Wat is de zienswijze van de bijbel?
Koffie, thee en christenen
WANNEER het in Polen ’s morgens tien uur is, is de tijd aangebroken voor drugie sniadanie. In Duitsland is de kaffee-klatsch van 4 uur ’s middags haast een ritueel. En wie zou er in Engeland over denken de tea-time over te slaan? En in de Verenigde Staten is een onderbreking voor koffie midden op de ochtend of in de middag ook een ingewortelde gewoonte geworden. Ja, over de hele wereld hebben mensen de gewoonte om even te pauzeren bij een kopje koffie of thee.
Maar hoe populair dergelijke gebruiken ook zijn, toch worden er soms ernstige vragen of bezwaren naar voren gebracht ten aanzien van het drinken van koffie of thee. Zulke vragen komen in het bijzonder op bij christenen die ernaar streven hun leven door de verstandige raad en de beginselen van Gods Woord te laten leiden. De bezwaren die worden ingebracht, concentreren zich op twee hoofdpunten:
Sommigen zijn van mening dat het onverstandig, ja zelfs onchristelijk is, om dergelijke dranken te gebruiken omdat zij cafeïne bevatten. Zij wijzen erop dat cafeïne een drug is, en hun standpunt is dat het vrijwel net zo verslavend is als cocaïne, heroïne en nicotine (in tabak). Dus, zo redeneren zij, als een christen terecht verslaving aan deze andere drugs vermijdt, zou hij dan ook niet de cafeïne in koffie en thee moeten mijden?
Het andere hoofdbezwaar tegen deze dranken is gelegen in de bewering dat zij de gezondheid schaden. Hartziekten, maagzweren en kanker aan de blaas zijn enkele problemen die met het gebruik van koffie en thee in verband zijn gebracht. Dus, luidt de redenering, aangezien een christen zijn leven en lichaam aan God heeft opgedragen, zou hij dingen moeten vermijden die hem nodeloos schade berokkenen. — Rom. 12:1.
Hoe kan iemand, bij de vele beweringen die hij te horen krijgt, tot een evenwichtige beslissing komen? De raad die de bijbel geeft, kan u hierbij helpen.
Een drug
Cafeïne is een drug, een stimulerend middel, dat gevonden wordt in ’voedsel’ zoals koffie, thee en chocoladeprodukten. Een kop koffie bevat tussen de 100 en 150 milligram cafeïne, een kop thee 90 milligram, een flesje cola 40 tot 72 milligram, een kop chocolademelk 50 milligram en een reep bittere chocolade (van 85 gram) ongeveer 75 milligram.
Bij de meeste mensen stimuleert cafeïne het hart en de nieren, ze versnelt hun reactievermogen en bevordert hun waakzaamheid. Aan de andere kant echter schijnt cafeïne sommige oudere mensen te helpen zich te ontspannen. Ook wordt cafeïne soms gebruikt tegen hoofdpijn, omdat het invloed uitoefent op de bloedvaten in de hersenen. Ja, het bestanddeel cafeïne heeft op verschillende manieren een uitwerking op het menselijke lichaam.
Maar veroordeelt de bijbel het om iets te eten of te drinken, waarin natuurlijke stoffen aanwezig zijn die u misschien stimuleren of helpen te ontspannen?
Wij worden geholpen een juist antwoord te verkrijgen door een onderzoek van wat de Schrift zegt over alcoholische dranken, omdat ook alcohol een drug is, een drug met een kalmerende werking op de geest.
Het staat buiten kijf dat Gods Woord tegen het drinken is van zoveel wijn, bier of andere alcoholische dranken dat men dronken wordt. Christenen worden gewaarschuwd tegen „overdaad van wijn, brasserijen, drinkpartijen” (1 Petr. 4:3; 1 Kor. 6:9, 10). En wij lezen: „Wijn is een spotter, bedwelmende drank is onstuimig, en iedereen die daardoor afdwaalt, is niet wijs.” — Spr. 20:1.
Hoe staat het nu met een matig gebruik van deze dranken? Hoewel de bijbel er niet specifiek op aandringt dat iedereen dingen drinkt die alcohol bevatten, zegt hij niet dat een matig gebruik ervan verkeerd is enkel omdat ze een drug bevatten. In bijbelse tijden was wijn een algemene drank bij de maaltijden (Gen. 27:25; 1 Sam. 16:20). Voor iedereen is het noodzakelijk vloeistof tot zich te nemen. En de bijbel verbiedt het eenvoudig niet om soms een deel van die vloeistof in de vorm van wijn, bier of iets dergelijks tot ons te nemen. Jezus deed dit ook. — Luk. 7:34.
