Maeke Fefe ia Iesu ke Hiki e Moui Hau?

KO E Faiaoga ne Mua a Iesu Keriso ne moui hake i Palesitaina teitei ke 2,000 tau i tuai. Tote lahi e mena ne iloa ke he hana a vaha tama. Ne fakakite fakamoli ai, he teitei 30 e tau hana he moui, ne kamata e ia hana fekafekauaga ke ‘talahau e kupu moli.’ (Ioane 18:37; Luka 3:21-23) Ko e tau tutaki tokofa ne tohi e tau fakamauaga ke he moui hana he hagaaki ke he tolu mo e hafa e tau fakamui.

He fekafekauaga hana, ne age e Iesu Keriso ke he tau tutaki hana e poakiaga ne ko e tului ke he tau mamahi loga he lalolagi. Ko e heigoa a ia? Ne pehe a Iesu: “Ko e poaki fou ke tuku atu e au kia mutolu, kia feofanaki a mutolu; tuga he fakaalofa atu au kia mutolu, kia feofanaki foki a mutolu.” (Ioane 13:34) E, ko e tuluiaga ke he loga he tau mena vihi he tagata ko e fakaalofa. He taha magaaho, ne huhu atu ki a Iesu ko e poakiaga fe kua mua ue atu, ne tali e ia: “Kia fakaalofa a koe ke he Iki hau a Atua mo e hau a loto katoa, mo e hau a agaga katoa, mo e hau a manatu katoa. Ko e poaki fakamua hanā mo e lahi. Kua pihia foki mo ia ne ua aki, Kia fakalofa atu a koe kia ia ne katofia a mua, kia tuga foki na koe kia koe.”​—Mataio 22:37-40.

Ne fakakite mai e Iesu ki a tautolu ke he tau kupu mo e tau gahua e puhala ke fakaalofa ke he Atua mo e tau katofia. Kia kitekite la tautolu ke he falu fakafifitakiaga mo e kitia ko e heigoa ha tautolu ka ako mai ia ia.

Hana Tau Fakaakoga

Taha he tau lauga mua atu e talahaua he fakamauaga tala tuai, ne tala age a Iesu Keriso ke he tau tutaki hana: “Nakai maeke ia taha ke fekafekau ke he na iki tokoua, ha ko e mena fakavihia e ia taha, ka e fakaalofa ke he taha; ka nakai pihia, ti pipiki atu a ia ke he taha, ka e fakateaga ke he taha. Nakai maeke ia mutolu ke fekafekau ke he Atua mo Mamone.” (Mataio 6:24) Aoga agaia nakai he vaha nei e fakaakoaga a Iesu ke tuku fakamua e Atua he tau momoui ha tautolu, ne kua tokologa e tau tagata kua talitonu ko e tupe ke fakamafola aki e tau mena vihi oti? Moli, lata ia tautolu ke moua e tupe mo lagomatai. (Fakamatalaaga 7:12) Ka e, ka fakaata e tautolu a “Mamone” ke eke mo na iki ha tautolu, to takitaki he “loto lahi ke he tau tupe” a tautolu, ti pule ai ke he moui katoa ha tautolu. (1 Timoteo 6:9, 10) Tokologa kua koto he hele nei ne fakahiku ke galo e magafaoa ha lautolu, malolo tino ha lautolu, ti pihia foki mo e tau momoui ha lautolu.

He taha fahi, he ono atu ke he Atua ko e Iki ha tautolu kua foaki mai e kakano he moui. Ha ko e Tufuga, ko ia e Punaaga he moui, ti, ko ia hokoia kua lata mo e tapuakiaga ha tautolu. (Salamo 36:9; Fakakiteaga 4:11) Ko lautolu kua ako hagaao ke he tau fua hana mo e fakaalofa ki a ia kua omoi ke omaoma ke he hana tau poakiaga. (Fakamatalaaga 12:13; 1 Ioane 5:3) He taute pihia, kua aoga foki ki a tautolu.​—Isaia 48:17.

