Fēfē e Onoonoaga Haaku ke he Tau Vala Toto mo e Tau Puhala Fakaekekafo ne Putoia e Toto Haaku?
Ne poaki he Tohi Tapu e tau Kerisiano ke ‘fakamamao mo e toto.’ (Gahua 15:20) Ko e mena ia ati nakai talia he Tau Fakamoli a Iehova e tau fagai toto he toto katoa po ke tau vala lalahi he toto ne fa—ko e tau tegatega kula he toto, tau tegatega tea he toto, tau platelet, mo e plasma. Ne nakai foaki po ke tanaki e toto ha lautolu ke fakaaoga taha magaaho.—Levi. 17:13, 14; Gahua 15:28, 29.
Ko e heigoa e tau vala toto, ti ko e ha kua igatia e Kerisiano ke fifili ke fakaaoga ai?
Ko e tau vala toto e tau vala ikiiki he toto ne taaki he puhala ne fakahigoa ko e tau valavala (fractionation). Ke fakatai ki ai, ko e plasma, ko e taha mai he tau vala lalahi he toto ne fā, kua maeke ke vehevehe ke he tau vala nei: valavai, kavi ke 91 pasene; tau protein, tuga e tau albumin, tau globulin, mo e fibrinogen, kavi ke 7 pasene; mo e falu mena foki, tuga e tau nutrient, tau hormone, tau fakamatagi, tau vitamini, tau otaota he tino, mo e tau electrolyte, kavi ke 1.5 pasene.
Kua putoia foki kia e tau vala toto he poakiaga ke fakamamao he toto? Nakai maeke ia tautolu ke talahau fakatonu. Ne nakai fakamatafeiga mai he Tohi Tapu e tau takitakiaga ke he matakupu he tau vala toto.a Mooli, kua loga e tau vala toto ne taaki mai ni he toto kua foaki ma e tau puhala fakaekekafo. Kua lata mogoia e tau Kerisiano takitokotaha ke fifili fakahokulo to talia po ke nakai talia a ia ke fakaaoga fakaekekafo e tau mena nei.
Ka taute e tau fifiliaga pihia, manamanatu ke he tau hūhū nei: Mailoga nakai e au ka nakai talia oti e tau vala toto kua kakano to nakai talia foki e au falu vai fakaekekafo, tuga e tau vai ne totoko ke he tau moko mo e tau gagao po kua lagomatai ke fakatuli aki e toto ne tafe? Maeke nakai au ke fakamaama ke he ekekafo e kakano ne nakai talia po ke talia e au ke fakaaoga e falu vala toto?
Ko e ha falu fakaholoaga ne putoia e fakaaoga fakaekekafo he toto ni haaku ko e fifiliaga fakatagata?
Pete he nakai foaki po ke tanaki he tau Kerisiano e toto ha lautolu ma e puhala he fagai toto, ko e falu fakaholoaga po ke tau kumikumiaga ne putoia ni e toto he tagata kua nakai mahino e tataiaga mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Ko e mena ia, kia igatia e tagata ke taute e fifiliaga fakahokulo ke talia po ke nakai talia falu vahega he tau fakaholoaga fakaekekafo ne putoia e fakaaoga ni he haana toto.
Magaaho ka taute e tau fifiliaga pihia, hūhū ki a koe ni: Ka fakatafe e vala toto haaku ki fafo he tino ti liga fai magaaho ne taofi ai, to maeke nakai e loto manamanatu haaku ke talia ko e toto nei ko e vala agaia ia au, ti nakai lata ke ‘liligi ke he kelekele’? (Teu. 12:23, 24) To tupetupe nakai e loto manamanatu haaku ne fakaako he Tohi Tapu kaeke ke ta mai e vala toto haaku ki fafo, ti fakameā, mo e liuaki ki loto he tino haaku? Mailoga nakai e au ka tiaki oti e tau fakaholoaga fakaekekafo ne putoia ke fakaaoga ni e toto haaku ko e kakano kua nakai talia e au e tau tuluiaga tuga e dialysis po ke fakaaoga e matini atevili mo e māmā? Kua liogi nakai au hagaao ke he mena nei ato taute e fifiliaga?b
Ko e heigoa e tau fifiliaga fakatagata haaku?
Kitekite ke he ua e laupepa fakamaama he tau lau tohi ka mui mai. He Laupepa Fakamaama 1 kua tohi ai e tau vala toto ne taaki mai ni he toto mo e puhala ne fa fakaaoga ai ma e tau vai ekekafo. Fakapuke e mena ne fifili ne koe ko e talia po ke nakai talia e koe ke fakaaoga e tau vala toto takitaha nei. He Laupepa Fakamaama 2 kua tohi ai falu fakaholoaga fakaekekafo ne fa mahani ke putoia ni e toto haau. Fakapuke e mena ne fifili ne koe ko e talia po ke nakai talia e koe e tau fakaholoaga nei. Kua nakai matafakatufono e tau laupepa fakamaama nei, ka e maeke a koe ke moua e tau tali i loto he tau laupepa fakamaama nei ke lagomatai a koe ke fakapuke aki haau a laupepa HCD (Health Care Directive).
Ko koe ni kua lata ke taute e tau fifiliaga ti nakai lata ke toka taha tagata ke taute e fifiliaga ma haau. Kua nakai lata foki he taha ke tuhituhi e tau fifiliaga ne taute he taha Kerisiano. Ke he tau mena nei, “to igatia e tagata mo e fua hana ni a kavega” he matagahua.—Kala. 6:4, 5.
[Tau Matahui Tala]
a Tau vala tala lagomatai ke he matakupu nei kua moua he fufuta he The Watchtower, Iuni 15, 2004, lau 29-31.
b Tau vala tala lagomatai ke he matakupu nei kua moua he fufuta he Ko e Kolo Toko ia Novema 1, 2000, lau 30-1, mo e he Transfusion Alternatives—Documentary Series—On DVD.
cdefghijMailoga: Ko e tau puhala ne fakaaoga e tau fakaholoaga fakaekekafo takitaha nei kua kehe mai he taha ekekafo ke he taha ekekafo. Ti lata ia koe ke talahau ke he ekekafo haau ke fakamaama atu e tau mena ka putoia tonu ki ai e tau fakaholoaga kua fakatoka, ke iloa mooli e koe kua felauaki mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu mo e tau fifiliaga fakahokulo haau ni.