Fakaheke e Atua ha ko e Kaufakalataha Faka-Kerisiano
“Kia lalilali atu a mutolu ke toto mau e loto fakalataha ha he [a]gaga.”—EFESO 4:3.
1. Fakaheke fēfē he tau Kerisiano he senetenari fakamua i Efeso e Atua?
KO E kaufakalataha he fakapotopotoaga Kerisiano i Efeso i tuai ne fakaheke e Atua mooli ko Iehova. He matakavi fefakafuaaki ia ne mautū, kua mailoga mooli falu matakainaga Kerisiano monuina ke fai tupa, ka ko e tau tupa e falu ti liga mativa lahi mahaki. (Efeso 6:5, 9) Falu ko e tau Iutaia ne fakaako e kupu mooli he tolu e mahina ne tutala e aposetolo ko Paulo he tau sunako ha lautolu. Falu ne tapuaki fakamua ki a Atemisi ti eke e tau lagatau he tau taulaatua. (Gahua 19:8, 19, 26) Maaliali ai, ne fakapotopoto he lotu Kerisiano mooli e tau tagata mai he tau feakiaga loga. Mailoga e Paulo na fakaheke a Iehova he puhala he kaufakalataha he fakapotopotoaga. Ne tohi he aposetolo: “Kia ha ha ia ia e fakahekeaga ke he [“fakapotopotoaga,” NW].”—Efeso 3:21.
2. Ko e heigoa ne fakatauhele e fakalatahaaga he tau Kerisiano i Efeso?
2 Ka kua fakatauhele e fakalatahaaga monuina he fakapotopotoaga Efeso. Ne hataki e Paulo e tau motua: “To tutupu foki ia mutolu ni e tau tagata ke vagahau mai ke he tau mena fakakeukeu, to futiaki ai e tau tutaki kia mumui atu kia lautolu.” (Gahua 20:30) Ti fai matakainaga agaia ne nakaila tuku kehe katoatoa e aga feveheveheaki ‘kua gahua ainei kia lautolu kua faliuliu,’ he hataki e Paulo.—Efeso 2:2; 4:22.
Ko e Tohi ne Fakamaama e Kaufakalataha
3, 4. Peehi fēfē he tohi a Paulo ke he tau Efeso e kaufakalataha?
3 Ne mailoga e Paulo ka matutaki e tau Kerisiano ke kauauloa fakalataha, igatia a lautolu mo e lata ke lali fakamakamaka ke fakatupu e kaufakalataha. Ne omoomoi he Atua a Paulo ke tohi atu ke he tau Efeso hagaao ke he matakupu aoga lahi he kaufakalataha. Ma e fakatai, ne tohi e Paulo hagaao ke he finagalo he Atua “kia fakamaopoopo ai e ia e tau mena oti kia Keriso.” (Efeso 1:10) Ne fakatatai foki e ia e tau Kerisiano ke he tau maka kehekehe kua ati aki e fale. “Kua fakataitai ia ia e fale katoa kua hake, ke eke mo faituga tapu [ki a Iehova].” (Efeso 2:20, 21) Lafi ki ai, ne fakamaama e Paulo e kaufakalataha he tau Kerisiano Iutaia mo e Motu Kehe ti fakamanatu foki ke he tau matakainaga e tupu maiaga mau ha lautolu. Ne hagaao a ia ki a Iehova ko e “Matua . . . kua fakahigoa mai ai e tau faoa oti kana ha he lagi katoa mo e lalolagi.”—Efeso 3:5, 6, 14, 15.
4 He kumikumi a tautolu ke he Efeso veveheaga 4, to kitia e tautolu e kakano kua lata ke lali ke kaufakalataha, he puhala kua lagomatai e Iehova a tautolu ke kaufakalataha, mo e tau aga ka lagomatai a tautolu ke fakatumau e kaufakalataha. Ko e ha he totou e veveheaga katoa ke moua e koe e aoga he fakaako fakalaulahi ki ai?
Kakano ne Lata ke Lali Fakamakamaka ke Loto Fakalataha
5. Ko e ha kua maeke ke fekafekau fakalataha e tau agelu he Atua, ka ko e ha ka paleko lahi e kaufakalataha ki a tautolu?
