Hlonipha Abanye Abantu

1. Kubayini abantu bathaba nabatjengiswa ihlonipho? (IzAga 22:1)

KUYAKUTHABISA abantu nabakuhloniphako? Siyaqiniseka bona kuyakuthabisa. Boke abantu batlhoga ukuhlonitjhwa. Kuyasithabisa ukuhlonitjhwa. Kungebangelo iBhayibheli lithi, “Kungcono ukuhlonitjhwa kunesiliva negolide.”—Funda izAga 22:1.

2-3. Kubayini kungasilula ngaso soke isikhathi ukuhlonipha abanye begodu sizokufunda ngani esihlokwenesi?

² Ngezinye iinkhathi kungaba budisi ukuhlonipha abanye abantu. Elinye ibanga elenza kube njalo, kulokha nasibona imitjhapho eyenziwa babantu. Elinye ibanga kukuthi siphila ephasini lapho kujayeleke bona abantu bangahloniphi. Kodwana thina kufuze sihluke. Kubayini? Ngombana uJehova ufuna sihloniphe “yoke imihlobo yabantu.”—1 Pit. 2:17.

³ Esihlokwenesi sizokucoca ngokuthi kutjho ukuthini ukuhlonipha abanye nokuthi singayitjengisa njani ihlonipho (1) emndenini, (2) kubafowethu nabodadwethu (3) nakabanye abantu. Sizokufunda ngokuthi singayitjengisa njani ihlonipho nakubudisi ukwenza njalo.

KUTJHO UKUTHINI UKUHLONIPHA ABANTU?

4. Kutjho ukuthini ukuhlonipha abantu?

⁴ Ungayihlathula njani ihlonipho? Kamanye amalimi ibizo elithi “ihlonipho” lihlobene “nokuphakamisa umuntu.” Njani? “Ukuhlonipha” kutjho indlela esiqala ngayo umuntu. Nasihlonipha abantu, sibabona bafanelwe kukuthi sibatjheje begodu sibacabangele, mhlamunye ngebanga lobuntu babo namkha ipumelelwabo. Kodwana “ukuphakamisa umuntu” kuqalisele endleleni esimphatha ngayo. Nasiphakamisa umuntu simphatha ngendlela emenza azizwe aqakathekile, athandwa begodu anesithunzi. Bona ihlonipho ibe ngeyamambala kufuze isuke ehliziyweni.—Mat. 15:8.

5. Khuyini engasenza sihloniphe abantu?

⁵ UJehova ufuna sihloniphe abantu, kuhlekuhle uthi sihloniphe ‘iimphathimandla eziphakemeko.’ (Rom. 13:​1, 7) Kodwana abanye bangathi “Ngiyakuthabela ukuhlonipha abanye ikani nakunebanga elingenza ngenze njalo.” Inga-kghani kulungile ukucabanga njalo? Njengombana sibabantu abalotjha uJehova siyazi bona asihloniphi abantu ngebanga lezenzo zabo kwaphela. Kodwana sibahlonipha ngombana sithanda uJehova khulu begodu sifuna ukumthabisa.—Jotj. 4:14; 1 Pit. 3:15.

6. Kuyakghonakala na ukuhlonipha umuntu ongakuhloniphiko? Hlathulula. (Qala nesithombe esingaphandle.)

⁶ Abanye bangazibuza, ‘Kuyakghonakala kwamambala na ukuhlonipha umuntu ongakuhloniphiko?’ Iye, kuyakghonakala. Akhe sicabange ngananzi iimbonelo. IKosi uSawula yahlazisa uJonathani phambi kwabantu. (1 Sam. 20:​30-34) Nanyana kunjalo, uJonathani wahlala ahlonipha uyise obekayikosi begodu wamsekela ezipini ebekazilwa bekwaba kulapha ahlongakala khona. (Eks. 20:12; 2 Sam. 1:23) UmPhristi oPhakemeko u-Eli wathi uHana udakiwe kodwana bekungasi njalo. (1 Sam. 1:​12-14) Nanyana woke umuntu kwa-Israyeli bekazi bona u-Eli akakhalimeli amadodanakhe kukulapho angubabawo nomphristi ophakemeko kodwana uHana wakhuluma ngehlonipho no-Eli. (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24) Amadoda we-Athene akhuluma kumbi nompostoli uPowula ambiza ‘ngesiqedamlozi.’ (IzE. 17:18) Nanyana kunjalo uPowula wakhuluma nawo ngehlonipho. (IzE. 17:22) Iimbonelwezi zitjengisa ukuthi ukuthanda uJehova ngehliziywethu yoke nokusaba ukumdanisa kungasenza sihloniphe abantu ngitjho nanyana kungasilula ukwenza njalo ngezinye iinkhathi. Akhesicoce ngokuthi bobani ekufuze sibahloniphe nokuthi kubayini.

