Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w11 4/1 lau 20-22
  • Fakaako e Tau Mahani Mitaki ke he Fanau Haau

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Fakaako e Tau Mahani Mitaki ke he Fanau Haau
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2011
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Ko e Hehē he Pule Kikili
  • Ko e Lata ke Moua e Tau Aga kua Aoga
  • Tutala ke he Fanau Haau ke he Mahani Fakataane mo e Fifine
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2011
  • Fakaako e Tama Haau Hagaao ke he Mahani Fakataane mo e Fifine
    Ala!—2016
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2011
w11 4/1 lau 20-22

Tau Kei ke Fiafia e Magafaoa

Fakaako e Tau Mahani Mitaki ke he Fanau Haau

Ko e matua fifine ko Loidaa i Mesikō ne pehē: “Kua tufa e tau konotomo he aoga, ti manatu e tau fuata mui kua mitaki ke taute e mahani fakataane mo e fifine—ka e lata ni ke fakaaoga e konotomo.”

Ko e matua fifine ko Nobuko i Sapanī ne pehē: “Ne hūhū au ke he tama taane haaku ko e heigoa haana mo e kapitiga fifine haana ka taute kaeke ko laua ni tokoua. Ko e tali haana, ‘Ai iloa au.’”

MAGAAHO ne tote lahi e tama haau, puipui nakai e koe e kaina ke haohao mitaki e tama haau? Liga tapuni e koe e tau mata palaki hila, fufū e tau koloa matila, mo e pā e tau sitepe—he lali lahi ke puipui e tama haau.

Ane mai ni kua mukamuka pihia ke puipui e fuata mui haau! Mogonei kua lahi mahaki e tupetupe haau, tuga ia: ‘Hane kitekite kia e tama taane haaku ke he tau fakatino telefua?’ ‘Kua taute kia he tama fifine haaku e ‘sexting’—he fakafano e tau ata fakalialia he tino haana he selafoni?’ Mo e hūhū matakutakuina, ‘Kua gahuahua malolō kia e mahani fakataane mo e fifine he tama fuata mui haaku?’

Ko e Hehē he Pule Kikili

Kua lali falu matua ke 24 e tulā he hulu tumau ke he tau fuata mui ha lautolu he tokamata ki a lautolu mo e matakaki ke he tau mena oti ne taute e lautolu. Fakamui, tokologa ia lautolu ne mailoga ko e matua tuga e helikopotā (helicopter) kua fakaholo ni e tau fuata mui ha lautolu ke he lalofonua. Ti iloilo e tama taane po ke tama fifine ha lautolu he fufū e tau mahani ne lali e tau matua ke puipui.

Maaliali ai, ko e pule kikili ne nakai ko e tali. Ne nakai fakaaoga e Iehova ko e Atua e puhala ia ke taaki mai e omaoma he tau mena momoui haana, ti nakai lata ia koe ko e matua. (Teutaronome 30:19) Ti maeke fēfē ia koe ke lagomatai e tau fuata mui haau ke taute e tau fifiliaga he mahani iloilo?—Tau Fakatai 27:11.

Ko e puhala aoga ko e fakatutala tumau mo e fanau haau mo e ke kamata he ikiiki a lautolu.b (Tau Fakatai 22:6) Ti ka hohoko atu a lautolu ke he vahā fuata, fakatumau ke tutala. Ko e matua, kua lata ia koe ke eke mo matapatu punaaga he tau vala tala mauokafua he fuata mui haau. “Tokologa e tagata ne manamanatu kua manako ni a mautolu ke tutala ke he tau kapitiga ha mautolu hagaao ke he mahani fakataane mo e fifine,” he ui e Alicia, ko e tama fifine mai i Peritania, “ka e nakai mooli e mena ia. Kua loto fakaaue a mautolu ke he vala tala nei ka moua mai ai he tau matua ha mautolu. Talitonu a mautolu ke he tau mena ka talahau e lautolu.”

Ko e Lata ke Moua e Tau Aga kua Aoga

He lalahi a lautolu, kua lata e fanau ke iloa lahi hagaao ke he mahani fakataane mo e fifine ka e nakai ni ko e tau tupumaiaga he moui. Kua lata foki ia lautolu ke moua e “mahani he ako mua ai ke mailoga e tau mena mitaki mo e tau mena kelea.” (Heperu 5:14) He fakakū, kua lata a lautolu mo e tau aga kua aoga—ko e fakatufono he mahani ne moua mai he tau taofiaga malolō hagaao ke he mahani fakataane mo e fifine—fakalataha mo e mahani ne fakatatau ke he tau taofiaga ia. Maeke fēfē ia koe ke fakaako e tau aga mitaki ke he fuata mui haau?

Kamata he manamanatu ke he haau ni a tau aga kua aoga. Ma e fakatai, kua liga taofi malolō a koe ko e mahani feuaki—mahani fakataane mo e fifine he vahāloto he tau tagata nakaila mau—kua hepe. (1 Tesalonia 4:3) Liga kua iloa he fanau haau e tuaga haau ke he matakupu; ti liga maeke foki ia lautolu ke fatiaki e tau kupu Tohi Tapu ne lalago e tau taofiaga haau. Ka hūhū ki ai, kua liga mautali a lautolu ke tali kua hepe e mahani fakataane mo e fifine ka e nakaila mau.

