Nofo Tokotaha ka e Nakai Nimo

NUKUA tomatoma he aposetolo ko Paulo e tau matakainaga Kerisiano: “Kia mahani mitaki a tautolu fakalata ke he tau aho ha i ai ia tautolu, ke he tau tagata oti kana, ka e au atu ke he faoa ne tua.” (Kala. 6:10) He vahā nei, kua muitua agaia e tautolu e takitakiaga omoomoi ia mo e kumi puhala ke taute e tau gahua mitaki ke he tau matakainaga talitonu ha tautolu. Ko e falu ia lautolu kua manako lagomatai mo e lata ke fakaalofa ki ai kua ha ha he fakapotopotoaga Kerisiano, ko e tau matakainaga fakahele ha tautolu kua momotua ne nonofo he tau fale leveki.

Mooli, he falu motu, ko e aga fakamotu ke leveki he tau magafaoa e tau matua momotua i kaina. Pete ia, he falu motu, tokologa a lautolu kua momotua ne falanaki ke he levekiaga he tau fale leveki. Ka e kua e tau Kerisiano kua momotua ne nonofo he tau fale leveki? Ko e heigoa e tau paleko ne feleveia mo lautolu? Maeke fēfē ia lautolu ke fehagai mo e tau tuaga ka nakai leveki he tau tagata he magafaoa ha lautolu? Maeke fēfē e fakapotopotoaga Kerisiano ke lagomatai a lautolu? Mo e aoga fēfē ki a tautolu ka ahiahi tumau atu ki a lautolu?

Tau Paleko ne Fehagai ke he Tau Fale Leveki

Magaaho ne hiki atu e tau Kerisiano kua momotua ke he tau fale leveki, kua liga nonofo a lautolu he matakavi he fakapotopotoaga ne nakai iloa mitaki e lautolu. Ko e fua, kua liga nakai manamanatu e Tau Fakamoli he matakavi ia ke ahiahi tumau a lautolu. Lafi ki ai, he fale leveki, to liga takatakai viko a lautolu he tau tagata ne nakai tatai e tau taofiaga fakalotu mo e ha lautolu. Ti liga fakahagahaga kelea he mena ia e tuaga he tau matakainaga Fakamoli ha tautolu kua momotua.

Ma e fakatai, he falu matakavi, kua fakatokatoka he tau fale leveki ke taute e tau liogi fakalotu i ai. Taha e tagata leveki ne talahau: “Ko e falu Fakamoli ne kua momotua ne nakai maeke ke fetutalaaki ne kua toho he tau peleo ke he tapu ka e nakai hūhū ke he tau manako ha lautolu.” Lafi ki ai, kua fa taute he tau tagata gahua he tau fale leveki e tau tū tau, Kirisimasi, po ke Isitā ke fakakehekehe aki e puhala moui ha lautolu ne nonofo ai. Kua age foki ke he falu Fakamoli he tau fale leveki e tau mena kai ne nakai fakaatā he tau loto manamanatu ha lautolu a lautolu ke kai. (Gahua 15:29) Kaeke ke ahiahi tumau atu a tautolu ke he tau matakainaga momotua ha tautolu, to maeke ia tautolu ke lagomatai a lautolu ke fehagai ke he tau paleko pehēnei.

Lagomatai Mai he Fakapotopotoaga

Ne mataala e tau Kerisiano fakamua atu ke he tau matagahua ha lautolu ke lata mo e tau tagata momotua kaeke kua nakai fai magafaoa ke lagomatai a lautolu. (1 Timo. 5:9) Pihia foki, ko e tau leveki fakapotopotoaga he vahā nei kua mataala ke iloa mooli kua nakai tiaki a lautolu ne momotua ne kua nonofo he tau fale leveki.a Ko Robert, ko e motua, ne talahau: “Kua mitaki kaeke ke ahiahi atu e tau leveki Kerisiano ki a lautolu kua momotua ke kitia e tau nonofoaga ha lautolu mo e liogi mo lautolu. Kua lahi e lagomatai ka maeke e fakapotopotoaga ke leveki ke he tau manako ha lautolu.” Ka fakatoka e tautolu taha magaaho ke ahiahi a lautolu ne momotua, kua fakakite e tautolu e maamaaga nukua uho ke he fofoga ha Iehova ke leveki a lautolu kua manako lagomatai.—Iako. 1:27.