5 Ne ole a Paulo ke he haana a tau matakainaga Efeso ke ‘lalilali atu ke toto mau e loto fakalataha ha he agaga.’ (Efeso 4:3) Ke maama e kakano ma e laliaga he mena nei, manamanatu ke he mena ne tupu ke he tau agelu he Atua. Nakai fai mena momoui he lalolagi ne tatai ua, ti maeke ia tautolu ke fakahiku fakamitaki kua igatia fakamonuina e Iehova e tau agelu loga lahi mahaki haana aki e kehe ue atu. (Tani. 7:10) Ka e maeke ia lautolu ke fekafekau fakalataha ki a Iehova ha kua fanogonogo a lautolu oti ki a ia mo e taute e finagalo haana. (Totou Salamo 103:20, 21.) He kehekehe e tau aga he tau agelu, kua ha ha foki he tau Kerisiano e tau hehē loga. Maeke he mena nei ke fakalahi e paleko he kaufakalataha.
6. Ko e heigoa e tau aga ka lagomatai a tautolu ke olioli e kauauloa mo e tau matakainaga ne fai hehē ne nakai tatai mo e ha tautolu?
6 Ka lali e tau tagata nakai mitaki katoatoa ke kauauloa, liga mukamuka lahi a lautolu ke moua e tau mena vihi. Ma e fakatai, ka e kua ka hau mule e matakainaga loto tokolalo ne gahua fakalataha ki a Iehova mo e matakainaga ne hoko tuai ka e mafiti ke ita? Liga igatia a laua mo e logona hifo kua hehē e mahani he taha ka e liga nimo ko e tau puhala he mahani haana kua nakai tonu tokoua ni a laua. Maeke fēfē he tau matakainaga ia ke gahua fakalataha tokoua? Mailoga e puhala he tau aga kua fakamalolō he tau kupu ha Paulo mogonei ka lagomatai a laua. Ti manamanatu ke he puhala ka fakatupu e tautolu e kaufakalataha he feaki e tau aga ia. Ne tohi e Paulo: “Kua ole atu e au kia mutolu ke mahani a mutolu ke lata . . . ke he loto fakatokolalo ni mo e holoilalo, mo e fakamanavalahi kia fakauka a mutolu ko e taha ke he taha mo e fakaalofa, Kia lalilali atu a mutolu ke toto mau e loto fakalataha ha he [a]gaga ke he pipiaga he mafola.”—Efeso 4:1-3.
7. Ko e ha kua aoga ke gahua ke kaufakalataha mo e falu a Kerisiano nakai mitaki katoatoa?
7 He fakaako ke fekafekau fakalataha ke he Atua mo e falu tagata nakai mitaki katoatoa kua aoga lahi ha kua taha ni e tino he tau tagata tapuaki mooli. “Taha maka ni e tino, taha foki e [a]gaga, tuga foki ne ui ai a mutolu, taha ni e amaamanaki ne ui ai a mutolu; taha ni e Iki, ti taha e tua, ti taha e papatisoaga; taha ni e Atua, ko e Matua he tau tagata oti kana.” (Efeso 4:4-6) Ko e agaaga mo e tau monuina ha Iehova kua matutaki ke he taha e auloaaga he tau matakainaga kua fakaaoga he Atua. Ka fakaita foki he taha tagata he fakapotopotoaga a tautolu, fuluhi ki fe a tautolu? Nakai fai mena foki ka logona e tautolu e tau kupu he moui tukulagi.—Ioane 6:68.
Fakatupu he “Tau Mena Fakaalofa ke he Tau Tagata” e Kaufakalataha
8. Ko e heigoa kua fakaaoga e Keriso ke lagomatai ke fakamalolō a tautolu mai he tau puhala mavehevehe?
8 Ne fakaaoga e Paulo e mahani aga mau he tau kautau he vahā ia ke fakakite e puhala kua foaki e Iesu e “tau mena fakaalofa ke he tau tagata” ke lagomatai e kaufakalataha he fakapotopotoaga. Liga ko e kautau ne kautū kua tamai ki kaina e tagata kehe ne fakapaea ke eke mo fekafekau ke lagomatai e hoana haana ke he tau gahua. (Sala. 68:1, 12, 18) Pihia foki, he kautū a Iesu ke he lalolagi katoa kua foaki ki a ia e tau fekafekau fakamakai ne tokologa. (Totou Efeso 4:7, 8.) Fakaaoga fēfē e ia e tau tagata fakapaea fakatai ia? “Kua tuku mai foki e ia e falu ke eke mo tau aposetolo, ko e falu foki ke eke mo tau perofeta, ko e falu foki ke fakamatala e vagahau mitaki, ko e falu foki ke eke mo tau leoleo katoa mo e tau akoako, Kia fakakatoatoa ai e mitaki he tau tagata tapu, ke eke ai e lautolu e tau gahua he tau fekafekau, kia ati hake ai e tino a Keriso; ato hohoko atu a tautolu oti kana ke he loto fakalataha ke he tua.”—Efeso 4:11-13.
