke e ia, kitiala, kua mitaki lahi ni.” Ko e fuluola haia e takaiaga he tutuaga he tau tagata fakamua ia! Nakai kia kitia e tautolu ke he tau tufugatiaaga oti nei e pulotu, kitiaaga, mo e leveki he Tufuga fakaalofa?—Isaia 45:11, 12, 18.
11. Fakatokoluga fefe e Solomona e pulotu a Iehova he tufugatia?
11 Ko ia ne nava ke he pulotu he Patuiki tukulagi tukumuitea ko Solomona. Kua ole fakatumau atu a ia ke he pulotu he Tufuga. (Tau Fakatai 1:1, 2; 2:1, 6; 3:13-18) Kua fakamoli a Solomona ki a tautolu “to tumau tukumalagi e lalolagi.” Kua fakaaue lahi a ia ke he tau mena fuluola ofoofogia loga he tufugatiaaga, fakalataha mo e vala ne taute he tau aolu uha kua aumolu ha tautolu a lalolagi. Ti, kua tohi e ia: “Kua tafe hifo e tau vailele oti ke he tahi, ka e nakai puke ai e tahi; ko e mena kua tafe atu ki ai e tau vailele, kua liliu atu foki a lautolu ki ai.” (Fakamatalaaga 1:4, 7) Ti ka mole e fakaaumolu he uha mo e tau vailele e kelekele, kua hakahaka ai e tau vai oti ha lautolu kua mai he moana mo e liliu atu ke he tau aolu. To tuga e heigoa e lalolagi nei, mo e ko fe a tautolu ka nakai fai hakahaka mo e liu foki fakaaoga e vai nei?
12, 13. Liga ke fakakite fefe e tautolu e fakaaueaga ma e tufugatia he Atua?
12 Ko e ha tautolu a fakaaueaga ma e lagotatai he tufugatiaaga kua maeke ke ati hake ha ko e gahua, tuga e talahau he Patuiki ko Solomona he tau kupu fakaoti ia Fakamatalaaga: “Kia fanogonogo a a tautolu ke he fakahikuaga he tau mena oti ia, Kia matakutaku a ke he Atua, mo e omaoma ke he hana tau fakatufono; ha ko e mea kua lata ke eke he tau tagata oti kana. Ha ko e mena to fakafili he Atua e tau gahua oti, katoa mo e tau mena galo oti ni, ko e tau mena mitaki katoa mo e tau mena kelea.” (Fakamatalaaga 12:13, 14) Kua lata ia tautolu ke matakutaku ke taute ha mena ne nakai fakafiafia ke he Atua. Ka e, kua lata ia tautolu ke kumi ke omaoma ki a ia mo e fakalilifu ofoofogia.
13 Moli ai, kua lata ke manako a tautolu ke fakaheke e Patuiki tukulagi tukumuitea ma e hana a tau gahua mua ue atu he tufugatiaaga! Kua fakapuloa ia Salamo 104:24: “Iehova na e, kua loga ue atu hāu a tau gahua! Ne eke e koe e tau mena oti ia mo e iloilo, kua puke e lalolagi ke he hāu a tau mena.” Olioli lahi, kia o mai a tautolu ke fakaoti ke he kupu fakahiku he salamo nei he talahau ki a tautolu ni mo e ke he falu: “Haku agaga na e, kia fakamonu atu kia Iehova.”
Ko e Fakafoufouaga he Tufugatiaaga he Lalolagi
14. Ke he tau puhala fe ne mua hake e tufugatia he Atua e tagata ke he tau manu huifa?
14 Kua mua atu e tufugatiaaga oti a Iehova. Ka e ko e tufugatiaaga mua ue atu he lalolagi ko tautolu—ko e tau tagata. Kua tamai a Atamu ti ko Eva ko e tufugatiaaga fakahiku a Iehova he aho ke ono aki—ko e tufugatia kua mua ue atu mai he tau ika, tau manu lele, mo e tau manu totolo! Ka e ko e loga he tau mena nei kua fakaigati ai fakapulotu, kua fakamonuina e tau tagata aki e malolo he fakakakanoaga, ko e manamanatuaga ne maeke ke kitia e hako mo e hepe, ko e maama ke fakatokatoka ma e vaha i mua, mo e manako he loto ke tapuaki. Tutupu mai fefe e tau mena oti nei? He nakai tutupu mai ai he tau manu favale, kua tufuga ai e tagata ke he fakatai he Atua. Hagaao ki ai, ko e tagata ni hokoia kua maeke ke fakakite e tau fua he ha tautolu a Tufuga, ne kua fakakite ne ia a ia “Ko Iehova, ko Iehova, ko e Atua fakaalofa hofihofi, mo e fakaalofa noa; kua fakatuai hana ita, to lahi e fakaalofa, to fakamoli.”—Esoto 34:6.
