Wat valt er te zeggen over alcoholische dranken?
DE LAATSTE jaren hebt u veel over het gebruik van drugs zoals heroïne vernomen. U beseft ongetwijfeld dat het drugprobleem toeneemt.
Maar wist u dat in veel landen het buitensporige gebruik van alcoholische dranken ongeveer tien maal zoveel problemen veroorzaakt als het gebruik van verdovende middelen? Van internationaal standpunt uit bezien is het alcoholisme een veel groter probleem dan misbruik van verdovende middelen.
Misschien kent u iemand die te veel drinkt. Het zou zelfs uw man kunnen zijn, of uw vrouw of een heel goede vriend of vriendin. Mocht dit het geval zijn, dan behoeft niemand u te vertellen wat een groot probleem het alcoholisme kan zijn. En ook al staan de kranten niet zo vol met berichten over alcoholisme als over verslaafdheid aan verdovende middelen, toch neemt het alcoholvraagstuk stellig niet af.
In de Verenigde Staten zijn ongeveer zeven miljoen alcoholisten. Dat betekent alleen al in de laatste paar jaar een toename van verscheidene miljoenen. Bovendien zijn er ruim vijftien miljoen personen min of meer van alcohol afhankelijk. Zo wordt in Health News meegedeeld: „De meest verbreide verslaving in ons land is het alcoholisme.” Zelfs onder de jeugd is het overmatig drinken een veel groter probleem dan het gebruik van verdovende middelen.
In Frankrijk is de situatie alarmerend. Een commentaar in Newsweek luidt: „Volgens artsen, sociale werkers en de politie is het alcoholisme Frankrijks grootste binnenlandse probleem.” Gemiddeld gebruiken de Fransen veel meer alcohol dan de bevolking van enig ander land — ongeveer 246 liter wijn per volwassene per jaar.
Ook in communistische landen is het alcoholisme gewoonlijk het ernstigste binnenlandse probleem. In andere delen der wereld is het al niet veel anders gesteld. „Op de Bahama’s . . . is het alcoholisme gezondheidsprobleem nummer één”, wordt in Physician’s Alcohol Newsletter gezegd.
De hoge kosten
De kosten van het alcoholisme zijn zeer hoog, en dat heus niet alleen wat de prijs van sterke drank aangaat.
Van de meer dan 50.000 jaarlijkse sterfgevallen als gevolg van auto-ongelukken in de Verenigde Staten worden er ongeveer 30.000 door automobilisten veroorzaakt die na het drinken van alcohol een auto trachten te besturen. Dat is enkele malen zoveel als het aantal Amerikanen dat in enig jaar van de oorlog in Vietnam is gesneuveld.
Zestig percent van de bedrijfsongevallen in Frankrijk wordt aan alcohol toegeschreven. En in de Verenigde Staten zijn de kosten van het alcoholgebruik voor het bedrijfsleven meer dan vier miljard dollar per jaar wegens absenteïsme en vermindering van het prestatievermogen. Alcoholmisbruik is verantwoordelijk voor meer arbeidsverlies dan alle andere ziekten bij elkaar.
Behalve de hoge kosten in de vorm van doden en gewonden als gevolg van ongevallen en in de vorm van arbeidsverlies, brengt buitensporig drinken in nog een ander opzicht tragische kosten met zich. De vader of moeder die zich in het drinken van alcohol niet weet te beheersen, is gewoonlijk de oorzaak van grote zielesmart voor de andere gezinsleden. Een rechter in Frankrijk zegt dat de meest voorkomende klacht van gehuwde vrouwen die een echtscheiding trachten te verkrijgen, dronkenschap van hun man is. En de uitwerking op kinderen kan catastrofaal zijn.
De alcoholist
Uit de enorme problemen die door te veel drinken worden veroorzaakt, blijkt wel heel duidelijk dat alcohol veel meer is dan alleen maar een van de vele dranken.
Door zijn depressieve invloed op het centrale zenuwstelsel heeft alcohol een bepaalde uitwerking op iemands gemoedsgesteldheid. Geringe hoeveelheden kunnen aangenaam zijn. Grotere hoeveelheden beïnvloeden echter — vrijwel altijd ten kwade — iemands denk- en onderscheidingsvermogen. Wanneer het drinken wordt voortgezet, heeft dat invloed op de werkzaamheden die de beheersing van armen en benen en andere lichaamsdelen vereisen. Onmatig drinken verstoort zelfs automatische processen zoals de ademhaling.
