Fakakite he Atua Haana Fakaalofa ki a Tautolu

“Kia kautu pihia foki e fakaalofa noa ke he tututonu ke hoko ke he moui tukulagi.”—ROMA 5:21.

1, 2. Ko e heigoa e tau mena fakaalofa ua ka fakatutala ki ai, ti ha e fē ne mua atu?

“KE HE mena ne mua ue atu he tau Roma . . . ne foaki ki a lautolu kua kautū ki ai [ko e] fakatufono ha lautolu mo e puhala ha lautolu kua lata ke momoui fakatatau ai mo e fakatufono.” (Ekekafo ko David J. Williams he University of Melbourne, Ausetalia) Pete ne liga aoga e mena ia, kua ha ha i ai e foakiaga po ke mena fakaalofa ne mua ue atu e uho. Ko e mena fakaalofa nei ko e tau foakiaga faka-Atua ke moua e taliaaga mo e tuaga tututonu mo e Atua ti ko e amaamanakiaga he fakamouiaga mo e moui tukulagi.

² Kakano ai, kua fai vala matafakatufono ke he puhala ne taute he Atua ke maeke e mena fakaalofa nai. Ia Roma veveheaga 5, ne nakai fakakite he aposetolo ko Paulo e tau vala nei ko e matafakatufono ke nakai fai logonaaga. Ka e kamata e ia aki e fakamafanaaga omoomoi nai: “Ha kua talahaua tututonu a tautolu ke he tua, [ti] kua ha ha ia tautolu e mafola mo e Atua ha ko e Iki ha tautolu, ko Iesu Keriso.” Ko lautolu ne moua e mena fakaalofa he Atua kua fakalagalaga ke liu fakakite age ki a ia e fakaalofa. Ko Paulo taha. Ne tohi e ia: “Kua fakamaligi mai e fakaalofa he Atua ke he tau loto ha tautolu ke he Agaga Tapu.”—Roma 5:1, 5.

3. Ko e heigoa e tau hūhū kua lagā pauaki mai?

³ Ka ko e ha e mena fakaalofa mitaki nai kua lata? Maeke fēfē he Atua ke foaki ai he puhala hakohako ne lagotatai? Ti ko e heigoa kua manako ke he tau tagata takitaha ke taute ke moua ai? Kia kumi e tautolu e tau tali makona mo e kitia e puhala kua fakamaama ai e fakaalofa he Atua.

Fakaalofa he Atua po ke Agahala

4, 5. (a) He puhala lahi fe ne fakakite e Iehova e fakaalofa haana? (e) Ko e iloa e feakiaga fe kua fakamalolō a tautolu ke maama e Roma 5:12?

⁴ Ha ko e gahua he fakaalofa lahi, ne fakafano mai e Iehova e Tama fuataha haana ke lagomatai e tau tagata. Fakakite ai e Paulo he puhala nei: “Kua fakakite mai he Atua hana fakaalofa kia tautolu he matulei a Keriso ke hukui aki a tautolu, ka ko e tau tagata hala agaia a tautolu.” (Roma 5:8) Manamanatu ke he taha e mena mooli ne talahau i ai: “Ka ko e tau tagata hala agaia a tautolu.” Ti lata ia tautolu oti ke iloa e puhala ne agahala ai.

⁵ Ne talahau e Paulo e matakupu, ne kamata aki e manatu nei: “He hoko mai ai e hala ke he lalolagi ke he tagata tokotaha, ko e mate foki ha ko e hala, ti kua hoko mai ai e mate ke he tau tagata oti kana, ha kua hala e tau tagata oti kana.” (Roma 5:12) Ko tautolu he tuaga ke maama e mena nei ha ko e Atua ne fakamau e tamataaga he moui he tagata. Ne tufuga e Iehova tokoua e tagata ko Atamu mo Eva. Kua mitaki katoatoa e Tufuga, ti pihia foki e tau tagata fakamua ia, ko e ha tautolu a tau tupuna. Ka e age he Atua ki a laua taha e poakiaga kua nakai lata ke taute ti tala age ki a laua ka nakai omaoma e fakatufono ia to fakahala mate. (Kene. 2:17) Pete ia, ne fifili a laua ke totoko atu ai he moumou e poakiaga uho lahi he Atua, ti tiaki a ia ko e Foaki Fakatufono mo e Pule Katoatoa.—Teu. 32:4, 5.

