Kia Nikiti ki Luga e Tau Lima Nakai Hala ke he Liogi

“Kua manako au kia liogi e tau tane ke he tau mena oti, kua nikiti ki luga e tau lima kua nakai hala, kia nakai ita foki ti nakai mahalohalo noa.”​—1 TIMOTEO 2:8.

1, 2. (a) Fakagahuahua fefe e 1 Timoteo 2:8 ke he liogi hagaao ke he tau tagata ha Iehova? (e) Ko e heigoa ka onoono a tautolu ki ai he mogonei?

NE MANAKO a Iehova ke fakamoli e tau tagata hana ki a ia mo e he taha ke he taha. Ne lafi he aposetolo ko Paulo e mahani fakamoli mo e liogi he magaaho ne tohia e ia: “Kua manako au kia liogi e tau tane ke he tau mena oti, kua nikiti ki luga e tau lima kua nakai hala, kia nakai ita foki ti nakai mahalohalo noa.” (1 Timoteo 2:8) Kitia maali ai, kua hagaao atu a Paulo ke he liogi i mua he tau tagata “ke he tau mena oti” ne fakapotopoto ai e tau Kerisiano. Ka ko hai ka hukui e tau tagata he Atua ke he liogi he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga? Ko e tau tagata tane hokoia kua tututonu mo e lilifu mo e fakaeneene ke omaoma ke he tau matagahua faka-Tohiaga Tapu oti ke he Atua. (Fakamatalaaga 12:13, 14) Kua lata ai a lautolu ke mea e tau tuaga fakaagaga mo e tau mahani mo e kitia maali e fakamoli ki a Iehova ko e Atua.

² Kua lata lahi e tau motua he fakapotopotoaga ke ‘nikiti ki luga e tau lima ke he liogi.’ Kua fakakite he tau liogi hokulo ha lautolu he puhala ia Iesu Keriso e mahani fakamoli ke he Atua mo e lagomatai a lautolu ke kalo mai he tau mahalohalo noa he ita. Ka kua lata moli he ha tagata tane ne kotofa ke hukui e fakapotopotoaga Kerisiano ke he liogi ke tokanoa mai he ita, he fai fi, mo e nakai fakamoli ki a Iehova mo e hana fakatokatokaaga. (Iakopo 1:19, 20) Ko e heigoa e falu takitakiaga faka-Tohi Tapu ne ha ha i ai ma lautolu ne kotofa ke hukui e falu ke he liogi? Ti ko e heigoa falu matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ne kua lata ke fakagahuahua e tautolu ke he tau moui fakatagata ha tautolu mo e tau liogi fakamagafaoa?

Kia Fai Magaaho ke Manamanatu Fakamua to Liogi

3, 4. (a) Ko e ha ne aoga ai ke fai magaaho ke manamanatu fakamua to liogi i mua he falu? (e) Ko e heigoa ne fakakite he tau Tohiaga Tapu hagaao ke he loa he tau liogi?

³ Ka ole mai ki a tautolu ke liogi i mua he falu, liga ni to fai magaaho a tautolu ke manamanatu fakamua ke he ha tautolu a liogi. He taute e mena nei ka lagomatai a tautolu ke moua e tau manatu aoga kua lata mo e tiaki e liogi loa mo e lahi e tala. Pete ia, kua nakai fakakaupa e tau liogi fakatagata po ke loa he liogi. Ne liogi a Iesu he po katoa ato fifili hana tau aposetolo ne 12. Ka kua fakaku e liogi hana he magaaho ne fakatu e ia e Fakamanatu he hana matulei ma e areto mo e uaina. (Mareko 14:22-24; Luka 6:12-16) Mo e iloa e tautolu kua talia katoatoa foki e tau liogi kuku ha Iesu ke he Atua.

⁴ Kua kotofa tuai a tautolu ke liogi ma e magafaoa he mogo kai. Ko e liogi pihia kua fakaku​—ka e kua lata ke putoia ki ai foki e tau kupu fakaaue ke he tau mena kai. Ka liogi a tautolu ki mua he tau tagata he mogo fakamua mo e ka oti ai e feleveiaaga he fakapotopotoaga, kua nakai lata ia tautolu ke fakaloa e liogi he talahau e tau manatu loga. Ne fakatikai e Iesu e tau tohikupu ne ‘fakaloloa e tau liogi ke eke mo ufiufi.’ (Luka 20:46, 47) Kua nakai makai e tagata mahani Atua ke taute e mena pihia. Ka kua lata tonu ai he falu mogo ke fakaloa atu e liogi i mua he falu. Ke tuga anei, ko e motua ne kotofa ke liogi e liogi fakamui he toloaga kua lata ke fai magaaho ke manamanatu fakamua ki ai mo e manako ke talahau falu manatu. Pete ia, kua nakai lata e liogi ia ke loa lahi foki.