Iemand die eens een enkele keer dronken wordt, kan bij zichzelf alle of vele van de zojuist beschreven reacties waarnemen. Dat maakt hem echter niet noodzakelijkerwijs tot een alcoholist. Wat dan wel? Iemand wordt een alcoholist wanneer hij er een gewoonte van maakt te drinken en bemerkt dat hij deze gewoonte niet kan beheersen. Wanneer hij er ’dringend behoefte’ aan meent te hebben wat te drinken en dan zegt dat hij zich niet kan bedwingen, is hij op weg een alcoholist te worden of is hij dat al.
Eerst is de verslaafdheid wellicht van psychologische aard. De alcoholist is wellicht van mening dat hij iets moet drinken om het leven aan te kunnen of louter omdat hij de uitwerking ervan prettig vindt. Na langdurig gebruik begint hij er echter lichamelijk afhankelijk van te worden. De lichaamsweefsels worden letterlijk afhankelijk van alcohol en wanneer ze die niet krijgen, kunnen er zich ernstige ontwenningsverschijnselen voordoen.
Iemand is dus een alcoholist wanneer hij van alcohol afhankelijk is en bemerkt dat hij er niet buiten kan. Mettertijd zal hij misschien zeer geleidelijk het punt bereiken waarop zijn hele leven door drinken wordt beïnvloed. De banden met zijn gezin, zijn vermogen om de kost te verdienen en ook zijn gezondheid zullen er nadeel van ondervinden.
Schadelijk voor de gezondheid
Sommige autoriteiten zeggen dat de gevolgen van zwaar drinken voor het lichaam ernstiger zijn dan de gevolgen van heroïnegebruik.
Dr. H. Johnson, medisch hoofd van het Genootschap ter Bevordering van een Langer Leven te New York, zegt: „De waarschijnlijkheid van dood ten gevolge van acute alcoholvergiftiging en tijdens ontwenning van chronisch alcoholisme is veel groter dan als gevolg van overdosering en tijdens ontwenning van verslaafdheid aan heroïne.”
Ontwenningsverschijnselen kunnen misselijkheid, hallucinaties, hevige geagiteerdheid of krampen en, in uiterste gevallen, de dood omvatten. Deze verschijnselen maken deel uit van wat „delirium tremens” wordt genoemd, en hiervan wordt het sterftecijfer op 20 percent geschat.
Bij vergevorderd alcoholisme weet de drankzuchtige doorgaans van geen ophouden. De alcoholist wordt dronken en blijft dat dagenlang. Hij raakt ernstig ondervoed en vaak ook vervuilt hij en is hij niet in staat voor zichzelf te zorgen. Hij loopt het risico wegens beschadiging van de lever, de hersenen en andere organen van het lichaam te sterven, of door een ongeval om het leven te komen. Om aan de dood te ontsnappen, moet hij de vergiften kwijtraken. Hij moet het drinken lang genoeg nalaten om zijn lichaam in staat te stellen de alcohol uit te scheiden en weer min of meer normaal te kunnen functioneren. Volledig herstel kan maanden duren. Bepaalde schade, zoals aan hersenen en lever, kan echter irreversibel (blijvend) zijn.
Officiële cijfers tonen aan dat er in Frankrijk gedurende 1969 22.130 personen aan levercirrose zijn gestorven. Deze ziekte doet de lever verschrompelen en verharden en is een onweerlegbaar kenmerk van alcoholisme. Ze is, naar thans wordt beweerd, de op twee na voornaamste doodsoorzaak bij personen van middelbare leeftijd in de Verenigde Staten. En in Frankrijk wordt een van de drie bedden in psychiatrische inrichtingen in beslag genomen door iemand die aan alcoholisme lijdt.
Veel alcoholisten wachten echter niet tot een ziekte of ongeval de verwoesting van hun lichaam voltooit. Zij plegen zelfmoord. „Onderzoekingen hebben aangetoond dat het zelfmoordcijfer onder alcoholisten ongeveer 50 maal hoger ligt dan dat van de bevolking in het algemeen”, merkt de Atlanta Journal op.
Hoe zijn zij zover gekomen?
Alcoholisme begint soms met het borreltje-voor-de-gezelligheid. Wellicht is dit een gewoonte in een bepaalde omgeving of bij de mensen met wie men omgaat. Men wil misschien niet uit de toon vallen en volgt daarom de algemene neiging. Mettertijd wordt het een gewoonte.
Door hoge functionarissen wordt veel alcohol gebruikt, vooral door bedrijfsleiders en reclamepersoneel, mensen in ’hogedruk’-functies waarin het vaak nodig is zich veel met klanten te onderhouden. Meer dan een vierde van alle leidinggevende personen die men aan een onderzoek onderwierp, bleken zware drinkers te zijn. Zij gebruikten elke dag van de week, inclusief de weekends, minstens 175 cm3 whisky.
