Een blik op de wereld
Scherp in beeld
Na verscheidene pijnlijke mislukkingen schijnt de NASA, het Amerikaanse ruimtevaartbureau, één fiasco in een triomf omgezet te hebben. De Hubble-ruimtetelescoop, die in 1990 door het bureau in zijn baan werd gebracht, heeft een defecte hoofdspiegel, waardoor de telescoop niet goed scherp gesteld kon worden. In december 1993 besteedden astronauten er tijdens een ruimtewandeling 30 uur aan om de bijziende telescoop van corrigerende optiek te voorzien en verouderde instrumenten te vervangen. De resultaten? Het tijdschrift New Scientist bericht: „In bepaalde opzichten overtreft Hubble nu de oorspronkelijke verwachtingen.” Volgens het blad Newsweek „is het scheidend vermogen van Hubble nu zo groot dat hij een vuurvliegje zou kunnen ontdekken op een afstand van 14.000 kilometer”. Toen Duccio Macchetto van het Europese Ruimtevaartbureau foto’s had gezien die met de nu verbeterde telescoop waren gemaakt, riep hij naar verluidt uit: „Ik sta paf.”
Terreur op scholen in Australië
In Australië gedragen schoolkinderen zich op jeugdiger leeftijd gewelddadig, aldus het dagblad The Australian. In dat land zegt 20 procent van de kinderen zich op school niet veilig te voelen; 1 op de 7 wordt regelmatig op zijn huid gezeten. Volgens onderzoekers leveren agressieve kinderen over het algemeen minder goede prestaties en ontbreekt het hun aan een gevoel van eigenwaarde. De bevindingen wijzen erop dat het in films, op video’s en in de media voorgeschotelde geweld onbetwistbaar invloed heeft op jongeren. Jongens zijn de ergsten wat het terroriseren van anderen betreft, terwijl meisjes en de schoolmedewerkers het vaakst het slachtoffer zijn. Zelfs leerkrachten wordt het leven zuur gemaakt, en thans passen vele ervoor lastige leerlingen aan te pakken uit angst voor represailles. Eén organisatie van leerkrachten heeft gevraagd portofoons beschikbaar te stellen voor leraren die tijdens de lunchpauze de ronde doen op het schoolplein.
Cafeïne en zwangerschap
In 1980 raadde de Amerikaanse Dienst voor Voedings- en Geneesmiddelen zwangere vrouwen aan minder cafeïne, een stof die in koffie, thee, cacao en coladranken zit, te gebruiken. De aanbeveling was hoofdzakelijk gebaseerd op de resultaten van dierproeven. Maar sindsdien hebben onderzoeken bij zwangere vrouwen overtuigender de noodzaak aangetoond om voorzichtig te zijn met het gebruik van cafeïne. In The Journal of the American Medical Association stond onlangs dat 75 procent van de zwangere vrouwen cafeïne gebruikt, hoewel de meeste onderzoeken hebben uitgewezen dat het tot zich nemen van meer dan 300 milligram cafeïne per dag (ongeveer 3 kopjes koffie) schadelijk kan zijn voor de foetus. Een recentere studie doet evenwel vermoeden dat bij sommige vrouwen de kans op een miskraam zelfs al door kleinere hoeveelheden cafeïne — 163 milligram per dag — kan worden vergroot. De leiders van dit onderzoek merken op: „Het zou verstandig zijn de consumptie van cafeïnehoudende dranken tijdens de zwangerschap te beperken.”
Verontreiniging van lichaam en ecosysteem
Wellicht komt het niet als een verrassing dat in de Verenigde Staten elk jaar zo’n 3020 personen als gevolg van cocaïnegebruik sterven; de verontreinigende uitwerking die de drug op het menselijk lichaam heeft, is maar al te bekend. Maar in National Geographic stond onlangs dat de produktie van de drug ook oorzaak is van ernstige verontreiniging van de rivieren en stromen in de Boliviaanse, Peruaanse en Colombiaanse regenwouden. Het tijdschrift merkt op: „In 1992 werd wereldwijd ongeveer 308 ton cocaïne in beslag genomen, aldus het Amerikaanse Bureau voor Drugsbestrijding. Om die hoeveelheid — slechts een fractie van het totaal — te maken, is 106 miljoen liter kerosine, 4,2 miljoen liter oplosmiddelen, 1,1 miljoen liter zwavelzuur, 70.000 liter zoutzuur en 14.000 liter ammonia nodig. Een groot deel hiervan wordt in de rivierstelsels gedumpt, wat verwoestende gevolgen heeft voor het leven daarin en het irrigatie- en drinkwater verontreinigt.”
Hoge incidentie van psychische aandoeningen
Begin 1994 berichtte The New York Times: „Bijna 1 op de 2 Amerikanen — 48 procent — heeft eens in zijn leven last gehad van een psychische aandoening.” Uit een studie, waarbij sociologen ruim 8000 mannen en vrouwen persoonlijk een diagnostisch interview afnamen, bleek dat de meest voorkomende aandoening ernstige depressiviteit was; 17 procent had er in zijn leven aan geleden. Veertien procent was een tijdlang afhankelijk geweest van alcohol. Volgens de krant was een van de verrassingen van de studie dat 12 procent van de vrouwen aan posttraumatische stressstoornis had geleden, waarvan de helft „het gevolg was van verkrachting of seksuele geweldpleging”. Van al degenen die aan een psychische aandoening hadden geleden, had slechts een kwart professionele hulp gezocht. Dr. Ronald C. Kessler, de socioloog die de studie leidde, zei volgens de krant: „Het slechte nieuws is dat er heel wat meer mensen met psychische aandoeningen zijn dan wij dachten. Het goede nieuws is dat veel meer mensen herstellen — de meeste zonder professionele hulp — dan je zou denken.”
