Negatieve emoties — Kunt u ze bedwingen?

„NATUURLIJK NIET! Negatieve emoties zijn veel te sterk. Ik heb geen andere keus dan ze te verduren totdat ze overgaan.”

Zo reageren velen op het idee emoties als bezorgdheid, vrees, woede, frustratie, schuldgevoel, zelfmedelijden en neerslachtigheid te bedwingen. Maar die emoties zijn wel degelijk te bedwingen. In plaats van er iedere keer dat ze opkomen aan toe te geven, kunt u leren de hevigheid ervan te verminderen en ze misschien zelfs uit te bannen.

Natuurlijk is er een niet onbeduidend verschil tussen de normale negatieve emoties die iedereen ervaart en ernstige depressiviteit. Voor het laatste kan professionele behandeling nodig zijn. Bij de eerste is dat niet het geval en dat zijn de emoties waarmee wij kunnen leren omgaan.

In feite zijn niet alle negatieve emoties schadelijk. Maakt u bijvoorbeeld een ernstige fout, dan geeft u wellicht blijk van een zekere mate van wroeging die in verhouding staat tot de fout. Als die wroeging u ertoe beweegt de fout recht te zetten en het te vermijden ze in de toekomst nogmaals te begaan, dan heeft de emotie een positieve uitwerking op lange termijn gehad. Of de normale bezorgdheid die u in verband met een probleem kunt hebben, kan u ertoe brengen het energiek aan te pakken en er een redelijke oplossing voor te zoeken. Ook dat is een gezonde reactie.

Maar als nu, nadat u hebt gedaan wat u redelijkerwijs kunt doen om een fout recht te zetten, uw gevoelens van schuld of waardeloosheid u blijven plagen, ze u misschien nog lang daarna niet met rust laten? Of als, nadat u een probleem zo goed mogelijk hebt opgelost, uw bezorgdheid blijft en zelfs groter wordt? Dan kunnen uw emotionele reacties u erg ongelukkig maken. Hoe kunt u die emotionele reacties dan bedwingen? De sleutel ligt wellicht in het beheersen van ons denken.

Wij kunnen ons denken beheersen

Velen die in de geestelijke gezondheidszorg werkzaam zijn, voeren aan dat onze gevoelens veroorzaakt worden door onze gedachten. Zo maakt dr. Wayne W. Dyer duidelijk: „U kunt geen gevoel (emotie) hebben zonder dat er eerst een gedachte bij u opgekomen is.” Dr. David D. Burns vermeldt verder: „Elk verkeerde gevoel dat u hebt, is het gevolg van uw verwrongen, negatieve manier van denken.”

Interessant is dat de bijbel eveneens veel van wat wij voelen, toeschrijft aan de gedachten waarvoor wij kiezen en daarom de noodzaak beklemtoont ons denken te beheersen. Let eens op de volgende verzen:

„Al de dagen van de ellendige zijn slecht; maar wie vrolijk van hart is, heeft voortdurend een feestmaal.” — Spreuken 15:15.

„Wordt niet langer naar dit samenstel van dingen gevormd, maar wordt veranderd door uw geest te hervormen, opdat gij u ervan kunt vergewissen wat de goede en welgevallige en volmaakte wil van God is.” — Romeinen 12:2.

„Wij brengen elke gedachte in gevangenschap ten einde ze gehoorzaam te maken aan de Christus.” — 2 Korinthiërs 10:5.

’Gij dient de oude persoonlijkheid, die met uw vroegere levenswandel overeenkomt, weg te doen; gij dient nieuw gemaakt te worden in de kracht die uw denken aandrijft en de nieuwe persoonlijkheid aan te doen, die naar Gods wil werd geschapen in ware rechtvaardigheid en loyaliteit.’ — Efeziërs 4:22-24.

„Al wat waar is, al wat van ernstig belang is, al wat rechtvaardig is, al wat eerbaar is, al wat lieflijk is, alles waarover gunstig wordt gesproken, welke deugd er ook is en al wat lof verdient, blijft deze dingen bedenken.” — Filippenzen 4:8.

„Houdt uw geest gericht op de dingen die boven zijn, niet op de dingen die op de aarde zijn.” — Kolossenzen 3:2.

Daar uw gevoelens voornamelijk het produkt van uw gedachten zijn, is de sleutel tot het bedwingen van uw negatieve emoties het beheersen van de gedachten die eraan ten grondslag liggen. Met voldoende tijd en moeite kunt u leren uw gedachten beter te beheersen, waaruit dus volgt dat u hetzelfde met uw gevoelens kunt doen.

Zeggen dat wij onze negatieve emoties kunnen bedwingen, is één ding, maar het echt doen is natuurlijk een tweede. Hoe kunnen wij dan te werk gaan om de emoties de baas te worden die ons zo veel moeilijkheden kunnen bezorgen?

[Inzet op blz. 4]

Niet alle negatieve emoties zijn schadelijk