15. Ko e ha ne kua lata ia tautolu ke fakatokolalo mo e fakatokoluga a Iehova?
15 Kia fakaheke mo e fakaaue a tautolu ki a Iehova ma e hana a fakatokatoka mua atu ke he ha tautolu a tau tino. Ko e ha tautolu a tau hala toto, kua lata tonu ma e moui, ne fano viko he tino he tau sekone 60 oti. Tuga he talahau e Teutaronome 12:23, “ko e toto ko e [“solu,” NW]”—ko e moui ha tautolu—kua uho ke he fofoga he Atua. Ko e tau hui motua mao, tau tegatega molulu, mo e fakatokatokaaga vakavaka ofoofo kua fakakatoatoa aki e uho ulu kua mua atu ke he uho ulu he ha manu huifa mo e iloilo kua nakai maeke he komopiuta ne lahi ke tuga e tokoluga he fale fata luga ke maeke ke moua. Nakai kia taute he mena nei a koe ke fakatokolalo? Kua lata. (Tau Fakatai 22:4) Mo e manamanatu ke he mena nei foki: Ko e ha tautolu a tau mama, koko vagahau, alelo, tau nifo, mo e gutu ke gahua fakalataha ke foaki e vagahau ke he tagata ke he afe he tau vagahau. Taute e Tavita e leo mitaki ki a Iehova, he pehe: “Kua fakaaue au kia koe, ha ko e mena eke au kia matakutakuina mo e ofo ki ai; ko e tau mena ne eke e koe ko e tau mena ke ofomate ki ai haia; kua iloa tonuhia e au e tau mena ia.” (Salamo 139:14) Kia fakalataha a tautolu mo Tavita he fakaheke mo e fakaaue ki a Iehova, ko e ha tautolu a Fakatokatoka mua ue atu mo e Atua!
16. Ko e heigoa e leo fakatagi he tagata uhu lologo talahaua ne taute ke fakaheke a Iehova, mo e ko e heigoa e uiina fakaohooho ne kua lata ia tautolu ke tali?
16 Ko e tau kupu he lologo lotu he senetenari 18 aki mai ia Joseph Haydn kua talahau he fakaheke a Iehova: “Age ki a Ia e tau fakaaue, ko mutolu ko e Hana a tau gahua kua homo ue atu! Lologo hana a lilifu, lologo Hana a fakahekeaga, fakamonu mo e fakatokoluga Hana Higoa! Ko e fakahekeaga a Iehova kua fakauka tukulagi tukumuitea, Amene, Amene!” Ti mua atu foki e fuluola he tau talahauaga fakaohooho ne fa fatiaki he Tau Salamo, tuga e uiina ne fakalahi ke he fa e magaaho ke he Salamo 107:8, 15, 21, 31: “Kia fakaheke a mutolu kia Iehova, ha ko e hana fakaalofa, mo e hana tau mana kua eke ke he fanau he tau tagata.” Fakalataha nakai a koe ke he fakahekeaga ia? Kua lata ia koe, ma e tau mena fuluola moli oti kua ha ha ai e hana punaaga ko Iehova, ko e Patuiki tukulagi tukumuitea.