Ka e fai mena foki. Ko e tohi Sex Smart ne mailoga ko e falu fuata kua liga talia teao e tau taofiaga he tau matua ha lautolu hagaao ke he mahani fakataane mo e fifine. Ne pehē e tohi: “Kua logona e lautolu e fakauaua lahi ke taute e tau manatu ni ha lautolu. Ka felauaki a lautolu ke he tau tuaga nakai amanaki ki ai ti fehagai mo e tau lekua pauaki hagaao ke he ‘mamao fēfē e mena kua lata ke taute,’ ne fakagogoa a lautolu mo e hoko ke he lekua mooli.” Ti ko e kakano anei kua latatonu e tau aga kua aoga. Maeke fēfē ia koe ke lagomatai e fuata mui haau ke moua ai?

Talahau fakamahino a tau aga haau kua aoga.

Talitonu nakai a koe ko e mahani fakataane mo e fifine kua latatonu ni ma lautolu kua mau? Ti tala age fakamahino mo e tala age tumau ke he fuata mui haau. Hagaao ke he tohi Beyond the Big Talk, ne fakakite he kumikumiaga “ko e tau kaina ne tala age fakamahino he tau matua ke he tau fuata mui ha lautolu kua fakakite he mena ia kua nakai talia e lautolu e tau fuata mui he taute e mahani feuaki, ti ko e tau fuata mui nei kua liga fakatuai he taute e mahani ia.”

Mooli, tuga ne totoku fakamua, ka talahau noa ni haau a tau aga kua aoga, kua nakai eke mooli e mena ia to fifili he tama taane po ke tama fifine haau ke moui fakatatau ki ai. Pete ia, ko e tau aga mauokafua he magafaoa to foaki e fakavēaga ke he fanau ke maeke ke atihake ni ha lautolu. Ti ko e tau kumikumiaga ne moua kua tokologa e fuata ne fifili fakamui e tau aga kua aoga he tau matua ha lautolu pete he tuga kua nakai fakagahua he fanau he vahā fuata mui.

LALI PEHĒ: Fakaaoga e tau tala tutupu ke kamata aki e fakatutalaaga mo e talahau haau a tau aga kua aoga. Ma e fakatai, ka hokotaki e matahavala he mahani fakataane mo e fifine, liga pehē a koe: “Kua fakateteki ki a au e puhala ne lali falu tagata taane ke fakaaoga e tau fifine. Moua mai i fe e lautolu e tau aga pihia he manatu e koe?”

Fakaako e tau mena mooli oti hagaao ke he mahani fakataane mo e fifine.

Kua latatonu e tau hatakiaga. (1 Korinito 6:18; Iakopo 1:14, 15) Ka e fakakite pauaki he Tohi Tapu ko e mahani fakataane mo e fifine ko e mena fakaalofa he Atua, nakai ko e matahele ha Satani. (Tau Fakatai 5:18, 19; Lologo a Solomona 1:2) He tala age ni e tau hagahaga kelea ke he tau fuata mui haau ka liga toka a lautolu mo e onoonoaga hehē mo e nakai mai he Tohi Tapu hagaao ke he matakupu. “Ne tutala tumau e tau matua haaku ke he mahani feuaki,” he talahau he fifine fuata i Falani ne higoa ko Corrina, “ti mai he mena ia ki a au e aga nakai mitaki ke he fakafetuiaga he mahani fakataane mo e fifine.”

Kia mailoga kua moua he fanau haau e mena mooli katoa ke he mahani fakataane mo e fifine. “Ko e mena ne lali tumau au ke hoko ke he tau fuata mui haaku,” he talahau he matua fifine i Mesikō ne higoa ko Nadia, “ko e mahani fakataane mo e fifine ko e mena fulufuluola mo e pauaki ti foaki e Iehova ke he tau tagata ma e ha lautolu a olioli. Ka e ha i ai e tuaga kua latatonu ki loto he fakamauaga. Maeke ai ke foaki e fiafia po ke matematekelea ki a tautolu, falanaki ni ke he puhala kua fakaaoga ai e tautolu.”

LALI PEHĒ: He taha magaaho foki ka tutala a koe ke he fuata mui haau ke he mahani fakataane mo e fifine, fakaoti e tutalaaga aki e manatu mitaki. Ua matakutaku ke fakamaama ko e mahani fakataane mo e fifine ko e mena fakaalofa homo ue atu mai he Atua kua maeke ia ia ke olioli anoiha ka fai tokoua a ia. Fakakite e mauokafua ato hoko e magaaho ia kua maeke he fuata mui haau ke pipiki tumau ke he tau tuaga he Atua.

Lagomatai e fuata mui haau ke mailoga e tau fua ka moua mai.

