Muitua Nakai a Koe ke he “Puhala kua Mua he Mitaki” he Fakaalofa?
“KO E Atua ko e fakaalofa a ia.” Ko e tau kupu nei he aposetolo ko Ioane ne fakakite e matapatu mahani he Atua. (1 Ioa. 4:8) Ko e fakaalofa he Atua ma e tau tagata ati maeke ai ia tautolu ke fakatata atu ki a ia mo e ke moua e fakafetuiaga tata mo ia. Ko e tau puhala fe foki kua lauia a tautolu he fakaalofa he Atua? Ne fa pehē: “Kua lauia a tautolu ke he tau mena ne fiafia a tautolu ki ai.” Kua mooli e mena ia. Ka e mooli foki kua lauia a tautolu he tau tagata ne fakaalofa a tautolu ki ai mo lautolu ne fakaalofa ki a tautolu. Ha kua tufuga a tautolu ke he fakatai he Atua, kua ha ha ia tautolu e lotomatala ke fakakite e fakaalofa he Atua ke he tau momoui ha tautolu. (Kene. 1:27) Ko e mena ia, ne tohi he aposetolo ko Ioane kua fakaalofa a tautolu ke he Atua “ha ko e mena ne fakamua mai hana fakaalofa kia tautolu.”—1 Ioa. 4:19.
Fā e Kupu ke Fakamaama e Fakaalofa
Ne ui he aposetolo ko Paulo e fakaalofa ko e “puhala kua mua he mitaki.” (1 Kori. 12:31) Ko e ha ne fakamaama pehēnei e ia e fakaalofa? Ko e fakaalofa fe ne hagaao a Paulo ki ai? Ke iloa, kia kumikumi fakalahi a tautolu ke he kupu “fakaalofa.”
He tau Heleni i tuai ne fā e matapatu kupu, ne fakaaoga ke he tau puhala kehekehe, ke fakamaama aki e fakaalofa: ko e stor·geʹ, eʹros, phi·liʹa, mo e a·gaʹpe. Mai he tau kupu nei, kua fakamaama he a·gaʹpe e fakaalofa faka-Kerisiano, ko e fakaalofa kua meā katoatoa mo e mua atu e mitaki.a Hagaao ke he fakaalofa nei, ne pehē e Porofesa ko William Barclay he haana a New Testament Words: “Agapē ko e hagaao ia ke he manamanatuaga: ne nakai ko e logonaaga ne tupu noa mai he ha tautolu a tau loto; ko e matapatu fakaakoaga ne momoui pauaki a tautolu ki ai. Ko e agapē kua matapatu lahi ni ke he tauteaga he manako.” He talahauaga nei, ko e a·gaʹpe ko e fakaalofa ne takitaki he matapatu fakaakoaga, ka kua ha ha ai foki e logonaaga malolō. Ha kua ha ha ai e tau matapatu fakaakoaga mitaki mo e kelea, kua kitia maaliali e lata he tau Kerisiano ke takitaki he tau matapatu fakaakoaga mitaki, ne tohia e Iehova ko e Atua i loto he Tohi Tapu. Ka fakatatai e tautolu e talahauaga he Tohi Tapu ke he a·gaʹpe mo e falu kupu ne fakaaoga he Tohi Tapu ke fakamaama e fakaalofa, to maama mitaki e tautolu e fakaalofa kua lata ia tautolu ke fakakite.
Fakaalofa i Loto he Magafaoa
Ko e fiafia lahi ha ia ke ha ha i loto he magafaoa mafanatia mo e fetataaki! Ko e kupu Heleni stor·geʹ ne fa fakaaoga ke hagaao ke he fakaalofa hofihofi pauaki ne ha ha he vahāloto he tau tagata he magafaoa taha. Kua eketaha e tau Kerisiano ke fakakite e fakaalofa ke he tau tagata he magafaoa ha lautolu. Ne perofeta e Paulo, ko e tau tagata tokologa he tau aho fakamui to “nakai fai fakaalofa.”—2 Timo. 3:1, 3.
Ko e fakaalofa pauaki ne lata ke ha ha ai he vahāloto he tau tagata he magafaoa kua momoko ha kua temotemoai ke he lalolagi he vahā nei. Ko e ha ne loga lahi e matua fifine fatu ne fakatō tama? Ko e ha ne tokologa lahi e tau magafaoa ne nakai leveki e tau matua momotua ha lautolu? Ko e ha e tau vevehe kua matutaki ke tupu tolomaki? Tali mooli ko e, Temotemoai e fakaalofa hofihofi pauaki.