Fakatata Atu ke he Atua mo e Lilifu

5. (a) Ko e heigoa ka mauloto e tautolu he magaaho ka liogi i mua he falu? (e) Ko e ha ne liogi ai ke he puhala lilifu mo e fakalilifu?

⁵ Ka liogi i mua he falu lata ia tautolu ke manatu nakai ko e tau tagata ne tutala a tautolu ki ai. Ka ko e tau mena momoui agahala a tautolu ne olelalo ke he Iki Pule Katoatoa ko Iehova. (Salamo 8:3-5, 9; 73:28) Kua lata ai ia tautolu ke fakakite e matakutaku lilifu neke fakaita a ia ha ko e mena ne talahau mo e puhala ne talahau ai e tautolu. (Tau Fakatai 1:7) Ne lologo he salamo ko Tavita: “Ka ko au nai, ko e lahi he fakaalofa hāu, ke fina atu ai au ke he hāu, a fale; to hufeilo au ke he faituga tapu hāu mo e matakutaku kia koe.” (Salamo 5:7) Ka manatu pihia a tautolu, ko e puhala fe mogoia ka liogi a tautolu he magaaho ka ole mai ke liogi i mua he falu he feleveiaaga he Tau Fakamoli a Iehova? Ka vagahau a tautolu ke he tagata patuiki, to age e tautolu e lilifu he fakalilifu ai. Ti nakai kia mua atu e lilifu mo e fakalilifu he tau liogi ha tautolu ha kua liogi a tautolu ki a Iehova, ko e ‘Patuiki Tukulagi’? (Fakakiteaga 15:3) Ti ka liogi a tautolu kua lata ke kalo mai he talahau, “Monuina e pogipogi, ma Iehova,” “Fakaalofa atu a mautolu ki a koe,” po ke, “Kia monuina e aho.” Ne fakakite he tau Tohiaga Tapu kua nakai tala pihia e Tama fuataha he Atua, ko Iesu Keriso, ke he hana Matua he lagi.

6. Ko e heigoa ka mauloto e tautolu ka ‘fakatata atu a tautolu ke he nofoaiki he fakaalofa noa’?

⁶ Ne pehe a Paulo: “Kia fakatata atu ai a tautolu mo e fakamalolo ke he nofoaiki he fakaalofa noa.” (Heperu 4:16) Kua maeke ia tautolu ke fakatata atu ki a Iehova mo e “fakamalolo” ha ko e ha tautolu a tua ke he poa lukutoto a Iesu Keriso, pete ni ko e ha tautolu a tuaga agahala. (Gahua 10:42, 43; 20:20, 21) Ti, kua nakai pehe e “fakamalolo” pihia kua tutala noa a tautolu mo e Atua; nakai lata foki ke talahau e tau mena nakai lilifu ki a ia. Ti kaeke ke fakafiafia he ha tautolu a tau liogi i mua he falu a Iehova, kua lata ni ke foaki mo e fakalilifu mo e lilifu kua mitaki, mo e nakai lata ke fakaaoga ai mo tau fakailoaaga mo e ke akonaki taha tagata po ke fakapotopotoaga.

Liogi mo e Agaga Fakatokolalo

7. Fakakite fefe e Solomona e mahani fakatokolalo he magaaho ne liogi he fakauluaga he faituga a Iehova?

⁷ Pete he liogi a tautolu i mua he falu po ke fakatagata, ko e matapatu fakaakoaga ne mua he Tohi Tapu ke mauloto ko e lata ia tautolu ke fakakite e aga fakatokolalo ke he tau liogi ha tautolu. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 7:13, 14) Ne fakakite he Patuiki ko Solomona e mahani fakatokolalo ke he liogi hana i mua he falu, he fakauluaga he faituga a Iehova i Ierusalema. Kua oti laia he ta e Solomona e taha fale mua ue atu he lalolagi. Ka e liogi ni a ia: “Ko e moli kia, to haele kia e Atua ke he lalolagi? Kitiala, ko e lagi, mo e lagi he tau lagi, kua nakai lata ia kia koe he apiapi, ti au atu he nakai lata e fale nai kua ta e au!”​—1 Tau Patuiki 8:27.

