Jonge mensen vragen . . .
AIDS — Loop ik risico’s?
VOLGENS het blad Newsweek ’was de wereld geschokt’ door de bekendmaking. Op 7 november 1991 deelde de populaire Amerikaanse atleet Earvin „Magic” Johnson de pers mee dat hij het AIDS-virus had opgelopen. Vlak na deze verbijsterende bekentenis stonden de AIDS-informatielijnen van de telefonische hulpdiensten roodgloeiend. Sommige ziekenhuizen werden overspoeld met verzoeken om AIDS-tests. Er waren zelfs mensen die hun promiscue gedrag beperkten — tijdelijk althans.
Misschien kwam deze bekendmaking wel het hardst aan bij jonge mensen. De directeur van de gezondheidsdienst op een universiteit vertelde: „De studenten namen de ’het is hem overkomen, dus kan het mij overkomen’-boodschap ter harte — eventjes. . . . Voor de meeste studenten betekent dat wat Magic Johnson is overkomen niet, dat zij hun gedrag veranderen. Zij denken nog steeds dat zij ’er zonder kleerscheuren af kunnen komen’.”
In de bijbel is voorzegd dat onze tijd gekenmerkt zou worden door „pestilenties”, ofte wel snel om zich heen grijpende besmettelijke ziekten (Lukas 21:11). AIDS kan beslist een pestilentie genoemd worden. Het heeft acht jaar geduurd — van 1981 tot 1989 — voordat de eerste 100.000 gevallen van AIDS in de Verenigde Staten ontdekt waren. Maar het duurde slechts twee jaar voordat de tweede 100.000 gevallen waren aangemeld!
Volgens het Amerikaanse Centrum voor Ziektebestrijding beklemtoont dit verontrustende gegeven „de snel groeiende omvang van de [AIDS]-epidemie in de Verenigde Staten”. AIDS is echter een mondiale epidemie, die ook dood en verderf zaait in Afrika, Azië, Europa en Latijns-Amerika. Dr. Marvin Belzer van het Children’s Hospital in Los Angeles noemt AIDS veelzeggend „het angstaanjagendste probleem waarvoor de jeugd zich in de jaren ’90 gesteld ziet”.
De verraderlijke besmetting
Met wat voor bizarre ziekte hebben wij hier eigenlijk precies te maken en waarom is ze zo dodelijk? Artsen zijn van mening dat AIDS zich ontwikkelt wanneer een microscopisch deeltje — het zogenoemde HIV-virus (menselijk immunodeficiëntievirus) — de bloedstroom binnendringt. Eenmaal daar begint het virus een zoek-en-vernietig-missie tegen bepaalde witte bloedcellen in het lichaam, de helper-T-cellen. Deze cellen hebben de belangrijke taak het lichaam te helpen zich tegen ziekte te verweren. Het AIDS-virus schakelt ze echter uit en verwoest daarmee het immuunsysteem.
Er kan heel wat tijd verstrijken voordat iemand die besmet is zich ziek voelt. Sommigen kunnen bijna een decennium vrij van symptomen zijn. Maar na verloop van tijd doen zich griepachtige symptomen voor — gewichtsverlies en gebrek aan eetlust, koorts en diarree. Terwijl de rampzalige ineenstorting van het immuunsysteem zich voortzet, wordt het slachtoffer vatbaar voor een menigte infectieziekten — longontsteking, hersenvliesontsteking, tuberculose of bepaalde vormen van kanker — gelegenheidsinfecties genoemd omdat ze gebruik maken van de gelegenheid die is ontstaan door de verlaagde weerstand van een slachtoffer.