He Lauga he Mouga, ne fakaako foki e Iesu hana tau tutaki e puhala ke fakakite e fakaalofa ma e tau katofia. Ne pehe a ia: “Ko e tau mena oti kua loto a mutolu ki ai, ke eke he tau tagata kia mutolu; ati eke ā e mutolu e tau mena ia kia lautolu.” (Mataio 7:12) Ko e tau kupu “tau tagata” ne fakaaoga e Iesu hinei kua lauia foki e tau fi he tagata. He lauga taha ia, ne pehe a ia: ‘Kia fakaalofa atu a mutolu kia lautolu kua fai fi kia mutolu, kia liogi foki a mutolu ma lautolu ne favale mai kia mutolu.’ (Mataio 5:43, 44) Nakai kia fakamafola he fakaalofa pihia e loga he tau mena vihi kua fehagai mo tautolu he vaha nei? Pihia e manatu he takitaki Hinitu ko Mohandas Gandhi. Ne fatiaki e ia he talahau: “Ko e magaaho ka fakalataha a [tautolu] ke he tau fakaakoaga ha Keriso ke he lauga nei ke he mouga, to maeke e tau mena vihi he taute e tautolu . . . he lalolagi katoa.” Ka fakagahua e tau fakaakoaga a Iesu ke he fakaalofa, kua maeke ke fakamafola e loga he tau mamahi he tagata.

Hana Tau Gahua

Nakai ni fakaako e Iesu e tau kupu moli mitaki lahi hagaao ke he puhala ke fakakite e fakaalofa ka e fakagahua foki e ia e mena ne fakaako e ia. Ma e fakatai, ne tuku mua e ia e fiafia he falu i mua he hana. Taha aho ne lavelave lahi a Iesu mo e tau tutaki hana he lagomatai e tau tagata ti nakai fai magaaho ke taumafa ai. Ne kitia e Iesu e lata ma e tau tutaki hana ke moua taha okioki tote, ti uta e ia a lautolu ke he matakavi ogoogonoa. Ka ko e magaaho ne hohoko a lautolu ki ai, ne moua e lautolu e moto tagata hane fakatali ia lautolu. Fefe e tali atu hau ka kitia e moto tagata kua amanaki ki a koe ke gahua ka e logona e koe kua lata ke okioki fakatote? Ko Iesu “ne hohofi hana fakaalofa kia lautolu” ti “kamata a ia ke fakaako a lautolu ke he tau mena loga.” (Mareko 6:34) Ko e manamanatu nei ma e falu kua omoi tumau a Iesu ke lagomatai a lautolu.

Lahi atu foki e mena ne taute e Iesu ma e tau tagata he fakaako hokoia a lautolu. Ne fakalahi atu foki e ia e lagomatai aoga. Ma e fakatai, he taha magaaho ne fagai e ia e tau tagata ne molea e 5,000 ne kua fanogonogo ki a ia ke teitei oti e aho. Nakai leva he mole e mena ia, ne fagai e ia foki taha moto tagata tokologa​—ne molea e toko 4,000 he magaaho nei​—hane fanogonogo ki a ia ke tolu e aho mo e nakai fai mena ke kai. He magaaho fakamua, ne foaki e ia lima e areto mo e ua e ika ikiiki, ti mogo fakamui, fitu e areto mo e tau ika gahoa. (Mataio 14:14-22; 15:32-38) Tau mana? E, ko ia ko e tagata gahua mana.

Ne fakamaulu foki e Iesu a lautolu ne matematekelea. Ne fakamalolo e ia e tau mata pouli, tau kulikuli, tau lepela, mo e tau teliga tuli. Ti fakaliu tu mai foki e ia a lautolu ne mamate! (Luka 7:22; Ioane 11:30-45) Ne ole e lepela he taha magaaho ki a ia: “Kaeke kua finagalo a koe ki ai, kua maeke ni ia koe ke fakamea au.” Fefe e tali a Iesu? “Kua hohofi noa e fakaalofa a Iesu kia ia, kua fakaolo atu hana a lima, kua piki atu kia ia, mo e tala age ki ai, Mena loto au ki ai, kia mea a koe.” (Mareko 1:40, 41) Puhala he tau mana pihia, ne fakatata e Iesu hana fakaalofa ki a lautolu ne matematekelea.

