IBULUNGELO-THUNGELELWANO LesiThala
LesiThala
IBULUNGELO-THUNGELELWANO
IsiNdebele
  • IBHAYIBHELI
  • IINCWADI
  • IMIHLANGANO
  • mwbr20 Arhostesi kk. 1-13
  • Iinkhombiso Zencwajana Ethi, IPilo NomSebenzi WobuKrestu IHlelo LomHlangano WeBandla

Ncancabe asinayo ividiyo

Ncancabe, kube nomtjhapho nakufakwa ividiyo

  • Iinkhombiso Zencwajana Ethi, IPilo NomSebenzi WobuKrestu IHlelo LomHlangano WeBandla
  • Iinkhombiso Zencwajana Ethi IPilo NomSebenzi WobuKrestu IHlelo LomHlangano WeBandla (2020)
  • Iinhlokwana
  • ARHOSTESI 3-9
  • AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 13-14
  • “Lindani Nibone Isindiso KaSomnini”
  • w13 2/1 4
  • UMosi—INdoda YeKholo
  • w18.09 26 ¶13
  • UnguMninimandla Woke Kodwana Uyacabangela
  • w09 3/15 7 ¶2-3
  • Ungamkhohlwa UJehova
  • Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu
  • it-1 1117
  • Indlela Ekulu, Indlela
  • it-1 782 ¶2-3
  • Eksodusi
  • Ngiyiphi indawo la iLwandle eliBovu elahlukaniselwa khona bona ama-Israyeli akghone ukudlula?
  • Ukufundwa KweBhayibheli
  • ARHOSTESI 10-16
  • AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 15-16
  • “Dumisani UJehova Ngengoma”
  • w95 10/15 11 ¶11
  • Kubayini Kufuze Sisabe UZimu Weqiniso?
  • w95 10/15 11-12 ¶15-16
  • Kubayini Kufuze Sisabe UZimu Weqiniso?
  • it-2 454 ¶1
  • Umbhino
  • it-2 698
  • Umphorofidikazi
  • Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu
  • w11 9/1 14
  • Bewazi?
  • Ngesikhathi ama-Israyeli asemmangweni kubayini uJehova wawanikela iinkwali bona azidle?
  • w06 1/15 31
  • Imibuzo Evela Ebafundini
  • Ukufundwa KweBhayibheli
  • ARHOSTESI 17-23
  • AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 17-18
  • “Amadoda Athobekileko Ayabandula, Abelane Nabanye”
  • w13 2/1 6
  • UMosi—INdoda YeThando
  • w03 11/1 6 ¶1
  • Ukuthembeka Kuqakathekile Bona Sihlale Sithabile
  • w02 5/15 25 ¶5
  • Ukuthembeka Kunqophisa Abalungileko
  • Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu
  • w16.09 6 ¶14
  • “Unganyefisi Izandla Zakho”
  • it-1 406
  • Imitlolo
  • Ukufundwa KweBhayibheli
  • ARHOSTESI 24-30
  • AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 19-20
  • “Imiyalo Elitjhumi Ikuthinta Njani?”
  • w89 11/15 6 ¶1
  • Imiyalo Elitjhumi Ikuthinta Njani?
  • w89 11/15 6 ¶2-3
  • Imiyalo Elitjhumi Ikuthinta Njani?
  • Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu
  • it-2 687 ¶1-2
  • Umphristi
  • w04 3/15 27 ¶1
  • Amaphuzu Asencwadini Ka-Eksodusi
  • Ukufundwa KweBhayibheli
  • ARHOSTESI 31–SEPTEMBA 6
  • AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 21-22
  • “Qala Ukuphila Ngendlela UJehova Akuqala Ngayo”
  • it-1 271
  • Ukubetha
  • lvs 95 ¶16
  • Unombono KaZimu Ngokuphila?
  • w10 4/15 29 ¶4
  • UJehova Ufuna “Uphephe Begodu Uvikeleke”
  • Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu
  • w10 1/15 4 ¶4-5
  • Kubayini Kufuze Sizinikele KuJehova?
  • it-1 1143
  • Iphondo
  • Ukufundwa KweBhayibheli
Iinkhombiso Zencwajana Ethi IPilo NomSebenzi WobuKrestu IHlelo LomHlangano WeBandla (2020)
mwbr20 Arhostesi kk. 1-13

Iinkhombiso Zencwajana Ethi, IPilo NomSebenzi WobuKrestu IHlelo LomHlangano WeBandla

ARHOSTESI 3-9

AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 13-14

“Lindani Nibone Isindiso KaSomnini”

(Eksodusi 14:13, 14) UMosi wathi ebantwini: “Ningesabi benidlhamazele. Lindani nibone isindiso kaSomnini azanenzela yona namhlanjesi. Ngiyanitjela ngithi amaGibhide eniwabona namhlanjesi la, angeze benisawabona godu. 14 USomnini uzanilwela, nina kwenu sekuthula nibukele.”

w13 2/1 4

UMosi—INdoda YeKholo

Kungenzeka bona uMosi bekangazi bonyana uZimu uzokuhlukanisa iLwandle eliBovu, avulele ama-Israyeli indlela yokuphunyurha. Nokho, uMosi bekaqiniseka bona uZimu kukhona azokwenza bona avikele abantu Bakhe. Begodu uMosi bekafuna bona ama-Israyeli akunye naye abe nokuqiniseka okufanako. Siyafunda: “UMosi wathi ebantwini: ‘Ningasabi. Jamani niqine nibone iphuluso kaJehova, azonenzela yona namhlanje.’” (Eksodusi 14:13) Inga-kghani uMosi waphumelela ekuqiniseni ikholo lama-Israyeli akunye nawo? Kwamambala, ngombana iBhayibhili ithi, ingasi ngoMosi yedwa kodwana ngawo woke ama-Israyeli: ‘Ngokukholwa ama-Israyeli ayama iLwandle eliBovu sengathi akhamba equlwanini eyomileko.’ (Hebheru 11:29) Ikholo likaMosi azange lizuzise yena kwaphela kodwana boke abafunda kilo.

(Eksodusi 14:21, 22) UMosi welulela isandla sakhe ngehla kwelwandle. USomnini wahlehlisa ilwandle ngokulivuthela ngommoya wepumalanga nonamandla ubusuku boke. Amanzi ahlukana phakathi kwaba nehlabathi eyomileko. 22 Ama-Israyeli akhamba phakathi kwelwandle ehlabathini eyomileko, khibe amanzi aliboda ngapha nangapha kwawo.

w18.09 26 ¶13

UnguMninimandla Woke Kodwana Uyacabangela

Funda u-Eksodusi 14:19-22. Zibone ulapho, ubhodwe masotja kaFaro neLwandle eliBovu. Bese uZimu uthatha igadango. Isika yelifu iyatjhida iba ngemva komkhambathi wama-Israyeli, kusesenjalo iletha ubumnyama ngehlangothini lamaGibhide. Kodwana isiqubuthu ongakiso sisemkhanyweni obabazekako. Ubona uMosi alulela isandla sakhe elwandle, bese kuvuka ummoya omkhulu ovula indlela. Ngokulandela iinqophiso, wena, umndenakho, ifuyo yekhenu namanye ama-Israyeli nikhamba ehlabathini eyomileko. Khonokho nibona into engakajayeleki. Ihlabathi yelwandle ayitjheleli begodu ayisilidaka, kodwana yomile begodu kubulula ukukhamba kiyo. Umphumela walokho kukuthi ngitjho nabakhamba kancani bakghona ukuyama ilwandle ngokuphephileko.

(Eksodusi 14:26-28) USomnini wathi kuMosi: “Lulela isandla sakho ngehla kwelwandle bonyana amanzi agubuzese amaGibhide, okutjho iinkarana zawo nabakhweli bazo.” 27 Yeke uMosi welulela isandla sakhe phezu kwelwandle. Ekuseni ilwandle labuyela esigeni. AmaGibhide athi ayabaleka, ahlangana namanzi. USomnini wawadlhunya ngaphakathi kwelwandle. 28 Amanzi agubuzesa bunjalo-ke iinkarana nabakhweli bazo, okutjho loke ibutho lakaFaro elalilandele ama-Israyeli ngelwandle. Azange kusinde namunye.

w09 3/15 7 ¶2-3

Ungamkhohlwa UJehova

Lokha amaGibhide asatlhagatlhaga neenkarana zawo eziphukileko, ama-Israyeli woke ayamela eligwini elingepumalanga. UMosi warlulela isandla sakhe phezu kweLwandle eliBovu. Khonokho, uJehova wawisa amaboda wamanzi. Amanzi agubuzesa uFaro namabuthwakhe, bacwila elwandle, akhenge kusinde namunye. Ama-Israyeli atjhaphuluka!—Eks. 14:26-28; Rhu. 136:13-15.

