Fano ki Mua e Tupuaga he Iloilo

“Lafilafi atu ke he ha mutolu a tua . . . e iloilo.”​—2 PETERU 1:5, NW.

1, 2. (a) Ko e heigoa hau ne fakaako mai he onoono hake ke he lagi? (Roma 1:20) (e) Ko e heigoa e fakalaulahiaga moli he tupuaga he iloilo he tagata?

KO E heigoa hau ne iloa kaeke ke fano ki fafo he po afua, mo e ono hake ke he maama he mahina mo e tau fetu ne nakai maeke ke totou? Kua maeke ia koe ke iloa falu mena hagaao ke he Taha ne tufuga oti e mena nei.​—Salamo 19:1-6; 69:34.

² Kaeke ke manako a koe ke fakatupu e iloilo ia, maeke nakai ia koe ke hake ke he tuafale he fale hau mo e kumi mai he mena ia? Liga nakai maeke. Ko e taha magaaho ne fakaaoga e Albert Einstein e fakatai pihia ke fakakite aki ko e tau tagata saiene kua nakai fai mena lahi a lautolu ne fakatupu aki e iloilo ke he lagi mo e lalolagi katoa mo e tote maka moli e mena ne iloa hagaao ke he Taha ne tufuga a ia.a Ne tohi he Dr. Lewis Thomas: “Ko e taha ni e mena lahi mahaki ne moua he saiene he senetenari malolo lahi he kumikumi fakasaiene, ko e mouaaga, ko tautolu kua nakai hokulo e iloilo; kua tote kiliiku ha tautolu a iloa ke he tau mena tufuga mo e maama tote foki a tautolu ki ai.”

3. Ko e heigoa e kakano, he fakatupu e iloilo ti fakatupu e mamahi?

³ Ko e pete ni he fakaaoga oti e koe e tau tau ia ne toe he magaaho moui pauaki ke kumikumi e iloilo pihia, to liga une ni ki mua e mailoga e koe, ko e ku ha a ia he moui, mo e kitia mitaki foki, ko e iloilo ne fakaaoga he tagata kua fakakaupa he nakai mitaki katoatoa mo e he ‘fakakeukeu’ he lalolagi nei. Ne taute e Solomona e matakupu ia, mo e tohi: “Ha ko e mena ka lahi e [pulotu, NW] ti lahi ai e mamahi he loto; ko ia foki kua fakalahi hana iloa he tau mena, kua fakalahi ai e ia e fakatutuku.” (Fakamatalaaga 1:15, 18) E, ke moua e iloilo mo e pulotu ne nakai ha ha i ai ha matutakiaga mo e finagalo he Atua kua fa mahani ke putoia ai e fakatutuku mo e mamahi he loto.​—Fakamatalaaga 1:13, 14; 12:12; 1 Timoteo 6:20.

4. Ko e heigoa e iloilo ne manako a tautolu ke moua?

⁴ Kua talahau fakamitaki mai kia he Tohi Tapu ke pehe kua nakai lata a tautolu ke fiafia ke fakatupu, ha tautolu a iloilo? Ne tohi he aposetolo ko Peteru: “[Nakai,] ka kia tutupu a mutolu ke he fakaalofa noa mo e [iloilo] ke he Iki ha tautolu, ko e Fakamoui ia ko Iesu Keriso. Kia ha ia ia e fakahekeaga ke he vaha nai, katoa mo e aho tukulagi.” (2 Peteru 3:18, fakatatai NW.) Kua maeke ia tautolu mo e kua lata ke talia e tomatomaaga ia ha kua tuku mai ki a tautolu, mo e poaki mai ki a tautolu ke tupu ke he iloilo. Ka ko e heigoa e vahega iloilo ia? Maeke fefe a tautolu ke tupu i ai? Mo e kua taute moli nakai e tautolu pihia?

5, 6. Ne pehi fefe e Peteru, kua lata a tautolu ke moua e iloilo?