6. (a) Ko e ha e tau hologa a Atamu ne mamate ato age he Atua e Fakatufono faka-Mose mo e he mole atu e mena ia? (e) Ko e heigoa ka fakatai aki e gagao tuga e hemophilia?

⁶ Ko e magaaho la ne mole e agahala a Atamu ti fanafanau e ia e tau fanau, mo e fakaholo age e agahala mo e tau lauiaaga ki a lautolu oti. Mooli, ne nakai moumou e lautolu e fakatufono faka-Atua tuga ne taute e Atamu, mo e nakai fakahala a lautolu ke he agahala taha ia; ti nakaila fai fakatokaaga fakatufono ne age ki ai. (Kene. 2:17) Kua lauia agaia e tau hologa a Atamu he agahala. Ti ko e agahala mo e mate ne pule ke hoko ke he mogo ne age he Atua ke he tau Isaraela e fakatokaaga fakatufono ne fakakite fakamaali ko lautolu ko e tau tagata agahala. (Totou Roma 5:13, 14.) Ko e lauia he agahala pauaki kua liga fakakite ke he tau gagao po ke matafatia ne tupu mai he magafaoa, tuga e gagao Mediterranean anemia po ke hemophilia. Kua liga totou e koe ko Alexis, ko e tama taane he Pule Atu Motu ha Rusia ko Nicholas II mo Alexandra, ne moua he gagao pātoto ko e hemophilia. Mooli, he magafaoa ia foki, ne nakai matematekelea e falu fanau mai he tau gagao ia, ka e liga utafano agaia e lautolu. Nakai pihia e agahala. Ko e kelea he agahala mai ia Atamu kua kaputia oti. Lauia ai e tau tagata oti. Kua fakahiku kelea tumau ai. Ti kua fakaholo age ai ke he tau tama oti. To kautū mai nakai he kelea ia?

Mena ne Foaki he Atua ia Iesu Keriso

7, 8. Takitaki fēfē e puhala he tau tagata taane mitaki katoatoa tokoua ke he tau puhala kehekehe?

⁷ He puhala fakaalofa, ne taute e Iehova e foakiaga ma e tau tagata ke kautū mai he lauiaaga pauaki he agahala. Ne fakamaama e Paulo na maeke e mena nei he puhala he taha tagata taane, ko e tagata mitaki katoatoa fakamui—ko Atamu ke uaaki haia. (1 Kori. 15:45) Ka ko e puhala he tau tagata taane mitaki katoatoa tokoua ne takitaki ke he tau puhala kehekehe lahi. Pihia fēfē?—Totou Roma 5:15, 16.

⁸ “Nakai tuga e hala e mena kua foaki noa mai,” he tohi e Paulo. Ne hehē a Atamu ha ko e agahala ia, ti latatonu a ia ke moua e fakahala kelea lahi mahaki—he mate a ia. Ka e nakai ko ia ni ne mate. Totou e tautolu: “Kua mamate tokologa ke he hala he tokotaha [ia].” Ko e fakahala tonuhia ki a Atamu ne lauia foki e tau fanau oti haana ne nakai mitaki katoatoa, putoia ai a tautolu. Ka e mafanatia agaia a tautolu he iloa ko e tagata taane mitaki katoatoa ko Iesu, ka fakatupu mai e taha fua kehe foki. Ko e heigoa e fua? Kitia e tautolu e tali ne talahau e Paulo he “talahaua tututonu [he tau tagata kehekehe] ha i ai e moui.”—Roma 5:18.

9. Ko e heigoa ne taute he Atua he talahaua tututonu e tau tagata, ne talahau ia Roma 5:16, 18?

⁹ Ko e heigoa e manatu he tau kupu Heleni aoga he talahauaga “talahaua tututonu” mo e “hoko ke he tau tagata oti kana e talahaua tututonu”? Taha e tagata fakaliliu Tohi Tapu ne tohia hagaao ke he manatu: “Ko e talahaua tututonu ne nakai ko e talahauaga matafakatufono mooli. Kua tutala ai ke he hikiaga he tuaga he tagata he fakafetui mo e Atua, nakai ko e hikiaga i loto he tagata . . . Kua fakakite he talahauaga e Atua ko e fakafili kua hoko ke he fifiliaga he talia e tagata ne hokotaki, ne kua tamai ki mua he fakafiliaga he Atua, ke fakatai, ko e fakahala he nakai tututonu. Ka e fakamagalo he Atua e tagata ne hokotaki fakakelea.”