De bijbel gaat niet stilzwijgend voorbij aan het feit dat dranken die alcohol bevatten, iemands lichaam of geest kunnen beïnvloeden. Psalm 104:15 noemt als één van Gods voorzieningen „wijn, die het hart van de sterfelijke mens verheugt”. Bijgevolg brengt Gods Woord wijn vaak in verband met blijdschap en vrolijkheid (Pred. 9:7; Joh. 2:2-10). En zonder afkeuring wordt er in de bijbel melding gemaakt van het vermogen van alcohol om het zenuwstelsel te kalmeren van iemand die diep bedroefd is. — Spr. 31:6, 7.
Hebt u de draagwijdte hiervan onderscheiden? Aangezien de bijbel een christen niet verbiedt bij wat hij drinkt ook iets aan alcohol te drinken, hoe kan er dan naar waarheid gezegd worden dat, omdat koffie en thee cafeïne bevatten, het onschriftuurlijk is ze te gebruiken of zelfs om ze te drinken om weer goed wakker te worden of vanwege de kalmerende uitwerking?
„Maar,” kunnen sommigen tegenwerpen, „raken koffie- en theedrinkers niet verslaafd aan cafeïne?” In Drugs, Society, and Human Behavior merkt professor R. S. Oakley op:
„Afhankelijkheid van cafeïne is niet iets denkbeeldigs, en één ontwenningsverschijnsel dat duidelijk is vastgesteld, is de hoofdpijn die gewoontegebruikers in het algemeen . . . na ongeveer 18 uur onthouding ervaren. Uit sommige rapporten krijgt men de indruk dat soms misselijkheid en lusteloosheid aan de feitelijke hoofdpijn voorafgaan.”
Aan de andere kant citeert Science Digest (juni 1975) in een artikel over koffie Dr. M. Seevers van de universiteit van Michigan met de uitspraak: „Bij geen van de psycho-motorische stimulantia [zoals koffie] treedt enige lichamelijke afhankelijkheid op.”
Hoe het echter ook zij, zelfs als afhankelijkheid of een milde vorm van ’verslaving’ aan de cafeïne in koffie of thee mogelijk is, dan betekent dat vanuit een strikt bijbels standpunt nog niet dat een christen ze moet vermijden. Bijna iedereen weet dat men aan alcohol verslaafd kan raken en ernstige ontwenningsverschijnselen kan meemaken bij onthouding. Toch verbiedt de bijbel het niet om met mate alcoholische dranken te gebruiken.
Het feit echter dat sommige thee- en koffiedrinkers ’verslaafd’ schijnen te raken en hun geregelde dosis cafeïne gewoonweg ’moeten’ hebben, behoort iemand die redelijk is, wel tot nadenken te stemmen. Hoe zou het zijn wanneer u tot de ontdekking kwam dat u zonder koffie of thee nerveus zou worden, een beetje misselijk of zelfs zo prikkelbaar dat u niet de „vrucht van de geest” aan de dag zou leggen? (Gal. 5:22, 23) Uw conclusie zou wel eens kunnen zijn dat u uw leefgewoonten echt moet herzien.
Cafeïne en uw gezondheid
Velen zijn opnieuw over het drinken van koffie en thee gaan nadenken nadat zij in rapporten hadden gelezen dat deze dranken hun gezondheid kunnen schaden. Maar daar staat tegenover dat er ook rapporten zijn geweest die bestreden dat thee en koffie gevaarlijk zouden zijn, en aangaven dat een matig gebruik ervan voor de meeste mensen geen wezenlijk risico oplevert. Dr. J. Mayer, voormalig hoogleraar in de voedingsleer aan de Harvard-universiteit, gaf een overzicht van beide standpunten in een artikel dat in juni 1976 verscheen. Wij vatten enkele van zijn opmerkingen samen:
Hartziekten: Bij een onderzoek naar de uitwerking van drugs „kwam men tot de conclusie dat personen die één tot vijf koppen [koffie] per dag drinken, een 60% groter risico lopen om een hartaanval te krijgen.” Maar bij een ander onderzoek op lange termijn, dat erg belangrijk wordt geacht, „vond men geen statistisch verband tussen koffie en enige vorm van hartziekten.”
Kanker: „Bij twee onderzoeken aan de faculteit voor Volksgezondheid van de Harvard-universiteit bleek een statistisch verband tussen koffie en een wat meer voorkomen van kanker aan de blaas en de lagere urinewegen.” Maar ’bij een Canadees onderzoek vond men een dergelijk verband niet’.