Isenzakalwesi senza iintjhaba ezibhodileko zasaba isikhathi eside. (Eks. 15:14-16) Ngemva kweminyaka ema-40, uRarhabi weJerikho wathi emadodeni amabili wakwa-Israyeli: “Sehlelwe kukunesaba, . . . sizwile bona uSomnini womisa amanzi weLwandle eliBovu phambi kwenu naniphuma eGibhide.” (Jotj. 2:9, 10) Ngitjho neentjhaba ezibarhedeni azikayikhohlwa indlela uJehova atjhaphulule ngayo abantu bakhe. Ama-Israyeli bekanamabanga amanengi wokumkhumbula.

Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu

(Eksodusi 13:17) Lokha uFaro natjhaphulula abantu bona bakhambe, uZimu azange abarhole ngendlela yangenarheni yamaFilista nanyana bekuyindlela efitjhani leyo ngombana uZimu wathi: “Abantu bazakuthi nabamele balwe epini, bazisole bona basukeleni eGibhide hle babuyela khona.”

it-1 1117

Indlela Ekulu, Indlela

Kusukela ekadeni iindlela ezikulu kuhlanganise nezinye iindlela abasomabhizinisi ebabathanda ukuzisebenzisa bezidlula emadorobheni nemakhosini wePalestina. (Num 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Jtj 2:22; Khk 21:19; 1Sa 6:9, 12; 13:17, 18.) Indlela ebeyaziwa ngokuthi yikulu ukusuka eGibhide beyikhamba ifike emadorobheni wamaFilista eGaza ne-Atjhikheloni bese indlela leyo izokukhamba ijikele etjhingalanga yepumalanga yeMegido. Beyikhamba ifike eRhatsori, eTjhingalanga yeLwandle leGalile, bese ikutjhingisa eDamaseku. Indlela le edlula eFilistiya bekungiyo efitjhani ukusuka eGibhide ukuya eNarheni yesiThembiso. Ngebanga lokuthi uJehova bekawacabangela ama-Israyeli, wawakhambisa ngenye indlela bona angaphelelwa mamandla nakungenzeka amaFilista afune ukulwa nawo.—Eks 13:17.

(Eksodusi 14:2) “Tjela ama-lsrayeli bonyana abuyele emuva ayokuhloma amatendawo ngaphambi kwePi-Harhirothi hlangana neMigidoli nelwandle, malungana neBhali-Tsefoni esebeni lelwandle.

it-1 782 ¶2-3

Eksodusi

Ngiyiphi indawo la iLwandle eliBovu elahlukaniselwa khona bona ama-Israyeli akghone ukudlula?

Kungatjhiwo ukuthi, ngemva kokuthi bafike engcenyeni yesibili yekhambo labo e-Ethamu “magegana nerhalawumba,” uZimu wathi kuMosi “Tjela ama-lsrayeli bonyana abuyele emuva ayokuhloma amatendawo ngaphambi kwePi-Harhirothi hlangana . . . nelwandle.” UFaro uzadlumbana bona ama-Israyeli ararejeke enarheni nokobana avaleleke erhalawumbeni.” (Eks 13:20; 14:1-3) Izazi mlando ezithanda indlela ye-el Haj zicabanga ukuthi isenzo esithi, “buyela emuva” sinqophiso esizwakalako begodu asitjho kwaphela “ukubuyela emuva” nofana “ukujika,” kodwana sinomqondo ongaphezu kokubuyela emuva nofana ukusebenzisa enye indlela. Bathi, nabafika eTjhingalanga engaphezu kwalapho ilwandle elivuleke khona kancani (e-Gulf of Suez), ama-Israyeli wabuyela emuva ngomjeje waya ePumalanga yeJebel ʽAtaqah, eentabeni ezihlanu kweSewula (yeGulf) yalapho ilwandle elivuleke khona kancani. Ama-Israyeli bekamanengi khulu bona angafumana indlela yokuphuma endaweni leyo nangabe bebawagijimisa ukusuka eTjhingalanga, begodu bebazokuvinjezelwa lilwandle.

Isiko lamaJuda lekadeni nalo lisivezela isithombe esifanako. Kodwana okuqakatheke khulu, kukuthi isehlakalwesi sikhambelana kuhle nendaba etjhiwo eBhayibhelini, kuthi imibono edumileko yezazimlando ingakhambisani nalokho okutjhiwo eBhayibhelini. (Eks 14:9-16) Kusebaleni ukuthi indlela yokudlula beyikude bona uFaro namabuthwakhe bakghone ukubhoda ngasekugcineni kwalapho ilwandle elivuleke khona ukuthi bagijimise ama-Israyeli angakelinye ihlangothi.—Eks 14:22, 23.

Ukufundwa KweBhayibheli

(Eksodusi 13:1-20) USomnini wayala uMosi wathi: 2 “Ngihlukanisela woke amazibulo. Koke okuvele qangi esibelethweni kwa-Israyeli, kungaba mumuntu namkha ifuyo kungekwami.” 3 UMosi wathi ebantwini: “Khumbulani ilangeli eniphuma ngalo eGibhide, ekumbeni yobukhoboka ngombana uSomnini unikhupha endaweni le ngamandla wesandla sakhe. Ngalokho ningagomi isikwa esinengumelo ngelangeli. 4 Namhlanje, ngenyanga ka-Abibi, niphuma eGibhide. 5 Lokha uSomnini nanifikisa enarheni yamaKanana, amaRhithi, ama-Amori, amaRhivi namaJebusi owafunga kiboyihlomkhulu bonyana uzanipha yona, inarha egeleza ibisi neliju,” nihlale nigidinga ngenyanga le umkhuba wokulotjha olandelako: 6 Nizagoma isikwa esinganangumelo amalanga alikhomba. Kuthi elangeni lobukhomba nigidingele uSomnini umnyanya. 7 Isikwa esinganangumelo sizagonywa amalanga alikhomba. Akukameli bonyana kufunyanwe isikwa esinengumelo phakathi kwenu, ngitjho nehlama enengumelo ingeze yafaniswa enarhenenu yoke. 8 Nizakutjela amadodanenu mhlokho nithi, ‘Kungebanga lalokho uSomnini asenzela khona nasiphuma eGibhide.’ 9 Umkhuba lo uzakuba sikhumbuzo kini. Njengenyongo esandleni nanjengomkhala ehloko uzanikhumbuza bonyana uSomnini wanikhupha eGibhide ngesandla sakhe esinamandla. Umthetho kaSomnini lo awube semlonyenenu njalo 10 Ngalokho nizakuphetha isimiswesi ngesikhathi sakhona esifaneleko qobe mnyaka. 11 “Lokha uSomnini naniletha enarheni yamaKanana njengombana afunga kini nakiboyihlomkhulu bona uzaninikela yona, 12 nihlukanisele uSomnini woke amazibulo wefuywenu aduna. Koke okuduna okuphume qangi esibelethweni kuzakuba ngokwakaSomnini. 13 Elinye nelinye izibulo lakadumbana nilihlenge ngemvana namkha ngembuzana, nakungasinjalo nilephule intamo. Woke amazibulo wabantu hlangana namadodanenu niwahlenge. 14 “Nakube ngokuzako indodanakho iyakubuza ithi, ‘Baba, kutjho ukuthini lokhu?’ uzakuthi kiyo, ‘USomnini wasikhupha eGibhide ekumbeni yobukhoboka ngesandla sakhe esinamandla. 15 Lokha uFaro nakhunyalala angafuni ukusitjhaphulula, uSomnini wamadlha woke amazibulo enarheni yeGibhide. Kwaba mazibulo woke wabantu newefuyo. Ngalokho nginikela uSomnini woke amazibulo aduna wefuyo aphume qangi esibelethweni, kodwana indodanami elizibulo ngiyayihlenga. 16 Umkhuba lo nawo uzakuba sikhumbuzo kini. Njengenyongo esandleni nanjengomkhala ehloko uzanikhumbuza bonyana uSomnini wanikhupha eGibhide ngesandla sakhe esinamandla.” 17 Lokha uFaro natjhaphulula abantu bona bakhambe, uZimu azange abarhole ngendlela yangenarheni yamaFilista nanyana bekuyindlela efitjhani leyo ngombana uZimu wathi: “Abantu bazakuthi nabamele balwe epini, bazisole bona basukeleni eGibhide hle babuyela khona. 18 Ngalokho uZimu wenza bona abantu babhode ngendlela yerhalawumbeni banqombe ngelwandle lomGaba. Abantu bakwa-Israyeli baphuma enarheni yeGibhide ngeengaba. 19 UMosi wathatha amathambo kaJosefa ngombana uJosefa wafungisa abantu bakwa-Israyeli wathi: “UZimu uzanikhambela, nina-ke nithwale amathambami niwasuse lapha.” 20 Basuka eSukothi bahloma amatende e-Ethamu magegana nerhalawumba.

