“Ko Hai Kia ia Mutolu kua Iloilo mo e Maama?”

“Ko hai kia ia mutolu kua iloilo mo e maama? kia fakakite mai e ia ke he tau mahani mitaki hana tau gahua mo e loto holoilalo ha i ai e iloilo.”—IAKO. 3:13.

1, 2. Ko e heigoa ka talahau hagaao ke he tokologa ne kitia ke iloilo?

KO HAI kua iloilo mooli he manatu e koe? Liga ko e tau matua haau, tagata taane motua lahi, po ke porofesa he aoga tokoluga? Ko e manatu haau ke he tagata iloilo kua liga fakaohooho he haau a feakiaga mo e tau tutūaga. Ka ko e tau fekafekau he Atua kua fiafia lahi ke he puhala manatu haana.

² Ko lautolu oti ne kitia he lalolagi ke iloilo kua nakai iloilo mooli ki mua he Atua. Ke fakatai ki ai, ne tala a Iopu ke he tau tagata ne manatu kua vagahau e lautolu e tau kupu iloilo, ka e pehē a ia: “Nakai moua e au ha tagata iloilo ia mutolu.” (Iopu 17:10) Ke he falu ne fakaheu e pulotu he Atua, ne tohia e aposetolo ko Paulo: “Kua talahau e lautolu kua iloilo a lautolu, ka kua goagoa a lautolu.” (Roma 1:22) Ti puhala he perofeta ko Isaia, ne talahau fakatonu e Iehova: “Oi te fakaalofa kia lautolu kua iloilo ke he manatu ha lautolu.”—Isaia 5:21.

3, 4. Ke moua he taha tagata e iloilo mooli, ko e heigoa kua latatonu?

³ Maaliali ai, kua lata ke mailoga e tautolu ko e heigoa ati iloilo ai e tagata ti fakahiku ke moua e fiafia he Atua. Ne foaki he Tau Fakatai 9:10 ki a tautolu e lotomatala nei: “Ko e matakutaku kia Iehova ko e kamataaga he iloilo haia; ke iloa foki a ia ne Tapu, ko e pulotu ni haia.” Kua lata he tagata iloilo ke moua e matakutaku mitaki ke he Atua mo e fakalilifu ma e tau tutūaga haana. Pete ia, kua nakai kuenaia ke talia teao e ha ha ai he Atua mo e tau puhala haana. Ne fakamalolō he tutaki ko Iakopo a tautolu ke manamanatu hagaao ke he mena nei. (Totou Iakopo 3:13.) Mailoga a talahauaga: “Kia fakakite mai e ia ke he tau mahani mitaki hana tau gahua.” Ko e iloilo mooli kua lata ke kitia ke he tau mena ne taute mo e talahau e koe he tau aho oti.

⁴ Ko e iloilo mooli kua putoia e fakagahua he fakafiliaga mitaki mo e iloilo mo e maama ke he puhala ke kautū ai. Ko e heigoa e tau gahua ka fakakite kua ha ha ia tautolu e iloilo ia? Ne tohi hifo e Iakopo falu mena ka kitia mooli ha ko e tau gahua ha lautolu ne iloilo.a Ko e heigoa ne talahau e ia ka lagomatai a tautolu ke moua e fakafetuiaga mitaki mo e tau matakainaga talitonu, pihia foki mo e tau tagata i fafo he fakapotopotoaga?

Fakakite he Tau Gahua a Ia ne Iloilo Mooli

5. Kua lata ke fēfē e mahani he tagata iloilo mooli ?

⁵ Kua aoga lahi ai ke liu fatiaki na matutaki e Iakopo e iloilo ke he mahani mitaki. Ha ko e matakutaku ki a Iehova ko e kamataaga haia he iloilo, ti ko e tagata iloilo kua eketaha ke fakalautatai e mahani haana ke he tau puhala mo e tau tutūaga he Atua. Kua nakai fanau mai a tautolu fakalataha mo e iloilo mahani Atua. Pete ia, kua maeke agaia a tautolu ke moua ai puhala he fakaako tumau e Tohi Tapu mo e manamanatu fakahokulo. To lagomatai he tau mena nei a tautolu ke taute e mena ne fakamafana he Efeso 5:1: “Kia fifitaki a mutolu ke he Atua.” Ka lahi e taute e tautolu e tau mahani ne tatai mo e aga fakaperesona a Iehova, to fakatātā lahi foki e tautolu e iloilo ke he tau gahua ha tautolu. Ko e tau puhala ha Iehova kua mua ue atu e lahi ke he tau puhala he tau tagata. (Isaia 55:8, 9) Ti he fifitaki e tautolu e tau puhala taute mena ha Iehova, to kitia e lautolu i fafo kua fai mena ne kehe ai a tautolu.