⁵ Ko e tupuaga ke he iloilo tonu ke he Tufuga he lagi mo e lalolagi katoa mo Iesu e uho manatu he tohi ke ua aki a Peteru. Ke he hana hafagiaga ne tohi e ia: “Kia tupu e fakaalofa totonu noa mo e mafola ki a mutolu mai he iloilo tonu he Atua mo Iesu ha tautolu a Iki, ha kua tuga e hana malolo faka-Atua kua foaki mai noa ki a tautolu e tau mena oti kua lata mo e moui mo e fakamoli faka-Atua, mai he iloilo tonu he taha ne ui a tautolu mai he hana lilifu mo e mahani tonu-mitaki.” (2 Peteru 1:2, 3, NW) Ti fakamatutaki e ia e moua he fakaalofa totonu noa mo e mafola fakalataha mo e ha tautolu a mouaaga iloilo kua hagaao ke he Atua mo e hana Tama. Kua kakano mitaki e mena ia, ha ko e Tufuga, ko Iehova, ko e alito he iloilo moli. Ko e taha ne matakutaku ke he Atua kua maeke ke kitia e tau mena he maama hako mo e hoko atu ke moua e tau fakaoti manatu kua hako.​—Fakatai 1:7.

⁶ Ne poaki mai e Peteru: “Kua lafilafi atu ke he ha mutolu a tua e mahani tonu-mitaki, ke he ha mutolu a mahani tonu-mitaki e iloilo, ke he ha mutolu a iloilo e taofi-ni, ke he ha mutolu a taofi-ni e fakaukaaga, ke he ha mutolu a fakaukaaga e mahani-Atua fakamoli, ke he ha mutolu a mahani-Atua fakamoli e hofihofi fakamatakainaga, ke he ha mutolu a hofihofi fakamatakainaga e fakaalofa. Ha ko e mena ka ha ha ia mutolu e tau mena ia mo e pua, to puipui e lautolu ia a mutolu mai ke ua eke mo tau tagata kua nakai gahuahua, po ke nakai fua loga hagaao ke he iloilo tonu ke he Iki ha tautolu ko Iesu Keriso.” (2 Peteru 1:5-8, NW)b Ke he veveheaga ka hau, to totou e tautolu ko e mouaaga he iloilo kua lagomatai aki e tau tagata ke hao mai he tau fakakelea he lalolagi. (2 Peteru 2:20) Ko e mena ia ne fakamaama ai e Peteru, ko lautolu kua eke mo tau Kerisiano kua lata ke moua e iloilo, ke tuga a lautolu kua fita he fekafekau ki a Iehova. Ko koe nakai taha he tau vahega ia?

Fakaako, Liu Fatiaki, Fakaaoga

7. Ko e puhala fe ne moua ai he tokologa e iloilo tonu he matapatu he kupu moli he Tohi Tapu?

⁷ Na liga fai fakaakoaga Tohi Tapu a koe mo e Tau Fakamoli a Iehova kakano ha kua mailoga e koe e leo he kupu moli he ha lautolu a fekau. Lagataha he fahi tapu, ke he taha e tula po ke molea, fifili e koe e mataulu tala he Tohi Tapu, ti fakaaoga e tohi lagomatai tuga e You Can Live Forever in Paradise on Earth. To taha e mitaki! Tokologa ne kua fai fakaakoaga pihia mo e Tau Fakamoli a Iehova ne moua e iloilo tonu. Ko e heigoa mogoia hau ne maeke ke taute ke fakatupuaki e vala hau fakatagata ne fa e fakaako? Hanai e falu a manatu.c

