‘Kia Hagaaki a Koe ke Fakaako Atu’
“KUA tokutoku mai e mutolu au, ko e Akoako mo e Iki; ti kua mitaki ha mutolu ne talahau mai, ha ko au ni haia.” (Ioane 13:13) He tala age e tau kupu ia ke he tau tutaki haana, ne fakamaama e Iesu e matagahua haana ko e akoako. He nakai leva to hake a Iesu ke he lagi, ne poaki a ia ke he tau tutaki haana: “Hanei, kia o atu a a mutolu ke eke e tau motu oti kana mo tutaki, . . . Ti fakaako atu a mutolu kia lautolu kia omaoma ke he tau mena oti ne tala atu e au kia mutolu.” (Mata. 28:19, 20) Magaaho fakamui, ne fakamaama foki he aposetolo ko Paulo e aoga he eke mo tau faiaoga, po ke akoako, he Kupu he Atua. Ne tomatoma e ia e motua Kerisiano ko Timoteo: “Kia hagaaki totou tohi a koe, ti tomatoma atu, ti fakaako atu, . . . Kia manamanatu a koe ke he tau mena na, kia fakamahani a koe ki ai; kia kitia ai he tau tagata oti hāu a mafiti.”—1 Timo. 4:13-15.
He vahā nei tuga ni he vahā ia, ko e fakaako atu ko e vala mua ue atu he ha tautolu a gahua he fonua mo e ha tautolu a tau feleveiaaga Kerisiano. Maeke fēfē ia tautolu ke hagaaki fakaako atu, mo e tau puhala fe ka lagomatai he mena nei a tautolu ke mafiti, po ke holo ki mua, ko e tau faiaoga he Kupu he Atua?
Fifitaki e Faiaoga ne Mua
Tokologa he tau tagata fanogonogo ha Iesu ne fiafia ke he tau puhala fakaako haana. Mailoga e lauiaaga he tau kupu haana ki a lautolu ne ō atu ke he sunako i Nasareta. Ko e tagata tohia Evagelia ko Luka ne fakamau: “Ti nava a lautolu oti kia ia, kua ofo he tau kupu fakaalofa ne hopo mai he hana fofoga.” (Luka 4:22) Ne muitua he tau tutaki ha Iesu e fakafifitakiaga he puhala fakamatala he Iki ha lautolu. Mooli, ne fakamalolō he aposetolo ko Paulo e tau matakainaga Kerisiano haana: “Kia fifitaki mai a mutolu kia au, tuga na au kia Keriso.” (1 Kori. 11:1) Ha kua fifitaki e tau puhala ha Iesu, ne lauia mitaki lahi a Paulo he ‘fakaako atu ki mua he tau tagata, katoa foki mo e taha fale mo e taha fale.’—Gahua 20:20.
Fakaako Atu he “Male”
Ko e fakafifitakiaga mitaki lahi mahaki he lotomatala ha Paulo ke fakaako ki mua he tau tagata kua moua i loto he Gahua veveheaga 17. Kua totou e tautolu i ai e aahi atu haana ki Atenai, i Heleni. He tau mena oti ne onoono a Paulo ki ai he maaga ia—he tau halatū, he tau toloaga—kua puke he tau tupua tā. Ko e mena ia ni ati hukia lahi mahaki a Paulo! Nakai fakaatā e ia e tau logonaaga tupetupe haana ke kautū. Ka “kua [kamata] vagavagahau ai a ia ke he sunako . . . katoa foki mo lautolu ne feleveia mo ia ke he male he tau aho oti.” (Gahua 17:16, 17) Ko e fakafifitakiaga mitaki lahi ma tautolu! He o atu ke he tau tagata oti he tau feakiaga kehekehe, nakai ke he puhala fili tagata, ka ke he puhala fakalilifu, kua maeke ia tautolu ke fakatoka e puhala ma e falu ke fanogonogo ti fakahiku ke vevete kehe mai he pipiaga he lotu fakavai.—Gahua 10:34, 35; Fakakite. 18:4.
Ne fehagai a Paulo mo e tau tagata totoko he male. Falu tagata fanogonogo haana ko e tau tagata pulotu ne nakai tatai e tau onoonoaga ha lautolu mo e kupu mooli ne fakamatala e ia. He feleveia a Paulo mo e taufetoko, ne manamanatu mooli a ia ke he tau talahauaga ha lautolu. Ne ui he falu a ia ko e “tagata fa lako.” Pehē falu: “Tokai kua talahau mai e ia e tau atua kehe.”—Gahua 17:18.
