Hoe kun je gescheiden geloofsgenoten helpen?

Een vrouw troost een zuster die gescheiden is

Iedereen kent wel iemand die gescheiden is. Dat komt doordat echtscheiding een algemeen verschijnsel is geworden. Zo bleek uit een onderzoek in Polen dat echtscheiding vooral voorkomt onder dertigers die drie tot zes jaar getrouwd zijn. Maar echtscheiding is niet beperkt tot die leeftijdsgroep.

Volgens het Instituut voor Gezinsbeleid in Spanje „laten statistieken zien dat de helft van de huwelijken [in Europa] in een echtscheiding eindigt”. In andere ontwikkelde landen is er een soortgelijke situatie.

EEN STORM VAN EMOTIES

Wat doet een echtscheiding met iemand? Een ervaren huwelijkstherapeute in Oost-Europa merkte op: „Echtscheiding is alleen maar de officiële bevestiging van een relatie die al verbroken is, iets wat emotioneel heel pijnlijk is.” Ze voegde eraan toe dat dit vaak een storm van „sterke, extreme emoties, zoals woede, spijt, teleurstelling, wanhoop en schaamte” op gang brengt. Sommigen overwegen zelfs een eind aan hun leven te maken. „Als de echtscheiding eenmaal is uitgesproken, begint de volgende fase. De gescheiden man of vrouw voelt zich leeg en onzeker, en vraagt zich misschien af: Wie ben ik eigenlijk? Waar leef ik voor?”

Ewaa vertelt hoe ze zich een paar jaar geleden voelde: „Nadat de echtscheiding uitgesproken was, schaamde ik me diep als buren en collega’s me ’een gescheiden vrouw’ noemden. Ik zat vol woede. Ik bleef achter met twee kleine kinderen voor wie ik tegelijkertijd vader en moeder moest zijn.” Adam, die twaalf jaar lang een gerespecteerde ouderling was, zegt: „Ik heb zo veel zelfrespect verloren dat ik soms heel boos ben, en ik heb de neiging me compleet af te zonderen.”

JE EVENWICHT TERUGVINDEN

Velen die gescheiden zijn, maken zich zorgen over hun toekomst en hebben soms zelfs jaren later nog moeite hun evenwicht terug te vinden. Ze kunnen het idee krijgen dat anderen geen belangstelling voor ze hebben. Een columniste die over het onderwerp schrijft, zegt dat ze bovendien „hun gewoonten moeten aanpassen en zelf met hun problemen moeten leren omgaan”.

Stanisław vertelt: „Toen we gingen scheiden, zorgde mijn ex-vrouw ervoor dat ik mijn twee dochtertjes niet meer zag. Daardoor kreeg ik het gevoel dat niemand meer om me gaf en dat zelfs Jehovah me in de steek gelaten had. Ik wilde niet meer leven. Maar na een tijdje besefte ik dat ik het helemaal verkeerd had gezien.” Ook Wanda, een gescheiden zuster, voelde zich onzeker over haar toekomst: „Ik was ervan overtuigd dat mensen — ook geloofsgenoten — na een tijdje niet meer naar mij en mijn kinderen zouden omkijken. Maar terugkijkend besef ik hoeveel steun en hulp ik van de broeders en zusters heb gekregen bij mijn inspanningen om mijn kinderen als aanbidders van Jehovah op te voeden.”

Uit deze opmerkingen blijkt dat sommigen na hun scheiding overspoeld worden door negatieve emoties. Ze krijgen misschien een laag zelfbeeld en denken dat ze weinig waard zijn en geen aandacht verdienen. Ook kunnen ze kritisch op hun omgeving worden. Daardoor kunnen ze de gemeente koud en onvriendelijk gaan vinden. Maar ervaringen zoals die van Stanisław en Wanda laten zien dat gescheiden broeders en zusters na een tijdje kunnen gaan beseffen dat hun geloofsgenoten echt om hen geven. Broeders en zusters zijn juist vaak een bijzondere steun geweest, ook als dat in eerste instantie niet door de persoon werd opgemerkt.

GEVOELENS VAN EENZAAMHEID EN AFWIJZING

Houd in gedachte dat gescheiden geloofsgenoten zich van tijd tot tijd erg eenzaam kunnen voelen, hoeveel we ook voor ze doen. Vooral gescheiden zusters kunnen het idee krijgen dat bijna niemand belangstelling voor ze heeft. Alicja vertelt: „Ik ben nu al acht jaar gescheiden. Toch voel ik me soms nog minderwaardig. Op zulke momenten heb ik de neiging me af te zonderen, te huilen en toe te geven aan zelfmedelijden.”

Het is niet ongebruikelijk dat iemand die gescheiden is met zulke gevoelens worstelt, maar de Bijbel waarschuwt tegen afzondering. Als iemand zich afzondert, kan dat ertoe leiden dat hij „alle praktische wijsheid” afwijst (Spr. 18:1). Tegelijkertijd moet iemand die zich eenzaam voelt, beseffen dat het van „praktische wijsheid” getuigt om niet geregeld naar iemand van het andere geslacht te gaan voor advies of troost. Als iemand dat toch zou doen, zouden er ongepaste romantische gevoelens kunnen ontstaan.