HLONIPHA AMALUNGA WOMNDENI

7. Khuyini engakwenza kube budisi kithi ukuhlonipha amalunga womndeni?

⁷ Isitjhijilo. Siba nesikhathi esinengi namalunga womndenethu. Lokho kwenza sazi ubuntu bawo obuhle sazi nemitjhaphwawo. Amanye kungenzeka anokugula okwenza kube budisi ukuwatlhogomela namkha kungenzeka atshwenywa kugandeleleka. Amanye amalunga womndeni angatjho namkha enze izinto ezisizwisa ubuhlungu. Kufuze sizizwe sitjhaphulukile nasinemindenethu kodwana nakwenzeka amalunga womndeni angahloniphani, ayakwatelana. Ngebanga lalokho umndeni awusebenzisani kuhle. Njengalokha ukugula kwamathambo kwenza umzimba ungasebenzisani kuhle, ukungabi nehlonipho kwenza amalunga womndeni angabi nebumbano. Kodwana njengombana ukugula okunengi kungaba ngcono ngokusebenzisa imitjhoga, kungakghonakala ngemindeni bona ifunde ukuhloniphana.

8. Kubayini kuqakathekile ukuhlonipha amalunga womndeni? (1 Thimothi 5:​4, 8)

⁸ Kubayini kufuze sihloniphe? (Funda yoku-1 kaThimothi 5:​4, 8.) Encwadinakhe yokuthoma ayitlolela uThimothi uPowula ucoca ngokuthi amalunga womndeni kufuze atlhogomelane njani. Uhlathulula bona akukafuzi sihloniphe amalunga womndeni ngombana kufuze senze njalo kodwana ngebanga ‘lokuzinikela kuZimu.’ Lokho kungebanga lokuthi sithanda uJehova begodu sikuqala njengengcenye yokumlotjha. UJehova uthomise ilungiselelo lomndeni. (Efe. 2:19; 3:​14, 15) Yeke nasihlonipha amalunga wemindenethu, sisuke sihlonipha uJehova, uMthomisi wemindeni. (1 Thim. 5:4) Leli libanga eliqakatheke khulu lokuhlonipha amalunga wemindenethu.

9. Indoda nomfazi bangahloniphana njani? (Qala iinthombe.)

⁹ Kufuze sihloniphe njani? Indoda ehlonipha umkayo izomphatha njengoqakathekileko emsithelweni nahlangana nabantu. (IzA. 31:28; 1 Pit. 3:7) Angekhe imbethe, imhlazise namkha imenze azizwe angakaqakatheki. U-Ariela ohlala e-Argentina uthi: “Ngebanga lokuthi umkami uyagula, kesinye isikhathi utjho izinto ezingizwisa ubuhlungu. Nakenza njalo, ngilinga ukuzikhumbuza bona le akusiyindlela azizwa ngayo kwambala. Eenkhathini ezibudisezo ngikhumbula yoku-1 kwebeKorinte 13:​5, umtlolo lo ungisiza ngikhulume ngendlela enehlonipho, ingasi ngokusilingeka.” (IzA. 19:11) Umfazi uhlonipha indodakhe ngokuthi akhulume kuhle ngayo kwabanye abantu. (Efe. 5:33) Akayisolasoli kabuhlungu, enze amahlaya angehli kuhle ngayo begodu akayithuki. Uyalekuma bona nakangenza njalo uzabe alimaza umtjhadwakhe. (IzA. 14:1) Udadwethu we-Italy otjhade nendoda etshwenywa kugandeleleka uthi: “Ngezinye iinkhathi indodami itshwenyeka ngezinto ngokungatlhogekiko. Eminyakeni edlulileko amezwami nobuso bami bekutjengisa ukungayihloniphi. Kodwana kuyangisiza ukuba nabangani abahloniphako nabangakhulumi kumbi ngabanye abantu. Lokho kungenza nami ngifune ukuhlonipha indodami.”