Nog een reden is de behoefte die velen gevoelen om de zorgen en teleurstellingen van het dagelijks leven te ontvluchten. Hun leven is wellicht leeg en zonder hoop op de toekomst en daarom trachten zij het met alcohol te vullen. Proefnemingen in het Bostonse Stadsziekenhuis brachten evenwel aan het licht dat de bezorgdheid en neerslachtigheid na een paar uur drinken toenamen!
Het is echter een vergissing de conclusie te trekken dat iemand ernstige geestelijke problemen of zorgen moet hebben voordat hij een alcoholist wordt. Bij sommigen is dat niet het geval. Iemand kan eenvoudig vinden dat drinken hem een tijdelijk weldadig gevoel geeft. Het maakt dat hij ’zich goed voelt’. Hij gaat er wellicht mee door totdat het drinken een gewoonte wordt. Ook een verstandig persoon kan dus een alcoholist worden, als hij geen zelfbeheersing oefent.
Invloeden uit de kinderjaren zijn vaak beslissend. In verhouding is er meer alcoholisme aangetroffen onder hen die in gezinnen werden opgevoed waar een van beide of allebei de ouders gewend waren te drinken. Hetzelfde geldt voor die gevallen waarin een kind door zijn ouders werd verwaarloosd. De achtergrond of het milieu van de mensen speelt dus een belangrijke rol.
Ook zijn er personen die eenvoudig minder alcohol kunnen verdragen. Twee mensen drinken misschien dezelfde hoeveelheid alcohol. De een wordt wellicht verslaafd, de ander niet. De erfelijke gesteldheid maakt het verschil uit, zo beweert men. Maar ook al zou dit waar zijn, dan is het toch nog niet de erfelijke eigenschap die iemand tot een alcoholist maakt. Het is de alcohol.
Iemand zou aanleg voor longkanker kunnen hebben en als hij sigaretten rookt, krijgt hij het wellicht; maar als hij niet rookt, zal hij geen longkanker krijgen. Sommige mensen zijn allergisch voor bepaalde voedingsstoffen; maar als zij deze voedingsstoffen vermijden, vermijden zij de ziekte. Zo is het ook met het drinken van alcoholica. Niet het lichaam is verantwoordelijk voor de ’ziekte’. Niemand wordt er door een of ander lichamelijk gebrek toe gedwongen te veel te drinken. De mogelijkheid dat zijn lichaam niet goed tegen alcohol kan, verergert de situatie slechts. Doch zelfs iemand die ’er goed tegen kan’, kan door te veel drinken een alcoholist worden.
Het probleem is in de geest, in de geesteshouding, geworteld. Als men van de alcoholist zegt dat hij ’het niet kon helpen’, tracht men een gemakkelijk excuus te vinden. Waarom kunnen anderen die net zoveel aanleg voor verminderde lichamelijke weerstand tegen alcohol hebben, ’het wel helpen’? Waarom kunnen sommigen het roken van sigaretten nalaten? Waarom zijn sommigen in staat bepaalde voedingsstoffen die hen ziek maken te laten staan? Om dezelfde reden als waarom zij het kunnen vermijden een alcoholist te worden — zij bezitten de geestelijke kracht.
Een evenwichtige kijk
Wegens de moeilijkheden die alcoholische dranken kunnen veroorzaken, hebben sommigen alle drankgebruik als ’slecht’ bestempeld. Anderen zeggen of geven als hun mening te kennen dat alle sterke drank door God wordt veroordeeld. Dat is echter geen evenwichtige kijk op de aangelegenheid. Bovendien is het eenvoudig in strijd met de waarheid, want God heeft er een andere kijk op.
Herinnert u zich wat u over het eerste wonder dat Jezus Christus verrichtte, hebt gelezen? Dat was het veranderen van water in wijn (Joh. 2:1-11). Zou het redelijk van hem zijn geweest eerst wijn te maken en dan de mensen het drinken ervan te verbieden? En als God elk drankgebruik had afgekeurd, zou hij ons dan in zijn eigen Woord meedelen dat hij „stellig voor alle volken een feestmaal [zal] aanrechten van schotels rijk aan olie, een feestmaal van wijn bewaard op de droesem”? (Jes. 25:6) Bovendien geeft de apostel Paulus aan Timótheüs de raad: „Drink geen water meer, maar gebruik wat wijn ter wille van uw maag en uw veelvuldige ziektegevallen.” — 1 Tim. 5:23.