ARHOSTESI 10-16

AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 15-16

“Dumisani UJehova Ngengoma”

(Eksodusi 15:1, 2) UMosi nabantu bakwa-Israyeli babhinela uSomnini ingoma nasi: Ngizakubhinela uSomnini ngombana uphakeme khulu, wajikijela iinjomani neenkarana ngelwandle. 2 USomnini umamandlami neenkhwepha zami begodu uyisindiswami. UnguZimami yeke ngizamdumisa, unguZimu kababa ngizamphakamisa.

w95 10/15 11 ¶11

Kubayini Kufuze Sisabe UZimu Weqiniso?

Ukutjhabalalisa kwakaJehova amabutho weGibhide kwamphakamisa ebantwini abamlotjhako begodu kwenza ibizo lakhe laziwa. (Jotjhuwa 2:9, 10; 4:23, 24) Ibizo lakhe laphakama ukudlula abozimu bamala beGibhide abanganamandla, ababhalelwa kutjhaphulula abantu ababalotjhako. Ukuthembela kibozimu babo nebantwini abafako nakezepi kwabenza badana khulu. (IRhubo 146:3) Kungebangelo ama-Israyeli akhuthazeka bona abhine iingoma zokudumisa ezitjengisa ukusaba uZimu ophilako, otjhaphulula abantu bakhe ngamandlakhe!

(Eksodusi 15:11) Ngubani onjengawe Somnini phakathi kwabosingazimu? Ngubani onjengawe onobukhosi obucwengileko nemisebenzi ebabazekako ngokwenza imikarisomraro?

(Eksodusi 15:18) USomnini uzakubusa nini nanini.

w95 10/15 11-12 ¶15-16

Kubayini Kufuze Sisabe UZimu Weqiniso?

Ngathana sasindiswa noMosi, akunakuzaza bona nathi besizokubhina sithi: “Ngubani onjengawe Somnini phakathi kwabosingazimu? Ngubani onjengawe onobukhosi obucwengileko nemisebenzi ebabazekako ngokwenza imikarisomraro?” (Eksodusi 15:11) Amazizo anjalo aphindaphindwe kanengi emakhulwini weminyaka kusukela lapho. Encwadini yokugcina yeBhayibheli, umpostoli uJwanisi uhlathulule isiqhema seenceku zakaZimu ezizesiweko, uthi: “Bebabhina ingoma kaMosi inceku kaZimu nengoma yeMvana.” Beyithini ingoma leyo? “Mikhulu begodu iyarara imisebenzakho, Jehova Zimu, Mninimandla woke. Zilungile begodu ziliqiniso iindlela zakho, Kosi yaphakade. Ngubani ongekhe akusabe na, Jehova, begodu aphazimulise ibizo lakho, ngombana wena wedwa uthembekile?”—IsAmbulo 15:2-4.

Nanamhlanjesi kunabantu abafunde iqiniso ngoZimu begodu bayamlotjha, abathandi kwaphela izinto ezihle azidalileko kodwana bathanda nemiyalwakhe. Abantu bazo zoke iintjhaba batjhaphulukile eenfundisweni zamala, begodu bazihlukanisile nephaseli elisilapheleko ngombana baphila ngeenkambiso zakaZimu ezilungileko. Qobe mnyaka, iinkulungwana zamakhulu wabantu zitjhiya ukuziphatha kumbi kwephaseli bona ziphile nabantu abaziphatha kuhle abalotjha uJehova ehlanganwenakhe. Msinyana, ngemva kokuthi uZimu alethe isahlulelo sakhe phezu kwekolo yamala nephasini loke elimbi, bazokuphila ngokungapheliko ephasini elitjha elinokulunga.

(Eksodusi 15:20, 21) Nje-ke uMiriyamu umphorofidikazi, ongudadwabo ka-Aroni waphuma aphethe abosotjherere, boke abafazi bamlandela nabo baphethe babo bagida. 21 UMiriyamu wakhalela wathi: “Bhinelani uSomnini ngombana uphakeme khulu, wajikijela iinjomani neenkarana ngelwandle.”

it-2 454 ¶1

Umbhino

Kanengi nakuvunywa ngeenqhema kwa-Israyeli kubonakala ngasuthi bekuba ziinqhema ezimbili, iinqhemezi bezizokubhina amakhorasi ngokudlhegana imitjho efanako, nofana kuzokuvuma umuntu munye bese isiqhema siphendula ngokuvuma ikhorasi. Isenzwesi emiTloweni sibizwa ngokuthi, “kuphendula.” (Eks 15:21; 1Sa 18:6, 7) Indlela le yokubhina ifana nendlela amaRhubo atlolwe ngayo, njengamaRhubo-136. Sifunda ngezenzakalo ezimbili ezikulu zeenqhema zabavumi, abavuma ngendlela efanako ngesikhathi sakaNerhemiya abavuma iingoma zokuthokoza ngesikhathi kwakhiwa imithangala yeJerusalema.—Ner 12:31, 38, 40-42.

it-2 698

Umphorofidikazi

UMiriyamu ngumma wokuthoma owaba mphorofidikazi eBhayibhelini. UZimu wamsebenzisa bona athumele imilayezo kuma-Israyeli, mhlamunye nangokuvuma. (Eks 15:20, 21) Kungebangelo yena no-Aroni bathi kuMosi: “Kanti [uJehova] akakakhulumi nangathi godu na?” (Num 12:2) UJehova waphefumulela umphorofidi uMika bona atlole athi, nganithumela “uMosi, u-Aroni noMiriyamu” bona nikhuphe ama-Israyeli eGibhide. (Mik 6:4) Ngitjho nanyana uMiriyamu wasetjenziswa nguZimu bona athumele imilayezo, ukusebenzelana kwakhe noZimu bekuphasi nawukumadanisa nekwakaMosi umfowabo. Lokha nakabhalelwa kuhlala endawenakhe, uZimu wamjezisa.—Num 12:1-15.

Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu

(Eksodusi 16:13) Kwathi nakuthambamako kwehla iinkwali zembatha ikampa, ekuseni kwaba nombethe magegana nayo.

w11 9/1 14

Bewazi?

Ngesikhathi ama-Israyeli asemmangweni kubayini uJehova wawanikela iinkwali bona azidle?

Ngemva kokobana ama-Israyeli aphume eGibhide, uZimu wawathumela kabili iinkwali ezinengi bona zibe kukudla kwawo.—Eksodusi 16:13; Numeri 11:31.

Iinkwali ziinyoni ezincani pheze zimasentimitha ali-18 ngobude nangesisindo zingapheze zibe magremu ali-100. Kanengi zifumaneka eSewula ye-Asiya neYurobhu. Njengombana ziziinyoni ezifudukako, ebusika ziya eTjhingalanga ye-Afrika ne-Arabhiya. Ngesikhathi sokufuduka kwazo, ezinengi zakhona zidlula eligwini leLwandle leMediterranean bese ziphaphela eSinai Peninsula.