10. Ko e heigoa ne taute e Iesu ke foaki e fakavēaga ma e tau tagata ke talahaua tututonu?

¹⁰ Ko e heigoa e fakavēaga ka fakamagalo he “[F]akafili he lalolagi oti” ne tututonu e tagata nakai tututonu? (Kene. 18:25) He fakatoka e fakavēaga, ne fakafano fakaalofa he Atua e Tama fuataha haana ke he lalolagi. Ne taute katoatoa e Iesu e finagalo he Matua haana, pete ne tau kamatamata, vaiga kelea muitui, mo e ekefakakelea. Ne taofi e ia e mahani fakamooli haana ke hoko foki ke he mate he akau fakakikiveka. (Hepe. 2:10) He poa e moui mitaki katoatoa a Iesu, ne foaki e ia e lukutoto ne liga ke fakatoka, po ke fakahao e hologa a Atamu mai he agahala mo e mate.—Mata. 20:28; Roma 5:6-8.

11. Fakavē e lukutoto ke he fakatataiaga fe?

¹¹ He falu kupu tohi, ne talahau e Paulo e mena nei ko e “lukutoto [“kua tatai,” NW].” (1 Timo. 2:6) Ko e heigoa e tataiaga? Ne fakahoko e Atamu e agahala mo e mate ke he tau tagata tokologa ue atu, ko e tau hologa haana. Mooli ai ko Iesu ko e tagata mitaki katoatoa, ka liga tupu mai e tokologa he tau hologa mitaki katoatoa.a Ti maama ai ko e moui ha Iesu mo e tau hologa oti haana ka mitaki katoatoa kua fakatū e poa ne tatai ke he ha Atamu mo e tau hologa nakai mitaki katoatoa haana. Ka e nakai talahau he Tohi Tapu kua maeke he ha hologa ha Iesu ke fakatū e vala he lukutoto. Ia Roma 5:15-19 ne talahau ko e mate he “tagata tokotaha” ne foaki e fakatokanoaaga. E, ko e moui mitaki katoatoa a Iesu kua tatai ke he ha Atamu. Kua lata ke hagaaki hokoia ki a Iesu Keriso. Maeke he tau tagata kehekehe ke moua e mena fakaalofa noa mo e moui ha ko e ha Iesu a “tututonu ne taha,” ko e puhala omaoma mo e mahani fakamooli haana ke hoko foki ke he mate. (2 Kori. 5:14, 15; 1 Pete. 3:18) Maeke fēfē e mena ia?

Toka Noa ne Fakavē ke he Lukutoto

12, 13. Ko e ha a lautolu kua talahaua tututonu ne lata mo e fakaalofa noa mo e fakaalofa he Atua?

¹² Ne talia e Iehova ko e Atua e poa lukutoto ne foaki he Tama haana. (Hepe. 9:24; 10:10, 12) Ka ko e tau tutaki a Iesu he lalolagi, ne putoia e tau aposetolo fakamooli haana ne tumau ke agahala. Pete ne lali a lautolu ke kalo mai he taute hehē, ne nakai kautū tumau a lautolu. Ko e ha? Ha kua lauia a lautolu he agahala pauaki. (Roma 7:18-20) Ka e maeke mo e fai mena ne taute he Atua hagaao ke he mena ia. Ne talia e ia e “lukutoto kua tatai” ti makai ke fakagahua ai ke lata mo e tau fekafekau haana.

¹³ Nakai ko e Atua ne kaitalofa ai ke he tau aposetolo mo e falu ke fakagahua e lukutoto ha kua taute e lautolu e tau gahua mitaki pauaki. Ka e, fakagahua he Atua e lukutoto ke lata mo lautolu mai he haana a fakaalofa noa mo e fakaalofa lahi. Ne fifili a ia ke fakatokanoa e tau aposetolo mo e falu he fakafili ki a lautolu, ti onoono ki a lautolu kua atāina he lauia he agahala pauaki. Ne talahau fakamitaki ai e Paulo: “Ha ko e fakaalofa noa kua fakamomoui ai a mutolu ke he tua; nakai mai ia mutolu foki ia, ka ko e mena foaki noa mai he Atua.”—Efeso 2:8.

14, 15. Ko e heigoa e palepale ne tuku ki mua ha lautolu ne talahaua tututonu he Atua, ka ko e heigoa kua lata agaia ia lautolu ke taute?

