Tau Fuata—Kia Kitia ha Mutolu a Mafiti
“Kia manamanatu a koe ke he tau mena na, kia fakamahani a koe ki ai; kia kitia ai he tau tagata oti hāu a mafiti.”—1 TIMO. 4:15.
1. Ko e heigoa ne manako e Atua ma e tau fuata ikiiki?
“KO E fuata na e kia olioli a a koe ke he hāu a vaha tote, kia fiafia foki a koe ke he tau aho he hāu a vaha fuata.” (Fakama. 11:9) Pihia he tohi he patuiki iloilo ko Solomona i Isaraela i tuai. Ko e Punaaga he ogo nei, ko Iehova ko e Atua, ne manako mooli ki a mutolu ma tau fuata ke fiafia. Mua atu ke he mena ia, kua manako a Iehova ke tumau e olioli ha mutolu ke hoko atu ke he vahā motua. Ka ko e vahā fuata ne fa putoia ke he tau hehē mamahi ne maeke ke lauia e fiafia anoiha he tagata. Ne fakaatukehe foki a Iopu ne tua fakamooli he fehagai ke he “mahani kelea he [haana] a vaha fuata.” (Iopu 13:26) He vahā fuata mui mo e he lahi hake, kua fa taute he fuata Kerisiano e tau fifiliaga hokulo. Maeke he fifiliaga kelea ke pite e tau logonaaga hukia lahi ti fakatupu e tau lekua ne liga lauia e moui katoa haana.—Fakama. 11:10.
2. He fakagahua e fakatonuaga fe he Tohi Tapu ka lagomatai e tau fuata ke kalo mai he tau hehē hagahaga kelea?
2 Kua lata e fifiliaga mitaki ke fakagahua he tau tagata fuata ikiiki. Manamanatu ke he fakatonuaga ne age he aposetolo ko Paulo ke he tau Korinito. Ne tohi e ia: “Ua eke a mutolu mo tau tama iki[iki] ke he manamanatu . . . ka kia eke mo tau tagata lalahi ke he manamanatu.” (1 Kori. 14:20) He muitua e fakatonuaga ke moua e lotomatala ke manamanatu mo e fakakakano tuga e tagata lahi to lagomatai e tau fuata ikiiki ke kalo mai he taute e tau hehē hagahaga kelea.
3. Ko e heigoa haau ka taute ke moua e motua he manamanatuaga?
3 Kaeke ko koe e fuata tote, kia tokaloto ke moua e motua he manamanatuaga kua lata ke lali fakalahi. Ne tohi e Paulo ki a Timoteo: “Aua neke fakalialia e taha ke he hau a fuata, ka kia eke a koe mo fakafifitaki kia lautolu kua tua ke he kupu, mo e mahani, mo e fakaalofa, mo e loto mo e tua, katoa mo e loto mea. Kia hagaaki totou tohi a koe, ti tomatoma atu, ti fakaako atu. . . . Kia manamanatu a koe ke he tau mena na, kia fakamahani a koe ki ai; kia kitia ai he tau tagata oti hāu a mafiti.” (1 Timo. 4:12-15) Kua lata e tau fuata Kerisiano ke holo ki mua ti kitia ai he falu e mafiti ha lautolu.
Ko e Heigoa e Mafiti?
4. Ko e heigoa ne putoia ke he mafiti fakaagaaga?
4 Ke mafiti ko e “holo atu ki mua, ko e hiki ke moua e mitaki.” Ne tomatoma a Paulo ki a Timoteo ke fakatumau ke hagaaki fakaako a ia ke maeke ke holo ki mua ke he tau kupu, mahani, fakaalofa, tua, mo e loto mea, pihia mo e puhala ne taute aki e feua haana. Kua lata ke eketaha a ia ke taute e puhala moui haana mo fakafifitaki. Ti lata ia Timoteo ke fakatumau ke mafiti fakaagaaga.
5, 6. (a) Magaaho fe ne kamata ke kitia e mafiti ha Timoteo? (e) Ke kitia e mafiti, maeke fēfē he tau fuata he vahā nei ke fifitaki a Timoteo?