Ngokwe-The New Westminster Dictionary of the Bible, iinkwali “ziphapha msinyana, begodu ziphaphela la kuvunguza khona ummoya; kodwana nangabe ummoya utjhugulukela kwelinye ihlangothi, iinyonezi ziyadinwa ngokuthi ziphaphe isikhathi eside, zizokuwela phasi ngobunengi, begodu azikghoni ukuphapha okwesikhatjhana.” Ngaphambi kokuthi ziragele phambili nekhambo lazo lokufuduka, kufuze ziphumule ilanga linye namkha amabili, lokho kwenza ukuthi abazumi bakghone ukuzibamba lula. Ekuthomeni kweminyaka yabo 1900, iGibhide beyithengisela ezinye iinarha iinkwali ezingaba ziingidi ezintathu ngomnyaka.

Eenkathini ezimbili lokha ama-Israyeli nakadla iinkwali bekuyintwasahlobo. Ngitjho nanyana iinkwali bezihlala ziphaphela phezu kweSinayi ngesikhatheso, bekunguJehova owabangela ukuthi ‘ummoya ovela elwandle’ uphaphisele iinkwali ekampeni yakwa-Israyeli.—Numeri 11:31.

(Eksodusi 16:32-34) UMosi wathi: “Nakhu uSomnini akutjhwileko, ‘Akubulungelwe iinzukulwana zenu ithungana elizeleko lokudlokhu ukuze zibone ukudla enganondla ngakho erhalawumbeni lokha nanginikhupha enarheni yeGibhide.’” 33 UMosi wathi ku-Aroni: “Thatha umjeka uthele ithungana elizeleko lemana ngaphakathi bese uwubeka endaweni yokulotjhela uSomnini bona ulondele iinzukulwana zenu.” 34 U-Aroni wenza njengombana uMosi bekayalwe nguSomnini. Emva kwesikhathi wawubeka ngaphambi kwemiqebethu yobufakazi bonyana ulondeke.

w06 1/15 31

Imibuzo Evela Ebafundini

Msinyana ngemva kokuthi uJehova awatjhaphulule eGibhide, ama-Israyeli wathoma ukunghonghoyila ngokudla. Yeke uJehova wawanikela imana. (Eksodusi 12:17, 18; 16:1-5) Ngesikhatheso, uMosi wathi ku-Aroni: “Thatha umjeka uthele ithungana elizeleko lemana ngaphakathi bese uwubeka endaweni yokulotjhela uSomnini bona ulondele iinzukulwana zenu.” Ukulandisokhu kuthi: “U-Aroni wenza njengombana uMosi bekayalwe nguSomnini. Emva kwesikhathi wawubeka ngaphambi kwemiqebethu yobufakazi bonyana ulondeke.” (Eksodusi 16:33, 34) Nanyana u-Aroni bekayibuthelela imana ayifake ethungeni, kodwana bona ayoyibeka phambi kwemiqebethu yobufakazi bekufuze alinde bekube kulapho uMosi enze khona umfaji.

Ukufundwa KweBhayibheli

(Eksodusi 16:1-18) Umkhambathi woke wama-Israyeli wasuka e-Elimi wafika erhalawumbeni leSini eliphakathi kwe-Elimi neSinayi elangeni letjhumi nahlanu lenyanga yesibili ngemuva kobana uphumile enarheni yeGibhide. 2 Umkhambathi lowo wanghonghoyila kuMosi no-Aroni erhalawumbeni, 3 wathi kibo: “Ngathana uSomnini wase wasibulalela enarheni yeGibhide lapha gade sizihlalela khona kamnandi ngeempotweni zenyama, sidla isikwa, sibetha esimonyongwana. Kodwana qalani nje, nina nisilethe erhalawumbenapha bona nibulale yoke ihlangano le ngendlala.” 4 Yeke uSomnini wathi kuMosi: “Qala, ngizanehlisela isikwa esivela ezulwini. Abantu bazakuphuma ilanga nelanga babuthelele okwanele ilanga. Ngalokho ngizabe ngibazizinya kobana ngibone nakube bazakukhamba ngomyalwami namkha njani. 5 Kuzakuthi ngelanga lesithandathu, lokha nabalungiselela abakubuthileko, kube ngokubuyelelwe kabili.” 6 Yeke uMosi no-Aroni bathi kuma-Israyeli: “Besiyini thina bona ninganghonghoyila kithi? Kuhlekuhle ninghonghoyila kuSomnini! USomnini ukuzwile ukunghonghoyila kwenu ngaye. Ngalokho ntambama nizakwazi bonyana nguSomnini owanikhupha enarheni yeGibhide, godu nakusasa ekuseni nizakubona ubukhulu bephazimulwakhe.” 8 Godu uMosi wathi: “Lokha uSomnini nanipha inyama namhlanje ntambama kobana nigome nesikwa esaneleko kusasa ekuseni, khona nizakwazi bonyana ukuzwile ukunghonghoyila kwenu. Thina asisilitho; emanyeni naninghonghoyilako aninghonghoyileli thina kodwana ninghonghoyilela uSomnini. 9 UMosi wathi ku-Aroni: “Yithi kiwo woke umkhambathi wama-Israyeli, ‘Tjhidelani eduze noSomnini ngombana ukuzwile ukunghonghoyila kwenu.’” 10 Kuthe u-Aroni asakhuluma nabantu bakwa-Israyeli, baqala ngerhalawumbeni, babona iphazimulo kaSomnini ivela elifini. 11 USomnini wathi kuMosi: 12 “Ngikuzwile ukunghonghoyila kwama-Israyeli. Nje-ke yithi kiwo, ‘Ngamarhwaqela nizagoma inyama bese ekuseni nisuthiswa ngesikwa. Ngalokho nizakwazi bonyana mina Somnini nginguZimenu.’” 13 Kwathi nakuthambamako kwehla iinkwali zembatha ikampa, ekuseni kwaba nombethe magegana nayo. 14 Kuthe bona umbethe uthintitheke, kwasala into esamakariya, yayisileke inga sithwathwa phasi. 15 Lokha ama-Israyeli nabona lokho athi omunye komunye: “Madekhethu, yintobani-ke le?” Gade angazi bonyana kuyini. UMosi wathi kiwo: “Sisikwa uSomnini anipha sona kobana nigome. 16 Ngikhokhu uSomnini akutjhwileko nasithi, ‘Omunye nomunye wenu akazibuthele okumanelisako, kube lithunganai umuntu ngamunye. Nibuthelele ukuya ngesibalo sabantu omunye nomunye wenu anabo ngetendeni lakhe.’” 17 Yeke ama-Israyeli enza njalo, amanye abuthelela khulu amanye kancani. 18 Kwathi lokha nasele kulinganiswa ngesilinganiso sethungana, kwafunyanwa bona obuthelele khulu azange abe namasalela nobuthelele kancani azange atlhayelelwe. Enye nenye ihloko yomndeni beyibuthe okwanela umndenayo.

ARHOSTESI 17-23

AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 17-18

“Amadoda Athobekileko Ayabandula, Abelane Nabanye”

(Eksodusi 18:17, 18) Umkhwe wakhe wathi kuye: “Into oyenzako ayikalungi. 18 Wena nabantu abakuwaba niyazibulalisa ngombana umtjhikatjhika lo mkhulu khulu, angeze wawenza uwedwa.

w13 2/1 6

UMosi—INdoda YeThando

UMosi watjengisa ukuthi uyawathanda ama-Israyeli akunye nawo. Ayelela bona uJehova usebenzisa uMosi bona anqophise abantu bakhe, ngalokho aletha iimraro ehlukahlukeneko kuMosi. Siyafunda: “Abantu bebasolo bajame phambi kwakaMosi kusukela ekuseni bekube sentambama.” (Eksodusi 18:13-16) Cabanga bona bekumdinisa kangangani ngoMosi ukulalela—i-iri ngemva kwe-iri—njengombana ama-Israyeli amthululela okuwatshwenyako! Nokho, uMosi bekakuthabela ukusiza abantu abathandako.

