Jonge mensen vragen . . .

Hoe kan ik de druk om te roken weerstaan?

„Het ontspant me, het maakt me gelukkig en tevreden.”

„Het is een vorm van tijdverdrijf.”

„Het geeft je meer zelfvertrouwen.”

’Dan heb ik iets te doen met mijn handen.’

DIT waren de redenen die sommige tieners aanvoerden toen hun werd gevraagd waarom zij roken (Teens Speak Out). Ja, ondanks alle waarschuwingen in verband met longkanker, emfyseem en hartkwalen, oefent roken op veel jongeren nog steeds een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit. Misschien ben je zelf ook wel eens in de verleiding geweest het te proberen.

De media overspoelen je met beelden van aantrekkelijke, goedgeklede mannen en vrouwen die altijd roken. Geen van hen ziet er uit als een kankerpatiënt. Het kan ook zijn dat je je door leeftijdgenoten onder druk gezet voelt om het eens te proberen. Op school word je misschien voortdurend bestookt en uitgedaagd met opmerkingen als: ’Durf je soms niet?’ of: ’Iedereen die het gemaakt heeft, rookt.’ En als je onder jongeren bent die roken, kun je het gevoel hebben dat je er niet bij hoort als je geen sigaret tussen je vingers hebt.

Ook thuis kun je in de verleiding komen om te roken. Als een van je ouders niet rookt maar de ander verkiest dit wel te doen, kan dat buitengewoon verwarrend zijn. En als beide ouders roken, kan de verleiding nog groter zijn. ’Mijn ouders roken zo’n twee pakjes per dag; er liggen dus altijd wel ergens sigaretten’, zegt de 14-jarige Rebecca. Als zulke ouders je zeggen dat jij niet mag roken, kan dat het toppunt van huichelarij lijken! De jonge Allison klaagt: „Als wij onze ouders zeggen dat hun gezondheid ons ter harte gaat, luisteren zij niet. Hoe kunnen zij dan verwachten dat wij naar hen luisteren?” — The Private Life of the American Teenager.

Wat hun redenen ook mogen zijn, veel jongeren besluiten het roken te proberen en raken dan vaak voor de rest van hun leven verslaafd.a Hopelijk wil jij het beter doen. Je kent de droevige gevolgen van roken en ziet geen reden om ze persoonlijk te ondervinden. Toch vraag je je misschien af hoe je nu precies het hoofd kunt bieden aan de sterke druk om te roken.

Je weet je geen houding te geven

Laten wij eerst eens enkele redenen bekijken die jongeren aanvoeren om te roken. Net als de jongeren die aan het begin werden aangehaald, redeneren velen dat het in de hand hebben van een sigaret hen zelfverzekerder en „volwassener” doet lijken. De jonge Oren dacht dat dit bij hem zo was. De eens in gezelschap uiterst verlegen jongen herinnert zich: „Ik voelde me nooit op mijn gemak, vooral niet op feestjes. Ik wist nooit hoe ik me moest gedragen of wat ik moest zeggen. Roken leek het antwoord op mijn probleem.”

In werkelijkheid komt iemand door het inzuigen en uitblazen van schadelijke dampen echter alleen maar dwaas, onzeker en onattent over. Een steeds groter aantal jongeren gaat er zo over denken. Een onderzoek door Jane Rinzler wees uit dat roken door 63 procent van de meisjes en 73 procent van de jongens die werden ondervraagd, werd afgekeurd! Een 16-jarig meisje zei: „Mensen denken dat ze er gewichtiger door lijken, maar in werkelijkheid doet het alleen maar geforceerd aan.” Zelfs al zou roken iemand ’gewichtiger doen lijken’, zou dat dan het beginnen aan een verwoestende en verslavende gewoonte rechtvaardigen?

Het is echter interessant wat Maurice Falk, een hoogleraar in de kinderpsychiatrie, opmerkt: „Jonge mensen die weten hoe zij zich bij gezellige gelegenheden moeten gedragen, voelen zich minder opgelaten. . . . [Zij] zijn minder geneigd te roken.” Dit is voor veel jongeren onder Jehovah’s Getuigen waar gebleken. Zij ontwikkelen een zekere kalmte en zelfvertrouwen door met mensen van alle leeftijden te spreken in het predikingswerk. Door voordeel te trekken van het onderwijsprogramma dat op de christelijke vergaderingen in de Koninkrijkszaal wordt geboden, leren zij tevens een publiek bekwaam maar bescheiden toespreken. Hierdoor wordt de behoefte aan iets waaraan zij zich zogezegd kunnen vastklampen helemaal weggenomen.

Als je ontevreden bent over jezelf of je verlegen of opgelaten voelt in gezelschap, zoek dan nauwe omgang met een gemeente van ware christenen. Je kunt moeilijk lang verlegen blijven wanneer je actief bij anderen betrokken bent. Je kunt je zorgen ook met je ouders bespreken. Bedenk echter dat je het respect van anderen niet wint door een sigaret aan je lippen te laten bungelen, maar door, zoals de bijbel sterk aanraadt, ’een voorbeeld te worden in spreken, in gedrag, in liefde, in geloof, in eerbaarheid’. — 1 Timotheüs 4:12.

