Fakatata Fēfē e Tau Matua Taane ke he Tau Tama Taane ha Lautolu?
“TETE, iloa fēfē e koe e tau mena loga?” Kua fakaofo pihia nakai he tama taane haau a koe he hūhū pihia? He mogoia, liga logona hifo e koe e matalahi he eke mo matua taane. Ka eke ke matutaki atu foki e tama taane haau—ka fakagahua e ia e fakatonuaga pulotu haau mo e fua mitaki ai—to hopohopo mooli e loto haau he olioli lahi atu foki.a—Tau Fakatai 23:15, 24.
Ka e, he tau tau kua mole, tatai agaia kia e navanava he tama taane haau ki a koe? Po ke tuga kua tupu hake a ia, kua tolomuli kia e fakalilifu haana ki a koe? Maeke fēfē a koe ke fakatata ke he tama taane haau he tupu hake a ia mai he tama ke he tagata taane? Fakamua, kia manamanatu a tautolu ke he falu he tau paleko ne fehagai e tau matua taane ki ai.
Tolu e Paleko Fa Mahani
1. NAKAI LAHI E MAGAAHO: He tau motu loga, kua gahua lahi e tau matua taane ke moua e tupe ke lata mo e magafaoa. Fa mahani ko e gahua tupe ha lautolu kua lata ke nonofo mamao mai i kaina ke he laulahi he aho. He falu matakavi, kua tote lahi e magaaho ne fakaaoga he tau matua taane mo e tau fanau ha lautolu. Ma e fakatai, ko e kumikumiaga foou i Falani, ne moua ai ko e tau matua taane ne fakaaoga evalesi ke nakai molea e 12 e minuti he aho ke leveki e tau fanau ha lautolu.
KE MANAMANATU KI AI: Lahi fēfē e magaaho kua fakaaoga e koe mo e tama taane haau? He taha po ke ua e faahi tapu i mua, ko e ha he nakai tohi hifo e katoatoa he magaaho kua felafiaki a koe mo ia he tau aho takitaha? To liga ofo a koe he fua ka moua.
2. NAKAI LAHI E FAKAFIFITAKIAGA MITAKI: Falu tagata taane ne nakai lahi e fakafetuiaga mo e tau matua taane ha lautolu ni. “Nakai lahi e lafiaga haaku mo e matua taane haaku,” he ui e Jean-Marie ne nofo i Falani. Lauia fēfē a Jean-Marie? “Ne fakatupu e tau lekua ne nakai manatu au ki ai,” he ui e ia. “Tuga anei, ne uka ki a au ke matutaki mo e tau fanau taane haaku ni ke he tau fakatutalaaga kakano lahi.” He falu tuaga, ne iloa mitaki he tau tagata taane e tau matua taane ha lautolu, ka kua malona e fakafetuiaga he vahāloto he matua taane mo e tama taane. Ko Philippe ne 43 e tau he moui ne pehē: “Ne uka e matua taane haaku ke fakakite e mokoina ki a au. Ti ko e fua, gahua fakalahi au ke mokoina lahi ke he tama taane haaku.”
KE MANAMANATU KI AI: Logona hifo nakai e koe e fakafetuiaga mo e matua taane ni haau kua lauia e puhala kua leveki e koe e tama taane haau? Kua mailoga nakai e koe a koe kua mui ke he tau aga mitaki po ke kelea he matua taane haau? Pihia fēfē?
3. NAKAI LAHI E FAKATONUAGA LAGOTATAI: Ko e falu aga fakamotu ne fakatote hifo e aoga he matagahua he matua taane he feaki e tau tama. “He motu ne tupu hake au,” he ui e Luca, kua feaki he taha motu i Europa Lalo, “ne logona hifo he tau tagata ko e leveki he tau fanau ko e gahua he hoana.” He falu aga fakamotu, kua fakamalolō ke he tau matua taane ke eke mo tau tagata akonaki kakā hokoia. Ma e fakatai, ko George ne tupu hake he taha motu i Aferika. Pehē a ia: “He aga fakamotu haaku, ko e tau matua taane ne nakai fefeua auloa mo e tau fanau ha lautolu he matakutaku neke fakatote ai e pule he matua taane. Ti kua lekua tumau au he fefeua mo e tama taane haaku.”
KE MANAMANATU KI AI: He maaga haau, ko e heigoa e matagahua kua amanaki ke taute he tau matua taane? Kua fakaako kia a lautolu ke onoono ke he feaki tama ko e gahua he tau fifine? Kua fakamalolō kia ke he tau matua taane ke fakakite e fakaalofa mo e mokoina ke he tau tama taane ha lautolu, po ke kua vaiga ai ke he tau manatu ia?
Kaeke ko e matua taane a koe ne fehagai ke he taha po ke loga he tau paleko nei, maeke fēfē a koe ke kautū? Manamanatu ke he tau lagomataiaga nā.