Op zichzelf is drinken dus niet verkeerd. Het is als met zoveel dingen die God tot vreugde van de mens heeft geschapen. Ze kunnen ten goede of ten kwade worden gebruikt. Is bijvoorbeeld het nuttigen van voedsel verkeerd? Neen, maar u kunt het tot iets verkeerds maken als u zich uit gewoonte overeet tot u een veelvraat wordt. Is uw hand slecht? Natuurlijk niet. Maar u kunt ze tot iets slechts maken als u ze gebruikt om er een misdaad mee te begaan, bijvoorbeeld door er iemand mee te wurgen. Ja, u kunt allerlei dingen die ’goed’ zijn tot iets ’slechts’ maken door de manier waarop u ze gebruikt. Zo is het ook met alcoholische dranken.
Niet het drinken van alcoholica wordt in Gods Woord veroordeeld, maar het overmatige gebruik ervan: „Wordt niet misleid. Noch hoereerders, noch afgodendienaars, noch overspelers, noch mannen die er voor tegennatuurlijke doeleinden op na worden gehouden, noch mannen die bij mannen liggen, noch dieven, noch hebzuchtige personen, noch dronkaards . . . zullen Gods koninkrijk beërven.” — 1 Kor. 6:9, 10.
Toch wordt er ook in dit hoofdstuk van de bijbel aangetoond dat zulke personen, met inbegrip van dronkaards, kunnen veranderen. Vers 11 voegt eraan toe: „Toch zijn sommigen van u dat geweest. Maar gij zijt rein gewassen.” Een dronkaard kan dus veranderen, waaruit blijkt dat alcoholisme niet blijvend hoeft te zijn. Hoe langer men er echter in volhardt, hoe moeilijker de verandering natuurlijk wordt.
De beste raad
Als iemand bemerkt dat hij niet goed tegen alcohol kan, dan is de beste raad de drank helemaal te vermijden. Als hij denkt dat hij zich op dat punt niet kan beheersen, moet hij zelfs nog niet eens één glaasje drinken, want dit ene glaasje baant de weg naar meer.
Sommige mensen die meermalen per dag wat drinken, zijn, omdat zij niet dronken worden, van mening dat dit betekent dat zij de zaak onder controle hebben. Wanneer u hen erop wijst dat dit het begin kan worden van alcoholisme, of dat zij in lichte mate al een alcoholist zijn, verwerpen zij die gedachte gewoonlijk. Zij zeggen misschien dat een paar borreltjes per dag nog geen alcoholisme betekent en dat zij er op elk moment dat zij dit willen, mee kunnen ophouden.
In dit geval is er een eenvoudige proef die de persoon kan helpen in te zien in welke richting hij gaat. Hij moet er eens op letten of hij het drinken gedurende lange tijd — minstens een maand of twee — helemaal kan laten zonder dat hij er mentaal of emotioneel onrustig van wordt. Kan hij dit niet, of bemerkt hij als hij dit doet dat hij alleen maar verlangend uitziet naar de dag waarop hij weer kan beginnen te drinken, dan is dit een definitieve aanwijzing dat de alcoholgewoonte hem al te pakken heeft.
Sommigen zeggen echter, wanneer zij worden uitgedaagd het een tijdlang zonder alcohol te stellen, dat zij zo’n proef niet hoeven te nemen omdat zij geen alcoholist zijn. Doch vaak is dit een verontschuldiging om te blijven drinken omdat zij het feit dat zij misschien reeds te ver in de richting van een zekere mate van alcoholisme zijn gegaan, niet onder de ogen kunnen zien.
Eén ding is duidelijk: als iemand het drinken niet gedurende lange tijd wil laten of denkt dat hij hier niet toe in staat is, is dat een betrouwbare aanwijzing dat hij reeds problemen met alcohol heeft. Hij dient de situatie eerlijk onder de ogen te zien en zich niet nog langer te bedriegen. Doet hij dit wel, dan zal hij immers heel waarschijnlijk tot een ernstiger vorm van alcoholisme vervallen en zijn hele leven te gronde zien gaan.
Rekening houden met anderen
Wat kunt u doen om andere mensen, die wellicht problemen met drankgebruik hebben, te helpen? U zou verscheidene dingen in overweging kunnen nemen.
Als u bijvoorbeeld een gezellig avondje geeft en verfrissingen aanbiedt, serveert u dan uitsluitend alcoholische dranken? Waarom zou u ook niet een alcoholvrije drank aanbieden? Hierdoor zult u rekening houden met hen die wellicht onder de druk van het gezellig samenzijn een alcoholische drank nemen maar in werkelijkheid misschien liever iets anders drinken. En waarom zou u, wanneer u weet dat er één in het groepje is die al problemen met alcohol heeft, zelfs ook maar een alcoholische drank serveren?