Lafi ki ai, kua fakaako he Tohi Tapu “kua mua ke he tau mena oti e loto he fakavai.” (Iere. 17:9) Ko e fakaalofa he magafaoa kua putoia e loto mo e tau logonaaga ha tautolu. Ka e fuluola ai, ne fakaaoga e Paulo e a·gaʹpe, ke fakamaama e fakaalofa kua lata he taane ke fakakite ke he hoana haana. Ne fakatatai e Paulo e fakaalofa ia ke he fakaalofa ne fakakite he Keriso ke he ekalesia po ke, fakapotopotoaga. (Efeso 5:28, 29) Kua fakavē e fakaalofa nei ke he tau matapatu fakaakoaga ne taute e Iehova, ko e Kamataaga he fakatokaaga he magafaoa.
Kua omoomoi he fakaalofa mooli ke he tau tagata he magafaoa a tautolu ke fakakite e aga leveki ke he tau matua momotua ha tautolu po ke omoomoi a tautolu ke hahamo e matagahua ma e tau fanau ha tautolu. Kua omoomoi foki e tau matua ke akonaki fakaalofa e fanau ha lautolu ka lata ai mo e taofi mai e tau matua he fakahelehele goagoa, ti tupu mai e aga ke tokaholo e fanau.—Efeso 6:1-4.
Fakaalofa Loto Fakavihi mo e Tau Matapatu Fakaakoaga he Tohi Tapu
Ko e fakaalofa ne ha ha he tagata taane mo e fifine he fakamauaga ko e mena fakaalofa mooli mai he Atua. (Fakatai 5:15-17) Pete ia, ko e kupu eʹros, ne hagaao ke he fakaalofa loto fakavihi, kua nakai fakaaoga he tau tagata ne omoomoi ke tohi e Tohi Tapu. Ko e ha ne nakai pihia ai? Falu tau kua mole atu, ne talahau pehēnei he The Watchtower: “Liga kua taute he lalolagi katoa he vahā nei e tau mena hehē ia ne taute he tau Heleni i tuai. Ne tapuaki e lautolu a Eros ke tuga e atua, ne tukutuku hifo ke he fatapoa haana ti foaki e tau poa ki a ia. . . . Ka e fakakite he fakamauaga tuai ko e tapuakiaga pihia he fakaalofa he mahani fakataane mo e fifine kua tupu mai ni e fakateteki, fakalialia, mo e feveheveheaki. Liga ko e kakano haia ne nakai fakaaoga he tau tagata ne tohi e Tohi Tapu e kupu ia.” Ke kalo mai a tautolu he putoia ke he tau fakafetuiaga ne fakavē ni ke he futiaki fakatino, ko e tau logonaaga loto fakavihi kua lata ke fakalagotatai, po ke takitaki he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Ti hūhū hifo, ‘Kua lautatai nakai e tau logonaaga loto fakavihi haaku mo e fakaalofa mooli ma e hoa haaku?’
He vahā “ka lahi tuai” po ke, uho he fuata, ka malolō lahi e tau logonaaga he mahani fakataane mo e fifine, ko e tau fuata ne pipiki mau ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu to tumau ke mahani meā. (1 Kori. 7:36; Kolo. 3:5) Kua mailoga e tautolu ko e fakamauaga ko e mena fakaalofa tapu mai ia Iehova. Ne pehē a Iesu hagaao ke he tau hoa kua mau: “Ko ia kua fakalataha he Atua, aua neke vevehe he taha tagata.” (Mata. 19:6) He nakai nonofo tokoua ni he ha ha i ai e futiakiaga ha laua tokoua, ka e fakamooli tumau a tautolu ke he fakamauaga ha tautolu. Ka tutupu e tau lekua he fakamauaga, kua nakai kumi a tautolu ke he puhala mukamuka ke kalo mai ai ka e eketaha fakalahi ke fakatātā e tau mahani Atua ke fakafiafia e moui magafaoa ha tautolu. To tamai he tau laliaga pihia e fiafia tukulagi.—Efeso 5:33; Hepe. 13:4.
Fakaalofa he Vahāloto he Tau Kapitiga
To ahumate e moui ka nakai fai kapitiga! Ne pehē e fakatai he Tohi Tapu: “Ha ha i ai taha kua ofania mai kua mua he pipiki mai a ia ke he matakainaga.” (Fakatai 18:24) Manako a Iehova ke moua e tautolu e tau kapitiga mooli. Kua talahaua e pipiaga tata he kapitiga ha Tavita mo Ionatana. (1 Samu. 18:1) Ti talahau he Tohi Tapu “ne ofania” e Iesu e aposetolo ko Ioane. (Ioane 20:2) Ko e kupu Heleni ma e “fakaalofa hofihofi” po ke “fekapitigaaki” ko e phi·liʹa. Nakai hepe ke fai kapitiga tata i loto he fakapotopotoaga. Ka e ia 2 Peteru 1:7, kua fakamalolō ki a tautolu ke foaki e fakaalofa (a·gaʹpe) he “fakaalofa [hofihofi] ke he tau matakainaga” (phi·la·del·phiʹa, ko e kupu ne moua mai he phiʹlos, ko e kupu Heleni ma e “kapitiga,” mo e a·del·phosʹ, ko e kupu Heleni ma e “matakainaga”). Ke maeke ke olioli tumau e fekapitigaaki, kua lata ia tautolu ke fakagahua e fakatonuaga nei. Lata ia tautolu ke hūhū hifo, ‘Kua lautatai nakai e tau logonaaga haaku ke he fekapitigaaki mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu?’