8. Ko e heigoa falu puhala ne kitia ai e mahani fakatokolalo ke he liogi i mua he falu?

⁸ Ke tuga a Solomona, kua lata ia tautolu ke mahani fakatokolalo ka hukui falu ke he liogi i mua he tau tagata. Ha kua lata ia tautolu ke kalo mai he fakaleo fakafiakehe, ka kia fakakite e mahani fakatokolalo he ha tautolu a puhala vagahau. Kua nakai talahau fiakitia noa e tau liogi fakatokolalo. Ti futiaki e lautolu e onoonoaga nakai ke he tagata liogi, ka ki a Ia ne liogi ki ai. (Mataio 6:5) Kua kitia foki e mahani fakatokolalo ke he tau mena ne talahau e tautolu ke he liogi. Kaeke ke liogi fakatokolalo a tautolu, to nakai leo a tautolu tuga kua manako ni a tautolu ke taute he Atua e tau mena ne loto na tautolu. Ka e to ole ni a tautolu ki a Iehova ke taute taha mena ne lautatai mo e hana finagalo tapu. Ne fakakite he salamo e fifitakiaga he aga kua lata he magaaho ne ole a ia: “Iehova na e, kua ole lalo atu au ke fakamoui au; kua ole atu au, Iehova na e, ke fakamonuina mai.”​—Salamo 118:25; Luka 18:9-14.

Liogi Mai he Loto

9. Ko e heigoa e fakatonuaga mitaki ha Iesu ne moua ia Mataio 6:7, mo e fakagahuahua fefe?

⁹ Kaeke ke fakafiafia he ha tautolu a tau liogi auloa po ke tokotaha a Iehova, kua lata ni ke mai he loto. Ti, to nakai fatiaki noa e tautolu e liogi mo e mahala ke manamanatu ke he mena ne talahau e tautolu. He hana a Lauga he Mouga, ne fakatonu e Iesu: “Ka liogi a mutolu, aua neke pola mau ha mutolu a tau kupu, tuga e tau motu kehe; ha ko e mena [hehe mo e] piko na lautolu, ko e tau kupu loga ha lautolu ke talia mai ai a lautolu.” Taha kakano foki, ne ui a Iesu: “Aua lako e tau kupu; aua talahau e tau ole gati.”​—Mataio 6:7; matahui tala NW.

10. Ko e ha ne mitaki ke liu liogi foki hagaao ke he mena kua fita e talahau?

¹⁰ Ka kua lata ia tautolu he falu mogo ke liu liogi ke he falu a mena. Kua nakai hepe e mena ia, kakano ne talahau e Iesu: “Kia ole atu a mutolu, ti foaki mai ai kia mutolu; kia kumikumi a mutolu, ti moua ai e mutolu; kia tukituki atu a mutolu, ti vevete mai ai kia mutolu.” (Mataio 7:7) Liga kua manako ke fai Fale he Kautu fou kakano kua fakatupu olaola e Iehova e gahua fakamatala he matakavi ia ni. (Isaia 60:22) Ti kua mitaki ai ke fakatumau ke totoku e manako nei ka liogi fakatagata ai po ke liogi i mua he falu ke he tau feleveiaaga he tau tagata ha Iehova. Kaeke ke taute pihia, kua nakai pehe a ia kua ‘talahau e tautolu e tau ole gati.’