8. Ka tauteute ke lata mo e fakaakoaga, ko e heigoa he tagata fakaako ka taute ke maama lahi?

⁸ Fakamua to tauteute e koe e fakaakoaga hau, kitekite ke he mena ka fakaako ki ai. Ko e kakano he mena ia ke onoono ke he mataulu he veveheaga, tau mataulu tala, mo e ha fakatino ni ne fakaaoga ke fakataiaki e mena ne fakaako ki ai. Ti ko e magaaho ka totou ai e koe e paratafa po ke tama vala he tohi, kumi e tau matapatu manatu, mo e tau tohiaga tapu ne lagomatai aki, vavate po ke fakamaaliali hake e tau mena nei. Ke kitia aki kua ako nakai e koe e kupu moli ne tutala ki ai, lali ke tali e tau huhu he tau paratafa kehekehe. Ke taute e mena nei, fakamahani ke talaga viko e tau tali ke he tau kupu ni hau. Ke he fakahikuaga, liu ke kitekite e fakaakoaga, ti lali ke manatu e tau matapatu mena mo e tau kakano ke lagomatai aki.

9. To lagomatai fefe e taha ke ako ka fakagahua e tau lagomataiaga hagaao ke he fakaakoaga?

⁹ To maeke ia koe ke amaamanaki ke fakatupu e iloilo kaeke ke taute e koe e tau puhala nei. Ha ko e ha? Ko e taha kakano, to kitia mitaki e koe e mena ne fakaako ki ai mo e manako makutu ke fakaako, tuga e tauteuteaga he kelekele ia. Ke moua e mena katoa mo e kumi ke he tau matapatu manatu mo e tau kakano, to kitia e koe, ko e tututaki mai fefe e tau valavala tala ke he matapatu tala po ke fakaotiaga. Ko e kitekiteaga fakahiku to lagomatai aki a koe ke manatu ko e heigoa hau ne fakaako. Ka e kua e magaaho fakamui he fakaakoaga hau ke he Tohi Tapu?

10. (a) Ko e ha e liu fatiaki fakateaga he tau mena tutupu po ke tau fakailoaaga fou ne fakakaupa aki e mena aoga? (e) Ko e heigoa ne putoia ai “he liu manatu he magahala loa ne mole”? (i) Aoga fefe ke he tau fanau Isaraela e liu fatiaki?

¹⁰ Ko e tau pulotu he fahi fakaako kua iloa e aoga lahi he hako he magaaho mo e kakano aoga he liu fatiaki pauaki. Nakai ko e lologo noa ni a nei he tau kupu, tuga ne fa lali e koe he aoga ka fakaako he falu higoa, tau mena tutupu, po ke fakaholoaga taute tumau. Ti kitia nakai e koe mogoia, kua nimo fita ia koe ko e heigoa hau ne totou, kua galo mafiti tuai mai he loto? Ko e ha? Ha ko e lologo noa he kupu fou po ke mena tupu kua maeke ke ahumate, mo e ko e tau fua to moui ku ni. Ko e heigoa ke hiki aki e mena ia? Ko e manako moli hau ke fakaako ka lagomatai aki. Ko e taha kei, ko e liu fatiaki pauaki. Ko e falu a minuti ka oti he fakaako ai e koe e matakupu, fakamua ato maaki kehe mai he loto, lali ke liuaki mai i loto ia koe ni ko e heigoa hau ne fakaako. Kua fakahigoa e mena nei ko e “liu manatu he magahala loa ne mole.” Ko e liu fakamanatu hau ke he loto hau ato maaki kehe a ia, kua fakalaulahi e koe e loa he malolo ke manatu. I Isaraela, ko e tau mamatua tane ne fakaako atu mau e tau poaki he Atua ke he tau fanau ha lautolu. (Teutaronome 6:6, 7) “Fakaako atu mau” ko e kakano ke liu fatiaki tumau e fakaakoaga. Fa mahani, ko e tokologa ha lautolu ia ko e tau mamatua tane, fakamua ke tala age e tau fakatufono ke he tau fanau ha lautolu; fakamui ne liu fatiaki e lautolu e tau fakatutalaaga; ka mole ia ti huhu e lautolu e tau huhu ke he tau fanau ha lautolu, ko e heigoa ne fakaako ki ai.

