Tua Fiofio—Ko e Puhala Kia he Atua?
“Kua fakalataha po ke fakamavehevehe kia he lotu a tautolu?” Ko e hūhū ia ne hūhū ke he tau tagata totou he The Sydney Morning Herald. Ia lautolu ne tali atu, ko e laulahi—kavi 89 e pasene—ne logona hifo ko e lotu ne fakamavehevehe a tautolu.
KO E tau tagata ne lalago e tua fiofio, ne nakai onoono pihia. “Fakakite mai ki a au e lotu ne nakai manamanatu ke he fakaalofa . . . , ne nakai manamanatu ke he levekiaga he takatakai motu . . . , ne nakai manamanatu ke he fakamokoi,” he hūhū e Eboo Patel, ko ia ne fakatū e Interfaith Youth Core.
Mooli ai, ko e tau Puta, Katolika, Porotesano, Hinitū, Musilimi, mo e tokologa atu foki ne kaufakalataha he falu magaaho ke utakehe e mativa, omoi e tonuhia he tau tagata, gahua ke pā malu e tau pomu ne tanu, po ke fakakite e tau lekua he takatakai motu. Loga e matakau he tau lotu kehekehe ne kaufakalataha ke tutala ke taha e maamaaga mo e fefakamafanaaki. Ne fakamanatu e lautolu e kehekehe ha lautolu, ke he tau lafiaga ke tugi e tau kanela, tau faiagahau, tau leo kofe, tau liogi, mo e loga atu foki.
Ko e fio kia he tau lotu ko e puhala ke fakamafola e tau fekehekeheaki he tau lotu? Ko e tua fiofio kia ko e puhala he Atua ke tamai e lalolagi mitaki?
KAUFAKALATAHA—KO E HEIGOA E AOGA?
Taha he tau fakatokaaga ne mua atu e lahi he tua fiofio ne palau ha ko e tau tagata ne matutaki ki ai kua mai he 200 e lotu kehekehe ti kua gahuahua lahi he 76 e motu. Ko e matapatu gahua ke “atihake ke fakauka mo e kaufakalataha he tua fiofio he tau aho takitaha.” Ti kua mukamuka e mena ia ke talahau ka e uka ke taute. Ma e fakatai, pehē a lautolu ne fakatokatoka ai, ne lata ke fifili e tau kupu ke tohi he fakavēaga ke ua fakakelea ke he tau lotu mo e tau matakau loga ne saini e maveheaga. Ko e ha? Taha kakano ha kua fekehekeheaki a lautolu nukua lata nakai e Atua ke putoia i loto he fakavēaga. Ati kua nakai hagaao po ke totoku ai e Atua.
Ka toka kehe e Atua, ko e heigoa e aoga he tua? Lafi ki ai, kehe fēfē e tua fiofio ia mai he ha gahua foaki noa po ke fakatokaaga foaki lagomatai? Ko e kakano ia ati talahau ai ko e matakau tua fiofio ne totoku i luga, nakai ko e matakau lotu, ka ko e “matakau ke tamai fakalataha e fakatokaaga.”
FAKAHOLO KI MUA KIA HE MITAKI—KO E Ē NI KIA A IA?
“Ko e tau aga fakalotu he tau lotu lalahi ne tatai e fekau: ko e fakaalofa, fakaalofa hofihofi mo e fakamagalo,” he ui he Dalai Lama, ko ia ne talahaua he lalago e tua fiofio. Ne lafi e ia: “Ko e mena ne mua, kua lata e tau mahani ia ke eke mo vala he tau momoui ha tautolu he tau aho takitaha.”
Kua aoga lahi mooli e tau mahani ia tuga e fakaalofa, fakaalofa hofihofi, mo e fakamagalo. He talahauaga ne fakahigoa ko e Fakatufono Auro po ke Mahani Mitaki, ne pehē a Iesu: “Ko e tau mena oti kua loto a mutolu ki ai, ke eke he tau tagata kia mutolu; ati eke ā e mutolu e tau mena ia kia lautolu.” (Mataio 7:12) Ka ko e tua mooli ko e omoomoi noa ni kia he mena mitaki?
Ke he tokologa ne talahau ke fekafekau ke he Atua he magahala he aposetolo ko Paulo, ne pehē a ia: “Kua talahau au kia lautolu, ha ha ia lautolu e fakamakutu ke he tau mena he Atua, ka e nakai lata mo e maama.” Ko e heigoa e lekua? “Ha kua nakai iloa e lautolu e tututonu mai he Atua,” ne pehē a Paulo, “kua kumi e lautolu ke fakatu e tututonu ha lautolu ni.” (Roma 10:2, 3) He nakai maama po ke, iloilo tonu ke he tau mena kua manako e Atua ke taute e lautolu, ko e ha lautolu a makutu—mo e tua—kua teao ni.—Mataio 7:21-23.