Kia Manatu e Loto Fakaaue mo e Fakaheke

11. Hagaao fefe e Filipi 4:6, 7 ke he liogi fakatagata mo e i mua he falu?

¹¹ Tokologa e tau tagata ne liogi ni ke moua falu mena, ka kua lata he fakaalofa ha tautolu ki a Iehova ko e Atua ke omoomoi a tautolu ke fakaaue mo e fakaheke a ia ke he liogi fakatagata po ke i mua he falu. “Aua neke fakaatukehe a mutolu ke he taha mena taha,” he tohia e Paulo, “ka kia fakailoa atu ke he Atua e tau manako ha mutolu ke he tau mena oti kana ke he liogi, mo e ole, katoa mo e fakaaue. Ko e monuina foki mai he Atua kua mua ue atu ke he tau mena oti kua manamanatu ki ai, to leveki ai e tau loto ha mutolu, katoa mo e tau manatu ha mutolu kia Keriso Iesu.” (Filipi 4:6, 7) E, ke lafi atu ke he tau olelalo, kua lata ia tautolu ke fakakite e fakahekeaga ki a Iehova ma e tau fakamonuina fakaagaga mo e fakatino. (Tau Fakatai 10:22) Ne lologo he salamo: “Kia eke la e fakahekeaga mo poa ke he Atua; kia ta atu kia ia ne Mua ue atu e tau mena ne omonuo ai e koe.” (Salamo 50:14) Ti putoia e tau kupu aamotia nei ke he liogi fulufuluola a Tavita: “To fakaheke atu au ke he higoa he Atua ke he lologo; to nava atu foki au kia ia ke he fakaaue.” (Salamo 69:30) Nakai kia lata ia tautolu ke pihia foki ke he tau liogi fakatagata mo e i mua he falu?

12. Kua fakamoli fefe e Salamo 100:4, 5 he vaha nei, ti ko e heigoa ne fakaaue mo e fakaheke ai a tautolu ke he Atua?

¹² Hagaao atu ke he Atua, ne lologo e salamo: “Ati huhu atu a mutolu ke he hana tau gutuhala mo e fakahekeaga, kia huhu atu ke he hana tau lotopa mo e lologo; kia fakaheke atu a mutolu kia ia, kia fakamonu ke he hana higoa. Ha kua mitaki a Iehova; tukulagi hana fakaalofa; ke hoko atu foki hana fakamoli ke he taha hau mo e taha hau.” (Salamo 100:4, 5) He vaha nei, kua huhu atu e tau tagata he tau motu oti ke he gutuhala he faituga a Iehova, mo e lata ia tautolu ke fakaheke mo e fakaaue ki a ia. Fakakite nakai e koe e loto fakaaue ke he Atua ma e Fale he Kautu ha mutolu mo e fakatata hau a loto fakaaue he fakapotopoto tumau atu ki ai mo lautolu ne fakaalofa ki a ia? Ka ha ha i ai, kua lologo fakalahi nakai a koe he fakaheke mo e fakaaue atu ke he ha tautolu a Matua he lagi?

Kia Nakai Ma ke Liogi

13. Fakakite he fakafifitaki faka-Tohiaga Tapu fe kua lata ia tautolu ke liogi ki a Iehova pete ni ka maimaina a tautolu ha ko e hala?

¹³ Pete ni kaeke ke maimaina a tautolu ha ko e hala, kua lata ia tautolu ke haga atu ke he Atua he liogi fakamoli. He magaaho ne hala e tau Iutaia he mau e tau hoana motu kehe, ne fakatokotui a Esera, fakalala e tau alolima nakai hala hana ke he Atua, mo e liogi fakatokolalo: “Haku Atua na e, kua ma au, mo e ma au ke haga hake ai kia koe haku Atua na e; ha kua loga ha mautolu a tau mahani kelea kua hoko ki luga he tau ulu ha mautolu, mo e tutupu lahi ha mautolu a tau hala kua hoko ni ke he lagi. Tali he vaha he tau matua ha mautolu ha ha ia mautolu e tau hala loga kua hoko ni ke he aho nai . . . Kua oti he hohoko mai e tau mena oti ia kia mautolu ha ko e ha mautolu a tau mahani kelea, mo e ha mautolu a tau hala loga, ha ko koe ha mautolu a Atua na e, kua nakai fakahala a mautolu ke lata mo e tau mahani kelea ha mautolu, mo e fakahao pehenai a mautolu. Kaeke ke holi foki e mautolu hau a tau poaki, mo e fakafetauaki a mautolu mo e tau tagata kua eke e tau mena vihiatia na, nakai kia ita mai ai a koe kia mautolu ato fakaoti ai a mautolu, kia nakai toe ai taha, po ke fakahao ai ha tagata? Iehova na e, ko e Atua a Iseraela, kua tututonu a koe; ha kua toe ai a mautolu, kua fakahao a mautolu, tuga he eke ai ke he aho nai; kitiala, ha ha i ai ki mua hau a mautolu mo e ha mautolu a tau hala; ha ko e mena na kua nakai maeke a mautolu ke tutu ai ki mua hau.”​—Esera 9:1-15; Teutaronome 7:3, 4.

14. Tuga ne fakatata he vaha a Esera, ko e heigoa kua lata ke moua e fakamagaloaga he Atua?

¹⁴ Ke moua e fakamagalo he Atua, kua lata ke talahau ki a ia e kupu moli fakalataha mo e loto hukia mo e “tau fua ke lata mo e tokihala.” (Luka 3:8; Iopu 42:1-6; Isaia 66:2) He vaha a Esera, ko e aga fakatokihala kua o ua ai mo e laliaga ke fakahako e hehe he fekau e tau hoana motu kehe ke o. (Esera 10:44; fakatatai 2 Korinito 7:8-13.) Kaeke kua kumi e tautolu e fakamagaloaga he Atua ma e hehe kelea muitui, kia talahau e tautolu e kupu moli ke he liogi fakatokolalo mo e fakatata e tau fua ne lata mo e tokihala. Ko e agaga tokihala mo e manako ke fakahako e hehe ka omoi foki a tautolu ke kumi e lagomatai fakaagaga he tau motua Kerisiano.​—Iakopo 5:13-15.

Kia Moua e Mafanatia Mai he Liogi

15. Fakakite fefe he mena ne tupu ki a Hana kua lata ia tautolu ke moua e mafanatia ke he liogi?

¹⁵ Ka hukia e tau loto ha tautolu ha ko e ha kakano ni, to moua e tautolu e mafanatia ke he liogi. (Salamo 51:17; Tau Fakatai 15:13) Kua taute pihia e Hana ne mahani fakamoli. Ne nofo a ia he magahala ne holofa ai e tau magafaoa tokologa i Isaraela, ka e nakai fanau tama a ia. Ko e tane hana, ko Elekana, ne fai fanau tane mo e fifine he taha hoana hana, ko Penina, ne fakafiu a Hana he tufua a ia. Ne liogi fakamakamaka a Hana mo e omonuo kaeke kua fakamonuina a ia aki e tama tane, ‘to foaki ai e ia kia Iehova ke he tau aho oti he hana moui.’ Kua mafanatia ai ha ko e hana liogi mo e he tau kupu he Ekepoa ne Mua ko Eli, “ti nakai tuai mata momoko” a Hana. Ne fanau e ia e tama tane ne fakahigoa e ia ko Samuela. Fakamui, ne age e ia e tama ke fekafekau ke he faituga a Iehova. (1 Samuela 1:9-28) Kua loto fakaaue lahi ma e mahani totonu he Atua ki a ia, ne foaki e ia e liogi he fakaaueaga​—ko e liogi ne fakaheke a Iehova ko ia ne nakai fakatatai ke he taha. (1 Samuela 2:1-10) Ke tuga a Hana, moua e tautolu e mafanatia mai he liogi, mauokafua na tali he Atua e tau ole oti ne lautatai mo e finagalo hana. Ti kaeke ke liligi ha tautolu a tau loto ki a ia, kia “nakai tuai mata momoko” a tautolu, ha kua uta kehe e ia tau mena fakaatukehe ai a tautolu po kua fakamalolo e ia a tautolu ke fakauka ki ai.​—Salamo 55:22.

16. Tuga ne fakataitai mai he mena ne tupu ki a Iakopo, ko e ha kua lata ia tautolu ke liogi he magaaho ka matakutaku po ke fakaatukehe ai?

¹⁶ Ti kaeke e tau tutuaga ke matakutaku, mamahi e loto, po ke tupetupe, kia nakai tiaki e tautolu ke haga atu ke he Atua ma e mafanatia ke he liogi. (Salamo 55:1-4) Ne matakutaku a Iakopo he magaaho ka feleveia a ia mo e hana matakainaga ko Esau. Pete ni ia, ne liogi a Esau: “Ko e Atua na e, ko e Atua he haku a matua tane ko Aperahamo, ko e Atua foki he haku matua tane ko Isaako, ko Iehova, ne pehe mai kia au, Kia liu a koe ke he hau a motu, mo e hau a faoa, to eke fakamitaki e au a koe. Kua nakai aoga au mo e tau mena fakaalofa oti, mo e tau kupu moli oti kua fakahoko mai e koe ke he hau a fekafekau; ha kua hau au he fahi atu a Ioritana na, mo e haku a tokotoko noa ni; ka ko ainei kua hau au mo e na vahega ua. Kua ole atu au kia laveaki e koe au mai he lima he haku a matakainaga, ko e lima ni a Esau; ha kua matakutaku au kia ia, neke hau a ia mo e keli au, katoa mo e matua fifine mo e fanau. Ne pehe mai foki a koe kia au, To eke fakamitaki atu ni e au a koe, to fakatokologa foki e au hau a fanau, ke tuga e oneone he tahi, kua nakai maeke ke totou he loga.” (Kenese 32:9-12) Ne nakai keli e Esau a Iakopo mo e hana a tau fekafekau. Ti kua “eke fakamitaki atu” a Iehova ki a Iakopo he magaaho ia.