10. Abantwana bangabahlonipha njani ababelethi babo?

¹⁰ Bantwana thobelani imithetho ababelethi benu abanibekele yona. (Efe. 6:​1-3) Khulumani nababelethi benu ngehlonipho. (Eks. 21:17) Njengombana ababelethi benu bakhula, kungenzeka batlhoge isizo elingeziweko. Yenzani koke okusemandleni bona nibatlhogomele. Cabanga ngo-María, uyise ongasi nguFakazi kaJehova. Uyise wagula, wakwenza kwaba budisi ngo-María bona amtlhogomele. Uthi: “Bengithandaza bona ngingabi nehlonipho kwaphela kodwana ngiyitjengise. Bengizitjela ukuthi nange uJehova athi ngihloniphe ababelethi bami, kutjho bona uzongipha amandla wokwenza njalo. Ngokukhamba kwesikhathi ngalemuka bona ubaba akatlhogi ukutjhugulula indlela aziphatha ngayo bona ngimhloniphe.” Nasihlonipha amalunga wemindenethu ngitjho nalokha enza imitjhapho sitjengisa bona sihlonipha ilungiselelo lakaJehova.

HLONIPHA ABAFOWETHU NABODADWETHU

11. Kubayini ngezinye iinkhathi kungaba budisi ukuhlonipha abafowethu nabodadwethu?

¹¹ Isitjhijilo. Abafowethu nabodadwethu baphila ngeenkambisolawulo zeBhayibheli kodwana ngezinye iinkhathi bangasiphatha kabuhlungu, basahlulele ngokungakafaneli namkha basisilinge. Nange umuntu esilotjha naye uJehova asinikela ‘ibanga lokunghonghoyila’ singakufumana kubudisi ukumhlonipha. (Kol. 3:13) Khuyini engasisiza siragele phambili simhlonipha?

12. Kubayini kuqakathekile ukuhlonipha abafowethu nabodadwethu? (2 Pitrosi 2:​9-12)

¹² Kubayini kufuze sihloniphe? (Funda yesi-2 kaPitrosi 2:​9-12.) Encwadinakhe yesibili uPitrosi uthi abanye ebandleni bebakhuluma kumbi “ngabaphazimulako,” amaKrestu abadala. Iingilozi ezabona okwenzekako zenzani? “Ngombana zihlonipha uJehova” akhenge zikhulume kumbi nabenze okumbi. Akhucabange lokho. Iingilozi akhenge zifune ukukhuluma kumbi nabantu abanganahlonipho. Kunalokho, zalisa bona kube nguJehova obahlulelako nobakhalimako. (Rom. 14:​10-12; madanisa noJuda 9) Singafunda eengilozini. Akukafuzi sidelele abantu abasigandelelako begodu kufuze sibahloniphe khulu abafowethu nabodadwethu. Kufuze ‘sidose phambili’ ekubahlonipheni. (Rom. 12:10) Ukwenza njalo kutjengisa bona sihlonipha uJehova.

13-14. Singabatjengisa njani ihlonipho ebandleni? Nikela iimbonelo. (Qala neenthombe.)

¹³ Singahlonipha njani? Abadala nabafundisako, bakwenza ngethando lokho. (Flm. 8, 9) Nakufuze unikele umuntu iseluleko, kwenze ngomusa lokho begodu ungaluleki umuntu ukwatile. Bodadwethu, ningenza okukhulu bona kuhlale kunehlonipho ebandleni ngokuthi ningahlanganyeli ekulumeni engakhiko namkha ihlebo elimazako. (Tit. 2:​3-5) Soke singatjengisa ihlonipho kubadala bebandla ngokuthi sisebenzisane nabo nokuthi sithokoze ngomsebenzi obudisi abawenzako ebandleni, ngokunqophisa umsebenzi wokutjhumayela nangokusiza labo ‘abathethe igadango elingakalungi.’—Gal. 6:1; 1 Thim. 5:17.