„Ik heb voortdurend pijn”, vertelt een twintigjarig AIDS-slachtoffer. Door de ziekte heeft hij zweren in zijn dikke darm en endeldarm. Manifeste AIDS betekent echter meer dan ongemak en pijn; voor feitelijk al zijn slachtoffers betekent het de dood. Sinds 1981 heeft het virus zich alleen al in de Verenigde Staten naar meer dan een miljoen mensen uitgebreid. Er zijn reeds meer dan 160.000 doden te betreuren. Deskundigen voorspellen dat het aantal sterfgevallen tegen het jaar 1995 zal verdubbelen. Er is op het moment geen geneesmiddel voor AIDS bekend.
Jongeren die gevaar lopen
Tot dusver gaat het bij slechts een minimaal percentage van de aangemelde AIDS-gevallen — in de Verenigde Staten minder dan één procent — om tieners. Daarom kan het zijn dat jij persoonlijk helemaal geen jongeren kent die aan de aandoening zijn gestorven. Dit wil niet zeggen dat jongeren geen risico’s lopen! Ongeveer een vijfde van alle AIDS-slachtoffers in de Verenigde Staten is ergens in de twintig. Daar het verscheidene jaren duurt voordat de symptomen zich voordoen, zijn de meesten van hen hoogst waarschijnlijk besmet toen zij nog tieners waren. Indien de huidige tendens zich voortzet, zullen nog duizenden jongeren AIDS-patiënt worden.
Volgens het Amerikaanse Centrum voor Ziektebestrijding gaat het dodelijke virus schuil „in het bloed, het sperma en het vaginale vocht van besmette mensen”. HIV wordt daarom overgedragen door „seks te hebben — vaginaal, anaal of oraal — met iemand die besmet is”. Verreweg de meesten hebben de ziekte op die manier opgelopen. AIDS kan ook overgedragen worden door „het gebruiken van of zich prikken aan een naald of spuit die gebruikt is door of voor iemand die besmet is”. Bovendien „zijn sommigen besmet doordat hun bloed is toegediend” dat met HIV besmet was. — Voluntary HIV Counseling and Testing: Facts, Issues, and Answers.
Veel jonge mensen lopen bijgevolg risico’s. Alarmerende aantallen jongeren (sommigen spreken van wel zestig procent in de Verenigde Staten) hebben geëxperimenteerd met drugs. Daar sommige van deze drugs worden ingespoten, is de kans op infectie via een besmette naald groot. Volgens een Amerikaans onderzoek heeft 82 procent van de middelbare scholieren wel eens alcohol gedronken en gebruikt 50 procent momenteel alcohol. Je krijgt geen AIDS van het drinken van een blikje bier, maar daarna kan het je oordeel vertroebelen en de kans vergroten dat je je bezig gaat houden met het riskantste gedrag van allemaal — promiscue seks, homoseksueel of heteroseksueel.
In 1970 had minder dan vijf procent van de meisjes van vijftien jaar seksuele gemeenschap gehad. In 1988 was dat cijfer gestegen tot meer dan 25 procent. Tegen hun twintigste, zo blijkt ook uit onderzoeken, is 75 procent van de vrouwen en 86 procent van de mannen in de Verenigde Staten seksueel actief. Nog een angstaanjagend cijfer: Bijna één op de vijf tieners heeft seksuele omgang met meer dan vier partners gehad. Ja, steeds meer jongeren doen aan voorechtelijke seks, en zij beginnen er jonger mee dan ooit.
In andere landen is het beeld niet minder zorgwekkend. In Latijnsamerikaanse landen heeft wel drie kwart van de tieners voorechtelijke relaties gehad. In Afrikaanse landen hebben veel mannen naar verluidt voor tienermeisjes als seksuele partners gekozen in een poging zich tegen het AIDS-virus te beschermen. Het gevolg? Een explosie van AIDS-gevallen onder Afrikaanse tienermeisjes.