5 He tohi e Paulo e fakatonuaga nei he vahāloto he 61 mo e 64 V.N., kua fitā a Timoteo he eke mo motua lotomatala. Nakai ko e kamata laia a ia ke mafiti fakaagaaga. He 49 po ke 50 V.N. he magaaho ne liga fuata tote po ke kavi ke he 20 e tau he moui a Timoteo, ne “talahaua a ia he tau matakainaga i Luseta mo Ikonio,” ne mailoga e holo ki mua fakaagaaga haana. (Gahua 16:1-5) He magaaho ia, ne uta e Paulo a Timoteo mo ia he fenoga misionare haana. He mole e kitia foki e holo atu ki mua a Timoteo ke he falu mahina, ne fakafano atu e Paulo a ia ki Tesalonia ke maeke ke tomatoma mo e fakatumau e tau Kerisiano he maaga ia. (Totou 1 Tesalonia 3:1-3, 6.) Maaliali ai, ne kamata e mafiti ha Timoteo ke kitia he falu he fuata tote a ia.
6 Ko mutolu e tau tagata fuata he fakapotopotoaga, gahua mogonei ke feaki e tau mahani fakaagaaga kua lata, ke maeke he moui Kerisiano mo e lotomatala ha mutolu ke fakaako e tau kupu mooli he Tohi Tapu, ke kitia maaliali e mafiti ha mutolu. He 12 e tau he moui, ne “tupu e pulotu” ha Iesu. (Luka 2:52) Kia kumikumi e tautolu e puhala kua maeke ke kitia e mafiti ha mutolu ke he tolu e faahi he tau momoui ha mutolu: (1) ka fehagai a mutolu mo e tau mena uka, (2) he tauteute a mutolu ma e fakamauaga, mo e (3) he eketaha a mutolu ke eke mo “fekafekau mitaki.”—1 Timo. 4:6.
Fehagai ke he Tau Mena Uka mo e “Mahani Fakalatalata”
7. Maeke fēfē he tau mena uka ke lauia e tau fuata ikiiki?
7 Ko e Kerisiano ne 17 e tau he moui ne higoa ko Carol ne pehē, “He falu magaaho, ne pehia e logonaaga, tino, mo e manamanatuaga haaku ti hokotia ke ai fia ala he mogo pogipogi.”a Ko e ha ne fakaatukehe lahi a ia? He hogofulu e tau he moui a Carol, ne lauia kelea lahi e magafaoa haana ha ko e tau vevehe, ti fakahiku nonofo a ia mo e matua fifine haana, ne fakaheu e tau mahani mitaki he Tohi Tapu. Tuga a Carol, liga fehagai a koe mo e falu tuaga fakatupetupe lahi mahaki ti nakai tupu mitaki.
8. Ko e heigoa e tau mena uka ne taufetului ki ai a Timoteo?
8 He holo ki mua fakaagaaga, ne taufetului foki a Timoteo mo e tau tuaga uka lahi. Tuga anei, ne feleveia a ia mo e “tau gagao kua tupu mau” ha ko e lekua e manava. (1 Timo. 5:23) He fakafano atu e Paulo a ia ki Korinito ke fakamafola e tau lekua pauaki ne fakatupu he tau tagata ne totoko e pule he aposetolo, ne tomatoma a Paulo ke he fakapotopotoaga ke kaufakalataha, ke “nakai matakutaku” a Timoteo he ha ha ia lautolu. (1 Kori. 4:17; 16:10, 11) Maaliali ai, ne mā, po ke fuafuakelea a Timoteo.
