“Mena To Taui Atu ha Mutolu a Tau Gahua”
KE HE mataulu he kautau he Patuiki ko Asa, ne hifo fakatepetepe mai a ia he pahua hokulo he tau kaukau mouga ha Iuta ke he kelekele tatai he faahi tahi. He matakavi he pahua ne lahi e vehā, ne fakamaoki a Asa mo e fakatū matagi. Haia e heaga api he fī i lalo ni ia ia—ti lahi mahaki ai! Ko e tau kautau Aitiope ia ne liga taha e miliona he katoa. Ko e kautau ha Asa ne molea fakatote ni e hafa he numera ia he tau tagata taane.
He fehagai mo e tauaga hane hau, ko e heigoa foki kua tupetupe lahi a Asa ki ai? Tau poaki kia ma e tau takitaki haana? Fakamalolōaga ma e tau kautau haana? Tau tohi ke he magafaoa haana? Nakai pihia! He fehagai mo e lekua nei, ne liogi a Asa.
Ato kitekite a tautolu ke he liogi ia mo e kumikumi ke he mena ne tupu he magaaho nei, manamanatu ke he tagata ko Asa. Ko e heigoa ne maeke a ia ke taute e mena ne taute e ia? Latatonu nakai e kumi lagomatai haana ke he Atua? Ko e heigoa ne tala mai he tala hagaao ki a Asa ke he puhala ne fakamonuina e Iehova e tau gahua he Haana tau fekafekau?
TALA HAGAAO KI A ASA
He 20 e tau ne mole e vevehe a Isaraela ke he ua e kautu, ne matahavala lahi a Iuta he tau aga pouliuli. Mogo ne eke a Asa mo patuiki he 977 F.V.N., kua fitā foki he kelea e fale patuiki ha ko e tapuaki ke he tau atua fanau loga ha Kanana. Ka ko e fakamauaga omoomoi he pule a Asa ne pehē kua “mahani mitaki mo e tututonu a Asa ki mua a Iehova hana Atua.” Ne “uta kehe e [Asa] e tau fatapoa kua eke ke he tau atua kehe, mo e tau mena tokoluga, ne lipilipi foki e ia e tau tupua, mo e hio ki lalo e tau tupua Asaira.” (2 Nofo. 14:2, 3) Ne tuku kehe foki e Asa mai he motu ha Iuta e tau “tagata mahani Sotoma,” ne taute e mahani fakasotoma ke he higoa he lotu. Nakai ni utakehe fakamahao e Asa e tau mahani fakalialia nei. Fakamalolō foki e ia e tau tagata ke “kumi e lautolu a Iehova ko e Atua he tau matua ha lautolu” mo e ke eke e “fakatufono mo e poaki” he Atua.—1 Patu. 15:12, 13; 2 Nofo. 14:4.
He fiafia ke he fakamakutu ha Asa ma e tapuakiaga mooli, ne palepale e Iehova a ia ke he loga e tau tau he mafola. Ati maeke he patuiki ke pehē: “Kua kumi e tautolu a ia, ti foaki mai e ia kia tautolu ke okioki ai ke he tau fahi oti.” Ne fakaaoga he tau tagata e tuaga nei he ati e tau maaga he motu ha Iuta. Kua ‘ati ai e lautolu, mo e monuina ai,’ he talahau he tala he Tohi Tapu.—2 Nofo. 14:1, 6, 7.
HE MALĒTAU
He onoono ke he tala ki a Asa, kua nakai lata ia tautolu ke ofo he liogi a ia he mogo ne fehagai mo e kautau lahi mahaki ne totoku he tau Tohiaga Tapu. Ne iloa e Asa na palepale mitaki he Atua e tau gahua he tua. He liogi haana, ne ole e patuiki ke he lagomatai ha Iehova. Mailoga e Asa kaeke ke falanaki a ia ke he Atua mo e moua e lalagoaga Haana, to nakai fai kakano ai e tokologa mo e malolō lahi he fī. Kua putoia e higoa ha Iehova he totokoaga nei, ti ko e mena ia ne fakavē e ole ha Asa ke he Atua. Ne liogi e patuiki: “Iehova na e, ha mautolu a Atua, kia lagomatai mai a kia mautolu; ha kua falanaki a mautolu kia koe, kua o atu ni a mautolu ke he hau a higoa ke tau mo e motu o tagata tokologa na. Iehova na e, ko koe ni ko e Atua ha mautolu; aua neke kautu mai e tau tagata kia koe.” (2 Nofo. 14:11) Tatai ai mo e pehē: ‘Ko e totokoaga he tau Aitiope ko e totoko ki a koe, Iehova na e. Kia nakai fakaatā e higoa haau ke ekefakakelea he toka e tau tagata lolelole ke moumou a lautolu kua hahamo e higoa haau.’ Ko e mena ia ne “ta e Iehova e tau tagata Aitiope ki mua a Asa ki mua foki a Iuta; ti fehola ai e tau tagata Aitiope.”—2 Nofo. 14:12.