(Eksodusi 18:21, 22) Ngaphezu kwalokho beka ilihlo emadodeni, ukhethe anekghono, esaba uZimu, athembekileko nazonda ukufunjathiswa bese uwabeka bonyana abe ziinduna zeenkulungwana, zekhulu, zamatjhumi amahlanu nezamatjhumi phezu kwabantu. 22 Akube ngiwo agweba abantu ngeenkhathi zoke. Akagwebe iindaba ezilula, kodwana ezimaphorodlha azilethe kuwe. Ngaleyondlela kuzakuba lula kuwe ngombana azakuphumuza.

w03 11/1 6 ¶1

Ukuthembeka Kuqakathekile Bona Sihlale Sithabile

La bekumadoda atjengisa ukuthi ayamthanda uZimu ngaphambi kokuthi uJehova awasebenzise. Bewamhlonipha uMdali begodu bewangafuni ukumzwisisa ukumzwisa ubuhlungu. Nabantu bebazi ukuthi amadoda la bekenza koke okusemandlenabo bona aphile ngeenkambiso zakaZimu. Bewakuhloya ukufumana inzuzo engakafaneli, lokho kwatjengisa ukuthi nanyana basesikhundleni esiphezulu angekhe abaphatha kumbi abantu. Angeze asebenzisa iinkhundla akizo bona azithuthukise wona, abangani neenhlobo zawo.

(Eksodusi 18:24, 25) Ngalokho uMosi walalela iseluleko somkhwe wakhe, wenza koke agade athe akwenze. 25 UMosi wakhetha amadoda anekghono kwa-Israyeli wawenza abarholi babantu, aba ziinduna zeenkulungwana, zamakhulu, zamatjhumi amahlanu nezamatjhumi.

w02 5/15 25 ¶5

Ukuthembeka Kunqophisa Abalungileko

UMosi naye bekayindoda ethobekileko. Ngesikhathi asebenza budisi bona ararulule imiraro yabanye, umkhwe wakhe uJetero, wamkhuthaza uMosi ukuthi abele amanye amadoda afanelekako eminye yemisebenzakhe. UMosi akhenge aqinise ihloko, wabona ukuthi angekhe awenza yedwa umsebenzi lo walalela isinqophiso sakaJetero. (Eksodusi 18:17-26; Numeri 12:3) Indoda ethobekileko ayithathi isikhathi ukwabela abanye imisebenzi nofana ithukwe ukuthi kungenzeka ilahlekelwe lilawulo ngokwabela amanye amadoda afanelekako imisebenzi. (Numeri 11:16, 17, 26-29) Kunalokho, izimisele ukubasiza bona bathuthuke ekusebenzeleni uZimu. (1 Thimothi 4:15) Kghani nathi akakafuzi senze okufanako?

Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu

(Eksodusi 17:11-13) Bekuthi njalo lokha uMosi naphakamisa isandla sakhe nedondolo ama-Israyeli adlondlobale, kuthi nasehlisako kudlondlobale ama-Amalekhi. 12 Kodwana imikhono kaMosi yadinwa. Nje-ke u-Aroni noRhuri bathatha ilitje balisunduzela ngaphasi kwakhe. Wahlala phezu kwalo. U-Aroni noRhuri bamphahla baphakamisa izandla zakhe ngokuzidlheganisa. Ngaleyondlela isandla sakhe sahlala siphakeme njalo bekwatjhinga ilanga. 13 UJotjhuwa wahlula ama-Amalekhi ngobukhali besabula.

w16.09 6 ¶14

“Unganyefisi Izandla Zakho”

U-Aroni noRhuri babamba izandla zakaMosi ngesikhathi sepi. Thina-ke kufuze sifune iindlela esingasekela ngazo abanye. Bobani thina esingabasekela? Singasekela abantu abalupheleko, abagulako, abatjhutjhiswa mindenabo, abanesizungu namkha abahlongakalelweko. Singabuye sisekele abantu abatjha abaqalene nokugandelelwa namkha abafuna “ukuphumelela” epilweni, kungenzeka sebafuna ifundo ephezulu, bafuna ukuba nemali namkha ukusebenza umsebenzi obhadelako. (1 Thes. 3:1-3; 5:11, 14) Kufuze ufune iindlela ongatjengisa ngazo bona uyabathanda abanye kungaba seWolweni lomBuso, esimini, nanidla ndawonye namkha nawukhuluma nabantu ngomtato.

(Eksodusi 17:14) USomnini wathi kuMosi: “Tlola lokhu encwadini kube sikhumbuzo nikutjho eendlebeni zakaJotjhuwa bonyana ngizokutjhabalalisa nya ukukhunjulwa kwama-Amalekhi ngaphasi komthunzi welanga.’”

it-1 406

Imitlolo

Nawufunda imitlolo nemithetho kaMosi akunakuzaza bona beyivela kuZimu begodu beyinqophisa abantu ekulotjheni okucwengileko. UMosi akhenge azikhethele bona abemrholi wama-Israyeli; ekuthomeni wazibona angafaneleki. (Eks 3:10-12; 4:10-14) Kunalokho, uZimu wamphakamisa uMosi wamnikela amandla wokwenza iimangaliso, ngitjho nabosomlingo nabaphristi bakaFaro bakateleleka ukuvuma ukuthi uMosi uvela kuZimu. (Eks 4:1-9; 8:16-19) Yeke uMosi akhenge azikhethele ukuba sikhulumi nofana ukuba mtloli. Kunalokho, ngokulalela uZimu nangokunqotjhiswa mummoya ocwengileko, wakghona ukuba sikhulumi begodu watlola iingcenye zemitlolo yeBhayibheli.—Eks 17:14.

Ukufundwa KweBhayibheli

(Eksodusi 17:1-16) Umkhambathi woke wama-Israyeli wasuka erhalawumbeni leSini wakhamba uhloma amatendawo ukuya ngomyalo kaSomnini. Kwathi lokha nawuhloma amatende eRefidimu wafumana kunganamanzi wokusela. 2 Ngalokho abantu basola uMosi bathi: “Siphani amanzi sisele nina!” UMosi wathi kibo: “Kubayini nisola mina? Kuhlekuhle nizizinya uSomnini ngesenzo senwesi!” 3 Kodwana abantu bomela amanzi banghonghoyila kuMosi bathi: “Umuntu bekasikhuphelani eGibhide nazosibulalisa ngomrhawu thina nabantwabethu kanye nefuywethu na?” 4 Yeke uMosi walila kuSomnini wathi: “Ngizokwenzani ngabantwaba? Sekusele kancani bona bangikghadlhe ngamatje.” 5 USomnini wathi kuMosi: “Dlula phambi kwabantu, uthathe abanye babaphathi bakwa-Israyeli bese uphatha idondolo owabetha ngalo iNayili, ukhambe. 6 Qala, ngizakujama lapho phambi kwakho edwaleni elisentabeni yeRhorebe. Ubethe idwalelo bese kuphuma amanzi ukuze abantu basele.” Yeke uMosi wenza njalo phambi kwabaphathi bakwa-Israyeli. 7 Wathiya indawo leyo bona yiMasa neMeriba ngombana ama-Israyeli bekamsola begodu azizinya uSomnini ngokuthi: “SineKosi nasinje na?” 8 Kwavela ama-Amalekhi alwa nama-Israyeli eRefidimu. 9 UMosi wathi kuJotjhuwa: “Sikhethela amadoda bese uphuma nawo niyosahlela ama-Amalekhi kusasa. Mina ngizakujama esiqongolweni sentatjana ngiphethe idondolo lakaZimu.” 10 UJotjhuwa wenza njengombana uMosi amyalile, walwa nama-Amalekhi. UMosi, u-Aroni noRhuri bakhuphukela esiqongolweni sentatjana. 11 Bekuthi njalo lokha uMosi naphakamisa isandla sakhe nedondolo ama-Israyeli adlondlobale, kuthi nasehlisako kudlondlobale ama-Amalekhi. 12 Kodwana imikhono kaMosi yadinwa. Nje-ke u-Aroni noRhuri bathatha ilitje balisunduzela ngaphasi kwakhe. Wahlala phezu kwalo. U-Aroni noRhuri bamphahla baphakamisa izandla zakhe ngokuzidlheganisa. Ngaleyondlela isandla sakhe sahlala siphakeme njalo bekwatjhinga ilanga. 13 UJotjhuwa wahlula ama-Amalekhi ngobukhali besabula. 14 USomnini wathi kuMosi: “Tlola lokhu encwadini kube sikhumbuzo nikutjho eendlebeni zakaJotjhuwa bonyana ngizokutjhabalalisa nya ukukhunjulwa kwama-Amalekhi ngaphasi komthunzi welanga.’” 15 UMosi wakha i-aldari walithiya wathi: “USomnini ulitshwayo lami.” 16 Godu wathi: “Ngambala isandla sami siphethe itshwayo lakaSomnini! Iye, uSomnini uzakulwa nama-Amalekhi iinzukulwana ngeenzukulwana.”