9. (a) Lagomatai fēfē he “tau mena fakaalofa ke he tau tagata” e fakatumau ha tautolu a kaufakalataha? (e) Ko e lata he ha e tau tagata oti he fakapotopotoaga ke lafi ke he kaufakalataha ia?
9 Ha ko e “tau mena fakaalofa ke he tau tagata” e tau leveki fakaalofa nei kua lagomatai ke fakatumau e kaufakalataha ha tautolu. Ma e fakatai, ka mailoga he motua he fakapotopotoaga tokoua e matakainaga taane hane “fepalekoaki,” maeke a ia ke fakaholo ki mua e kaufakalataha he fakapotopotoaga he foaki ki a laua e fakatonuaga hoko laua ni “kia liuaki mai [a laua] kua pihia mo e loto he mahani molu.” (Kala. 5:26–6:1) Ko e tau akoako po ke tau faiaoga, ko e “tau mena fakaalofa ke he tau tagata” nei kua lagomatai a tautolu ke atihake e tua malolō ne fakavē ke he tau fakaakoaga he Tohi Tapu. Ti fakatupu e lautolu e kaufakalataha mo e lagomatai a tautolu ke fakaholo atu ke he motua faka-Kerisiano. Ne tohi e Paulo “kia nakai tuai eke a tautolu mo tau tama ikiiki kua hikihikifano, mo e havilia he tau matagi oti he tau kupu fakaako, ko e pikopiko he tau tagata ke he tau lagatau kelea kua taute ke fakahehe ai.” (Efeso 4:13, 14) Kua lata e tau Kerisiano oti ke fai vala ke he kaufakalataha he tau matakainaga, tuga ni e tau fahi tino takitaha he tino ha tautolu kua lagomatai e falu faahi tino ke he tau mena kua lata.—Totou Efeso 4:15, 16.
Feaki e Tau Aga Foou
10. Maeke fēfē e mahani feuaki ke fakahagahaga kelea e kaufakalataha ha tautolu?
10 Mailoga nakai e koe, he veveheaga ke faaki he tohi ha Paulo ke he tau Efeso kua fakakite ko e fakagahua e fakaalofa ko e kei ke moua e kaufakalataha he eke mo tau Kerisiano motua? Matutaki atu, kua fakakite e mena ne putoia he fakaalofa. Taha mena, ko e muitua e puhala he fakaalofa kua nakai fakaatā e mahani feuaki mo e tau mahani matahavala. Tomatoma e Paulo e tau matakainaga haana ke aua neke ‘mahani tuga e falu a motu kehe.’ Ko e tau tagata ia ne “nakai tuai logona e lautolu ha mena,” ti “tuku e lautolu a lautolu ke he matahavala.” (Efeso 4:17-19) Ko e lalolagi mahani kelea ne nonofo a tautolu kua fakahagahaga kelea e kaufakalataha ha tautolu. Ne vaiga e tau tagata hagaao ke he mahani feuaki, lologo hagaao ki ai, kitekite ai ma e fakafiafiaaga, mo e taute ai fakagalogalo po ke toloaga. Ka e pihia foki e kalahī, ne tuga kua futia a koe ke he mahani fakataane mo e fifine ke he tagata ne nakai fai vala loto a koe ke mau, ka utakehe a koe mai ia Iehova mo e fakapotopotoaga. Ko e ha? Ha kua mukamuka lahi ke takitaki ke he feuaki. Ko e kalahī foki kua takitaki e tagata kua mau ke he faivao kua maeke ke vevehe fakakelea e tau tama mai he tau matua mo e tau hoa nakai agahala mai he tau hoa mau. Mavehevehe mooli! Ko e mena ia ne tohi e Paulo: “Ko mutolu, nakai ako pihia e mutolu e tau kupu a Keriso”!—Efeso 4:20, 21.