Uka lahi kia ia koe ke talitonu ke he tau mana a Iesu? Pihia falu. Manatu, ne taute e Iesu e tau mana hana ki mua he tau tagata. Ti lali foki e tau tagata totoko ke kumi hehe ki a ia ke he tau magaaho oti, ne nakai fakatikai ko ia ko e tagata taute mana. (Ioane 9:1-34) Fai kakano atu foki e tau mana hana. Ne lagomatai ai e tau tagata ke kitia a ia na fakafano mai he Atua a Ia.​—Ioane 6:14.

He taute e tau mana ne nakai kumi a Iesu ke he nava ma hana ni. Ka e, ne fakatokoluga e ia e Atua, ko e Punaaga he malolo hana. I Kapanaumi ne fakalataha atu a ia ke he kaina ne puke he tau tagata. Ne manako e tagata pareluti ke fakamalolo ka e nakai maeke ke hoko atu ki loto he fale. Ti tuku hifo he tau kapitiga hana a ia he mohega hala alofale. He kitia ai e tua ha lautolu, ne fakamalolo e Iesu e tagata pareluti. Ko e fua, ati “fakaheke atu ke he Atua” e tau tagata mo e pehe: “Ko e kitia la nai e tautolu ha mena pihia.” (Mareko 2:1-4, 11, 12) Ne ta mai he tau mana a Iesu e fakahekeaga ki a Iehova, hana Atua, mo e lagomatai a lautolu kua manako ki ai.

Ko e fakamalolo fakamana he tau tagata gagao, ne nakai ko e matapatu manatu he fekafekauaga a Iesu. Ko e taha ne tohi e fakamauaga he moui a Iesu ne fakamaama: “Kua tohi e tau mena nai, kia talia ai e mutolu, ko Iesu, ko e Keriso ni haia, ko e Tama he Atua; kia moua ai foki e moui he hana higoa e mutolu kua talia ai.” (Ioane 20:31) E, ne hau a Iesu ke he lalolagi ke liga maeke he tau tagata talitonu ke moua e moui.

Hana Poa

‘Hifo mai a Iesu ke he lalolagi?’ he huhu e koe. ‘Hau a ia i fe?’ Ne pehe a Iesu: “Ko e mena nakai hifo mai au he lagi ke eke ni hoku loto, ka ko e finagalo hana ne fakafano mai au.” (Ioane 6:38) Na moui fakamua a ia ko e Tama fuataha ni he Atua. Ti ko e heigoa mogoia e finagalo Hana ne fakafano mai a ia ke he lalolagi? “Nukua pihia e fakaalofa mai he Atua ke he lalolagi, kua ta mai ai hana Tama fuataha,” he talahau e Ioane, taha tagata tohia he Evagelia, “kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.” (Ioane 3:16) Maeke fefe e mena nei?

Kua fakakite mai he Tohi Tapu kua nakai maeke he tagata ke kalo hola mai he mate. Ne moua he hoa fakamua mai he Atua e moui mo e fakamonuinaaga he moui tukulagi. Pete ia, ne fifili a laua ke totoko ke he Taute ha laua. (Kenese 3:1-19) Ti ko e fua he gahua nei, e agahala fakamua he tagata, ko e hologa a Atamu mo Eva ne moua e palepale mamahi he mate. (Roma 5:12) Ke maeke ke foaki ke he tagata e moui moli, kua lata ke utakehe e agahala mo e mate.