ARHOSTESI 24-30

AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 19-20

“Imiyalo Elitjhumi Ikuthinta Njani?”

(Eksodusi 20:3-7) Ungalotjhi abosingazimu, lotjha mina kwaphela. 4 “Ungazenzeli isithombesibazwa namkha umfanekiso wananyana yini esezulwini phezulu namkha ephasini phasi nanyana ngemanzini ngaphasi kwephasi. 5 Ungazikhothameli izintwezo, ungazilotjhi ngombana mina Somnini nginguZimakho. NginguZimu onesikhwele owehlisela isibetho sezono zaboyise phezu kwabantwababo besizukulwana sesithathu nesesine salabo abangenzi intandwami. 6 Kodwana ukwethembeka kwami kuzakuhlala eenkulungwaneni zeenzukulwana zalabo abangikhathalelako nabalonda imiyalwami. 7 “Ungakhulumeli butjhilweni ngebizo lakaSomnini uZimakho ngombana uSomnini uzambeka umlandu loyo ophatha ibizo lakhe butjhilweni.

w89 11/15 6 ¶1

Imiyalo Elitjhumi Ikuthinta Njani?

Imiyalo emine yokuthoma isivezela ekufuze sikwenzele uJehova. (Wokuthoma) UnguZimu ofuna sizinikele kuye kwaphela. (Matewu 4:10) (Wesibili) Abamlotjhako kufuze bangasebenzisi iinthombe. (1 Jwanisi 5:21) (Wesithathu) Indlela esisebenzisa ngayo ibizo lakaZimu kufuze ihlonipheke, singalisebenzisi kumbi. (Jwanisi 17:26; Roma 10:13) (Wesine) Indlela esiphila ngayo kufuze isekelwe ezintweni ezicwengekileko. Lokho kuzosisiza bona singazikhukhumezi.—Hebheru 4:9, 10.

(Eksodusi 20:8-11) “Hlonipha ilanga leSabatha ngombana licwengile. 9 Sebenza amalanga asithandathu, wenze woke umsebenzakho, 10 kodwana ilanga lekhomba liliSabatha, lahlukaniselwe uSomnini uZimakho. Mhlokho ungasebenzi ngitjho nakancani, wena, indodanakho, indodakazakho, ikhoboka nekhobokakazi lakho, ifuywakho namkha isikhonzi esihlala nawe, 11 ngombana emalangeni asithandathu uSomnini wenza izulu nephasi, ilwandle nakho koke okudaliweko, waphumula ngelanga lekhomba. Ngalokho uSomnini wabusisa ilanga leSabatha, wathi licwengile.

(Eksodusi 20:12-17) “Yazisa uyihlo nonyoko khona kuzakwanda amalangakho wokuphila endaweni oyiphiwa nguSomnini uZimakho 13 “Ungabulali umuntu. 14 “Ungahlobongi. 15 “Ungebi. 16 “Ungafakazi amala ngomunye umuntu. 17 “Ungafisi ikumba yomunye umuntu; ungakhanukeli umfazi womunye umuntu, ungafisi ikhoboka namkha ikhobokakazi lakhe, ikomakhe, udumbanakhe nanyana yini engeyomunye umuntu.”

w89 11/15 6 ¶2-3

Imiyalo Elitjhumi Ikuthinta Njani?

(Wesihlanu) Umyalo wokuthi abantwana kufuze balalele ababelethi babo uqakatheke khulu ekwenzeni umndeni ubumbane begodu uletha neembusiso ezivela kuJehova. ‘Lo myalo wokuthoma oza nesithembiso’ begodu unikela ithemba elithabisa khulu! Angeze “kukukhambele kuhle” kwaphela kodwana ‘uzokuphila isikhathi eside ephasini.’ (Efesu 6:1-3) Njengombana siphila “emihleni yokuphela” esikhathinesi, ukulalela uZimu kunikela abantu abatjha ithemba lokuphila ngokungapheliko.—2 Thimothi 3:1; Jwanisi 11:26.

Ukuthanda abomakhelwana kuzosenza bona singenzi izinto ezizobazwisa ubuhlungu, (Wesithandathu) ukubulala, (Wekhomba) ukufeba, (Wobunane) ukweba, (Wethoba) nokufakaza amala ngomunye umuntu. (1 Jwanisi 3:10-12; Hebheru 13:4; Efesu 4:28; Matewu 5:37; IzAga 6:16-19) kodwana kuthiwani ngeenhloso zethu? Umyalo (Wetjhumi) ulwisana nokuba marhamaru begodu usikhumbuza ukuthi uJehova ufuna iindlela zethu zihlale zilungile.—IzAga 21:2.

Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu

(Eksodusi 19:5, 6) Iphasi loke ngelami kodwana nanilalela ilizwi lami, nilonde isivumelwano sami, nina nizakuba ngabakhethekileko bami phakathi kwezizwe zoke. 6 Kimi nizaba mbuso wabaphristi, isizwe esicwengileko.’ Lawa mamezwi ozawatjela ama-Israyeli.”

it-2 687 ¶1-2

Umphristi

Ubuphristi bobuKrestu. UJehova wathembisa ama-Israyeli ukuthi nange angathembeka esivumelwaneni sakhe, “bazakuba mbuso wabaphristi isizwe esicwengileko.” (Eks 19:6) Nanyana kunjalo, ubuphristi besizukulwana saka-Aroni bebuzokuragela phambili bukhona bekufike umphristi omkhulu. (Heb 8:4, 5) Bebuzokuba khona bekuphele umThetho wesivumelwano bese kuhlonywa umThetho wesivumelwano omutjha. (Heb 7:11-14; 8:6, 7, 13) Ekuthomeni uJehova bekakhethe kwaphela ama-Israyeli bona abe baphristi bakhe bona babuse emBuswenakhe othenjisiweko; ngokukhamba kwesikhathi ithubeli lavulekela nabantu abangasima-Israyeli.—IzE 10:34, 35; 15:14; Rom 10:21.

Bewambalwa amaJuda amukela uKrestu, yeke isitjhaba sabhalelwa kukuba namalunga aneleko wokuthi abe baphristi bombuso wamambala wesitjhaba esicwengileko. (Rom 11:7, 20) Ngebanga lokungathembeki kwaka-Israyeli uZimu wawatjela ngomphorofidi uHosiya emakhulwini weminyaka edlulileko wathi: “Ngebanga lokobana wale ilwazi, nami ngiyakulandula awusimphristami; ngebanga lokobana unina umthetho kaZimu, nami ngizokunina abantwabakho.” (Hos 4:6) Ngokufanako, noJesu watjela abarholi abamaJuda wathi: “Ngalokho ngiyanitjela bonyana umbuso wezulu uzokususwa kini unikelwe abantu abazokuthela iinthelo.” (Mat 21:43) Nanyana kunjalo, uJesu Krestu ngesikhathi asephasini bekangaphasi komThetho kaMosi, bekalemuka ukusebenza kobuphristi baka-Aroni begodu watjela labo abalaphako ebulwelweni bobulepheru ukuthi baye kumphristi bayokwenza umnikelo.—Mat 8:4; Mar 1:44; Luk 17:14.

(Eksodusi 20:4, 5) “Ungazenzeli isithombesibazwa namkha umfanekiso wananyana yini esezulwini phezulu namkha ephasini phasi nanyana ngemanzini ngaphasi kwephasi. 5 Ungazikhothameli izintwezo, ungazilotjhi ngombana mina Somnini nginguZimakho. NginguZimu onesikhwele owehlisela isibetho sezono zaboyise phezu kwabantwababo besizukulwana sesithathu nesesine salabo abangenzi intandwami.

w04 3/15 27 ¶1

Amaphuzu Asencwadini Ka-Eksodusi

20:5—UJehova wasehlisela njani “isibetho sezono zaboyise” phezu kweenzukulwana? Ngemva kokuthi umuntu sele akhule ngokwaneleko, omunye nomunye wahlulelwa ngezenzo nokuziphatha kwakhe. Kodwana ngemva kokuthi isitjhaba sakwa-Israyeli sithome ukulotjha iinthombe, imiphumela emimbi yalokho yafikela neenzukulwaneni ezalandelako. Ngitjho nama-Israyeli athembekileko ayizwa imiphumela ebuhlungu le, kangangobana bekubudisi bona bahlale bathembekile.

Ukufundwa KweBhayibheli

(Eksodusi 19:1-19) Enyangeni yesithathu, ngelanga lenyanga ama-Israyeli asuka ngalo enarheni yeGibhide, ngemva kokusuka kwawo eRefidimu, afika erhalawumbeni leSinayi. Ahloma amatendawo eduze nentaba. 2 UMosi wakhuphukela kuZimu. USomnini wambiza asentabeni wathi kuye: “Nakhu ozakutjho ekumbeni kaJakopo, ozakutjela abantu bakwa-Israyeli. 3 UMosi wakhuphukela kuZimu. USomnini wambiza asentabeni wathi kuye: “Nakhu ozakutjho ekumbeni kaJakopo, ozakutjela abantu bakwa-Israyeli, 4 ‘Nibonile bonyana ngawenzani amaGibhide nokobana nganithwala njani ngamaphiko wekhozi nganitjhideza kimi. 5 Iphasi loke ngelami kodwana nanilalela ilizwi lami, nilonde isivumelwano sami, nina nizakuba ngabakhethekileko bami phakathi kwezizwe zoke. 6 Kimi nizaba mbuso wabaphristi, isizwe esicwengileko.’ Lawa mamezwi ozawatjela ama-Israyeli.” 7 Yeke uMosi wafika, wabiza abaphathi babantu wababikela woke amezwi lawo uSomnini amyale ngawo. 8 Boke abantu baphendula ngazwi linye bathi: “Koke uSomnini akukhulumileko sizakwenza.” UMosi wabika amezwi wabantu kuSomnini. 9 USomnini wathi kuMosi: “Qala, ngiza kini ngelifu elinzima ukuze abantu bezwe lokha nangikhuluma nawe nokobana bakholwe kuya kuyile.” Lokha uMosi nabika amezwi wabantu kuSomnini. 10 USomnini godu wathi kuye: “Khamba uye ebantwini uqinisekise bona bayazihlambulula namhlanje nakusasa, bahlanze nezambatho zabo. 11 Abalunge ngelanga lesithathu ngombana mina Somnini ngizakwehlela entabeni yeSinayi phambi kwabantu boke mhlokho. 12 Wenzele abantu umkhawulo uthi kibo, ‘Nitjheje bonyana ningakhuphukeli entabeni namkha nithinte umkhawulwayo ngombana nanyana ngubani othinta intaba, akabulawe. 13 Angathintwa ngesandla kodwana akhandwe ngamatje namkha ahlatjwe ngemisubi. Lokhu kwenzeni namkha kumumuntu namkha kusilwana. Lokha nakulila ipalapala abakhuphukele entabeni.” 14 Yeke uMosi wehla entabeni waya ebantwini, waqinisekisa kobana bayazihlambulula begodu bahlanza nezambatho zabo. 15 Wathi ebantwini: “Lungani ngelanga lesithathu, kungabi nomuntu okitakitana nomfazi.” 16 Ngokusa kwelanga lesithathu kwaba nemidumo nemibani, kwaqubuka ilifu elinzima entabeni. Kwaba netjhada elikhulu elizwakala njengelepalapala. Boke abantu egade basekampeni bathuthumela. 17 UMosi wakhupha abantu ekampeni kobana bayokuhlangana noZimu; bajama ekuthomeni kwentaba. 18 Intaba yeSinayi gade ithe kupe ngentuthu ngombana uSomnini wehlela phezu kwayo ngomlilo. Intuthu yakhona yakhuphukela phezulu kwanga yintuthu ye-ondo ekulu. Intaba yoke yahlengezela ngamandla. 19 Itjhada lokusapalapala nalilokhu liya phezulu, uMosi wakhuluma, uZimu wamphendula ngelizwi elikhulu.

ARHOSTESI 31–SEPTEMBA 6

AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 21-22

“Qala Ukuphila Ngendlela UJehova Akuqala Ngayo”

(Eksodusi 21:20) “Lokha umuntu naphobola ikhoboka namkha ikhobokakazi lakhe ngentonga bese lihlongakalela esandleni sakhe, uzakuhlunguphazwa.

it-1 271

Ukubetha

Umphathi omHebheru bekavumelekile bona angabetha isigqila sakhe ngentonga nasingalaleliko. Kodwana nangabe isigqila siyahlongakala nasibetjhwako, umphathi bekufuze ajeziswe. Nangabe isigqila siphila ilanga linye nofana amabili ngemva kokubetjhwa, lokho bekutjengisa ukuthi umphathi bekangakahlosi ukusibulala. Umphathi bekanelungelo lokusijezisa ngombana bekasithengile. Kanengi nakajezisa isigqila usuke angakahlosi ukusibulala ngombana nakangasibulala nguye ozokulahlekelwa. Nangabe isigqila sihlongakele ngemva kwelanga namkha amalangana, asikho isiqinisekiso esitjengisa ukuthi ukuhlongakala kwaso kubangelwe kubetjhwa namkha ngokhunye. Nje-ke nangabe isigqila siphila ilanga namkha amabili, umphathi angekhe ajeziswe.—Eks 21:20, 21.

(Eksodusi 21:22, 23) “Lokha amadoda nalwako, akhahlameze umfazi osidisi bese uyonakalelwa, nokho angabi namanceba, omlimazileko loyo uzakuhlawuliswa phambi kwabagwebi ukuya ngendlela indoda yomfazi loyo izakubiza ngakhona. 23 Nakube umfazi loyo naye ulimele, uzagweba ipilo ngepilo,

lvs 95 ¶16

Unombono KaZimu Ngokuphila?

16 Ukuphila kuqakatheke khulu kuJehova. Ngitjho nombungu ongakabelethwa imbala. UmThetho kaZimu bewuthi, nange kwenzeka umfazi ozithweleko avelelwe yingozi, ahlongakale namkha kuhlongakale umntwanakhe, umuntu obangele umonakalo loyo uJehova bekambeka umlandu wokubulala. Ngitjho nanyana intweleyo beyenzeke ngephoso, umuntu loyo bekufuze abhadale ngepilwakhe. (Funda Eksodusi 21:22, 23.) KuZimu umntwana ongakabelethwa ufana ntse nomuntu ophilako. Alo ucabanga ukuthi uzizwa njani ngokurhululwa kwemibungu engaka qobe mnyaka?

(Eksodusi 21:28, 29) “Nakube ikomo ihlaba indoda namkha umfazi imbulale, izakubulawa ngamatje nenyamayo ningayigomi. Umniniyo uzakuba msulwa. 29 Kodwana nakube ikomo leyo beyivele inomkhuba wokuhlaba abantu bese umniniyo alokhu akhalinywa ngayo kodwana wangayivalela, yabulala indoda namkha umfazi, izakubulawa ngamatje nomniniyo abulawe.

w10 4/15 29 ¶4

UJehova Ufuna “Uphephe Begodu Uvikeleke”

UmThetho bewunesijeziso nalokha iinlwana ezifuywako nazilimaza abantu. Nangabe ikunzi ihlaba umuntu beyimbulale, umphathayo kufuze ayibulale ukwenzela bona abantu bahlale baphephile. Nje-ke ngombana bekangekhe ayidle inyama leyo namkha ayithengise, ukuyibulala bekutjho ukulahlekelwa okukhulu. Akhe sithi ikunzi ilimaza umuntu ngebanga lokuthi umphathi akhenge ayitjheje. Kufuze kwenziweni? Nakungenzeka ukuthi ikunzi leyo ngokukhamba kwesikhathi ibulale umuntu, ikunzi leyo nomphathayo kufuze babulawe. Umthetho loyo wasiza boke abantu abangatjheji ifuywabo bona bacabangisise.—Eks. 21:28, 29.

Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu

(Eksodusi 21:5, 6) Kodwana nakube ikhobokelo ngokwalo lithi, ‘Ngithanda umphathami, umkami nabantwabami; nje-ke angiyi ndawo,’ 6  yeke-ke umphathalo uzaliletha kuZimu endaweni ecwengileko. Umphathi loyo uzalibekelela ebadini namkha egosenini bese athumbuse indlebalo ngesungulo. Lona-ke lizamsebenzela ipilwalo yoke.

w10 1/15 4 ¶4-5

Kubayini Kufuze Sizinikele KuJehova?

Ukuzinikela komKrestu yindaba eqakatheke khulu. Kuqakatheke khulu ukudlula nanyana ngisiphi isifungo. Nanyana kunjalo, ukuzinikela kusizuzisa njani? Akhesibone indlela okuzuzisa ngayo ukwenza isifungo, ngokwesibonelo ubungani. Nawuzakuthabela ukuba nomngani nawe kufuze ube mngani. Lokho kuhlanganisa umthwalo wokutlhogomela umnganakho. Esinye isibonelo sobungani esiphuma phambili esisifumana eBhayibhelini ngesakaDavida noJonathani. Benza isivumelwano sobungani. (Funda yoku-1 kaSamyela 17:57; 18:1, 3.) Ngitjho nanyana ubungani obunjalo bungakajayeleki amalanga la, ubungani buzokuphumelela nangabe nizimisele ukutlhogomelana.—IzA. 17:17; 18:24.

UmThetho uJehova awunikela ama-Israyeli utjengisa enye indlela abantu abazuza ngayo nabenza isifungo. Nangabe isigqila besifuna ukuba nomphathi olungileko ngokungapheliko bebangenza isivumelwano esizokuhlala unomphela. UmThetho bewuthi: “Nakube ikhobokelo ngokwalo lithi, ‘Ngithanda umphathami, umkami nabantwabami; nje-ke angiyi ndawo,’ yeke-ke umphathalo uzaliletha kuZimu endaweni ecwengileko. Umphathi loyo uzalibekelela ebadini namkha egosenini bese athumbuse indlebalo ngesungulo. Lona-ke lizamsebenzela ipilwalo yoke.”—Eks 21:5, 6.

Umtjhado buhlobo obufuna ukuzinikela okusezingeni eliphezulu. Sibopho esenziwa emuntwini, ingasi emsebenzini. Abantu ababili abahlala ndawonye bangakatjhadi angekhe bazizwe bavikelekile Ngitjho nabantwana babo. Kodwana abantu abatjhadileko abathandanako banamabanga azwakalako asekelwe emiTlolweni wokulwela ukurarulula iintjhijilo abaqala nazo—Mat 19:5, 6; 1 Kor 13:7, 8; Heb. 13:4.

Ekadeni abantu bebazuza nabanesibopho ebhizinisini namkha emsebenzini. (Mat 20:1, 2, 8) Nanamhlanjesi, kusesenjalo. Ngokwesibonelo, siyazuza nasinesivumelwano esitlolwe phasi lokha nasithoma ibhizinisi namkha nasithoma ukusebenzela ikampani etjha. Nangabe, isibopho sithuthukisa ubungani, umtjhado, nomsebenzi cabanga bona ukuzinikela kwakho kuJehova kuzokuzuzisa kangangani! Okwanjesi akhesifunde ngokuthi abantu bekadeni bazuza njani ngokuzinikela kuJehova uZimu nokuthi lokhu bekuqakatheke kangangani ukudlula nanyana ngisiphi isifungo.

(Eksodusi 21:14) Nakube umuntu ubulala omunye ngehloso nangokumkhukhuthela, nanyana angabalekela e-aldarini lami, msuse lapho abulawe.

it-1 1143

Iphondo

Indaba eku-Eksodusi 21:14 beyitjho ukuthi nomphristi bekufuze abulawe nangabe ubulele umuntu ngehloso, ngitjho nanyana bekangabalekela e-aldarini bengeze kwamvikela bona angabulawa.—madanisa neyoku-1Kh 2:28-34.

Ukufundwa KweBhayibheli

(Eksodusi 21:1-21) “Nasi imithetho ozayibeka phambi kwama-Israyeli: 2 “Lokha nawuthenga ikhoboka lomHebheru, kumele likusebenzele iminyaka esithandathu. Kodwana emnyakeni wekhomba, lizakutjhaphuluka ngaphandle kokukhokha litho. 3 Nakube lize lilodwa lizakutjhaphuluka lilodwa njalo; kodwana nalize nomfazi kumele umfazi loyo akhambe nalo. 4 Nakube umphathalo ulipha umfazi bese umfazi loyo ulibelethela amadodana namkha amadodakazi, umfazi loyo nabantwabakhe bazakuba ngebomphathakhe. Lona-ke lizakhamba lilodwa. 5 Kodwana nakube ikhobokelo ngokwalo lithi, ‘Ngithanda umphathami, umkami nabantwabami; nje-ke angiyi ndawo,’ 6 yeke-ke umphathalo uzaliletha kuZimu endaweni ecwengileko. Umphathi loyo uzalibekelela ebadini namkha egosenini bese athumbuse indlebalo ngesungulo. Lona-ke lizamsebenzela ipilwalo yoke. 7 “Lokha indoda nayithengisa indodakazayo bona ibe likhobokakazi, indodakazi leyo ayizokutjhatjhululwa njengombana kusenziwa nakulikhoboka eliduna. 8 Nakube umphathayo owazithengela yona akasakareki ngayo, khona-ke umphathi loyo uzayinikela bonyana ihlengwe mndenayo. Akanalungelo lokuyithengisela abantu abatjhili ngombana wephule isivumelwano sokuyithenga. 9 Nakube umphathi loyo uthengele indodanakhe indodakazi leyo, kufanele bonyana ayithathe njengomalukazana. 10 Indodana yomphathi loyo nayithatha omunye umfazi, inganciphisi isabelo sendodakazi leyo, kungaba kugoma, izambatho namkha ukulala nayo. 11 Nakube indodakazi leyo ayenzelwa izinto ezintathwezi, inelungelo lokukhamba simahla, ingakhokhi ilitho.” 12 “Umuntu omadlha omunye ambulale naye akabulawe. 13 Nayibe ubangakahlosi ukumbulala, kodwana uZimu wavuma bonyana ahlongakale ngesandla sakhe, obuleleko loyo akabalekele endaweni engizakukhombisa yona. 14 Nakube umuntu ubulala omunye ngehloso nangokumkhukhuthela, nanyana angabalekela e-aldarini lami, msuse lapho abulawe. 15 “Obetha uyise namkha unina akabulawe. 16 “Oweba umuntu amthengise namkha afunyanwe amvalele akabulawe. 17 “Owethuka uyise namkha unina akabulawe. 18 “Kungenzeka abantu baphikisane, khonapho omunye amadlhe omunye ngelitje namkha ngeguduva bese omadlhiweko loyo angafi kodwana alimale abe alale phasi. 19 Umuntu loyo nasele azizwa angcono, avuke bese adondoloze aye ngaphandle, omlimazileko uzakuba msulwa, kodwana kumele akhokhele isikhathi alele ngaso phasi nokwelatjhwa kwakhe. 20 “Lokha umuntu naphobola ikhoboka namkha ikhobokakazi lakhe ngentonga bese lihlongakalela esandleni sakhe, uzakuhlunguphazwa. 21 Kodwana nakube ikhobokelo liphile ilanga namkha amalanga amabili, umuntu loyo akazukuhlunguphazwa ngombana uzilobise yena.

    Iincwadi ZesiNdebele (2008-2025)
    Phuma
    Ngena
    • IsiNdebele
    • Yabelana
    • Okunyulako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imibandela
    • Iinkambiso Zokubulunga Ifihlo
    • Ukuhlelwa Kwemininigwanakho Eyifihlo
    • JW.ORG
    • Ngena
    Yabelana