11. Ko e heigoa kua lata ke taute ka fakaako Tohi Tapu ke fakatupu e fakaakoaga?

¹¹ Kaeke ke takitaki he Fakamoli e fakaakoaga Tohi Tapu mo koe, to lagomatai e ia (tane po ke fifine) a koe ke fakaako ke he puhala ke liu tutala fakatoto e mena kua fakaako, he tau fakamaokiaga he fakaakoaga katoa. Nakai ko e fakatama tote e mena nei. Ko e puhala ke fakatolomaki ki mua e fakaakoaga, ti fiafia ke taute fakalataha he tau magaaho ka taute ai e liu fakamanatu. Ko e magaaho ka fakaoti e fakaakoaga, lali ke fai tali he liu fakamanatu fakahiku ko e magaaho ia ke tali mai e koe he loto. To liga maeke ia koe, ke fakamaama e matakupu mai he tau kupu ni hau, tuga ka fakaako atu e koe ke he taha tagata. (1 Peteru 3:15) Kua eke e mena nei mo lagomatai ke taute e mena ne fakaako e koe mo taha vala he hau a loto manatu loa.​—Fakatatai e Salamo 119:1, 2, 125; 2 Peteru 3:1.

12. Ko e heigoa he tagata fakaako kua lata ke taute ki a ia ni ke fakatupu tolomaki aki e hana manatu mena?

¹² Ko e taha lakaaga aoga lahi foki ki a koe ni, he aho fakamua po ke aho ke ua aki, ke tala age e tau mena ne fakaako e koe ke he taha foki, liga ke he kapitiga aoga, ko e tagata gahua, po ke katofia. Talahau e koe e matapatu tala ti tala age ki ai ko e manako a koe ke kitia ko e manatu nakai e koe e tau laini pauaki ke fakamaama aki po ke tau kupu tohi ke lagomatai aki mai he Tohi Tapu. Liga maeke he mena ia ke fakamata aki e fiafia he taha tagata. Pete ni he nakai pihia, ka ko e fakagahuahua pauaki hau he liu fatiaki e tau vala tala fou he mole atu e taha po ke ua e aho to tumau ai ke he loto hau. Ko e fakaako moli la ia e koe e mena ia, ko e taute he mena ne poaki mai he 2 Peteru 3:18.

Fakaakoaga Fakagahuahua

13, 14. Ko e ha ne manako ai a tautolu ke molea ki mua mai he moua fakateaga mo e liu manatu e tau fakailoaaga?

¹³ Ko e fakaakoaga kua mua atu mai he iloa e tau mena tutupu po ke maeke ke liu manatu e tau fakailoaaga. Ko e tau tagata lotu he vaha a Iesu ne taute e mena ia mo e ha lautolu a tau liogi liu fatiaki. (Mataio 6:5-7) Ka e lauia fefe a lautolu he tau fakailoaaga? Kua moua mai nakai ia lautolu ha fua tututonu? Nakai pihia. (Mataio 7:15-17; Luka 3:7, 8) Ko e taha vala he mena vihi ko e nakai hokotia e iloilo ki loto he tau loto ha lautolu ke moua ai e lautolu e lauiaaga ke he tau fua mitaki.

¹⁴ Hagaao ki a Peteru, kua lata ke kehe mai e tau Kerisiano, he vaha fakamua ia mo e magaaho nei. Kua poaki mai e ia ki a tautolu ke lafilafi ke he ha tautolu a tua e iloilo ke lagomatai aki a tautolu ke tiaki e nakai gahuahua po ke nakai fai fua. (2 Peteru 1:5, 8) Ma e mena nei ke fakamoliaki ha tautolu a matatau kua lata a tautolu ke manako ke tupu ke he iloilo ia mo e manako ke hufia hokulo hifo ki a tautolu, ke amohia ai a tautolu i loto muatua. Nakai fa tupu tumau pihia.