Nakai fai saienetisi kua maeke ke uta kehe e mate ha ko e faga talaga he matutakiaga. Ka e, ha ha he Tufuga he tagata e puhala ke ta mai e tau tagata omaoma ke he mitaki katoatoa ke maeke ia lautolu ke moui tukulagi. He Tohi Tapu ko e foakiaga nei ko e lukutoto. Ko e hoa fakamua ne fakafua e laua a laua mo e tau fanau ha laua he tupaaga ke he agahala mo e mate. Ne fakafetui e laua e moui ko e tau tagata omaoma mitaki katoatoa ke he Atua aki e moui tutokotaha mai he Atua, he taute ni ha laua a tau fifiliaga ke he mena kua hako mo e mena kua hepe. Ke liuaki mai e moui mitaki katoatoa he tagata, ko e totogi ne tatai ke he moui mitaki katoatoa he tagata ne fakagalo he tau mamatua fakamua ha tautolu. He moua e nakai mitaki katoatoa, ne nakai lata he tau tagata ke foaki e totogi ia.​—Salamo 49:7.

Ti hu mai a Iehova ko e Atua ke lagomatai. Ne hiki e ia e moui mitaki katoatoa he Tama fuataha hana ke he nofoaga tama he taopou, ne fanau a Iesu. He tau hogofulu tau kua mole, liga fakaheu e koe e manatu he fanau he taopou. Ka e, he vaha nei, ne ha ha he tau saienetisi e tau manu ne taha e pa maiaga mo e foaki e tau tupumaiaga mai he taha manu ke he taha. Ko hai, mogoia, ke huhu e lotomatala he Tufuga ke fakaholo atu e tauteaga noa he mahani fakatane mo e fifine kua talahau ke lata ma e fanafanauaga?

Mo e tupu mai he moui he tagata mitaki katoatoa, ko e totogi ke fakahao aki e tagata mai he agahala mo e mate kua maeke. Ka ko e tama mukemuke ne fanau mai ke he lalolagi ne moui hake a Iesu ko e “ekekafo” ne maeke ke fifili e “vailakau” ke fakamaulu aki e tau mamahi he tagata. Ne taute e ia e mena nei he nofo ke he moui mitaki katoatoa nakai fai agahala. Nakai ni kitia e Iesu e favale he tagata i lalo he agahala ka e moua foki e ia e tau kaupaaga fakatino ko e tagata. Ne taute he mena nei a ia ke mahomo atu foki ko e ekekafo fakaalofa hohofi. (Heperu 4:15) Ko e tau fakamaulu fakamana ne taute e ia he hana moui he lalolagi ne fakamoli kua ha ha ia ia e finagalo mo e malolo ke fakamaulu e tau tagata gagao.​—Mataio 4:23.

He mole e fekafekauga hana ke he tolu mo e hafa e tau he lalolagi nei, ne tamate he tau tagata totoko a Iesu a ia. Ne fakakite e ia ko e tagata mitaki katoatoa kua maeke ke omaoma ke he Tufuga pete ni e tau kamatamata lalahi. (1 Peteru 2:22) Ko e moui mitaki katoatoa hana ne poa kua eke mo totogi he lukutoto, ne maeke ke fakahao e tagata mai he agahala mo e mate. Ne pehe a Iesu Keriso: “Nakai mua ni e fakaalofa he taha ke he fakaalofa nai, kia tuku atu e taha hana moui ke hukui aki hana tau kapitiga.” (Ioane 15:13) He aho ke tolu aki he mole hana mate, ne liu tu mai a Iesu ke he moui agaga, ti ko e falu fahitapu he mole ne hake a ia ke he lagi ke foaki atu e totogi lukutoto ki a Iehova ko e Atua. (1 Korinito 15:3, 4; Heperu 9:11-14) He taute pihia, ne maeke ia Iesu ke fakagahua e aoga he poa lukutoto hana ki a lautolu kua mumui atu ki a ia.

To amanaki nakai a koe ke aoga he puhala nei he fakamaulu mai he tau gagao fakaagaga, logonaaga, mo e fakatino? Ke taute pihia kua lata ke tua ki a Iesu Keriso. He ha he hau ni a koe ke he Ekekafo? Taute e koe e mena ia he ako hagaao ki a Iesu Keriso mo e hana matagahua he fakahao e tau tagata tua fakamoli. To fiafia e Tau Fakamoli a Iehova ke lagomatai a koe.

[Fakatino he lau 5]

Lauia fefe a koe ha ko e mate a Iesu?