6. Ko e ha e loto holoilalo ko e fakamooliaga he mahani Atua, mo e ko e heigoa ne putoia ke he mahani nei?

⁶ Ne fakakite e Iakopo ko e taha puhala ke tatai mo Iehova ko e moua e “loto holoilalo ha i ai e iloilo.” Pete kua putoia e loto holoilalo ke he mahani molū, he magaaho taha ia kua lata he Kerisiano ke mahani mitaki lahi, ke lagomatai a ia ke gahuahua ke he puhala lagotatai. Pete he nakai fakakaupā e malolō, kua loto holoilalo e Atua, ti nakai matakutaku a tautolu ke o atu ki a ia. Ne fakaata fakamitaki he Tama he Atua e loto holoilalo he Matua haana ati pehē a ia: “Kia o mai a mutolu kia au, ko mutolu oti ne matematekelea mo e pehia he tau kavega; ko au foki ke okioki ai a mutolu. Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku, mo e fifitaki mai a mutolu kia au; ha ko au ni ko e [loto holoilalo mo e mahani totonu]; ti moua ai e mutolu e okiokiaga mo e tau [momoui] ha mutolu.”—Mata. 11:28, 29; Filipi 2:5-8.

7. Ko e ha kua lata ke onoono atu a tautolu ki a Mose ko e fakafifitakiaga mitaki he loto holoilalo?

⁷ Ne tala e Tohi Tapu hagaao ke he falu ne fakakite fakalahi e loto holoilalo, po ke totonu. Ko Mose e taha. Ne lahi mahaki e kotofaaga haana, pete ia ne talahau “kua totonu ue au a ia he tau tagata oti ha he fuga kelekele.” (Nume. 11:29; 12:3) Mo e manatu foki e malolō ne foaki e Iehova ki a Mose ke taute aki e finagalo Haana. Ne fiafia a Iehova ke fakaaoga e tau tagata loto holoilalo ke fakamooli e finagalo haana.

8. Maeke fēfē he tau tagata nakai mitaki katoatoa ke fakatātā e “loto holoilalo ha i ai e iloilo”?

⁸ Maali ai, kua maeke he tau tagata nakai mitaki katoatoa ke fakatātā e “loto holoilalo ha i ai e iloilo.” Ka e kua a tautolu? Maeke fēfē ia tautolu ke holo ki mua he fakakite e mahani nei? Ko e loto holoilalo, po ke mahani molū, ko e vala he fua he agaaga tapu a Iehova. (Kala. 5:22, 23) Kua lata ia tautolu ke liogi ma e agaaga haana ti lali fakamakamaka ke fakatātā e tau fua ia he agaaga, he mauokafua to lagomatai he Atua a tautolu ke holo ki mua he fakakite e loto holoilalo. Kua moua e tautolu e omoomoiaga malolō ke taute pihia he fakamafana he salamo: “To fakaako foki [he Atua] a lautolu ne mahani molu ke he hana tau puhala.”—Sala. 25:9.

9, 10. Ko e heigoa e laliaga kua latatonu ma tautolu ke fakatātā e loto holoilalo faka-Atua, mo e ko e ha?

⁹ Pete ia, to liga lata ke lali fakalahi ke holo ki mua ke he mena nei. Ha ko e ha tautolu a feakiaga, liga kua fai ia tautolu ka nakai hihiga ke loto holoilalo. Mua atu, ko e tau tagata ne agaagai ia tautolu ka liga fakaohooho mai e manatu kehe, he talahau kua lata ni e tagata ke “tamate e afi aki e afi.” Ka kua iloilo mooli kia e mena nei? Kaeke kua puho e tama afi he fale haau, to liligi aki kia e koe e oela po ke valavai momoko? He liligi e oela ke he afi ka fakaauatu e kelea, kaeke ke liligi aki e valavai momoko to fua mai e mena ne manako. Pihia foki, ne fakatonu he Tohi Tapu a tautolu: “Ko e tali totonu [po ke, loto holoilalo] ke liliu kehe ai e ita; ka ko e kupu fakahukia kua tupu ai e ita.” (Fakatai 15:1, 18) He taha magaaho ka tupu e hogohogomanava, mai i loto po ke i fafo he fakapotopotoaga, maeke nakai a tautolu ke mailoga e puhala kua lata ia tautolu ke fakakite e iloilo mooli he tali atu ke he puhala totonu?—2 Timo. 2:24.