9. Ko e heigoa e mahani fakalatalata, ti kehe fēfē mai he aga matakutaku?
9 Ke lagomatai a Timoteo, ne fakamanatu a Paulo ki a ia he magaaho fakamui: “Ko e mena nakai foaki mai he Atua kia tautolu e [a]gaga ke matakutaku ai, ka kia fakamalolo ai, mo e fakaalofa ai, mo e [“mahani fakalatalata,” NW] ai.” (2 Timo. 1:7) Ko e “mahani fakalatalata” kua putoia e maeke ke manamanatu mo e fakakakano fakailoilo. Kua lauia ai e lotomatala ke fehagai ke he tau mena kua tutupu—nakai ke he puhala ka loto a mutolu ki ai. Ne fakakite he falu fuata ne nakaila magamaga e tau loto e aga matakutaku ti manamanatu he lali ke hao mai he tau tuaga tupetupe he molea e mohe po ke kitekite TV, fakaaoga hehē e tulaki po ke kava, fakafiafiaaga (party) tumau, po ke mahani feuaki. Ne tomatoma ke he tau Kerisiano ke “tiaki . . . e tau mahani hepehepe, katoa mo e tau manako lahi he lalolagi, ka kia [mahani] fakalatalata . . . mo e tututonu katoa mo e mahani Atua ke he mouiaga nai.”—Tito 2:12.
10, 11. Lagomatai fēfē he mahani fakalatalata a tautolu ke feaki e malolō fakaagaaga?
10 Ne tomatoma he Tohi Tapu ke he “tau fuata kia mahani fakalatalata.” (Tito 2:6) He muitua e fakatonuaga nei kua kakano ke liogi mo e falanaki a koe ke he malolō ne foaki he Atua ka fehagai a koe mo e tau lekua. (Totou 1 Peteru 4:7.) Ti, to feaki e koe e loto mauokafua ke he “malolo kua foaki mai he Atua.”—1 Pete. 4:11.
11 Ne lagomatai he mahani fakalatalata mo e liogi a Carol. “He nakai kau mo e puhala moui mahani kelea he matua fifine haaku ko e taha he tau mena ne mua atu e uka ne taute e au,” he talahau e ia. “Ka e lagomatai mooli e liogi. Iloa e au kua fakalataha a Iehova mo au, ti ai liu au matakutaku.” Manatu, maeke he tau mena uka ke fakahakohako mo e fakamalolō a koe. (Sala. 105:17-19; Aue 3:27) Ke he ha mena ni ne fehagai mo koe, to nakai tiaki he Atua a koe. Ko Ia ‘moli ka lagomatai a koe.’—Isaia 41:10.
Tauteute ma e Fakamauaga kua Kautū
12. Ko e ha kua lata e Kerisiano hane manamanatu ke mau ke fakaaoga e matapatu fakaakoaga ne moua ia Tau Fakatai 20:25?
12 Falu ne nakaila hohoko e fuata ne fakatepetepe ke mau, he talitonu ko e tali ke he nakai fiafia, matimati, mateafu, mo e tau lekua he kaina. Ka ko e fetalahauaki he tau omonuo he fakamauaga ko e mena aoga lahi mahaki. Falu he vahā Tohi Tapu ne taute fakatepetepe e omonuo ne fakatapu ka e nakai manamanatu fakahokulo ke he mena ne putoia ai. (Totou Tau Fakatai 20:25.) He falu magaaho, ne nakai manamanatu fakahokulo a lautolu ne nakaila hohoko e fuata ke he tau manako he fakamauaga. Fakamui, ne iloa e lautolu kua lahi mahaki e mena ne putoia ki ai ka e nakai mailoga ai e lautolu.
13. Ko e heigoa e tau hūhū kua lata ia lautolu hane manamanatu ke fakamahani ke mau ka onoono fakalahi ki ai, ti ko e heigoa e fakatonuaga aoga kua foaki ki a lautolu?
13 Fakamua to taute e fakamahaniaga, hūhū hifo ki a koe: ‘Ko e ha ne manako au ke mau? Ko e heigoa e tau amaamanakiaga haaku? Lata nakai e tagata nei mo au? Ko e heigoa e tau matagahua haaku ka mau?’ Ke lagomatai a mutolu ke taute e kumikumiaga fakailoilo, ne taute fakailoa he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” e tau vala tala pauaki.b (Mata. 24:45-47) Onoono ke he tau vala tala ia ko e fakatonuaga kua atu e Iehova ki a mutolu. Fokifoki fakamitaki e tau mena ne tohi ai ti fakagahua. Ua fakaatā a koe ke “tuga ne solofanua . . . po ke falata, nakai ha i ai ha manamanatu.” (Sala. 32:8, 9) Kia eke mo tagata lahi ke he maamaaga haau ke he tau manako he fakamauaga. Ka logona hifo e koe kua mautali a koe ke taute e fakamahaniaga, manatu tumau ke eke ‘mo fakafifitaki he loto mea.’—1 Timo. 4:12.