Gescheiden geloofsgenoten kunnen met heel wat negatieve emoties te maken krijgen, zoals angst voor de toekomst en gevoelens van eenzaamheid en zelfs van afwijzing. In het besef dat zulke gevoelens normaal maar ook moeilijk te overwinnen zijn, moeten we Jehovah navolgen door zulke broeders en zusters onze loyale steun te geven (Ps. 55:22; 1 Petr. 5:6, 7). We kunnen er zeker van zijn dat alle hulp die we geven erg gewaardeerd zal worden. In de gemeente is dus hulp te vinden van ware vrienden! — Spr. 17:17; 18:24.

a Sommige namen zijn veranderd.

Een evenwichtige kijk op echtscheiding

Als aanbidders van Jehovah nemen we het huwelijk heel serieus omdat we ons door de Bijbel laten leiden. In Maleachi 2:16 staat bijvoorbeeld duidelijk dat Jehovah echtscheiding haat. Volgens de Bijbel is „hoererij” de enige grond voor echtscheiding. Het zou dan ook een ernstige fout zijn als iemand met de gedachte zou spelen een onbijbelse scheiding aan te vragen, terwijl hij of zij misschien al een andere huwelijkspartner op het oog heeft (Gen. 2:22-24; Deut. 5:21; Matth. 19:4-6, 9).

Maar als een broeder of zuster gaat scheiden, bijvoorbeeld omdat zijn of haar partner overspel heeft gepleegd, zullen geloofsgenoten zo iemand bijstaan. Ze volgen Jehovah na door hun best te doen om „rechtvaardigen” te helpen die het een tijdlang heel zwaar hebben (Ps. 34:15, 18; Jes. 41:10).

WAT KUN JE DOEN?

Kun je een steun zijn voor een gescheiden geloofsgenoot? Hoe kun je iemand helpen die de gevoelens heeft die eerder in het artikel werden genoemd? Kijk eens wat de Bijbel zegt en hoe sommige Getuigen praktische hulp hebben geboden.

Luister aandachtig (Spr. 16:20, 23).

Het is begrijpelijk dat iemand misschien niet wil praten over alles wat aan de scheiding voorafgegaan is. En als iemand zijn frustratie wel uit, zal dat misschien averechts werken en niet per se de stress verminderen (Spr. 12:25; Rom. 12:15). Michał, die veel heeft gedaan voor de eerder genoemde Adam, vindt dat je meelevend en aandachtig kunt luisteren zonder alle details te hoeven horen. Hij zegt: „Ik heb geprobeerd Adam te laten inzien dat hij op een zwak en emotioneel moment per ongeluk iets zou kunnen vertellen waar hij later spijt van krijgt.” Daarom zei Michał tegen hem dat hij niet alle details hoefde te weten. Toch luisterde hij als een echte vriend. Misschien help je iemand al als je bijvoorbeeld voor of na de vergadering gewoon zoiets zegt als: ’Hoe gaat het met je? Ik kan me voorstellen dat het niet makkelijk voor je is. Je kunt op me rekenen.’

Toon belangstelling (Fil. 2:4).

Mirosław vertelt: „Mijn vrouw en ik hebben tijd vrijgemaakt om een gescheiden zuster te helpen. We hebben bijvoorbeeld het slot op haar deur gerepareerd en haar een keer naar de dokter gebracht.” Dat lijken misschien kleine dingen, maar voor de zuster was het echt een hulp. Ze vond geleidelijk haar evenwicht terug. Later ging ze zelfs in de pioniersdienst en haar elfjarige dochter liet zich dopen.

Verzeker de persoon ervan dat Jehovah de situatie begrijpt.

Als iemand weinig zelfrespect heeft, kun je hem ervan verzekeren dat God om al zijn aanbidders geeft. We zijn zeker „meer waard dan vele mussen”; hij vindt ons uniek en kostbaar (Matth. 10:29-31). „Jehovah is de onderzoeker van harten” en kan personen die gescheiden zijn dus goed begrijpen. Hij zal zijn trouwe aanbidders nooit in de steek laten (Spr. 17:3; Ps. 145:18; Hebr. 13:5). Laat dus zien dat je om de persoon geeft en verzeker hem ervan dat God waardering heeft voor zijn liefde voor de waarheid en zijn inspanningen om de ware aanbidding te ondersteunen (Fil. 2:29).

Moedig de persoon aan dicht bij de gemeente te blijven.

Sommigen vinden het vanwege alle emoties moeilijk om de vergaderingen te bezoeken. Maar de vergaderingen zijn juist een bron van kracht en aanmoediging — ze zijn „tot opbouw” (1 Kor. 14:26; Ps. 122:1). Initiatief van de ouderlingen is in dit verband heel waardevol. De eerder genoemde Wanda vertelt: „We denken nog vaak terug aan hun liefdevolle zorg.”

Moedig de persoon aan zijn of haar band met God te versterken door gebed, persoonlijke studie en meditatie (Jak. 4:8).

Jehovah is almachtig en woont in de hemel. Toch heeft hij aandacht voor „de ellendige en de verslagene van geest” die respect heeft voor zijn Woord (Jes. 66:2). Verzeker de persoon daarvan, en benadruk dat het voor ons allemaal belangrijk is steeds dichter tot God te naderen door middel van gebed en persoonlijke studie.

Bied aan om samen te werken in de velddienst of samen een vergadering voor te bereiden.

Dat zal de persoon helpen zelfvertrouwen te ontwikkelen terwijl hij of zij het leven weer oppakt. Marta heeft een ijverige zuster geholpen die het na haar scheiding heel moeilijk had. Ze vertelt: „We gaan geregeld samen in de velddienst. Het maakt ons heel blij als we zien dat we de doelen halen die we ons gesteld hebben. Soms bereiden we samen een vergadering voor en maken we daarna samen iets lekkers.”