¹⁰ Tuga ne totoku i luga, kua tokologa ne fakaohooho he agaaga he lalolagi ne mamao mai he mahani totonu, mafola, mo e fakatotoka. Ka kua kitia e tautolu kua tokologa e tagata favale mo e fakaikaluga. Ne mailoga e Iakopo e mena nei, ati foaki e ia e hatakiaga ke lata he tau tagata takitokotaha i loto he fakapotopotoaga ke kalo mai neke pikitia he agaaga pihia. Ko e heigoa foki ka ako e tautolu mai he fakatonuaga ne foaki e ia?

Tau Aga he Tau Tagata Goagoa

11. Ko e heigoa e tau aga ne totoko ke he iloilo mahani Atua?

¹¹ Ne tohia fakamooli e Iakopo hagaao ke he tau aga ne totoko fakahako atu ke he iloilo mahani Atua. (Totou Iakopo 3:14.) Ko e mahekeheke kelea mo e fetoko ko e tau mahani he tino, nakai ko e tau mahani fakaagaaga. Mailoga e mena ne tupu he magaaho ne ha ha ai e manamanatuaga fakatino. Ne ono e matakau “Kerisiano” ne pule ke he tau vala he Fale Tapu he Holy Sepulchre i Ierusalema, ne liga ta he matakavi ne manatu ke tamate mo e tanu ai a Iesu. Ne fetokoaki tumau e tau fakafetuiaga ha lautolu. He 2006, ne talahau he mekasini Time hagaao ke he tuaga fakamua he tau tagata omonuo (monk) ne “felatauaki ke he loga e matahola, . . . he tafolo he taha e taha aki e tau tuku kanela mamahaki.” Kua nakai fefalanakiaki a lautolu ati age e kei he fale tapu ke leveki he tau Musilimi.

12. Magaaho ka noa mo e iloilo, ko e heigoa ka liga tupu?

¹² Ko e tau fakatātāaga muikau pihia he taufetoko kua nakai lata ke kitia i loto he fakapotopotoaga Kerisiano. Mohā ia, ne taute he nakai mitaki katoatoa e falu tagata he falu magaaho ke tēkakava ni ke he tau manatu ha lautolu. Maeke he mena ia ke takitaki atu ke he latau mo e taufetoko. Ne mailoga he aposetolo ko Paulo e mena nei i loto he fakapotopotoaga i Korinito, ti tohia e ia: “Ha kua ha ha i ai ia mutolu e mahekeheke, mo e taufetoko, mo e feveheveheaki, kua nakai kia omaoma a mutolu ke he tino, ti mahani tuga ne tau tagata?” (1 Kori. 3:3) Kua fai magaaho ne pihia mooli e tuaga kelea ia i loto he fakapotopotoaga nei he senetenari fakamua. Ko e mena ia, kua lata ke mataala a tautolu ke nakai hū mai e agaaga pihia ke he fakapotopotoaga he vahā nei.

13, 14. Foaki e tau fakafifitakiaga ke he puhala ka liga fakakite e agaaga he tino.

¹³ Maeke fēfē e agaaga pihia ke totolo fakahaga ki loto he fakapotopotoaga? Liga kamata he tau puhala ikiiki. Ke fakatai ki ai, he magaaho ka talaga e Fale he Kautu, liga ha ha ai e tau manatu kehekehe ke he puhala tonu ke taute aki e tau matagahua. Liga taha e matakainaga ka totoko kaeke ke nakai talia e manatu haana, ti liga gugū he tuhituhi ke he tau fifiliaga ne taute. Ti liga nakai mahalo mogoia ke liu gahua ke he matagahua ta fale! Ko e tagata ne pihia e aga kua liga nimo ko e mena fa fakakatoatoa ni e matagahua ne putoia e fakapotopotoaga, he falanaki lahi ke he agaaga mafola he fakapotopotoaga nakai ke he taha puhala pauaki. Ko e aga loto holoilalo ka fakamonuina e Iehova, nakai ko e aga taufetoko.—1 Timo. 6:4, 5.