17. He fakatatai mo e Salamo 119:52, to ta mai fefe he liogi ki a tautolu e mafanatia ka vevela e kamatamata ha tautolu?

¹⁷ He olelalo ai a tautolu, liga ke fakamafana mai a tautolu he liu manatu e tau mena ne talahau he Kupu he Atua. I loto he salamo loa​—ne ha i ai e liogi fulufuluola ne taute mo lologo​—liga he Iki ko Hesekia ne lologo: “Iehova na e, kua manatu au ke he hau a tau fakafiliaga tali mai i tuai, ti mafanatia ai au.” (Salamo 119:52) He liogi fakatokolalo he magaaho ka vevela e kamatamata ha tautolu, liga manatu e tautolu e matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu po ke matafakatufono ka lagomatai a tautolu ke tutuli e puhala ne fua mai e fakamoliaga kua fakafiafia e tautolu e Matua ha tautolu he lagi.

Ko Lautolu Fakamoli kua Fakamakamaka ke he Liogi

18. Ko e ha ne pehe ai ‘ke liogi e tau tagata tapu oti ke he Atua’?

¹⁸ Ko e tau tagata fakamoli oti ke he Atua ko Iehova to “fakamakamaka ke he liogi.” (Roma 12:12) He Salamo ke 32 aki, liga fati he mole e hala a Tavita mo Patesepa, ne talahau e ia hana fakaatukehe he mahala ke kumi fakamagaloaga mo e ke he totoka ne moua e ia he tokihala mo e talahau e kupu moli ke he Atua. Ti lologo ai a Tavita: “Ko e mena foki ia [ha kua fakaata e fakamagalo a Iehova ki a lautolu kua fakatokihala moli] ke liogi ai kia koe e tau tagata tapu oti, ke he vaha ke moua ai a koe.”​—Salamo 32:6.

19. Ko e ha kua lata ia tautolu ke nikiti ki luga e tau lima nakai hala ke he liogi?

¹⁹ Ka ofania e tautolu ha tautolu a fakafetuiaga mo Iehova ko e Atua, to liogi a tautolu ma e hana fakaalofa hofihofi ne fakave ke he poa lukutoto a Iesu. Lata ia tautolu ke fakatata atu ke he nofoaiki he fakaalofa noa mo e fakamalolo ke moua e fakaalofa hofihofi mo e lagomatai he magaaho. (Heperu 4:16) Kua loga ha e tau kakano ke liogi ki ai! Ati lata ai a tautolu ke “liogi nakai noa”​—aki e tau kupu loto fakaheke mo e loto fakaaue lahi ke he Atua. (1 Tesalonia 5:17) He aho mo e po, ki a o mai a tautolu ke nikiti ki luga e tau lima nakai hala ke he liogi.

To Tali Fefe e Koe?

◻ Ko e heigoa e aoga ke fai magaaho ke manamanatu fakamua ato liogi i mua he falu?

◻ Ko e ha ne kua lata ia tautolu ke liogi he puhala fakalilifu mo e lilifu?

◻ Ko e heigoa e agaga kua lata ia tautolu ke fakatata ka liogi ai?

◻ Ka liogi, ko e ha kua lata ia tautolu ke manatu ke fakaaue mo e fakaheke?

◻ Fakakite fefe he Tohi Tapu kua maeke ia tautolu ke moua e mafanatia mai he liogi?

[Fakatino he lau 15]

Ne fakakite he Patuiki ko Solomona e mahani fakatokolalo he hana a liogi he fakauluaga he faituga ha Iehova

[Tau Fakatino he lau 16]

Ke tuga a Hana, maeke ia koe ke moua e mafanatia mai he liogi