15. Ko e heigoa e mena vihi ne tupu ke he falu he tau Kerisiano Heperu?

¹⁵ He vaha a Paulo ko e tau Kerisiano Heperu ne fai mena vihi he tau vahega mena pehe nei. Ha ko lautolu ni ko e tau Iutaia, ne fai iloilo a lautolu ke he tau Tohiaga Tapu. Ne iloa e lautolu a Iehova mo e falu he hana tau matafakatufono. Ko e magaaho fakamui ne lafi e lautolu e iloilo hagaao ke he Mesia, fakagahuahua e tua, mo e papatiso ke eke mo tau Kerisiano. (Gahua 2:22, 37-41; 8:26-36) Mole atu e tau mahina mo e tau tau, na liga o a lautolu he tau feleveiaaga Kerisiano, ti totou fakalataha e lautolu e tau tohiaga tapu mo e fakamaama. Pete ni ia, ka ko e falu kua nakai tupu ke he iloilo. Ne tohi e Paulo: “Ha ko e mena ane mai eke a mutolu mo tau akoako po kua lata ai ha kua leva, ka e aoga ni kia mutolu ke liu foki fakaako e taha kia mutolu ke he tau kupu he kamataaga he kupu he Atua; kua eke a mutolu tuga na lautolu kua kai huhu ka e nakai ko e tau mena kakano.” (Heperu 5:12) Maeke fefe ke pihia? Na liga tupu foki nakai kia tautolu?

16. Ko e heigoa e kelekele tuli, mo e lauia fefe he mena ia e tau akau?

¹⁶ Ke eke mo fakatai, manamanatu la ke he kelekele tuli, ko e kelekele kua tuli mau he Akatiki mo e falu foki he tau matakavi, ko e evalesi he momoko ke ha i lalo kua tuli ai. Ko e kelekele, tau patuo, tau vai i lalo fonua kua momoko ti tuli mao niniva, ko e falu a magaaho kua hoko e hokulo ke he 900 mita. He vaha mafana, fa hoko e tataka ke he fuga kelekele (fakahigoa ai ko e fatua gahuahua). Ka e taha e mena, ko e fatua aleale nei he kelekele ne tataka kua fa mahani ke pelapela kakano ha kua nakai maeke he pahahu ke mamiti hifo he kelekele tuli he lalo kelekele. Ko e tau akau ne tupu i luga he fatua aleale ia kua fa mahani ke ikiiki mo e tunono; ko e tau vaka ha lautolu kua nakai maeke ke totolo hifo he kelekele tuli. ‘Ko e heigoa,’ he manatu e koe, ‘he kelekele tuli ka taute ke he tupu po ke nakai haku ke he iloilo he kupu moli he Tohi Tapu?’

17, 18. Fakaaoga fefe e kelekele tuli mo e hana tau fatua gahuahua ke fakatai aki e mena ne tupu ke he falu he tau Kerisiano Heperu?

¹⁷ Ko e kelekele tuli kua fakatai fakamitaki mai e tuaga he taha ne nakai maeke he hana manamanatuaga gahuahua ke uta ki loto, liu manatu, mo e fakaaoga e iloilo tonu. (Fakatatai Mataio 13:5, 20, 21.) Kua liga ha ha he tagata e lahi he manamanatuaga ke fakaako e tau mena kehekehe, lafi ki ai e kupu moli he Tohi Tapu. Ne fakaako e ia e “tau kupu he kamataaga he kupu he Atua” mo e kua lata ke papatiso, tuga ne taute he tau Kerisiano Heperu. To liga nakai eke a ia mogoia, ke ‘[omoi atu ke he motua, NW]’ ke he tau mena kua molea atu he tau “kupu fakamua a Keriso.”​—Heperu 5:12; 6:1.

¹⁸ Kitekite la ke he falu ia lautolu ko e tau Kerisiano he tau feleveiaaga he vaha fakamua ia. Ko lautolu ha i ai mo e aala, ka e fakalataha nakai ha lautolu a tau loto ke he fakaakoaga? Kua gahuahua mo e fakamakamaka nakai a lautolu ke tupu ke he iloilo? Liga nakai. Ma lautolu ne nakai motua, ko e ha fakalatahaaga ni he tau feleveiaaga kua taute fakateaga noa ni ke he fatua gahuahua aleale, tuga a ia, ka ko e lalo kelekele kua hokulo he tuli. Ko e tau vaka kakano mao po ke tau kupu moli uka lahi kua nakai maeke ke totolo hifo he matakavi nei ha ko e tau manamanatuaga kelekele tuli.​—Fakatatai Isaia 40:24.