¹⁴ Manamanatu ko e mena fakaalofa mooli ma e Malolō Ue Atu ke fakamagalo e agahala pauaki ne lauia e tagata ti pihia mo e tau hehē ne taute e ia! Nakai maeke ia koe ke totou e tau agahala loga ne taute he tau tagata takitaha ato eke mo tau Kerisiano; ka e fakavē ke he lukutoto, maeke he Atua ke fakamagalo e tau agahala ia. Ne tohi e Paulo: “Ko e tau hala loga e mena foaki noa mai kia talahaua tututonu ai.” (Roma 5:16) Ko e tau aposetolo mo e falu ne moua e mena fakaalofa lahi nei (he talahaua tututonu) to matutaki ke tapuaki he tua ke he Atua mooli. Ko e heigoa mogoia e palepale anoiha? “Ti au atu ai he kautu mo e momoui a lautolu kua moua e lahi ue atu he fakaalofa noa katoa mo e tututonu kua foaki noa mai, ha ko e tokotaha ko Iesu Keriso haia.” Mooli, ko e mena fakaalofa he tututonu kua gahuahua foki ke he taha puhala. Ti fakahiku ko e mena fakaalofa e moui.—Roma 5:17; totou Luka 22:28-30.

¹⁵ Ko lautolu kua moua e mena fakaalofa ia, kua talahaua tututonu ti eke mo tau tama fakaagaaga he Atua. Ha ko e tau hakega fakalataha mo e Keriso, kua moua e lautolu e amaamanaki he liu tu mai ke he lagi ko e tau tama fakaagaaga mooli ke ‘eke mo tau patuiki’ fakalataha mo Iesu Keriso.—Totou Roma 8:15-17, 23.

Fakakite e Fakaalofa he Atua ke he Falu

16. Maeke fēfē ia lautolu mo e amaamanakiaga he lalolagi ke moua e mena fakaalofa?

¹⁶ Nakai ko lautolu oti kua fakagahua e tua mo e fekafekau ke he Atua ke eke mo tau Kerisiano fakamooli kua amanaki ‘ke patuiki’ mo Keriso he lagi. Tokologa ne moua e amaamanakiaga ne fakavē ke he Tohi Tapu ne tatai ke he tau fekafekau fakamua ato eke mo tau Kerisiano he Atua. Kua amanaki a lautolu ke moui tukulagi he lalolagi parataiso. Maeke foki nakai ia lautolu mogonei ke moua e mena fakaalofa lahi mai he Atua mo e onoono atu ki ai ko e tututonu mo e moui ke he lalolagi? Fakavē ke he mena ne tohia e Paulo ke he tau Roma, ko e tali mafanatia, ē!

17, 18. (a) He kitia e tua ha Aperahamo, fēfē e onoonoaga he Atua ki a ia? (e) Fēfē e puhala ati maeke ia Iehova ke onoono ki a Aperahamo ko e tututonu?

¹⁷ Ne fakatutala a Paulo ke he fifitakiaga lahi ko Aperahamo, ko e tagata he tua ne moui fakamua ato foaki e Iehova e fakatokaaga fakatufono ki a Isaraela mo e leva atu to hafagi he Keriso e puhala ke he moui he lagi. (Hepe. 10:19, 20) Totou e tautolu: “Ko e mena nakai ko e fakatufono ne talahaua ai kia Aperahamo, po ke hana fanau, ke eke māna e lalolagi ka ko e tututonu ha ha he tua.” (Roma 4:13; Iako. 2:23, 24) Ti talahaua a Aperahamo ne fakamooli ke he Atua ko e tututonu.—Totou Roma 4:20-22.

¹⁸ Nakai kakano e mena ia kua nakai agahala a Aperahamo he fekafekau ki a Iehova ke he tau tau loga. Nakai tututonu a ia ke he manatu pihia. (Roma 3:10, 23) Pete ia, ko e pulotu lahi ue atu ha Iehova, ne mailoga e ia e tua ofoofogia a Aperahamo mo e haana a tau gahua ne fua mai i ai. Mahomo atu, ne fakagahua e Aperahamo e tua ke he “tega” ne mavehe ke hau he laini haana. Kua eke e Tega ia mo Mesia, po ke Keriso. (Kene. 15:6; 22:15-18) Fakatatau ai ke he fakavēaga ne totogi he “lukutoto a Keriso Iesu,” kua maeke he Fakafili faka-Atua ke fakamagalo e tau agahala ne tutupu i tuai. Ti ko Aperahamo mo e falu tagata taane foki he tua he tau vahā ato faka-Kerisiano kua ha ha he laini ma e liu tu mai.—Totou Roma 3:24, 25; Sala. 32:1, 2.