11. Ko e heigoa e hikiaga kua fakamalolō he Tohi Tapu ke taute he tau Kerisiano?
11 Ne fakamaama e Paulo kua lata ia tautolu ke tiaki e tau puhala fakahehē he manamanatuaga ka e feaki e tau aga kua maeke ia tautolu ke nonofo mafola mo e falu. Ne pehē a ia: “Kia tuku kehe e mutolu e tagata tuai ke he tau mena ne mahani ai a mutolu i tuai, ko ia ha ne kelea, ke lata mo e tau manako lahi [tagata tuai] ke fakahehe ai. . . . Kia fakafou a mutolu ke he manako he tau loto ha mutolu. Mo e tapulu a mutolu ke he tagata fou kua eke ke lata mo e Atua, ke he tututonu mo e mahani mitaki ke fakamoli ai.” (Efeso 4:22-24) Maeke fēfē a tautolu ‘ke fakafou ke he manako he tau loto ha tautolu’? Ka manamanatu loto fakaaue a tautolu ke he tau mena ne fakaako e tautolu mai he Kupu he Atua mo e mai he fifitakiaga mitaki he tau Kerisiano motua fakaagaaga, ti lali ke moua e aga foou “kua eke ke lata mo e Atua.”
Feaki e Tau Puhala Foou he Vagahau
12. Fakatupu fēfē he vagahau fakamooli e kaufakalataha, ti ko e ha kua uka ma e falu ke vagahau fakamooli?
12 Ko e vagahau fakamooli kua aoga lahi ma lautolu takitaha he magafaoa po ke fakapotopotoaga. Maeke he vagahau fakamooli, atāina mo e totonu ke futiaki fakalataha e tau tagata. (Ioane 15:15) Ka e kua ka pikopiko e tagata ke he haana matakainaga? Ka mailoga ai he matakainaga haana, to nakai mauokafua e pipiaga he falanaki he vahāloto ha laua. Maeke ke maama e koe e kakano ne tohi e Paulo: “Kia vagahau fakamoli a mutolu takitokotaha mo e hana matakainaga, ha ko e tau fahi tino a tautolu ko e taha kia taha.” (Efeso 4:25) Ko e tagata ne mahani pikopiko tumau, liga kamata mai he vahā tama haana, ne liga uka ke kamata ke vagahau fakamooli. Ka e to loto fakaaue a Iehova ke he laliaga haana ke hiki mo e to lagomatai ki a ia.
13. Ko e heigoa ne putoia he tiaki e tau kupu kelea oti?
13 Fakaako e Iehova a tautolu ke fakatupu e fakalilifu mo e kaufakalataha he fakapotopotoaga mo e magafaoa he fakatoka e tau kaupāaga mauokafua ke he puhala vagahau ha tautolu. “Aua neke hopo mai ha kupu kelea he tau gutu ha mutolu . . . Kia tiaki e mutolu e fakafiu oti mo e vale, mo e ita, mo e miha, mo e kupu kelea, katoa mo e tau loto kelea oti kana.” (Efeso 4:29, 31) Taha puhala ke kalo mai he tau vagahau vale ko e feaki e aga fakalilifu lahi ma e falu. Ma e fakatai, ko e tagata taane vagahau vale ke he hoana haana kua lata ke lali ke hiki e aga haana ki a ia, mua atu ha kua fakaako a ia ke he puhala ne fakalilifu e Iehova e tau fifine. Fakauku foki he Atua e falu fifine aki e agaaga tapu, he foaki ki a lautolu e amaamanakiaga ke eke mo tau patuiki mo Keriso. (Kala. 3:28; 1 Pete. 3:7) Pihia foki ko e fifine kua kaā tumau ke he taane haana kua lata ke omoomoi a ia ke hiki he fakaako e ia e puhala ha Iesu ne fakamamao a ia mai he ita.—1 Pete. 2:21-23.