„Het ontspant me”

Hoe staat het met de bewering van sommigen dat roken een aangename ervaring is? „Sommige rokers zeggen dat zij zich zonder sigaret niet kunnen ontspannen,” zegt de schrijver Alvin Rosenbaum, „dat roken iets van hun gespannenheid, bezorgdheid en woede wegneemt.” Rosenbaum merkt echter op dat „nicotine een opwekkend middel is”, geen ontspannend middel.

Waaraan is het ontspannen gevoel dat een roker ervaart dan toe te schrijven? Wat een roker in werkelijkheid voelt is de verlichting die voortspruit uit het toegeven aan een verslaving! Ja, mensen raken verslaafd aan de nicotine in tabak. Deze verslaving lijkt heel veel op heroïne- of cocaïneverslaving, en sommigen zeggen dat er nog moeilijker af te komen is.

Als het lichaam van een roker gebrek aan nicotine krijgt, gaat het ernaar hunkeren. Hij wordt nerveus, gespannen en prikkelbaar, totdat hij weer een „dosis” nicotine krijgt. Hij voelt zich dan tijdelijk ontspannen — totdat zijn lichaam opnieuw naar nicotine gaat hunkeren. Roken is dus een dwaze manier van ontspannen. Luisteren naar zachte muziek, wat lezen en wandelen, zijn veel veiliger manieren.

Het hoofd bieden aan druk van leeftijdgenoten

De 14-jarige George vertelt: „Er zijn zo veel jongeren die mij sigaretten aanbieden, dat ik moet doen of ik ze niet zie.” Druk van leeftijdgenoten blijkt voor de meeste jongeren de voornaamste reden te zijn om te gaan roken. Een onderzoek onder tieners bracht aan het licht dat ’minder dan 1 procent van hen rookte als geen van hun vrienden rookte, terwijl 73 procent rookte als al hun vrienden rookten’. Wanneer je leeftijdgenoten druk op je uitoefenen, vraag je je misschien af: ’Is het nu zo verkeerd om een trekje te nemen, gewoon om door anderen met rust gelaten te worden?’

Sommige jongeren die in christelijke gezinnen zijn grootgebracht, zijn tot de slotsom gekomen dat het niet zo heel erg was en hebben met hun geloof geschipperd.b Enkelen hebben toegegeven dat zij een sigaret in hun hand hielden of er zelfs een in hun mond staken — enkel om ’net als de anderen’ te kunnen zijn. De bijbel zegt echter: „Mijn zoon, indien zondaars u trachten te verleiden, stem niet toe” (Spreuken 1:10). En het strekt de meerderheid van de jongeren die in christelijke gezinnen zijn grootgebracht tot eer dat zij acht slaan op deze woorden. Zo kreeg de 14-jarige Maribel een sigaret aangeboden door andere jongeren, maar zij sloeg die af. „Ze begonnen me links te laten liggen,” vertelt zij, „en ze maakten me belachelijk.” Zij hield echter voor ogen dat het ’beter is Gods goedkeuring te hebben dan die van de wereld’ en zwichtte niet voor de druk!

Ja, wat zijn het eigenlijk voor vrienden die jou ertoe willen aanzetten een dodelijke stof te inhaleren? „Wie zich met de verstandelozen inlaat, zal het slecht vergaan”, waarschuwt Spreuken 13:20. Ga als dat nodig is op zoek naar nieuwe vrienden. Je in de nabijheid van rokers bevinden, is op zich al een gevaar voor je gezondheid! De 15-jarige Brenda zegt: „Geen van mijn vrienden rookt. Ik heb dus helemaal geen last van druk van leeftijdgenoten.”

Maar misschien is het voor jou niet mogelijk om onchristelijke jongeren helemaal te mijden. Het kan zijn dat je voor je overtuiging moet opkomen en ondubbelzinnig moet weigeren te roken! Dat wil niet noodzakelijkerwijs zeggen dat je hun in een preek voorhoudt hoe slecht roken is. De schrijfster Sharon Scott wijst erop dat het vaak voldoende is eenvoudig „nee, dank je” te zeggen. Als dat niet helpt, raadt zij aan je weigering in krachtiger bewoordingen uit te drukken: „Ik zei NEE!”

Andere methoden zijn je te verwijderen, het aanbod te negeren of eenvoudig van onderwerp te veranderen. Je zou zelfs kunnen proberen van tevoren te oefenen hoe je weerstand zult bieden aan de druk om te roken. En als er een uitgebreide uitleg wordt gevraagd, dien je erop voorbereid te zijn die te geven. Wees, zoals de bijbel zegt, ’altijd gereed je te verdedigen voor een ieder die een reden van je verlangt’. — 1 Petrus 3:15.c

Het bijbelonderricht dat in de Koninkrijkszaal van Jehovah’s Getuigen wordt gegeven, heeft velen geholpen met roken te stoppen. Oren vertelt: „Het verlangen met anderen te spreken over eeuwig leven in volmaakte gezondheid op een gereinigde paradijsaarde, gaf mij de motivatie om ermee te stoppen.” Het is nog het verstandigst er helemaal niet mee te beginnen! — Kolossenzen 4:5.

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 17]

In plaats van volwassen over te komen, verraadt iemand door te roken vaak dat hij onzeker is