14. Maeke fēfē he mafiti fakaagaaga ke lagomatai a koe ka mau a koe?
14 Ko e motua fakaagaaga kua tamai foki e kautūaga ka mole e fakamauaga. Kua eketaha e Kerisiano motua fakaagaaga ke moua e “fafatiaga he loa kua lata mo e puke ha ia Keriso.” (Efeso 4:11-14) Ne gahua malolō a ia ke feaki e aga tuga he Keriso. Ha ko e ha tautolu a Fifitakiaga, ‘nakai fakafiafia e Keriso ni hana finagalo.’ (Roma 15:3) Ka eketaha tokoua e tau hoa, ke nakai kumi e mitaki haana ni, ka e kumi e mitaki he hoa haana, to eke e moui magafaoa mo huaga he mafola mo e mafanatia. (1 Kori. 10:24) To fakakite he taane e fakaalofa foaki noa, mo e to eketaha e hoana ke omaoma ke he haana taane tuga a Iesu ke he Ulu haana.—1 Kori. 11:3; Efeso 5:25.
“Kia Fakakatoatoa Ni Hāu a Feua”
15, 16. Maeke fēfē ia koe ke fakakite e mafiti haau ke he gahua fakamatala?
15 He hagaaki ke he kotofaaga aoga a Timoteo, ne tohi e Paulo: “Kua tala atu fakalah[i] au kia koe ki mua he Atua mo e Iki ko Iesu Keriso . . . kia fakamatala atu . . . e kupu, kia fakama[fiti].” Ne lafi e ia: “Kia eke e gahua he tagata fakamatala vagahau mitaki, kia fakakatoatoa ni hāu a feua.” (2 Timo. 4:1, 2, 5) Ke taute e feua nei, kua lata ia Timoteo ke “fakamahani . . . ke he tau kupu he tua.”—Totou 1 Timoteo 4:6.
16 Maeke fēfē a koe ke “fakamahani . . . ke he tau kupu he tua”? Ne tohi e Paulo: “Kia hagaaki totou tohi a koe, ti tomatoma atu, ti fakaako atu. . . . Kia manamanatu a koe ke he tau mena na, kia fakamahani a koe ki ai.” (1 Timo. 4:13, 15) Ko e holo ki mua kua lata mo e fakaako fakamakutu fakatagata. Ko e talahauaga “kia fakamahani” kua fakakite e manatu he tuku mo e ulu ke he matagahua. Fēfē e tau aga fakaako haau? Kua fakamahani nakai a koe ke he “tau mena hokulo ia he Atua”? (1 Kori. 2:10) Po ke tote ni e laliaga haau? He manamanatu ke he mena ne fakaako e koe ka fakalagalaga e loto haau.—Totou Tau Fakatai 2:1-5.
17, 18. (a) Ko e heigoa e tau lotomatala kua lata ia koe ke lali fakalahi ke feaki? (e) To maeke fēfē he fakatupu e aga tuga ha Timoteo ke lagomatai a koe he gahua fakamatala?
17 Ko e paionia fuata tote ko Michelle ne pehē: “Ke lauia mitaki mooli he gahua fakamatala, ha ha ia au e fakaholoaga mitaki he fakaako fakatagata, ti fakalataha tumau au ke he tau feleveiaaga. Ko e fua he mena nei, kua tupu fakaagaaga tumau au.” Ko e gahua paionia to lagomatai mooli a koe ke holo ki mua e lotomatala haau ke fakaaoga e Tohi Tapu he gahua fakamatala mo e ke mafiti fakaagaaga. Lali fakalahi ke eke mo tagata totou mitaki mo e foaki e tau talahauaga fai kakano he tau feleveiaaga Kerisiano. Ha ko e fuata motua fakaagaaga, to manako a koe ke tauteute e tau lauga fakamahani he tagata fakaako he Aoga Fekafekau Fakateokarasi, he pipiki ke he matakupu ne kotofa.