Maagzweren: Koffie stimuleert de afscheiding van maagzuren. „Een onderzoek bij studenten bracht aan het licht dat mannen die één of twee koppen per dag drinken, een 150% groter risico lopen om later maagzweren te krijgen. . . . In tegenstelling tot deze bevindingen kon in een groot, over lange termijn uitgevoerd onderzoek [in het kader van een project voor gezondheidszorg] geen samenhang ontdekt worden tussen het drinken van koffie en het oplopen van een maagzweer.”
Verschillende andere gezondheidsaspecten in verband met cafeïnegebruik zouden in beschouwing genomen kunnen worden, maar merk op wat de conclusie is in het eerder genoemde Science Digest-artikel:
„De meeste medische experts geven tegenwoordig toe dat er geen duidelijk bewijs is dat koffie op zich het verloop van dodelijke ziekten kan versnellen.”
Wat wij niet over het hoofd mogen zien, is het volgende: Zelfs als vastgesteld is dat er een potentieel risico bestaat, zou dat dan niet afhangen van de hoeveelheid koffie of thee die iemand drinkt, en hoe geregeld? En zou het ’risico’ in verband kunnen staan met iemands individuele conditie of gezondheid?
Wat de bijbel over alcoholische dranken zegt, kunnen wij hiermee in verband zien. Wie weet niet dat iemand die zich aan te veel drank te buiten gaat, zijn gezondheid kan schaden? En is het niet duidelijk dat sommige personen helemaal geen alcoholische dranken zouden mogen drinken vanwege hun gezondheid of hun vroegere ondervindingen daarmee? Niettemin wijst de Schepper, die meer van de uitwerkingen van alcoholische dranken heeft gezien dan enig mens, een matig gebruik ervan niet onvoorwaardelijk af. Zou dit dan ook niet gelden met betrekking tot koffie en thee?
Beschouw als een ander bijbels voorbeeld honing. Sommigen gaan uit van de mening dat geraffineerde suiker slecht voor de gezondheid is, en geven er de voorkeur aan om honing als zoetstof te gebruiken. Toch wijst de bijbel erop: „Is het honing wat gij gevonden hebt? Eet wat voor u genoeg is, opdat gij er niet te veel van neemt en het moet uitbraken. Het eten van te veel honing is niet goed.” — Spr. 25:16, 27.
Ja, u zou uw gezondheid kunnen schaden door te veel honing te gebruiken, te veel suiker, zout, vet, melk, alcohol of voedsel of drank met cafeïne erin. En er zijn zonder twijfel personen die zich geheel moeten onthouden van suiker, alcohol of die andere produkten. Maar anderen zijn wellicht van oordeel dat zij deze dingen wel met mate kunnen eten of drinken. En wanneer het op het gebruik hiervan aankomt, kunnen wij niet voorbijgaan aan het feit dat iemand hiermee iets doet dat in principe een normale en noodzakelijke zaak is — eten of drinken. In dit geval dringt hij zijn lichaam niet een onnatuurlijk proces op dat onbetwistbaar onrein en schadelijk is, zoals rook in de longen opnemen om een verslaving aan nicotine te bevredigen.
Niettemin is het zelfs bij eten en drinken redelijk om zich bewust te zijn van wat mogelijkerwijs een risico voor de gezondheid vormt. Of het nu om honing gaat, om zout, vet, melk, een alcoholische drank, of een drank die cafeïne bevat, u kunt aandacht schenken aan factoren als: De conditie van uw lichaam en de eventuele aanleg die u hebt voor bepaalde ziekten; hoeveel u ervan eet of drinkt, en hoe geregeld; uw omstandigheden en wat er beschikbaar is aan voedsel en drank; en, tot slot, wat u hebt geleerd over de uitwerking ervan op de gezondheid van anderen die het jarenlang hebben gebruikt.
Conclusie
Hoewel natuurlijk „matigheid” een belangrijk woord is wanneer het om koffie en thee gaat, is „begrip” al even belangrijk. Of u nu verkiest beide dranken wel of niet te drinken, streef ernaar begrip te tonen jegens hen die anders handelen.
Omdat er geen schriftuurlijke basis voor bestaat het drinken van koffie of thee onvoorwaardelijk te verbieden, behoort u, zonder kritiek uit te oefenen, anderen toe te staan hun eigen beslissing te nemen. En zij behoren hetzelfde ten aanzien van u te doen. Want het beantwoorden van de vraag of een christen met mate koffie of thee kan drinken, is volgens het bijbelse standpunt een persoonlijke zaak.