Kamata ka Tote Agaia e Tama Taane Haau
Tuga kua fanau e tau tama taane mo e manako ke fifitaki e tau matua taane ha lautolu. He tote agaia e tama taane haau, feaki e manako nā. Maeke fēfē a koe ke taute pihia? Mo e maeke fēfē ia koe ke fai magaaho mo ia?
Ka maeke, putoia e tama taane haau ke he tau matagahua haau he aho. Ma e fakatai, ka taute e koe e tau gahua, ole ki a ia ke lagomatai a koe. Age ke he tama taane haau e tafi tote po ke sipeti tote. Nakai fakauaua to fiafia lahi a ia ke gahua he tapa he haana a toa mo e fakafifitaki, ko e tete haana! Kua liga fai magaaho a mua ke oti e gahua; ka e to pipi malolō e fakafetuiaga ha mua, mo e to fakaako e koe a ia ke he tau puhala gahua mitaki. He vahā i tuai, ne fakamalolō he Tohi Tapu e tau matua taane ke putoia e tau fanau ha lautolu ke he tau gahua ha lautolu he aho ti fakaaoga e tau magaaho ia ke matutaki mo lautolu ti fakaako a lautolu. (Teutaronome 6:6-9) Kua aoga agaia e fakatonuaga ia.
He lafi ke he gahua mo e tama taane haau, fakaatā e magaaho ke fefeua tokoua mo ia. Kua lahi atu e mena ne taute he fefeua ha kua moua e magaaho ke fiafia tokoua. Kua fakakite he kumikumiaga ka fefeua e tau matua taane mo e tau tama ikiiki ha lautolu, kua fakamalolō he tau mamatua taane a lautolu ke hakahakau mo e loto malolō.
Ko e fefeua e matua taane mo e tama taane kua moua e gahuahuaaga aoga lahi foki. “Ko e puhala he fefeua,” he ui he tagata kumikumi ko Michel Fize, “kua matutaki mitaki lahi e tama taane mo e matua taane haana.” He tau magaaho fefeua, maeke he matua taane ke fakakite e mokoina ke he tama taane haana he tau kupu mo e he tau gahua. He taute pihia, kua fakaako e ia e tama taane haana ke fakakite foki e mokoina. “He tote e tama tane haaku,” he ui e André, ko e matua taane ne nofo i Sihamani, “fa fefeua tokoua a maua. Ne kuku e au a ia ti fakaako a ia ke liuaki mai e fakaalofa haaku.”
Ko e magaaho mohe foki ka fakamalolō he matua taane e tau pipiaga he fakaalofa mo e tama taane haana. Ko e totou tumau ki a ia e tala mo e fanogonogo ki a ia he talahau e tau fiafia mo e tau tupetupe haana hagaao ke he aho. Ka taute pihia e koe, to mukamuka lahi ki a koe ke fakatumau e fakafetuiaga mo koe ka lahi hake a ia.
Matutaki ke Kumi e Tau Mena ne Fiafia Tokoua
Ko e falu tama taane fuata mui ne liga kehe ke he tau laliaga he matua taane haana ke matutaki mo lautolu. Ka tuga ke kalo he tama taane haau e tau hūhū haau, ua manatu kua pā e ia e ha fakatutalaaga. To liga makai lahi a ia ke hafagi atu ki a koe ka hikihiki e koe e puhala ke matutaki mo ia.
Ko Jacques, ko e matua taane ne nofo i Falani, falu mogo kua uka ki a ia ke matutaki mo e haana tama taane ko Jérôme. Ka e nakai omoi e tama taane ke tutala, kua hikihiki e ia e puhala haana—ne pelē soka a ia mo e tama taane. “He mole e magaaho faofao tino ha maua,” he ui e Jacques, “ne fa nonofo a maua he motie mo e okioki fakakū. Fa mahani e tama taane haaku ke hafagi haana a loto he magaaho ia. Ko e manatu mukamuka ne ha ha i ai tokoua a maua ti manatu au, ha ko maua tokoua ni he tau magaaho pehēnei, ne feaki e pipiaga pauaki he vahāloto ha maua.”
Ka e kua ka nakai loto e tama taane haau ke he tau sipote? Ko André ne manatu fiafia ke he tau tulā ne fakaaoga e ia mo e tama taane haana he onoono hake ke he tau fetū. “Fa fakatutū e maua e tau nofoa he kaupā he tau pō makalili,” he ui e André. “Ti ufiufi fakamafana a maua mo e kapiniu tī he lima, ti onoono hake a maua ke he lagi he pō. Ne tutala a maua hagaao ki a Ia ne tufuga e tau fetū. Ne tutala a maua ke he tau mena fakatagata. Ne teitei oti e tau mena he tutala e maua.”—Isaia 40:25, 26.