Ke taute e tau fifiliaga mitaki ke he tau faahi oti he moui, lata e tau fuata mui ke iloa e puhala ke kitia e tau fifiliaga ti fokifoki e tau fua mitaki mo e tau fua kelea he tau fifiliaga takitaha. Ua manatu kua lahi e iloa noa ni ha lautolu ke he tau mena hako mo e hepe. “He manatu e tau hehē he vahā fuata haaku,” he talahau he fifine Kerisiano i Ausetalia ne higoa ko Emma, “kua maeke ia au ke talahau ko e iloa hokoia e tau tuaga he Atua kua nakai kakano kua talia ai e koe. Ko e maama e tau fua mitaki he tau tuaga ia—mo e tau fua he holia ai—kua aoga lahi.”

Maeke e Tohi Tapu ke lagomatai, ha kua loga e tau poakiaga i loto kua omoomoi he tau kupu ne tohi e tau fua he taute e mahani kelea. Ma e fakatai, ne tomatoma he Tau Fakatai 5:8, 9 e tau fuata taane ke tiaki e mahani feuaki “neke uta e koe hāu a fulufuluola ke he falu.” He fakakite he tau kupu ia, ko lautolu ne taute e mahani fakataane mo e fifine ka e nakaila mau kua moumou ha lautolu a aga, mahani fakamooli, mo e fakalilifu fakatagata. Ti taute he mena ia a lautolu ke nakai futiaki lahi ke he ha hoa ka lata ne mahani pihia. He manamanatu ke he tau hagahaga kelea he tino, manamanatuaga, mo e fakaagaaga he fakaheu e tau fakatufono he Atua ka fakamalolō e fifiliaga he fuata mui haau ke moui fakatatau ki ai.c

LALI PEHĒ: Fakaaoga e tau fakatai ke lagomatai e fuata mui haau ke kitia e pulotu he tau tuaga he Atua. Ma e fakatai, liga pehē a koe: “Mitaki e afi kaitunu; kelea e afi ne vela e vaouhi. Ko e heigoa e kehe he tau fakatai ua ia, mo e maeke fēfē e tali haau ke hagaao ke he tau kaupāaga he Atua ne fakatoka ma e mahani fakataane mo e fifine?” Fakaaoga e tala he Tau Fakatai 5:3-14 ke lagomatai e fuata mui haau ke maama e tau fua hagahaga kelea he mahani feuaki.

Ko Takao ne 18 e tau he moui i Sapanī, ne pehē, “Iloa e au kua lata au ke taute e mena hako, ka e taufetului hololoa au ke he tau manako he tino.” Ko e tau fuata ne logona pihia ka mafanatia he iloa na fai ne pihia foki. Ko e aposetolo ko Paulo taha, ko e Kerisiano malolō ne talahau: “Ka loto au ke he mena mitaki ke eke, ti ha ha ia au e kelea.”—Roma 7:21.

Ko e tau fuata mui kua lata ke iloa ko e taufetului pihia kua nakai kelea tumau. Kua taute ai a lautolu ke manamanatu po ke manako ke eke mo tau tagata fēfē. To lagomatai ai a lautolu ke maama e hūhū, ‘Manako nakai au ke pule ke he moui haaku mo e iloa ko e tagata fai mahani mo e fakamooli, po ke manako au ke iloa ko e tagata muitua—ko e tagata mukamuka ke mahala ke he tau manako haana?’ He moua e tau aga mitaki kua aoga ka lagomatai e fuata mui haau ke tali fakailoilo e hūhū ia.

Ko e Tohi Tapu kua Kautū Tumau

“Ko e fakatonuaga hagaao ke he mahani fakataane mo e fifine he Tohi Tapu kua kautū tumau. He mogo ne tupu lahi e numera he tau fuata mui ne helehele e tau fua mamahi lahi he manamanatuaga he taute e mahani feuaki ka e nakaila mau, fatu ka e nakaila mau, mo e AIDS mo e falu gagao pikitia he mahani fakataane mo e fifine, ne tomatoma he tau Tohiaga Tapu ke toka e mahani fakataane mo e fifine ke lata mo e fakamauaga . . . kua aoga lahi mahaki, ko e ‘puipuiaga ni he mahani fakataane mo e fifine’ ne lauia mitaki.”—Parenting Teens With Love and Logic.

a Falu higoa he vala tala nei kua hiki.

b Ma e tau lagomataiaga ke he puhala ke kamata e fakatutala mo e fanau haau hagaao ke he mahani fakataane mo e fifine mo e puhala ke tutala ke he tau vala tala kua latatonu mo e tau tau moui, kikite Ko e Kolo Toko, Ianuari-Mati, 2011, lau 16-18.

c Ma e falu vala tala foki, kikite e vala tala “Hūhū he Tau Fuata . . . Fakaholo ki Mua Nakai he Mahani Fakataane mo e Fifine e Fakafetuiaga ha Tautolu?” he fufuta he Awake! ia Aperila 2010 ne taute fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova.

HŪHŪ KI A KOE NI . . .

  • Ko e heigoa e tau fakakiteaga kua kitia e au kua ha ha he fuata mui haaku e tau aga malolō kua aoga?

  • He tutala ke he fuata mui haaku ke he mahani fakataane mo e fifine, fakakite nakai e au ko e mena fakaalofa ia mai he Atua po ke matahele ha Satani?

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa