Zullen onze regenwouden behouden blijven?

AAN het begin van deze eeuw stierf de Noordamerikaanse trekduif uit. Er heeft mogelijk nooit een vogel bestaan waarvan er meer waren. Ornithologen ramen de trekduivenpopulatie van twee eeuwen geleden op vijf tot tien miljard!

Binnen honderd jaar verdween echter een ogenschijnlijk onuitputtelijke voorraad goedkoop vogelvlees in wat wel beschreven wordt als „de meest dramatische achteruitgang [van een soort] aller tijden”. Op het monument voor de trekduif in het Wyalusing State Park (Wisconsin, VS) staat: „Deze soort is uitgestorven door de hebzucht en onnadenkendheid van de mens.”

Het lot van de trekduif doet ons eens te meer beseffen dat zelfs de vruchtbaarste dieren op aarde gevoelig zijn voor de aanslagen van de mens. Hebzucht en onnadenkendheid vieren nog steeds hoogtij. En thans is het niet slechts één soort maar een heel ecosysteem dat gevaar loopt. Als de regenwouden verdwijnen, zullen alle bewoners ervan — ongeveer de helft van de soorten die de planeet telt — eveneens verdwijnen. Wetenschappers zeggen dat zo’n catastrofe „de grootste biologische ramp ooit door de mens [aangericht]” zou zijn.

Het is waar dat wij over meer kennis van het milieu beschikken dan een eeuw geleden. Maar dat inzicht is niet toereikend geweest om het meedogenloze tij der verwoesting te stuiten. „Wij vernietigen iets wat van onschatbare waarde is”, verzucht de botanicus Manuel Fidalgo, „en er rest ons niet veel tijd meer. Ik ben bang dat binnen enkele jaren de enige wouden die intact gebleven zijn, die zullen zijn die op voor de houthakkers ontoegankelijke berghellingen liggen.”

Natuurkenners zijn gealarmeerd omdat de regenwouden zo moeilijk te herstellen zijn. Het boek The Emerald Realm: Earth’s Precious Rain Forests beschrijft herbebossing ronduit als „traag en duur, . . . echt een laatste toevlucht”. In het gunstigste geval zouden bij de herbeplanting waarschijnlijk slechts een paar soorten tropische bomen betrokken zijn, en de jonge boompjes zouden constante aandacht behoeven om verstikking door onkruid te voorkomen.

Of een woud ooit zijn vroegere pracht zou kunnen herwinnen, zou afhangen van de afstand van het weer beplante gebied tot maagdelijk regenwoud. Alleen bij dichte nabijheid zou het herbeboste gebied uiteindelijk gekoloniseerd kunnen worden door de tienduizenden soorten waaruit een echt regenwoud bestaat. Zelfs dan zou het proces eeuwen duren. Sommige gebieden die duizend jaar geleden verlaten zijn bij het ineenstorten van de Maya-beschaving, hebben zich nog steeds niet geheel hersteld.

„Een nieuw internationalisme”?

Een wetenschapper aan het Smithsonian Institution in Washington D.C. stelde voor, tien procent van het bestaande regenwoud te reserveren voor het nageslacht, om zo veel mogelijk soorten te beveiligen. Op het moment wordt ongeveer acht procent beschermd, maar veel van deze reservaten of nationale parken zijn slechts in naam parken, omdat er noch geld noch personeel is om ze te beschermen. Het is duidelijk dat er meer moet gebeuren.

Peter Raven, die pleit voor het behoud van het regenwoud, legt uit: „Pogingen om het regenwoud te redden, vragen om een nieuw internationalisme, het besef dat mensen overal betrokken zijn bij het lot van de aarde. Er moeten manieren gevonden worden om de armoede en honger overal ter wereld te lenigen. Landen zullen tot nieuwe overeenkomsten moeten komen.”

Zijn aanbeveling lijkt velen zinnig toe. Het redden van het regenwoud vergt een mondiale oplossing — zoals veel andere situaties waarvoor de mensheid zich geplaatst ziet. Het probleem ligt in het bereiken van overeenkomsten tussen landen voordat zich een wereldwijde ramp voordoet en voordat de aangerichte schade onherstelbaar is. Zoals Peter Raven laat doorschemeren houdt de verwoesting van het regenwoud nauw verband met andere hardnekkige problemen van de ontwikkelingslanden, zoals honger en armoede.

Tot dusver zijn internationale pogingen om iets aan zulke problemen te doen met beperkt succes bekroond. Sommige mensen vragen zich af: Zullen de naties op een dag hun bekrompen en strijdige nationale belangen ontstijgen ten behoeve van het gemeenschappelijk welzijn, of is het streven naar „een nieuw internationalisme” slechts een droom?

De geschiedenis schijnt geen reden tot optimisme te geven. Niettemin wordt aan één factor vaak voorbijgegaan — de zienswijze van de Schepper van het regenwoud. „Wij moeten in gedachte houden dat wij een deel van de Schepping vernietigen”, beklemtoont professor Edward O. Wilson van Harvard, „en daarmee alle toekomstige generaties beroven van wat aan ons nagelaten is.”

Zal de Schepper van de aarde toelaten dat de mensheid het werk van zijn handen totaal vernietigt? Dat zou ondenkbaar zijn.a In plaats daarvan voorzegt de bijbel dat God zal „verderven die de aarde verderven” (Openbaring 11:18). Hoe zal God zijn oplossing teweegbrengen? Hij belooft een Koninkrijk op te richten — een supranationale hemelse regering — dat alle problemen op aarde zal oplossen en dat „nooit te gronde zal worden gericht”. — Daniël 2:44.

Gods koninkrijk zal niet alleen een eind maken aan het misbruik dat de mens van de planeet maakt, maar het zal ook toezien op het herstel van het natuurschoon op aarde. De hele aarde zal uiteindelijk een wereldomvattend park worden, zoals dat in het begin de bedoeling van onze Schepper was (Genesis 1:28; 2:15; Lukas 23:42, 43). Overal zullen de mensen „door Jehovah onderwezen” worden en zij zullen zijn hele schepping, het regenwoud inbegrepen, leren liefhebben en waarderen. — Jesaja 54:13.

De psalmist schreef over die gezegende tijd: „Laten . . . alle bomen van het woud losbreken in vreugdegeroep voor het aangezicht van Jehovah. Want hij is gekomen; want hij is gekomen om de aarde te oordelen. Hij zal het produktieve land oordelen met rechtvaardigheid en de volken met zijn getrouwheid.” — Psalm 96:12, 13.

Gelukkig hangt de toekomst van het regenwoud niet af van de interesse — of de hebzucht — van de mens. De bijbel geeft ons reden voor het vertrouwen dat de Schepper zelf zal ingrijpen om onze tropische wouden te redden. In Gods beloofde nieuwe wereld zullen toekomstige generaties de pracht van het regenwoud zien. — Openbaring 21:1-4.

[Voetnoten]