Operaties riskanter door alcoholmisbruik
Patiënten die meer dan 5 glaasjes per dag drinken, lopen driemaal zoveel kans op postoperatieve complicaties als patiënten die minder alcohol drinken, aldus de Deense hoofdchirurg dr. Finn Hardt. Ugeskrift for Læger, het tijdschrift van het Deense Medische Genootschap, berichtte onlangs dat alcoholmisbruik een toxisch effect heeft op praktisch alle orgaansystemen; het veroorzaakt een verhoogde kans op bloedingen, alsook hart- en longproblemen. Zulke omstandigheden nopen artsen er gewoonlijk toe zulke patiënten langer in het ziekenhuis te houden en meer bloedtransfusies te geven. Het dagelijks drinken van grote hoeveelheden alcohol kan ook het immuunsysteem verzwakken, wat het risico van infecties vergroot. Uit onderzoeken is echter gebleken dat het immuunsysteem na verscheidene weken onthouding weer een stuk beter functioneert. Dr. Hardt raadt patiënten aan zich vóór eventuele operaties enkele weken te onthouden van alcohol.
Kinderen en oorlogen
De afgelopen 10 jaar zijn zo’n 1,5 miljoen kinderen in oorlogen omgekomen, aldus The State of the World’s Children 1994, een rapport van het kindernoodfonds van de Verenigde Naties. Nog eens 4 miljoen kinderen zijn gehandicapt, verminkt, blind geworden of hebben hersenletsel opgelopen. Het aantal vluchtelingen onder kinderen wordt geschat op minstens 5 miljoen. Er zijn zelfs kinderen als soldaat gerekruteerd. In veel landen zijn kinderen gemarteld en gedwongen naar wreedheden te kijken of eraan mee te doen. In één gebied is het verkrachten van meisjes „stelselmatig [als] wapen in de strijd” gebruikt. Het rapport zegt: „De conclusie [lijkt] gerechtvaardigd dat het vernisje van beschaving nog nooit zo dun is geweest.”
Een verliezende strijd tegen de sprinkhaan
„De VN is de strijd tegen de sprinkhaan aan het verliezen”, berichtte het tijdschrift New Scientist begin 1994. Op een recente bijeenkomst van landbouwdeskundigen in Nederland kwam naar voren dat de $400 miljoen kostende strijd die de Verenigde Naties aan het eind van de jaren ’80 tegen de sprinkhaan voerde, weinig heeft uitgericht. In werkelijkheid kwam er een eind aan die plaag door een onvoorziene wind die de insekten in zee blies. Sprinkhanen planten zich voort en vormen vervolgens zwermen wanneer stukken woestijn als gevolg van de eens in de zoveel tijd voorkomende regenbuien groen worden door het verschijnen van vegetatie. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN probeert de sprinkhanen te doden voordat ze zwermen vormen, en gaat daarbij af op satellietbeelden van plekken groen in de woestijn. Het probleem is dat op de satellietbeelden vele van de kleinere plekken niet te zien zijn. Op de grond maken plaatselijke oorlogen en gebrek aan financiële middelen het voor bestrijdingsteams vaak onmogelijk zelfs de wel bekende broedplaatsen te bereiken.
Langlevende astronomen
Leven astronomen langer dan andere mensen? Het Duitse tijdschrift Naturwissenschaftliche Rundschau bericht over een onderzoek naar de levensduur van mensen die tussen 1715 en 1825 geboren waren. In die tijd bereikten 67 mannen die rond hun 25ste astronoom waren geworden, een gemiddelde levensduur van 71,6 jaar. Ongeveer de helft van deze mannen was Duitser, maar de gemiddelde levensverwachting van 25-jarige Duitse mannen was in die tijd slechts 60,7 jaar. Waarom leefden astronomen zoveel langer? „Wellicht hangt de hoge levensverwachting van astronomen samen met de rust van hun werk”, aldus het tijdschrift. Of, zo filosofeert het, „misschien hebben ook eenvoudig alleen al het in aanraking komen met en het opgaan in de wonderen van het universum een positieve uitwerking op de gezondheid”.
Bureaucratentaal
In Italië is de technische en bureaucratische taal in veel officiële documenten zo moeilijk te begrijpen dat de Italiaanse regering van oordeel is dat ze vereenvoudigd moet worden. Volgens de minister van Ambtenaren, Sabino Cassese, „is [dit] een regering die geen contact meer heeft met haar burgers, die niet dezelfde taal spreekt”. Daarom zullen ambtenaren nu eenvoudig Italiaans moeten gaan spreken in plaats van de „bureaucratentaal” met haar vele niet algemeen gebruikte termen. De vernieuwing werd aangekondigd bij de presentatie van een „Stijlcode voor schriftelijke communicatie voor gebruik door het bestuursapparaat”. Het woordenboek, dat een basisvocabulaire van 7050 gemakkelijk te begrijpen woorden verschaft, heeft ten doel een eind te maken aan het gebruik van talloze verouderde en moeilijke uitdrukkingen die wetten, formulieren, circulaires en openbare aankondigingen voor de gemiddelde burger onbegrijpelijk maken.