Ka kua nakai fakalolelole a Paulo he tau talahauaga hukia he tau tagata fanogonogo haana. Ka ko e magaaho ne tala age ki a Paulo ke fakamaama e tau fakaakoaga haana, ne fakaaoga e Paulo e magaaho ke talahau e lauga aoga kua fakakite fakamitaki e tau puhala fakaako atu haana. (Gahua 17:19-22; 1 Pete. 3:15) Kia kitekite a tautolu ke he lauga fakalaulahi haana mo e iloa e tau fakaakoaga ka lagomatai a tautolu ke fakaholo ki mua e tau puhala fakaako atu ha tautolu.
Tutala ke he Tau Mena kua Mahani Tokoua
Ne pehē a Paulo: “Ko e tau tagata Atenai na e ma fanau, kua kitia e au ke he tau mena oti kana kua mua a mutolu he tapuaki ke he tau atua. Ha ko e mena . . . kitekite ke he tau mena tapu ha mutolu, ti kitia atu ai e au e taha fatapoa kua tohi ki ai, Mo e Atua Nakai Iloa. Hanai, ko ia kua tapuaki ki ai a mutolu, mo e nakai iloa, kua fakamatala atu ai e au kia mutolu.”—Gahua 17:22, 23.
Ne matakite a Paulo ke he tau takatakaiaga haana. Mai he tau mena kua kitia mitaki e ia, ne lahi e mena ne iloa e ia hagaao ki a lautolu ne tutala a ia ki ai. Maeke foki ia tautolu ke iloa taha mena hagaao ke he tagata he kaina he matakite. Ma e fakatai, ko e tau toi i fafo, po ke tau fakamailoga he gutuhala ka maeke ke lahi e mena iloa. Ka fai iloaaga a tautolu ke he tau tuaga he tagata he kaina, kua maeke ia tautolu ke fifili fakamitaki e tau mena ke talahau ti pihia mo e puhala ka talahau ai e tautolu.—Kolo. 4:6.
Ne mauokafua a Paulo ke he fekau haana. Ka e iloa e ia, kua hehē e “mahani Atua” he tau Atenai. Ne fakakite fakamahino e Paulo e puhala ka taute e lautolu e tapuakiaga ha lautolu ke he Atua mooli. (1 Kori. 14:8) Kua aoga mooli ma tautolu ke vagahau fakamahino mo e mauokafua ka fakapuloa e tautolu e tala mitaki he Kautu!
Kia Fakailoilo mo e Nakai Fakamailoga Tagata
Ne matutaki a Paulo he pehē: “Ko e Atua ne eke e lalolagi mo e tau mena oti kana ha ha i ai, ha ko e Iki a ia he lagi mo e lalolagi, nakai haele a ia ke he tau faituga ne eke he tau lima; Ti nakai ko e tau lima he tau tagata ke fekafekau ai kia ia, tuga e mena kua nofogati a ia ke he taha mena; kua foaki mai e ia e moui, mo e fafagu, mo e tau mena oti kana ke he tau mena oti.”—Gahua 17:24, 25.
Ne hagaaki a Paulo he mena nei ki a Iehova ko e Foaki he Moui, he talahau fakailoilo he hagaao ki a Ia ko e “Iki a ia he lagi mo e lalolagi.” Ko e kotofaaga uho mooli ke lagomatai e tau tagata loto hako mai he tau lotu mo e tau aga fakamotu kehekehe ke iloa ko e moui kua puna mai ia Iehova ko e Atua!—Sala. 36:9.
Ne holo atu a Paulo ke talahau: “Kua eke foki e ia e tau motu oti he tau tagata ke he toto taha, . . . kua tuku foki e tau tau ne kotofa tuai mo e tau katofia he tau mena ke nonofo ai a lautolu; Kia kumi a lautolu ke he Iki, po ke maeke he tamotamo a lautolu mo e kitia e lautolu a ia; ka e nakai ni mamao a ia mo tautolu takitokotaha.”—Gahua 17:26, 27.
Ke he puhala fakaako atu ha tautolu, kua maeke ke fakakite e Atua ne tapuaki a tautolu ki ai. He nakai fakamailoga tagata, kua fakaatā e Iehova e tau tagata he tau motu oti ke “tamotamo a lautolu mo e kitia e lautolu a ia.” Pihia foki, kua nakai fakamailoga tagata a tautolu he vagahau ke he tau tagata oti ne feleveia mo tautolu. Lali a tautolu ke lagomatai a lautolu ne talitonu ke he Tufuga ke fakatupu e fetataaki ka takitaki atu ke he tau monuina tukulagi. (Iako. 4:8) Ka e lagomatai fēfē e tautolu a lautolu ne fakauaua na fai Atua? Muitua e tautolu e fakafifitakiaga ha Paulo. Mailoga e mena kua talahau foki e ia.