In sommige gevallen wanneer een echtgenoot of zijn vrouw tot alcoholisme is vervallen, kan dit wellicht het gevolg zijn van onaangenaamheden of onenigheden tussen de huwelijkspartners. Misschien kan het een gunstige invloed hebben en kunnen de zaken een heel andere wending nemen als er meer consideratie en vriendelijkheid wordt betoond en er meer op wordt gelet wat de ander wenst of zegt. Dit is meermalen gebeurd, zoals in het geval van een huisvrouw in Chili met drie kleine kinderen en een man die dronk. Wegens zijn onmatig drankgebruik was hij zijn goede betrekking kwijtgeraakt. Het gezin moest naar een zeer arme buurt verhuizen. De kinderen kregen niet genoeg te eten, omdat hij te veel aan alcohol uitgaf. De vrouw moest werken om het gezin te ondersteunen. Ook werden haar reacties onaangenaam en begon zij ruzie met haar man te maken en tegen hem te schreeuwen — stellig iets waartoe men gemakkelijk komt als men met een alcoholist moet omgaan.
Toen kwam er echter een van Jehovah’s getuigen bij de vrouw aan de deur. Zij kreeg belangstelling om meer over Gods voornemens met de mens, zoals die in de bijbel beschreven staan, te weten te komen. Ook begon zij te begrijpen hoe een christelijke vrouw jegens haar echtgenoot dient te handelen, zelfs als hij een alcoholist is. Naarmate zij in kennis toenam, begon zij God in haar gebeden te vragen of zij een betere echtgenote mocht worden ten einde haar man te kunnen helpen. — 1 Petr. 3:1-4.
De verandering in haar houding en gedragingen maakte indruk op de man. Hij begon minder te drinken. Vervolgens hield hij er helemaal mee op en wilde hij niet meer met zijn ’vrienden’ aan hun drinkpartijen meedoen. Hij begon voor zijn gezin te zorgen en zijn geld verstandig te gebruiken. De harmonie in huis keerde terug. Volgens zijn eigen verklaring was hij tot bezinning gekomen door de grote verandering ten goede die hij bij zijn vrouw had waargenomen nadat zij de bijbel was gaan bestuderen. Hij bemerkte dat zij hem ondanks zijn dronkenschap met meer vriendelijkheid en begrip behandelde. Ten slotte begon hij eveneens met een dergelijke studie van de bijbel, daar hij verlangend was de geweldige verbeteringen die hij in zijn gezinsleven had opgemerkt, voort te zetten.
Fundamenteel was in dit geval dat de gehele levenswijze veranderde. Dit blijkt bij het behandelen van alcoholisten dan ook de beste resultaten te geven. Dr. B. Kissin in New York zegt in dit verband: „Wij trachten het levenspatroon te veranderen.” Uit zijn werk is ook gebleken dat dit de beste manier is. Volgens de bijbelse raad kan daarom het volgende worden gedaan: „Legt de oude persoonlijkheid met haar praktijken af en bekleedt u met de nieuwe persoonlijkheid, die door middel van nauwkeurige kennis wordt vernieuwd.” — Kol. 3:9, 10.
Als men op de juiste wijze wordt aangedreven, kan men inderdaad de vastberadenheid verkrijgen om alcoholisme te bestrijden. En nergens anders is een grotere aandrijvende kracht te vinden dan in de bijbel, Gods Woord: „Het woord van God is levend en oefent kracht uit en is scherper dan enig tweesnijdend zwaard” (Hebr. 4:12). Het kan de beste aandrijvende kracht verschaffen om de boeien van het alcoholisme te verbreken.
Wat valt er dus over alcoholische dranken te zeggen? Zoals u kunt begrijpen, kan men ervan genieten als men er met mate gebruik van maakt. Ze worden echter een ware vloek als er geen zelfbeheersing wordt geoefend.
[Kader op blz. 5]
WAT ALCOHOL AAN TOL EIST
ARBEIDSVERLIES in de V.S. ten gevolge van alcoholmisbruik is volgens zeggen groter dan van alle andere ziekten bij elkaar.
30.000 MENSENLEVENS in 1970 in de V.S. door automobilisten onder invloed. Dit is meer dan zeven maal het aantal Amerikaanse soldaten dat in 1970 in Vietnam is gesneuveld.
[Illustratie op blz. 4]
7 MILJOEN ALCOHOLICI
Het aantal alcoholici in de V.S. is net zo groot als de gezamenlijke bevolking van tien grote steden