¹⁴ Taha fakataiaga foki, kaeke kua kitia he tau motua he fakapotopotoaga mogonei kua nakai hokotia atu e taha motua, pete he fai tau ne fekafekau ai ke he tau kotofaaga faka-Tohiaga Tapu. He mailoga kua akonaki pauaki e matakainaga he vahā kua mole ke he matalekua ka e kaumahala agaia ke holo ki mua, ne talia ti omoi he leveki takaiaga e manatu he falu motua ke utakehe a ia he eke mo motua. To liga fēfē e tali haana ke he mena ia? To talia nakai e ia e fakahikuaga mo e fakatonuaga faka-Tohiaga Tapu ne taute auloa he tau motua ha kua aga fakatokolalo mo e loto holoilalo ti lali fakalahi ke fakatatau ke he tau kotofaaga faka-Tohiaga Tapu ti liga liu a ia ke fekafekau ko e motua? Po ke fakafualoto a ia mo e mahekeheke ha kua nakai liu moua e ia e kotofaaga fakamua haana? Ko e taute he ha mogoia e matakainaga ke pehē kua tonuhia a ia ke eke mo motua ka kua nakai pihia? Ko e iloilo lahi ha ia mogoia ke fakakite e mahani fakatokolalo mo e ke fai maamaaga!

15. Ko e ha ne manatu a koe kua aoga lahi e fakatonuaga omoomoi he Iakopo 3:15, 16?

¹⁵ Mooli, kua fai puhala foki ka liga kitia ai e aga pihia. Ka e pete ne tau mena kua tutupu, kua lata ke eketaha a tautolu ke kalo mai he tau puhala pihia. (Totou Iakopo 3:15, 16.) Ne ui he tutaki ko Iakopo e tau aga pihia ko e “lalolagi nai” ha ko e tau mena nakai fakaagaaga. Kua fakamaama ai ko e “tau mena he tino” ha kua tatai mo e tau aga he tau manu nakai manamanatu. Ko e tau mahani pihia kua ‘fakatemoni,’ ha kua fakaata e tau aga he tau fī fakaagaaga he Atua. Kua nakai tonu ha ia he Kerisiano ke fakatātā e tau aga pihia!

16. Liga ko e heigoa e tau hikihikiaga kua lata ke taute e tautolu, ti maeke fēfē a tautolu ke kautū he taute pihia?

¹⁶ Ko e tau tagata takitokotaha he fakapotopotoaga kua lata ke igatia ke taute e kumikumi fakatagata ti lali ke tiaki e tau mahani pihia. Ha ko e tau faiaoga i loto he fakapotopotoaga, kua lata mogoia he tau leveki ke mailoga ke tiaki e tau aga kelea nei ia lautolu. Kua nakai mukamuka ke kautū ke he mena nei ha ko e nakai mitaki katoatoa ha tautolu mo e ko e fakaohoohoaga he lalolagi nei. He taute pihia kua tuga e lali ke toli hake he paia ne hekeheke he pelapela. He nakai fai mena ke tapiki ki ai, liga to hololī halatua a tautolu. Pete ia, he kuku mauokafua e fakatonuaga, po ke pule, ne moua i loto he Tohi Tapu ti pihia mo e lagomatai ne foaki he fakapotopotoaga he Atua he lalolagi katoa, kua maeke ia tautolu ke holo atu ki mua.—Sala. 73:23, 24.

Tau Mahani kua Lali a Lautolu ne Iloilo ke Fakatātā

17. Fa tali atu fēfē a lautolu ne iloilo he fehagai mo e tau mena kelea muitui?

¹⁷ Totou Iakopo 3:17. Maeke a tautolu ke aoga mai he manamanatu ke he falu mahani ne moua he fakatātā e “iloilo mai luga.” Putoia ai ke he mahani meā e mahani mitaki mo e fakamooli ke he tau gahua mo e tau manako ha tautolu. Lata mogoia ke fakaheu fakaave e tautolu e tau mena kelea muitui. He taute pihia kua lata mo mena iloa manatu. Liga ne fakaaoga he toketā haau e taha hamala ke tuki fakatote aki e hoko i kelekele he matatuli haau. Ati tele fakahako e hui. Kua amanaki ni ti pihia; nakai manamanatu a koe ki ai. Kua lata ke pihia foki he magaaho ka kamatamata a tautolu ke taute e mena kelea muitui. Ko e mahani meā mo e loto manamanatu ha tautolu ne fakamahani he Tohi Tapu kua lata ke amanaki ni ti omoomoi a tautolu ke fakaheu e tau mena kelea. (Roma 12:9) Ne foaki mai he Tohi Tapu e tau fakafifitakiaga ha lautolu ne taute pihia, tuga a Iosefa mo Iesu.—Kene. 39:7-9; Mata. 4:8-10.