He vahā nei, kua fehagai e tau tagata ha Iehova mo e tokologa he tau fī malolō. To nakai tau a tautolu mo lautolu he fakaaoga e tau kanavaakau he malētau. Ka e mafanatia mooli a tautolu to palepale mitaki e Iehova a lautolu oti kua fakamooli ke kautū he tauaga fakaagaaga ke lata mo e higoa haana. Ko e tauaga fakatagata ha tautolu to liga putoia e eketaha ke totoko e aga fakateaga, ke totoko ke he tau lolelole ni ha tautolu, po ke puipui e tau magafaoa ha tautolu mai he tau fakaohooho kelea. Ka ko e heigoa ni e matematekelea ka fehagai e tautolu, maeke ia tautolu ke moua e fakamalolōaga mai he liogi ha Asa. Ko e kautūaga haana ko e kautūaga ha Iehova. Kua fakakite ai e mena ka amanaki a tautolu oti ne falanaki ke he Atua. Nakai fai malolō fakatagata ka totoko a Iehova.
FAKAMALOLŌAGA MO E HATAKIAGA
He liu mai a Asa he tauaga, ne feleveia a ia mo Asaraia. Ne foaki he perofeta nei e fakamalolōaga mo e hatakiaga: “Asa na e, mo Iuta oti, katoa mo Peniamina, kia fanogonogo mai a mutolu kia au; ha ha ia mutolu a Iehova, ka ha ha ia ia a mutolu; kaeke foki ke kumi e mutolu a ia, to moua e mutolu a ia; ka ko e mena ka tiaki e mutolu a ia, to tiaki e ia a mutolu. Kia fakamalolo a a mutolu, aua neke lolelole foki e tau lima ha mutolu; ha ko e mena to taui atu ha mutolu a tau gahua.”—2 Nofo. 15:1, 2, 7.
Maeke e tau kupu nei ke fakamalolō e tua ha tautolu. Kua fakakite ai to fakalataha a Iehova mo tautolu ka fakatumau a tautolu ke fekafekau fakamooli ki a ia. Ka ui atu a tautolu ki a ia ma e lagomatai, maeke ia tautolu ke mauokafua to logona e ia a tautolu. “Kia fakamalolo,” he ui e Asaraia. Lata ke lahi e fakamalolō ke taute e mena hako, ka e iloa e tautolu to maeke ia tautolu ha ko e malolō he Atua.
Ha kua eke he tupuna fifine ha Asa ko Maaka e “tupua Asaira,” ne fehagai a Asa mo e matagahua uka ke utakehe a ia he haana a tuaga ko e “patuiki fifine.” Ne taute e ia e matagahua ti huhunu foki e tupua haana. (1 Patu. 15:13) Ne fakamonuina a Asa ma e fakamakamaka mo e loto malolō haana. Kua lata foki ia tautolu ke pipiki fakamalolō ki a Iehova mo e tau tuaga tututonu haana pete he fakamooli po ke nakai fakamooli e tau magafaoa ha tautolu ke he Atua. Ka taute pihia e tautolu, to palepale e Iehova a tautolu ma e mahani fakamooli ha tautolu.
Ko e vala he palepale ha Asa ko e kitia e tau Isaraela tokologa mai he kautu tiaki taofiaga he faahi tokelau ne o mai ki Iuta he mailoga e lautolu kua fakalataha a Iehova mo ia. Ne loto fakaaue lahi mahaki a lautolu ke he tapuakiaga meā ati fifili a lautolu ke toka e tau kaina ke maeke ke nonofo fakalataha mo e tau fekafekau ha Iehova. Ko Asa mo Iuta katoa ne fiafia ai he huhū atu ke he ‘maveheaga ke kumi kia Iehova mo e ha lautolu a tau loto katoa mo e ha lautolu a tau agaga katoa.’ Ko e fua? Ko e Atua “ne moua foki e lautolu a ia. Ne foaki mai e Iehova ke okioki ai a lautolu ke he tau fahi oti.” (2 Nofo. 15:9-15) Ko e fiafia ha ia ha tautolu he magaaho ka talia e lautolu ne fiafia ke he tututonu e tapuakiaga meā ha Iehova!
Ka e, kua fai hatakiaga foki e tau kupu he perofeta ko Asaraia. Ne hataki e ia: “Ka tiaki e mutolu a [Iehova], to tiaki e ia a mutolu.” Kia nakai hoko e mena ia ki a tautolu, ha ko e mena to kelea lahi e fakahikuaga! (2 Pete. 2:20-22) Ne nakai talahau he tau Tohiaga Tapu e kakano ne fakafano e Iehova ki a Asa e hatakiaga nei, ka kua kaumahala e patuiki ke omaoma ki ai.