Tau Gahua Malolo Ue Atu Agaia
17. Fakaheke fefe he ‘lologo a Mose mo e he Punua mamoe’ a Iehova?
17 He magahala he ono e afe tau kua mole, ko e Patuiki tukulagi tukumuitea kua fakatoka agaia foki e tau gahua malolo ue atu. Ke he tohi fakahiku he Tohi Tapu, ia Fakakiteaga 15:3, 4, ne totou e tautolu ki a lautolu he lagi ne kua kautu ke he tau fi fakatemoni: “Kua lologo foki a lautolu e lologo a Mose e fekafekau he Atua, mo e lologo he Punua Mamoe, kua pehe atu, Ko e Iki [Iehova] na e, ko e Atua mana, kua lalahi hau a tau gahua ke ofomate ai; kua tonu mo e fakamoli hau a tau puhala, ko e Patuiki he tau tagata tapu na e. Ko hai kia taha, ma e Iki na e, kua nakai matakutaku kia koe, mo e nakai fakaheke atu ke he hau a higoa? ha ko koe hoko koe ni kua mitaki; ha ko e mena to o mai e tau motu oti, mo e hufeilo ki ho mua; ha kua fakakite mai tuai hau a tau fakafiliaga tonu.” Ko e ha kua ui ai e mena nei ko e ‘lologo a Mose mo e he Punua Mamoe’? O mai la ke kitekite ki ai.
18. Ko e heigoa e tau gahua mua ue atu ne kua ako manatu he lologo ia Esoto veveheaga 15?
18 Ko e falu 3,500 he tau tau i tuai, he magaaho ne tomo e tau kautau malolo lalahi a Farao he Tahi Kula, ne fakaheke mo e fakaaue e tau Isaraela ki a Iehova he lologo. Ne totou e tautolu ia Esoto 15:1, 18: “Ti lologo ai e Mose mo e fanau a Isaraela e lologo nai kia Iehova, kua talahau e lautolu, kua pehe; To lologo au kia Iehova, ha kua kautu ue atu a ia; ko e solofanua mo ia ne heke ai kua palu hifo e ia ke he tahi. Kua eke a Iehova mo patuiki tukulagi tukumuitea.” Ko e tau fakafiliaga tonu he Patuiki tukulagi tukumuitea nei kua kitia ke he hana fakafiliaga mo e tamateaga he tau fi ne fakakelea hana a pule katoatoa.
19, 20. (a) Ko e ha ne fakatu ai e Iehova e motu ha Isaraela? (e) Tali fefe he Punua Mamoe mo e falu e totoko a Satani?
19 Ko e ha kua maeke e mena nei? Ha ha ai he kaina ko Etena ne takitaki ai he Gata fakavaivai e tau mamatua fakamua ha tautolu ke he agahala. Kua fua e mena nei ke he agahala nakai mitaki katoatoa ne kua hokotia ke he tau tagata oti. Pete ia, kua fakamafiti e Patuiki tukulagi tukumuitea ke taute e tau lakaaga lagotatai mo e hana finagalo fakamua, ne ka takitaki ke aau kehe e tau fi oti hana mai he nofoaga he lalolagi mo e ke he liuaki maiaga he tau tutuaga fakaparataiso. Ko e Patuiki tukulagi tukumuitea kua fakatu e motu ha Isaraela mo e foaki ai e hana a Matafakatufono ke fakaata e puhala ka fakakatoatoa e ia e mena nei.—Kalatia 3:24.
20 Ato hoko ni, ne hifo muatua a Isaraela ke nakai fakamoli, mo e tuaga momoko nei ne tupu he magaaho ne age he hana a tau takitaki e Tama fuataha he Atua ke he tau Roma ke fakakikiveka fakamamahi mo e kelipopo. (Gahua 10:39; Filipi 2:8) Pete ia, kua mauokafua a Iesu ato hoko ke he mate, ko e poa “Punua mamoe he Atua,” mo e fakamoli fakavai e palekoaga he Fi mai tuai he Atua, ko Satani—ko e to nakai fai tagata he lalolagi ke tumau e tua fakamoli ke he Atua ki lalo he kamatamata kelea. (Ioane 1:29, 36; Iopu 1:9-12; 27:5) Ka e he moua ai e nakai mitaki katoatoa mai ia Atamu, miliona he tau tagata matakutaku Atua kua mumuitua ke he tau tuaga hui a Iesu he fakatumau ke mauokafua he fehagai mo e tau totokoaga fakasatani.—1 Peteru 1:18, 19; 2:19, 21.