Olioli e Tuaga Tututonu Mogonei

19. Ko e lata he ha e onoonoaga he Atua ki a Aperahamo ke mafanatia ke he tokologa he vahā nei?

¹⁹ Ha ko e Atua he fakaalofa ne mailoga kua tututonu a Aperahamo ti lata ke mafanatia ma e tau Kerisiano mooli he vahā nei. Nakai talahaua tututonu e Iehova a ia he kakano kua taute pihia e ia a lautolu ne fakauku e ia “ko e tau hakeaga fakalataha mo Keriso.” Ko e numera tote he matakau ia kua “eke mo tau tagata fakatapu” mo e talia a lautolu ko e “tau tama he Atua.” (Roma 1:7; 8:14, 17, 33) Ke he taha faahi, ne eke a Aperahamo mo “kapitiga he Atua”—ti hoko e mena ia fakamua to foaki e poa lukutoto. (Iako. 2:23; Isaia 41:8) Ko e heigoa mogoia hagaao ke he tau Kerisiano mooli kua amanaki ke momoui ke he lalolagi Parataiso ka fakafoou?

20. Ko e heigoa kua amanaki e Atua ki a lautolu he vahā nei kua onoono a ia ki ai kua tututonu, tuga ne taute e ia ki a Aperahamo?

²⁰ Kua nakai moua e lautolu nei e “tututonu kua foaki noa mai” mo e onoonoaga ke he moui he lagi “ha ko e lukutoto [ne totogi e] Keriso Iesu.” (Roma 3:24; 5:15, 17) Ka e, fakagahua e lautolu e tua hokulo ke he Atua mo e haana tau foakiaga, ti fakakite e lautolu e tua ha lautolu ke he tau gahua mitaki. Taha he tau gahua ia ko e “fakamatala e kautu he Atua, mo e fakaako atu e tau mena he Iki ko Iesu Keriso.” (Gahua 28:31) Ti maeke a Iehova ke onoono ki a lautolu nei kua tututonu ke he puhala ne onoono a ia ki a Aperahamo. Ko e mena fakaalofa kua moua e lautolu ia—he tuaga kapitiga mo e Atua—kua kehe he “mena foaki noa mai” kua moua e lautolu ne fakauku. Ka ko e mena fakaalofa mooli kua talia e lautolu mo e loto fakaaue hokulo.

21. Ko e heigoa e tau aoga kua fakaatā ha ko e fakaalofa mo e fakafili tonu a Iehova?

²¹ Ka amanaki a koe ke moua e moui tukulagi he lalolagi, kua lata ia koe ke mailoga e tuaga nei ne nakai moua e koe ha ko e gahua hikihikifano he pule he tagata. Ka kua fakakite ai e finagalo pulotu he Pule Katoatoa he Lagi mo e Lalolagi. Kua taute e Iehova e tau lakaaga holo ki mua ke fakakatoatoa e finagalo haana. Ko e tau lakaaga nei ne lagotatai mo e fakafili tonu. Mua atu ke he mena ia, kua fakaata e lautolu e fakaalofa lahi he Atua. Maeke ia Paulo ke talahau: “Kua fakakite mai he Atua hana fakaalofa kia tautolu he matulei a Keriso ke hukui aki a tautolu, ka ko e tau tagata hala agaia a tautolu.”—Roma 5:8.

[Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

• Ko e heigoa e tufaaga kua moua he tau fanau a Atamu, ti ko e heigoa e fua?

• Foaki fēfē e lukutoto kua tatai, ti ko e heigoa e kakano he tataiaga ia?

• Ko e mena fakaalofa he talahaua tututonu ne tamai e amaamanakiaga fe ki a koe?

[Fakatino he lau 13]

Agahala e tagata mitaki katoatoa ko Atamu. Foaki he tagata mitaki katoatoa ko Iesu e “lukutoto kua tatai”

[Fakatino he lau 15]

Ko e tala mitaki mooli—puhala mai ia Iesu ka talahaua tututonu mooli a tautolu!