“KUA GOAGOA A KOE”
He tau ke 36 aki he pule a Asa, ne totoko e Patuiki ko Paasa ha Isaraela ki a Iuta. Liga ke puipui e tau tagata haana mai he fakakite e fakamooli ki a Asa mo e tapuakiaga meā, ne kamata a Paasa ke ati e tau kaupā he maaga ha Rama, ne 8 e kilomita ke he faahi tokelau ha Ierusalema. He nakai kumi e lagomatai he Atua ke tuga he mogo ne fehagai a Asa ke he totokoaga he tau Aitiope, ne kumi e ia e lagomatai he tagata. Ne fakafano e ia e mena fakaalofa ke he patuiki ha Suria, he ole ki a ia ke tau atu ke he kautu ha Isaraela he faahi tokelau. He totoko atu foki e tau Suria, ne toka e Paasa a Rama.—2 Nofo. 16:1-5.
Ne nakai fiafia a Iehova ki a Asa ti fakafano atu e perofeta ko Hanani ke tala age ki a ia. He mailoga e puhala ne fehagai e Atua mo e tau Aitiope, kua lata ia Asa ke iloa “ko e tau fofoga a Iehova kua o tafeliuaki ai ke he lalolagi oti, ke lagomatai kia lautolu kua katoatoa ha lautolu a tau loto kia ia.” Liga kua moua e Asa e tau fakatonuaga kelea po kua nakai manatu a ia ki a Paasa mo e tau kautau haana ke fakamatakutaku lahi ti manatu ai to maeke a ia ke taute ni he puhala haana. He ha tuaga, ne kumi tumau ni a Asa ke he tau manatu he tagata ti kaumahala ke falanaki ki a Iehova. “Kua goagoa a koe ke he mena na,” he ui e Hanani, “ke kamata ai ke he vaha nai ke hohoko ai e tau tau kia koe.”—2 Nofo. 16:7-9.
Ne tali kelea atu a Asa. He ita lahi, ne tuku e ia e perofeta ko Hanani he fale puipui. (2 Nofo. 16:10) Liga manatu a Asa, ‘Lata kia a au ke fakatonu ha kua molea tuai loga e tau ne fakamooli au?’ Ha kua motua a ia he mogonei, kua galo kia e ia falu malolō haana ke manamanatu? Nakai talahau he Tohi Tapu.
He tau ke 39 aki he pule ha Asa, ne lahi mahaki e gagao haana ke he tau hui. “Nakai kumi ai e ia kia Iehova ke he hana gagao, ka e kumi e ia ke he tau ekekafo,” he talahau he tala. He mogoia, ne tuga kua fakaheu e Asa e malolō fakaagaaga haana. Maaliali ai he tuaga mo e manamanatuaga ia, ne mate a ia he tau ke 41 aki he pule haana.—2 Nofo. 16:12-14.
Pete ia, ko e tau aga mitaki mo e fakamakutu ha Asa ma e tapuakiaga meā ne liga molea atu ke he tau hehē haana. Nakai oti e fekafekau haana ki a Iehova. (1 Patu. 15:14) Mai he tuaga ia mogoia, ko e heigoa he tala nei ke he moui haana kua fakaako mai ki a tautolu? Maeke ai ke lagomatai a tautolu ke mailoga kua lata ia tautolu ke manamanatu ke he puhala ne lagomatai e Iehova a tautolu he mogo fakamua, ha ko e tau manatu mitaki pihia ka omoomoi a tautolu ke liogi ma e lagomatai haana ka fehagai a tautolu mo e tau kamatamata foou. Ka e nakai lata ia tautolu ke fuafua teao kua nakai lata ia tautolu ke moua e tau fakatonuaga faka-Tohi Tapu ha kua leva tuai e fekafekau fakamooli ha tautolu ke he Atua. Pete ni e tau mena ne taute e tautolu, to fakahako e Iehova a tautolu ka hehē a tautolu. Lata ia tautolu ke talia fakatokolalo e fakatonuaga pihia ke aoga a tautolu mai i ai. Mua atu he tau mena oti, to fakalataha e ha tautolu a Matua he lagi mo tautolu ka fakatumau a tautolu mo ia. Ko e fofoga ha Iehova kua ha ha ke he lalolagi katoa he kumi ki a lautolu kua fakamooli ki a ia. Kua palepale e ia a lautolu he foaki age e malolō haana ki a lautolu. Ne taute e Iehova e mena ia ma Asa, ti maeke foki a Ia ke taute ai ma tautolu.
[Blurb he lau 9]
Palepale e Iehova a lautolu kua fakamooli he tauaga fakaagaaga
[Blurb he lau 10]
Lata ke loto malolō ke taute e mena hako ke he fofoga ha Iehova