Kua lagomatai he Kupu he Atua a tautolu ke kalo mai he fakamailoga tagata ke he tau fakafetuiaga ha tautolu mo e tau kapitiga. Kua nakai ua e tuaga ha tautolu: he nakai fakakikili e tuaga ma e tau kapitiga ha tautolu ka e fakakikili fakalahi ke he tau tagata ne nakai ko e tau kapitiga ha tautolu. Taha mena foki, nakai fakaaoga e tautolu e tau kupu fakahohoko manava ke moua aki e tau kapitiga. Mua atu e aoga, he fakagahua e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu kua foaki ki a tautolu e loto manamanatu kua lata ke fifili aki e tau kapitiga mo e kalo mai he ‘feoaki mo lautolu kua mahani kelea ka fakakelea ai e tau mahani mitaki.’—1 Kori. 15:33.
Ko e Pipiaga Kehe Ue Atu he Fakaalofa!
Ko e pipiaga ne fakalataha aki e tau Kerisiano kua kehe lahi mooli! Ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Ua fakaalofa fakatupua . . . Kia fakafeheleaki ke he feofanaki he tau matakainaga.” (Roma 12:9, 10) Mooli, kua olioli he tau Kerisiano e ‘fakaalofa (a·gaʹpe) nakai fakatupua.’ Ko e fakaalofa nei kua nakai fakakaupā ni ke he logonaaga ne tupu mai he tau loto ha tautolu. Ka kua fakavē fakahokulo ke he tau matapatu fakaakoaga Tohi Tapu. Pete ia, ne tutala foki a Paulo ke he “fakaalofa ke he tau matakainaga” (phi·la·del·phiʹa) mo e “fakaalofa hofihofi” (phi·loʹstor·gos, ko e kupu lafilafi mai he phiʹlos mo e stor·geʹ). Hagaao ke he taha tagata pulotu, ko e “fakaalofa ke he tau matakainaga” ko e “hofihofi e fakaalofa, fakakite e totonu, manamanatu, mo e foaki e lagomatai.” Lafi ai ke he a·gaʹpe, kua fakamalolō e fakalatahaaga tata he tau tagata tapuaki a Iehova. (1 Tesa. 4:9, 10) Ko e taha talahauaga foki, ne fakaliliu “fakaalofa hofihofi,” ne laga taha ni e kitia i loto he Tohi Tapu ti hagaao ke he tuaga mafanatia kua tata, tuga i loto he magafaoa.
Ko e pipiaga ne kaufakalataha e tau Kerisiano mooli ko e lafilafi he fakaalofa ma e magafaoa mo e fakaalofa hofihofi ma e tau kapitiga mooli, mo e tau fakafetuiaga oti kua takitaki he fakaalofa ne fakavē ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Ko e fakapotopotoaga Kerisiano, ko e magafaoa tata ne kaufakalataha he tapuaki ki a Iehova ko e Atua, nakai ko e kalapu fakafiafia, po ke fakatokatokaaga fakalalolagi. Kua fakahigoa e tautolu e tau tagata talitonu ko e tau matakainaga taane mo e fifine, ti mailoga pihia e tautolu a lautolu. Ko e vala a lautolu he magafaoa fakaagaaga ha tautolu, mo e fakaalofa a tautolu ki a lautolu ko e tau kapitiga, ti fehagai tumau a tautolu ki a lautolu ke felauaki mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Kia matutaki a tautolu oti ke lafi ke he pipiaga he fakaalofa ne fakalataha mo e fakakite e fakapotopotoaga Kerisiano mooli.—Ioane 13:35.
[Matahui Tala]
a Kua fakaaoga foki e a·gaʹpe ke he puhala nakai mitaki.—Ioane 3:19; 12:43; 2 Timo. 4:10; 1 Ioa. 2:15-17.
[Blurb he lau 12]
Lafi fēfē a koe ke he pipiaga he fakaalofa ne fakalataha aki a tautolu?