14. Ko e ha kua hagahagakelea e fakakite he ita?
14 Matutaki lahi ke he vagahau kelea ko e kaumahala ke tautaofi e ita. Maeke foki he mena nei ke vehe e tau tagata ne fakalataha auloa. Tatai e ita mo e afi. Maeke ke mukamuka lahi ke kaloafia mo e fakatupu e matematekelea. (Fakatai 29:22) He fakakite tumau he tagata e nakai fiafia kua lata ke fakaeneene ke tautaofi e ita haana ke kalo mai he moumou e tau fakafetuiaga uho lahi. Kua lata e tau Kerisiano ke eketaha ke fakamagalo atu, he nakai fakafualoto mo e nakai liu ke tutala hagaao ke he matalekua. (Sala. 37:8; 103:8, 9; Fakatai 17:9) Ne fakatonu e Paulo e tau Efeso: “Ka ita a mutolu, aua neke hala ai; aua foki neke to e la ka e ita agaia a mutolu. Aua foki neke fakaatā e mutolu ha mena ma e [T]iapolo.” (Efeso 4:26, 27) Ko e kaumahala ke tautaofi e ita he taha ka foaki ke he Tiapolo e puhala ke fakatupu e nakai kaufakalataha mo e taufetoko he fakapotopotoaga.
15. Ko e heigoa e lauiaaga ka uta e mena ne nakai ko e ha tautolu?
15 Ko e fakakite e fakalilifu ke he koloa he falu kua lafi ke he kaufakalataha he fakapotopotoaga. Totou e tautolu: “Ko e tagata kaiha aua neke liu kaiha foki.” (Efeso 4:28) Kua tupu e falanaki he vahāloto he tau tagata a Iehova. Ka fakahehē he Kerisiano e falanaki ia he uta e mena ne nakai ko e haana, to moumou e ia e kaufakalataha fiafia ia.
Fakalataha a Tautolu ha ko e Fakaalofa ma e Atua
16. Maeke fēfē ia tautolu ke fakaaoga e vagahau atihake ke fakamalolō e kaufakalataha ha tautolu?
16 Ko e kaufakalataha he fakapotopotoaga Kerisiano ko e fua he tau tagata oti kua omoomoi he fakaalofa ma e Atua ke fakakite e fakaalofa ma e falu. Kua fakalagalaga he loto fakaaue ke he totonu a Iehova a tautolu ke lali fakamakamaka ke fakagahua e fakatonuaga: “[Vagahau] e tau kupu mitaki ke ati hake ke he mena ke aoga ai, kia tupu ai e mitaki kia lautolu kua fanogonogo ki ai . . . kia eke a mutolu mo tau tagata totonu ko e taha ke he taha, kia hofihofi ha mutolu a fakaalofa, mo e fefakamagaloaki [noa] a mutolu; tuga e Atua ha ia Keriso ne fakamagalo [noa] e ia a mutolu.” (Efeso 4:29, 32) Fakamagalo totonu e Iehova e tau tagata nakai mitaki katoatoa tuga a tautolu. Nakai kia lata foki ia tautolu ke fakamagalo e falu ka kitia e tautolu e tau hehē ha lautolu?
17. Kua lata he ha a tautolu ke eketaha fakamakamaka ke fakatupu e kaufakalataha?
17 Ko e kaufakalataha he tau tagata he Atua kua fakaheke a Iehova. Kua omoomoi he agaaga haana a tautolu ke he tau puhala kehekehe ke fakatupu e kaufakalataha. To manako mooli a tautolu ke nakai totoko e takitakiaga he agaaga. Ne tohi e Paulo: “Aua foki neke fakahukia e [a]gaga [t]apu he Atua.” (Efeso 4:30) Ko e kaufakalataha e koloa uho kua latatonu ke puipui. Kua tamai e fiafia ki a lautolu oti kua moua ai mo e fakaheke ki a Iehova. “Hanai kia fifitaki a mutolu ke he Atua tuga e tau fanau fakahelehele. Kia mahani a mutolu mo e fakaalofa.”—Efeso 5:1, 2.
To Tali Fēfē e Koe?
• Ko e heigoa e tau aga kua fakatupu e kaufakalataha he tau Kerisiano?
• Fakatupu fēfē he tau mahani ha tautolu e kaufakalataha he fakapotopotoaga?
• Lagomatai fēfē he tau vagahau ha tautolu a tautolu he kauauloa mo e falu?
[Fakatino he lau 17]
Kaufakalataha a lautolu mai he tau feakiaga loga
[Fakatino he lau 18]
Maama nakai e koe e tau hagahaga kelea he kalahī?