Ka lata, to makai e tau motua ke fakatoka taha lagomataiaga ma e tau matakainaga ha lautolu he fale leveki he matakavi ia. Ne talahau e Robert e taha lagomatai ia, “Kua lata ia tautolu ke fakamalolō e tau matakainaga momotua ke fakalataha ke he tau feleveiaaga Kerisiano kaeke kua maeke ia lautolu.” Pete ia, ma lautolu kua nakai maeke ke o atu ke he Fale he Kautu, liga fakatokatoka he tau motua falu puhala foki. Ko Jacqueline ne 80 tumā e tau ne matematekelea he gugu (osteoarthritis), ne fanogonogo ke he tau feleveiaaga he telefoni. Ne pehē a ia: “Kua mitaki ki a au ke logona e tau feleveiaaga ka hane taute. To nakai fakatō e au ma e ha mena taha he lalolagi!”

Kaeke ke nakai maeke e Kerisiano ne motua ke fanogonogo ke he tau feleveiaaga he telefoni, kua maeke ke fakatoka ke tapaki e tau feleveiaaga. Ko ia ka ta atu e tau lagaki nei kua tapaki ke he tau matakainaga he fale leveki ka fakaaoga e magaaho ia ke tutala atihake mo ai. “He tala age e tau vala tala hagaao ke he tau matakainaga he fakapotopotoaga he matakavi ki a lautolu ne momotua, to logona hifo ai ko e vala agaia ni a lautolu he magafaoa fakaagaaga ha tautolu,” he talahau he taha leveki.

Fakatumau e Matutakiaga

Maama ai, ne tokologa ne kua momotua ne tupetupe mo e galo e tau manamanatuaga he hiki atu ke he fale leveki. Ko e fua, ne hihiga falu ke nonofo hoko lautolu ni. Pete ia, kaeke ke ahiahi atu a tautolu ke he tau matakainaga momotua ha tautolu he hiki laia mo e fakakite kua lalago agaia ki a lautolu, to lagomatai lahi e tautolu a lautolu ke moua e manamanatuaga mafola mo e olioli foki.—Fakatai 17:22.

Kaeke ke matematekelea e tau matakainaga he nimoia e manamanatuaga po ke tuli e tau teliga po ke fai lekua foki ati fakakaupā a lautolu ke fetutalaaki, liga manatu falu kua nakai fai aoga ke ahiahi atu ki a lautolu. Pete ia, ko e tau laliaga ha tautolu ke fakatumau ke ahiahi atu ki a lautolu pete he uka ke fetutalaaki mo lautolu, ko e fakatātāaga kua fakatumau agaia a tautolu ke “mua ke tuku atu e lilifu” ke he tau matakainaga talitonu ha tautolu. (Roma 12:10) Kaeke kua kamata e matakainaga motua ke loto nimo, liga fakamalolō e tautolu a ia ke manamanatu ke he tau mena ne tutupu ki a ia he vahā fakamua—pihia foki he vahā tote—po ke talahau e puhala ne iloa e ia e kupu mooli he Tohi Tapu. Ko e heigoa ha tautolu ka taute ka uka a ia ke moua e kupu hako ne manako ke talahau? Fanogonogo fakatekiteki, ti ka lata, talahau ua po ke tolu e kupu ne uka a ia ke talahau, po ke liu talahau fakakū e manatu haana ne lali ke talahau ti fakamalolō a ia ke matutaki e tala. Kaeke ke fakagogoa a ia po ke nakai hohoko e vagahau, liga lali a tautolu ke maama e kakano he fanogonogo fakamitaki ke he puhala he leo haana.