Ka e kua ka nakai loto a koe ke taute falu he tau mena ne fiafia e tama taane haau? Ke he mena ia, liga to fakatoka e koe e tau manako fakatagata haau. (Filipi 2:4) “Ne mua atu e fiafia haaku ke he tau sipote ke he tama taane haaku ko Vaughan,” he ui e Ian, ne nofo i Aferika Toga. “Ne loto a ia ke he tau vakalele mo e tau komopiuta. Ti eke e au e tau mena ia foki mo tau mena fiafia haaku, he uta a ia ke he tau malē fakafiafia fakaholo vakalele ti pelē mo e matini fakaholo vakalele he komopiuta. Logona hifo e au ha kua fakalataha a maua ke he tau matafeua fiafia, ne atāina a Vaughan ke tutala mo au.”
Atihake e Mauokafua Haana
“Ono lā ma Tete, ono lā!” Kalaga pihia nakai e tama taane tote haau ki a koe he mogo ka iloa e ia e mena foou? Kaeke ko e fuata mui a ia mogonei, kua kumi mooli agaia nakai e ia e taliaaga haau? Liga nakai. Ka kua lata mooli a ia ki ai kaeke ke tupu hake a ia ke he tagata lahi kua lagotatai mitaki.
Mailoga e fifitakiaga ha Iehova ko e Atua ne fehagai mo e taha he tau tama taane haana. He amanaki a Iesu ke kamata e vala pauaki he moui haana ke he lalolagi, ne fakakite fakalaulahi he Atua e mokoina haana ki a ia, he pehē: “Ko e haku a tama fakahele hanā, kua fiafia na au kia ia.” (Mataio 3:17; 5:48) Mooli, ha ha ia koe e matagahua ke akonaki mo e fakaako e tama taane haau. (Efeso 6:4) Ka e kumi puhala foki nakai a koe ke fakakite e taliaaga ke he tau mena mitaki ne talahau mo e taute e ia?
Falu tagata taane ne paleko lahi ke fakakite e taliaaga mo e mokoina. Liga tupu hake a lautolu he tau magafaoa ne peehi tumau he tau matua e tau hehē ka e nakai ko e tau kautūaga. Ka pihia e tuaga haau, to lata ia koe ke taute e laliaga tumau ke atihake e mauokafua he tama taane haau. Maeke fēfē a koe ke taute e mena ia? Ko Luca ne totoku fakamua, ne gahua tumau mo Manuel, ko e tama taane haana ne 15 e tau he moui he taute e laua e tau gahua kaina. “Falu magaaho,” he ui e Luca, “ne tala age au ki a Manuel ke kamata tokotaha e ia e gahua mo e to lagomatai e au ka manako a ia ki a au. Laulahi he tau magaaho, ne taute ni tokotaha e ia e gahua. Ko e tau kautūaga haana kua foaki ki a ia e fiafia mo e fakamalolō e mauokafua haana. Ka kautū a ia, ne nava e au a ia. Ka nakai mitaki lahi e mena haana ne amanaki ki ai, ne tala age agaia au kua fakaaue au ke he laliaga haana.”
Maeke foki a koe ke fakamalolō e mauokafua he tama taane haau he lagomatai a ia ke hokotia ke he tau foliaga lalahi he moui. Ka e kua ka fakatuai e hokotia he tama taane haau ke he tau foliaga ke he mena ne manako e koe? Ka e kua kaeke ko e tau foliaga haana kua nakai kelea ka e nakai tatai mo e haau a tau foliaga ma haana? He mena ia, liga lata ia koe ke liu hakahaka e tau amaamanakiaga haau. Ko Jacques, ne totoku fakamua, ne pehē: “Lali au ke lagomatai e tama taane haaku ke fakatoka e tau foliaga kua maeke ke moua. Ka e lali foki au ke mailoga mooli ko e tau foliaga haana, nakai ko e haaku. Ti fakamanatu e au ki a au kua lata a ia ke gahua ke he tau foliaga haana ke he mafiti ni haana.” Ka fanogonogo a koe ke he tau manatu he tama taane haau, nava ke he tau malolō haana, ti fakamafana a ia ke kautū ke he tau kaumahala haana, to lagomatai e koe a ia ke hokotia ke he tau foliaga haana.
Mooli, ko e fakafetuiaga haau to ha ha i ai e tau totokoaga mo e tau paleko. He vahā loa, to liga manako e tama taane haau ke fakatata tumau ki a koe. Mua atu ai, ko hai ne nakai manako ke fakatata ke he taha tagata kua lagomatai a ia ke kautū?
[Matahui Tala]
a He hagaaki e vala tala nei ke he pipiaga tata pauaki he vahāloto he tau matua mo e tau tama taane, ko e tau matapatu fakaakoaga kua felauaki foki ke he tau fakafetuiaga he vahāloto he tau matua taane mo e tau tama fifine.