18 He “eke e gahua he tagata fakamatala vagahau mitaki” kua kakano ke taute e gahua fakamatala haau ke lauia mitaki mo e lagomatai e falu ke moua e moui tukulagi. Kua lata e mena nei he atihake e ‘puhala fakaako atu.’ (2 Timo. 4:2) He pulega ke taute e gahua fakamatala mo lautolu ne lahi e iloaaga ke he gahua nei, to maeke ia koe ke ako mai he tau puhala fakaako ha lautolu, tuga ne ako mai e Timoteo he gahua mo Paulo. (1 Kori. 4:17) Hagaao ki a lautolu ne lagomatai e ia, ne pehē a Paulo ne nakai ni folafola e ia e tala mitaki ki a lautolu ka e foaki foki e ‘moui haana,’ po ke fakaaoga e moui katoa haana ke lagomatai a lautolu, ha kua ofania e ia a lautolu. (1 Tesa. 2:8) Ke fakafifitaki a Paulo he gahua fakamatala, kua lata ia koe ke moua e aga tuga ha Timoteo, ne leveki mooli ke he falu mo e ‘fekafekau fakalataha ke he tala mitaki.’ (Totou Filipi 2:19-23.) Fakakite nakai e koe e aga foaki noa nei he gahua fakamatala haau?
Tamai he Mafiti e Makona Mooli
19, 20. Ko e ha ne tamai he mafiti fakaagaaga e olioli?
19 Kua lata ke lali fakalahi ke mafiti fakaagaaga. Ka e he feaki fakamanavalahi e tau puhala fakaako haau, to fai magaaho a koe, ti moua e lilifu he ‘fakamuhukoloa e tau tagata tokologa’ ke he puhala fakaagaaga, ti eke a lautolu mo “hula, mo e foufou ke olioli ai” a koe. (2 Kori. 6:10; 1 Tesa. 2:19) “Nakaila pihia ia fakamua, ne fakaaoga e magaaho haaku ke lagomatai e falu,” he fakamaama e Fred, ko e fekafekau gahua mau. “Kua mooli lahi ne mua e monuina he foaki atu ke he monuina ke talia mai.”
20 Hagaao ke he olioli mo e makona ne logona e ia mai he tupu fakaagaaga, ko e paionia fuata tote ne higoa ko Daphne ne pehē: “Ne feaki e au e fakafetuiaga tata lahi mo Iehova he kamata au ke loto fakaaue ki a Ia. Ka fakafiafia e koe a Iehova ke he otiaga he tau lotomatala haau, kua logona hifo e koe e fiafia lahi—ne makona mooli!” Pete he nakai mailoga tumau he tau tagata e mafiti fakaagaaga, kua kitia tumau e Iehova mo e kua uho ai. (Hepe. 4:13) Nakai fakauaua ai, maeke ia mutolu e tau Kerisiano fuata ikiiki ke fakaheke mo e fakalilifu ha tautolu a Matua he lagi. Fakatumau ke fakafiafia haana a loto he kitia e mafiti mooli ha mutolu.—Fakatai 27:11.
[Tau Matahui Tala]
a Kua hiki falu higoa.
b “Lata Nakai e Tagata Nei mo Au?” he tohi Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 2; “Takitakiaga Faka-Atua ke Fifili Aki e Hoa he Fakamauaga,” he Ko e Kolo Toko ia Iuni 1, 2001; mo e “Pulotu Nakai e Fakamauaga he Fuata Mui?” he Awake! ia Sepetema 22, 1983.
Ko e Heigoa ne Ako e Koe?
• Ko e heigoa ne putoia he mafiti fakaagaaga?
• Puhala fē ka taute a koe ke kitia e mafiti haau . . .
ka fehagai mo e tau mena uka?
he tauteute ma e fakamauaga?
he gahua fakamatala?
[Fakatino he lau 15]
Maeke he liogi ke lagomatai a koe ke fahia ke he tau mena uka
[Fakatino he lau 16]
Maeke fēfē e tau tagata fakailoa fuata ikiiki ke feaki e tau puhala fakaako ne lauia mitaki?