Kaeke ke nakai tutala, maeke ke fakaaoga e falu puhala. Ko Laurence, ko e paionia ne ahiahi tumau ki a Madeleine, ko e matakainaga fifine Kerisiano kua 80 e tau tau moui ti nakai maeke ke vagahau. Ne fakamaama e Laurence e puhala ne matutaki a laua: “Ne totō e au e lima ha Madeleine he liogi tokoua a maua. He liogi, ne peehi fakamolū e ia e lima haaku mo e kemo e tau mata he fakakite e loto fakaaue ma e tau magaaho fakaalofa hofihofi pehēnei.” Ko e totō e lima he kapitiga kua motua po ke kuku mafanatia mai ka fakamafanatia mooli a lautolu ia.

Aoga Lahi e Fina Atu Haau

Ko e tau ahiahi tumau haau ki a lautolu kua momotua ka liga omoomoi e tuaga he puhala ne kua leveki atu ki a lautolu. Ko Danièle, ne ahiahi ke he tau matakainaga Fakamoli he tau fale leveki ke he kavi 20 e tau, ne talahau, “Ka mailoga he tau tagata gahua he tau fale leveki a ia ne fa fai tagata ne ahiahi tumau ki ai, ne fa leveki fakamitaki a lautolu ia.” Ko Robert, ne fatiaki i luga ne pehē: “Kua fa mahani e tau tagata gahua ke fanogonogo ke he tagata ne fa ahiahi tumau e tagata ne nofo i ai. Ne liga nakai fakalilifu pihia ke he tagata ne ahiahi lavea atu.” Ha kua fa fehagai tumau e tau nosi mo e tau magafaoa ne loga e tau manako, kua loto fakaaue a lautolu ke he tau kupu fakaaue atu he tau tagata ahiahi. Lafi ki ai, kaeke ke feaki e tautolu e fakafetuiaga mitaki mo e tau tagata gahua, to liga hihiga lahi a lautolu ke fakalilifu e tau tuaga mo e tua he Fakamoli motua ne leveki e lautolu.

Maeke foki a tautolu ke feaki e fakafetuiaga mitaki mo e tau tagata gahua he ole ke lagomatai e tau gahua mukamuka. Ke he falu matakavi, ha kua kūkū tumau e tau tagata lotomatala ke gahua, ti nakai katoatoa e levekiaga ne moua e lautolu kua momotua. Ko Rébecca, ko e nosi, ne talahau: “Ko e tau magaaho kai e tau magaaho lavelave. Liga ko e tau magaaho mitaki anei ke ahiahi e kapitiga mo e lagomatai ke fagai a ia.” Kia nakai fuafua kelea ke hūhū ke he tau tagata gahua ma e falu puhala ke maeke ia tautolu ke lagomatai.

Ka ahiahi tumau a tautolu ke he fale leveki ia, to maeke ia tautolu ke kitia e tau manako he tau matakainaga momotua ha tautolu, mo e ko e fakaatāaga he kau gahua, kua maeke ia tautolu ke lagomatai e tau manako ia. Ma e fakatai, liga maeke ia tautolu ke fakamanaia e poko ne nofo ai he tuku hake e tau ata he tau fakahele haana po ke tau fakatino ne ta he tau fanau. He manamanatu ke he levekiaga haana ne nofo ai, liga maeke ia tautolu ke ta atu e peleue tui mafana po ke tau koloa fakameā tino. Ka fai katene e fale haana ne nofo ai, maeke nakai ia tautolu ke ta atu e kapitiga ki fafo ke moua taha matagi hauhau? Ne pehē a Laurence ne fatiaki i mua: “Ne amanaki tumau a Madeleine ke he tau ahiahi haaku he tau faahi tapu takitaha. Ka ta atu e au e tau fanau, ne fitā e mamali mo e ala hake e tau mata haana!” Kua maeke e falu gahua pihia foki ke lauia lahi ki a lautolu ne nonofo he tau fale leveki.—Fakatai 3:27.