21. Fakatatai atu ke he Gahua 17:29-31, ko e heigoa ke fakatutala ka mui mai?
21 Mogonei kua hoko mai tuai e aho ma Iehova ke palepale a lautolu ne tua fakamoli mo e ke fakafili e tau fi oti he kupu moli mo e tututonu. (Gahua 17:29-31) To hoko mai fefe e mena nei? To talahau ai he vala tala ka hau ha tautolu.
Puha Fakamanatu
◻ Ko e ha kua lata tonu ai ke ui a Iehova ko e “Patuiki tukulagi tukumuitea”?
◻ Fakatata fefe e pulotu a Iehova mai he hana a tau tufugatiaaga?
◻ Ke he heigoa e tau puhala kua mua atu e tufugatia he tau tagata?
◻ Ko e heigoa e tau gahua kua ui ma e ‘lologo a Mose mo e he Punua mamoe’?
[Puha he lau 22]
Pulotu Mua Ue Atu a Iehova
Ko e pulotu he Patuiki tukulagi tukumuitea kua fakaata mai ke he tau puhala loga he hana tau fua he lalolagi. Manamanatu la ke he tau kupu a Akuru: “Ko e tau kupu oti he Atua, kua tuga ne ario kua vevehe kehe mai he kelekele; ko e akau punuti ni a ia kia lautolu kua tua kia ia.” (Tau Fakatai 30:5) Ti fakahagaao a Akuru ke he loga he tau tufugatiaaga momoui he Atua, kua lalahi mo e ikiiki. Ma e fakatai, ke he kupu 24 ke he 28, ne fakamaama e ia “fa ni e mena kua ikiiki ke he lalolagi, ka e mua atu ni ha lautolu a iloilo.” Ko e tau lo, tau sifanai, tau hē akerise, mo e moko taliga anei.
“Mua atu ni ha lautolu a iloilo”—e, ko e tau manu huifa kua taute ai ke he puhala ia. Ne nakai manamanatu a lautolu tuga e tau tagata ka e falanaki a lautolu ke he pulotu ne ha ha tuai. Kua nava nakai a koe ke he mena nei? Ko e tufugatia maopoopo ha ia a lautolu! Tuga anei, ko e tau lo kua fakatokatoka ai ke he tau fatalo, ne putoia ai foki e matua fifine lo, tau lo gahua, mo e tau lofua. Ke he falu vahega, kua he he tau lo gahua e tau moko ke he tau pa manu faama ne kua talaga e lautolu. Ne fagai ai e lautolu e fuhi moko ikiiki ka e tutuli ke he vao he tau kautau lo e tau fi ne fa e fakalavelave. Ko e fakamafanaaga ne foaki he Tau Fakatai 6:6: “Ko e tagata teva na e, kia fano a koe ke he lo, kia kitekite ā koe ke he hana mahani ke iloilo ai a koe.” Nakai kia ko e tau fakataiaga pihia kua fakaohooho a tautolu ko e tau tagata ke moua e “fakamakai nakai noa ke he gahua he Iki.”—1 Korinito 15:58.
Kua taute he tagata e tau vakalele lalahi mamahaki. Ka e malolo fefe e tau manu, fakalataha mo e hega, ne kua mama ai ke nakai molea e 30 kulama! Ko e Boeing 747 kua uta ai 180,000 lita he oela, gahuahua ai he kaugahua fakamahani, mo e tau fakatokatokaaga fakaholo uka he gahua ke fano ai i tutavaha ke he taha fahi. Ka e, ko e tama hega inanoa kua falanaki ke he taha e kulama he oela gako ke tamai i Amelika Tokelau ke he taha fahi he Ava ha Mesiko, mo e ki Amerika Toga. Nakai fai oela mamafa, nakai fakamahani ke fakaholo, nakai fai fakafonua uka po ke tau komopiuta! Kua fua mai ke iloilo nei ha ko e fakagahuahuaaga he tupu mai noa? Nakai pihia! Kua mua atu ni e tama hega nei he iloilo, kua tufuga pauaki ni pihia mai he hana a Tufuga, ko e Atua ko Iehova.
[Fakatino he lau 20]
Fakaheke he tau tufugatia kehekehe e “Patuiki tukulagi tukumuitea” hana lilifu
[Fakatino he lau 25]
Ha kua fakamanatu ai e Mose mo Isaraela oti e kautu a Iehova ke he Tahi Kula, to lahi e olioli ka mole a Amaketo