De verbreiding van AIDS heeft nauwelijks iets veranderd aan deze trend van destructief gedrag. Neem eens één Latijnsamerikaans land. Meer dan zestig procent van de „seksueel actieve ongehuwde jonge mensen loopt grote kans het AIDS-virus op te lopen”. Nog geen tien procent echter denkt persoonlijk risico’s te lopen. Zij maken zichzelf wijs: ’Dat overkomt mij niet.’ Maar het land in kwestie heeft „een van de hoogste HIV-infectiecijfers van heel Amerika”. — Het Amerikaanse Centrum voor Ziektebestrijding.
Het kan wel degelijk gebeuren!
De AIDS-epidemie onderstreept hoe waar de bijbelse waarschuwingen zijn dat „de nawerking” van seksuele immoraliteit „even bitter als alsem” is (Spreuken 5:3-5; 7:21-23). Natuurlijk doelt de bijbel in de eerste plaats op de geestelijke en emotionele schade. Maar het mag ons niet verbazen dat seksuele immoraliteit ook een aantal schadelijke lichamelijke nawerkingen heeft.
Het is daarom van levensbelang dat jonge mensen het gevaar AIDS en andere seksueel overdraagbare aandoeningen op te lopen, niet bagatelliseren. De zelfvoldane houding dat AIDS ’mij niet kan overkomen’, zou wel eens dodelijk kunnen blijken. „Wanneer je vijftien of zestien, of zelfs zeventien, achttien, negentien of twintig bent, maak je jezelf wijs dat je er immuun voor bent”, vertelde een jongeman die David heet. De feiten wijzen echter het tegendeel uit. David liep het AIDS-virus op toen hij vijftien was.
Om het dus maar ronduit te zeggen: Als jij drugs gebruikt of voorechtelijke seks bedrijft, loop je risico’s! Wat echter te denken van beweringen dat je ’veilig kunt vrijen’? Zijn er reële manieren om je tegen deze epidemie te beschermen? Deze vragen zullen in ons volgende artikel in deze serie worden besproken.
[Kader op blz. 18]
Andere seksueel overdraagbare aandoeningen
AIDS heeft de krantekoppen veroverd. Maar The Medical Post waarschuwt: ’Canada verkeert midden in een epidemie van SOA’s [seksueel overdraagbare aandoeningen] onder adolescenten.’ Daarin staat Canada niet alleen. „Elk jaar worden 2,5 miljoen tieners in de VS besmet met een SOA”, zegt het in de Verenigde Staten gevestigde Centrum voor Geboorteplanning. „Dit aantal vertegenwoordigt bij benadering één op de zes seksueel actieve tieners en een vijfde van de nationale SOA-gevallen.”
Syfilis bijvoorbeeld, een ziekte waarvan men eens dacht dat ze hard op weg was uitgeroeid te worden, heeft de afgelopen jaren een come-back gemaakt en daarbij welhaast recordaantallen jonge slachtoffers geëist. Gonorroe en chlamydia-infecties (de frequentste SOA’s in de Verenigde Staten) zijn eveneens opmerkelijk resistent gebleken tegen pogingen tot uitroeiing. En adolescenten vertonen de hoogste besmettingscijfers. The New York Times vermeldt eveneens „een flinke stijging” in het aantal tieners dat last heeft van genitale wratten. Daarnaast zijn duizenden jongeren besmet met het herpesvirus. Volgens Science News „lopen mensen met genitale herpes een grotere kans op besmetting met [HIV], dat AIDS veroorzaakt”.
Het Centrum voor Geboorteplanning verklaart: „Terwijl adolescenten hogere SOA-cijfers vertonen dan enige andere leeftijdsgroep, is de kans dat zij medische hulp inroepen het kleinst. Wanneer SOA’s niet gediagnostiseerd worden en onbehandeld blijven, eisen ze een hoge tol aan ontstekingen in het kleine bekken, onvruchtbaarheid, buitenbaarmoederlijke zwangerschap en baarmoederhalskanker.”
[Illustraties op blz. 16, 17]
Iedereen die drugs spuit of wisselende seksuele partners heeft, loopt het ernstige risico AIDS op te lopen