ONOONOAGA HE TOHI TAPU KE HE TUA FIOFIO
“Uhoaki a lautolu ke fakatupu e fakafeilo,” he ui e Iesu. (Mataio 5:9) Ne taute e Iesu e tau mena ne talahau e ia he fakaohooho ke nakai favale mo e ta atu e fekau he mafola ke he tau tagata he tau lotu kehekehe. (Mataio 26:52) Ko lautolu ne talia ne futia atu ai ke he pipiaga malolō he fakaalofa. (Kolose 3:14) Ka ko e matapatu fekau ni kia ha Iesu ke tamai fakalataha e tau tagata ne kehekehe e tau feakiaga ke moua e mafola? Lafi nakai a ia mo e falu ke taute e tau gahua fakalotu ha lautolu?
Ko e tau takitaki lotu he tau Farasaio mo e tau Satukaio ne totoko fakakelea ki a Iesu—ti lali foki ke tamate a ia. Fēfē e tali atu haana? Ne fakatonu e Iesu e tau tutaki haana: “Toka ai pihia a lautolu, ko e tau matapouli a lautolu ke takitaki e tau matapouli.” (Mataio 15:14) Fakatikai e Iesu e fakalatahaaga fakaagaaga mo e tau tagata pihia.
Fai magaaho he mole, ne fakatū e fakapotopotoaga Kerisiano i Korinito i Heleni—ko e maaga talahaua he loga mo e kehekehe e lotu. To fēfē e tau Kerisiano i ai he tuaga ia? Ne tohi he aposetolo ko Paulo ki a lautolu: “Aua neke hahamo a mutolu mo e nakai tatai fakalataha mo lautolu kua nakai tua.” Ko e ha ne nakai pihia ai? Ne fakamaama e Paulo: “Ke loto fakalataha fefe a Keriso mo Pelialo? Po ke igatia fakalataha fefe a ia kua tua mo ia kua nakai tua?” Ti talahau e ia e fakatonuaga nei: “Hanai, kia o mai a mutolu mai loto ia lautolu, mo e vevehe kehe a mutolu.”—2 Korinito 6:14, 15, 17.
Maaliali ai, ne talahau he Tohi Tapu e nakai talia ke he tua fiofio. Ka e liga manatu a koe, ‘Ti moua fēfē mogoia e kaufakalatahaaga mooli?’
ATIHAKE E KAUFAKALATAHA MOOLI
Ko e International Space Station—ko e matini ofoofogia kua takai he lalolagi—ne moua mai ai he tau laliaga kaufakalataha he kavi 15 e motu. Manatu la to maeke nakai e matagahua nei ke taute ane mai nakai talia he tau motu ne putoia ai e fakaholoaga ka fakaaoga?
Kua pihia foki e tuaga he tua fiofio he vahā nei. Pete kua omoomoi e kaufakalataha mo e fakalilifu, kua nakai fai fakavēaga ne talia auloa ki ai ma e atihakeaga he tua. Ko e fua, kua matutaki ni ke fakatupu e tau mahani mo e tau taofiaga kua feveheveheaki.
Kua ha ha he Tohi Tapu e tau tuaga he Atua, ne tuga e fakavēaga. Maeke ia tautolu ke atihake e tau momoui ha tautolu he tau talahauaga he Tohi Tapu. Ko lautolu ne talia ai kua kautū a lautolu ke he tau fili tagata fakalotu ti kua fakaako ke gahua auloa he mafola mo e kaufakalataha. He talahau tuai e mena nei, ne pehē e Atua: “To liuaki atu e au ke he tau motu e vagahau mitaki, kia ui atu a lautolu oti ke he higoa a Iehova, mo e fekafekau a lautolu kia ia mo e loto fakalataha.” Moua mai e kaufakalataha ha ko e “vagahau mitaki,” ko e tuaga he Atua ma e tapuakiaga.—Sefanaia 3:9; Isaia 2:2-4.
Kua uiina mafanatia atu he Tau Fakamoli a Iehova a koe ke ahiahi atu ke he Fale he Kautu ne tata ki a koe ke kitia e koe kua mua atu e mafola mo e kaufakalataha ha lautolu.—Salamo 133:1.