Aoga Auloa

He ahiahi tumau ke he tagata motua to liga kamatamata ke he ‘moli he ha tautolu a fakaalofa.’ (2 Kori. 8:8) Ke he puhala fe? Liga kua fakamomoko ke kitia e kapitiga ha tautolu hane lolelole fakahaga. Ne talahau e Laurence: “He magaaho fakamua, ne lauia lahi au ha kua lolelole lahi a Madeleine ti tagi tumau au he oti e tau ahiahi takitaha. Ka e ako e au kua maeke he liogi fakamakutu ke lagomatai a tautolu ke kautū ke he tau matakutaku mo e lahi e fakamafanaaga.” Ke he loga e tau tau, ne ahiahi a Robert ke he matakainaga taane Kerisiano ne higoa ko Larry, ne matematekelea he gagao Parkinson. Ne pehē a Robert: “Ne lauia lahi a Larry he gagao haana ti kua nakai maeke au ke maama ha kupu ne talahau e ia. Ka e ka liogi tokoua a maua, kua maeke agaia au ke logona hifo e tua haana.”

Ka ahiahi a tautolu ke he tau matakainaga talitonu kua momotua, kua nakai lagomatai ni hokoia ki a lautolu ka kua aoga foki ki a tautolu. Ko e manako lahi ha lautolu ke fakatata tumau ki a Iehova he nonofo mo e tau tagata ne kehe e taofiaga kua fakaako ki a tautolu ke tua mo e fakakite e fakamalolō. Ko e makai ha lautolu ke moua e tau mena kai fakaagaaga pete he nakai logona mo e kitia mitaki ne fakakite kua “nakai ko e tau mena kai [tino] hokoia ke moui ai ha tagata, ka ko e tau kupu oti ne to mai he fofoga he Atua.” (Mata. 4:4) He olioli ke he tau mena ikiiki, tuga e mamali he tama tote po ke kai auloa, kua fakamanatu mai e lautolu kua momotua ki a tautolu ke loto fakaaue ke he tau mena kua moua e tautolu. Ko e fiafia ha lautolu ke he tau mena fakaagaaga ka lagomatai a tautolu ke tuku fakamua e tau mena kua aoga.

Mooli, kua aoga e fakapotopotoaga katoa mai he lagomataiaga ne foaki ki a lautolu ne momotua. Ko e ha ne pihia ai? Ha ko lautolu ne lolelole lahi e tino kua falanaki lahi ke he fakaalofa hofihofi he tau matakainaga, kua foaki e lautolu ke he fakapotopotoaga e magaaho ke tupu ki mua he fakakite e fakaalofa. Ko e mena ia, kua lata ia tautolu oti ke onoono ke he levekiaga ki a lautolu kua momotua, pihia foki kaeke ke leva e leveki, ko e vala he fekafekau ha tautolu ko e taha ke he taha. (1 Pete. 4:10, 11) Kaeke ke takitaki he tau motua e matagahua nei, to lagomatai e lautolu falu he fakapotopotoaga ke kitia kua nakai lata ke tiaki e vala nei he gahua faka-Kerisiano ha tautolu. (Eseki. 34:15, 16) Mai he makai mo e lalagoaga fakaalofa ha tautolu, kua fakamafana e tautolu ke he tau matakainaga momotua Kerisiano ha tautolu kua nakai nimo a lautolu!

[Matahui Tala]

[Blurb he lau 28]

“Ka mailoga he tau tagata gahua he fale leveki kua ahiahi tumau ke he tagata i ai, to moua e ia e leveki mitaki”

[Fakatino he lau 26]

Maeke he tau liogi mafanatia ha tautolu ke lagomatai e tau matakainaga Fakamoli ne momotua ke loto mafola

[Fakatino he lau 26]

Ko e tau puhala fakaalofa hofihofi ha tautolu ka fakamalolō e tau matakainaga momotua ha tautolu