19. Ke he puhala fe ne liga he Kerisiano ne iloa mena he vaha nei ke eke ke tuga e tau Kerisiano Heperu?

¹⁹ Kua liga tatai ni mo e tau Kerisiano he vaha nei. Kua fano he tau feleveiaaga ka e nakai fakaaoga e tau magaaho ia ke tupu ke he iloilo. Ka e kua e gahuahua kau fakalataha ia lautolu? Ma lautolu ne fou mo e ikiiki ke foaki mai he loto ke totou e kupu he tohiaga tapu po ke tutala mai he tau kupu he paratafa e tau tali, ne liga kua fakamalolo fakalahi e laliaga, ti kua kitia mai ai e gahuahuaga mitaki lahi he hana tupu lahi. Ka e fakakite e Paulo e mena ia hagaao ke he falu, he kitia ke he magaaho ne Kerisiano ai, kua lata a lautolu ke holo atu ki mua mai he tuaga fakamua ia he fai vala, kaeke ke manako a lautolu ke tumau e tupu ke he iloilo.​—Heperu 5:14.

20. Ko e heigoa e tivi ni he tagata a ia kua lata ia tautolu takitokotaha ke taute?

²⁰ Kaeke ko e Kerisiano kua leva ka e nakai tolomaki atu ki mua mai he totou ni he kupu he Tohi Tapu po ke tutala ni fakaku fakahako mai he paratafa, liga ko e hana fai vala kua hau mai ni i luga he “fatua gahuahua” he hana loto. Ko e taha feleveiaaga mo e taha feleveiaaga kua mole atu fakahaga ka ko e hokulo he hana manamanatuaga nakai fahia kua tumau ni he tuaga tuli, ke matutaki aki ha tautolu a fakatai ke he kelekele tuli. Kua lata na tautolu ke huhu hifo ki a tautolu ni: ‘Ko e puhala ia nakai ia au? Kua fakaata kia e au e vahega manamanatuaga kelekele tuli ke tu? Fefe e manamanatuaga mataala mo e fiafia ke fakaako ia au?’ Pete ni he nakai hagahaga mitaki a tautolu mo e ha tautolu a tau tali fakamoli, ka e maeke ke kamata e tautolu mogonei ke uta e tau lakaaga ke tupu ke he iloilo.

21. Ko e heigoa e tau lakaaga ne tutala fakamua ki ai kua lata ia koe ke fakagahua ka tauteute tuai po ke ka fano he feleveiaaga?

²¹ Kua maeke ia tautolu takitokotaha ke fakagahua e tau manatu he paratafa 8. Pete ni he fefe e leva he fakalataha a tautolu mo e fakapotopotoaga, kua maeke ia tautolu ke fakamakamaka ke omoi atu ke motua mo e iloilo lahi. Ma e falu ko e kakano e mena ia ke tauteute fakamakutu ke lata mo e tau feleveiaaga, liga liu ni fakamanatu e tau aga ne mui ki ai he tau tau loga kua mole ne kua nimo fakatekiteki. Ka tauteute a koe, lali ke maama ko e heigoa e tau matapatu manatu mo e maama e tau tohiaga tapu ne nakai fa mahani tumau, ne fakaaoga ke fakalaulahi aki e fanoaga he kakano. Kumi ke he ha tau matahoe fou po ke taha vala he fakaakoaga. Ti pihia foki, ke he magaaho he feleveiaaga, lali ke fakagahua ni ki a koe e tau puhala ne talahau he paratafa 10 mo e 11. Eketaha ke mataala e manamanatuaga, tuga e pehe ke tuku fakatokoluga tumau e fuafuaaga he vevela he loto hau. To totoko he mena ia e manako lahi he “kelekele tuli” ke tu; to maeke foki he fakamalolo nei ke fakatataka e ha tokaaga “tuli” ne liga kua fita he kamata ke tupu fakamua.​—Fakatai 8:12, 32-34.