“Ha ko e mena kua momoui a tautolu ia ia, mo e gahuahua ia ia, ha ha i ai foki a tautolu ia ia; tuga he tala mai foki e falu a fatilologo ha mutolu; Ha ko e hana fanau a tautolu. Hanai, ha ko e fanau he Atua a tautolu, nakai lata he manatu a tautolu kua tatai e Atua mo e auro, po ke ario, po ke maka.”—Gahua 17:28, 29.
Ne lali a Paulo he mena nei ke fanogonogo e tau tagata ki a ia he fatiaki e tau fatilologo ne iloa mo e talia he tau Atenai. Kua lata foki ia tautolu ke lali ke talahau e tau mena ne fetataiaki he fakakakano ke he tau mena ne iloa e tautolu ka talia he tau tagata fanogonogo ha tautolu. Ma e fakatai, ko e fakataiaga ha Paulo he tohi haana ke he tau Heperu kua mooli agaia he vahā nei: “Ha kua takitaha e fale mo e tufugatia ai e taha, ka ko ia ne tufugatia ai e tau mena oti kana, ko e Atua haia.” (Hepe. 3:4) He fakaatā ha tautolu a tau tagata he kaina ke fakakakano ke he fakataiaga mukamuka nei ka lagomatai a lautolu ke kitia e mooli he tau mena ne talahau e tautolu. Mailoga taha puhala lauia mitaki he fakaako atu he lauga ha Paulo—ko e omoomoiaga.
Tokamau e Mafiti
Ne talahau e Paulo: “Kua nakai manamanatu ki ai e Atua ke he vaha ne goagoa ai; ka kua tala mai ainei ke he tau tagata oti he tau motu oti kana ke tokihala. Ha ko e mena kua kotofa e ia e aho ke fakafili ai e lalolagi mo e tututonu he tagata kua kotofa ne ia.”—Gahua 17:30, 31.
Ha kua fakaatā fakakū he Atua e mahani kelea ke maeke ia tautolu ke fakakite ki a Ia e tau mena mooli he tau loto ha tautolu. Kua aoga lahi ke tokamau e tautolu e mafiti he tau magaaho ha tautolu ti vagahau mauokafua a tautolu ke he tau monuina he pule he Kautu kua tata lahi mai mogonei.—2 Timo. 3:1-5.
Kehekehe e Tau Tali
“Kua logona e lautolu e liu foki tutu mai e tau tagata ne mamate, ati va mai ai falu; ka e pehe mai e falu, To liu foki fanogonogo atu a mautolu kia koe he kupu nai. Ati fina atu ai a Paulo ke he vaha loto ha lautolu. Ka kua pipiki mai e falu a tagata kia ia, mo e tua.”—Gahua 17:32-34.
Kua talia mafiti he falu e tau fakaakoaga ha tautolu; ka ko e falu kua liga lata ke lahi e magaaho ato talitonu ke he tau fakakakanoaga ha tautolu. He maama mo e mukamuka e fakamaamaaga ha tautolu he kupu mooli ka lagomatai taha e tagata ke moua e iloilo tonu ha Iehova, kua loto fakaaue mooli a tautolu he fakaaoga he Atua ke futiaki e tau tagata ke he Tama haana!—Ioane 6:44.
Tau Fakaakoaga ka Fakaako e Tautolu
He manamanatu a tautolu ke he lauga ha Paulo, kua lahi e mena ne iloa e tautolu ke he puhala ke fakamaama e tau kupu mooli he Tohi Tapu ke he falu. Ka kotofa a tautolu ke lauga ke he tau tagata he fakapotopotoaga, eketaha a tautolu ke fifitaki a Paulo he fakaaoga e tau talahauaaga fakailoilo ka lagomatai e tagata ne nakai tua ke maama mo e talia e tau kupu mooli he Tohi Tapu. Manako a tautolu ke talahau e tau kupu mooli ia ke he puhala mukamuka, ka e fakaeneene ke nakai fakateaga e tautolu e tau manatu mauokafua he ha tagata ne nakai tua ne liga fakalataha mai. He magaaho taha, he gahua fakamatala ha tautolu ke he tau tagata, kua fakamakamaka a tautolu ke fakakite e fakaohooho mo e fakailoilo. He taute pihia, kua muitua mooli e tautolu e fakatonuaga ha Paulo ke ‘hagaaki fakaako atu a tautolu.’
[Fakatino he lau 30]
Ne maama, mukamuka, mo e fakailoilo e fakaako atu ha Paulo
[Fakatino he lau 31]
Fifitaki e tautolu a Paulo he manamanatu ke he tau logonaaga ha lautolu kua fakamatala a tautolu ki ai