18. Ko e heigoa e kakano (a) ke loto mafola? (e) ke eke mo tagata fakatupu mafola?

¹⁸ Kua poaki mai foki e iloilo faka-Atua ke loto mafola a tautolu. Putoia e kalo mai ha tautolu he favale, aga latau, po ke tau gahua ka faguna e mafola. Ne fakalaulahi foki e Iakopo e manatu nei he talahau e ia: “Kua gana foki e tau fua he tututonu mo e mafola e lautolu kua fakatupu ai e mafola.” (Iako. 3:18) Mailoga e talahauaga “fakatupu ai e mafola.” I loto he fakapotopotoaga, kua talahaua kia a tautolu ko e tau tagata fakatupu mafola po ke tau tagata moumou mafola? Kua mahani mau kia a tautolu ke fekehekeheaki po ke nakai fetaliaaki he mukamuka ke hogohogo manava po ke fakaita e falu? Kua eketaha ni kia ke talia he falu e tau puhala ha tautolu, po ke lali fakatokolalo a tautolu ke tiaki e tau aga fakatagata ne kitia tonu he falu ke fakahogohogo manava? Kua talahaua kia a tautolu he lali tumau ke fakaholo ki mua e mafola, mafiti ke fakamagalo atu mo e fakanimo e tau hehē he falu? Kua maeke he kumikumi fakamooli ni ke he tagata ke lagomatai a tautolu ke mailoga kua lata nakai ke holo ki mua he fakatātā e iloilo faka-Atua hagaao ke he mena nei.

19. Puhala fe ka talahaua ai e taha mo tagata mahani totonu?

¹⁹ Ne putoia e Iakopo ke he mahani totonu e fakamaamaaga ne fakaata e iloilo mai luga. Kua talahaua kia a tautolu he fa hihiga ke fanogonogo ke he falu pete ka nakai putoia ai ha matapatu fakaakoaga faka-Tohiaga Tapu, mo e nakai mafiti ke fakamakamaka kua lata ni ke muitua ke he tau tutūaga fakatagata ha tautolu? Kua talahaua kia a tautolu ke mahani molū mo e mukamuka ke tutala ki ai? Ko e tau fakakiteaga anei ne ako e tautolu ke mahani totonu.

20. Ko e heigoa ka tupu he fakakite e tautolu e tau fua he mahani Atua tuga ne fakatutala ki ai?

²⁰ Kua fiafia ha ia e tau tutūaga i loto he fakapotopotoaga he fegahuaaki e tau matakainaga ke fakatātā fakalahi e tau fua he mahani Atua ne tohia e Iakopo hagaao ki ai! (Sala. 133:1-3) He loto holoilalo, loto mafola, mo e mahani totonu ke he taha mo e taha ka fua mooli mai e tau fakafetuiaga mitaki lahi mo e to fakakite kua ha ha ia tautolu e “iloilo mai luga.” To kitekite atu a tautolu ke he puhala ka fakaako mai ke onoono atu ke he falu tuga ne taute e Iehova, ke lagomatai a tautolu ke he mena nei.

[Matahui Tala]

Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?

• Ko e heigoa ne taute e Kerisiano ke iloilo mooli?

• Maeke fēfē a tautolu ke holo ki mua he fakakite e iloilo mahani Atua?

• Ko e heigoa e tau aga kua kitia ia lautolu ne nakai fakatātā e “iloilo mai luga”?

• Ko e heigoa e tau mahani hane fakamakamaka a koe ke feaki fakalahi ki mua?

[Fakatino he lau 23]

Maeke fēfē e latau ke totolo fakahaga mai ki loto he vahā nei?

[Fakatino he lau 24]

Ko e aga kia haau ke amanaki ti fakaheu e mahani kelea muitui?