Iloilo ko e Lagomataiaga ke he Fua Loga

22. To aoga fefe ki a tautolu kaeke ke gahua a tautolu ke fakatupu ha tautolu a iloilo?

²² To aoga fefe ki a tautolu takitokotaha kaeke ke gahua a tautolu ke he mena nei ko e tupuaga he fakaalofa totonu noa mo e iloilo he ha tautolu a Iki mo e Fakamoui ko Iesu Keriso? Ke taute ha tautolu a fakamaloloaga ke tumau ha tautolu a manamanatuaga ke ­mataala, mautali ke uta e iloilo, ko e tau tega he kupu moli he Tohi Tapu ne fou mo e matakehe lahi to fakafano hifo fakahokulo e tau vaka, mo e maamaaga ha tautolu to tupu atu ki mua mo e mau tumau. To fakatatai ia ke he mena ne talahau e Iesu he taha fakatai kehe hagaao ke he tau loto. (Luka 8:5-12) Ko e tau tega ne mokulu ke he kelekele mitaki kua maeke ke tupu mao e tau vaka ke lagomatai aki e tau akau ne taute mo e fua mai e tau fua.​—Mataio 13:8, 23.

23. Ko e heigoa e tau fua ka moua ka uta e tautolu e 2 Peteru 3:18 ke he tau loto? (Kolose 1:9-12)

²³ Kua kehe e fakatai a Iesu, ka ko e tau fua mitaki kua tatai ni mo e mena ne mavehe mai e Peteru: “Ma e kakano nei ni, ha ko e ha mutolu a foaki atu ke he tauteaga ke he tau laliaga fakamoli, kua lafilafi atu ke he ha mutolu a tua e mahani tonu-mitaki, ke he ha mutolu a mahani tonu-mitaki e iloilo . . . Ha ko e mena ka ha ha ia mutolu e tau mena ia mo e pua, to puipui e lautolu ia a mutolu mai ke ua eke mo tau tagata kua nakai gahuahua po ke nakai fua loga hagaao ke he iloilo tonu ke he Iki ha tautolu ko Iesu Keriso.” (2 Peteru 1:5-8, NW) E, ko e ha tautolu a tupuaga he iloilo to lagomatai a tautolu ke fua loga. To kitia e tautolu, ka moua lahi foki e iloilo to lahi ue atu foki e fiafia. (Fakatai 2:2-5) Ko e tau mena hau ne fakaako to nofo mau ia mo koe mo e to aoga lahi ka fakaako atu a koe ke he falu ke eke mo tutaki. Ti ko e puhala nei foki, to mua atu e fua loga hau mo e to tamai e fakaheke ke he Atua mo e hana Tama. Ne pa e Peteru hana tohi ke ua aki: “Ka kia tutupu a mutolu ke he fakaalofa [totonu noa mo e iloilo, NW] ke he Iki ha tautolu, ko e Fakamoui ia ko Iesu Keriso. Kia ha ia ia e fakahekeaga ke he vaha nai, katoa mo e aho tukulagi.”​—2 Peteru 3:18.

[Tau Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

◻ Ko e ha kua lata ke fiafia ai a koe ke fakatupu hau a iloilo?

◻ Maeke fefe he tagata fakaako Tohi Tapu fou ke moua lahi mai he hana fakaakoaga?

◻ Ko e heigoa e hagahaga kelea lahi ne manako a koe ke tiaki, tuga e fakatai ke he kelekele tuli?

◻ Ko e ha ne lata ai ia koe ke fakamakamaka ke hoko ki mua hau a lotomatala ke fakatupu aki hau a iloilo?

[Fakatino he lau 7]

Kua fai mena vihi kia au mo e manamanatuaga kelekele tuli?