¹⁴ Udadwethu u-Rocío wakufumana kubudisi ukuhlonipha umdala omnikele isiyalo. Uthi, “Ngakwata ngombana bengicabanga bona akakakhulumi kuhle nami. Bengikhuluma kumbi ngaye nangisekhaya. Ngalinga ukungayitjengisi indlela engizizwa ngayo ngaye kodwana akhenge ngisilalele isiyalo sakhe.” Khuyini eyasiza u-Rocío? “Nangifunda iBhayibheli ngahlangana nomtlolo weyoku-1 kwebeThesalonika 5:​12, 13. Nangilemuka bona angimhloniphi umfowethu, unembezami wathoma ukungidla. Ngathandaza kuJehova ngemva kwalokho ngenza irhubhululo eencwadini zethu bona ngifumane isizo lokutjhugulula indlela ebengenza ngayo izinto. Ngalemuka bona umfowethu bekangakenzi litho elimbi kodwana mina bengizikhakhazisa. Nje sengiyazi bona kufuze ngithobeke bona ngikghone ukuhlonipha abantu. Kusese kunengi lapha kufuze ngithuthuke khona kodwana ngilinga ngamandla ukuhlonipha abanye begodu lokho kungenza ngizizwe nginokuthula noJehova.”

HLONIPHA ABANYE

15. Kubayini kungaba budisi ukuhlonipha abantu abangasi boFakazi bakaJehova?

¹⁵ Isitjhijilo. Esimini sihlangana nabantu abanganandaba noZimu neBhayibheli. (Efe. 4:18) Abanye bakhetha ukuhlala banjalo ngebanga lendlela abakhuliswe ngayo. Abanye abantu esisebenza nesifunda nabo kungenzeka bangabi nomusa kithi begodu kungenzeka sisebenzele namkha sifundiswe mumuntu ongawuthandi umsebenzethu wokutjhumayela. Ngokukhamba kwesikhathi ihlonipho esinayo ngabantwabo ingehla begodu singathoma ukungabaphathi ngendlela esifuna ukuphathwa ngayo.

16. Kubayini kuqakathekile ukuhlonipha abantu abangasiboFakazi bakaJehova?

¹⁶ Kubayini kufuze sihloniphe? Khumbula bona uJehova unendaba nokuthi sibaphatha njani abantu abangasiboFakazi bakhe. Umpostoli uPitrosi wakhumbuza amaKrestu bona ukuziphatha kwabo okuhle kungenza abanye ‘baphazimulise uZimu.’ Ngebanga lalokho wathi kufuze batjele abanye ngezinto abazikholwako “ngomoya ophasi nangokuhlonipha okukhulu.” (Funda yoku-1 kaPitrosi 2:12; 3:15.) Kunganandaba bona amaKrestu kufuze avikele ukukholwa kwawo phambi kweemphathimandla namkha kwabanye abantu kufuze ahlale abahlonipha abanye. UJehova uqalile, uyayibona indlela esikhuluma nesenza ngayo. Lelo libanga elihle lokuthi siphathe abantu abangasi boFakazi bakaJehova ngehlonipho.

17. Singabaphatha njani ngehlonipho abantu abangasiboFakazi bakaJehova?

¹⁷ Singabahlonipha njani abantu? Nasitjhumayelako asifuni ukwenza abantu abanganalwazi namkha abanelwazi elincani ngeBhayibheli kube ngasuthi abakaqakatheki. Kunalokho sifuna ukuqala boke abantu njengabaqakathekileko kuJehova begodu sifuna ukubaqala njengabakhulu kunathi. (Hag. 2:7; Flp. 2:3) Yeke umuntu nakakhuluma kumbi nawe ngebanga lokukholelwako, ungazibuyiseleli ngokuthi ukhulume amagama alumelako kuye. (1 Pit. 2:23) Nakwenzeka utjho into ozisola ngayo, bawa ukulitjalelwa khonokho. Ungabatjengisa njani abantu osebenza nabo bona uyabahlonipha? Khuthala emsebenzinakho, ube nomusa ebantwini osebenza nabo nobasebenzelako. (Tit. 2:​9, 10) Nawusisebenzi esikhutheleko nesisebenza budisi kungenzeka ubathabise namkha ungabathabisi abantu kodwana qiniseka ukuthi uzokuthabisa uZimu.—Kol. 3:​22, 23.

18. Kubayini kukuhle ukuba nehlonipho nokuyitjengisa abanye?

¹⁸ Sinamabanga amanengi wokuba nehlonipho nokuyitjengisa kabanye. Sibonile ukuthi nasitjengisa ihlonipho emndenini sisuke sihlonipha iHloko yemindeni uJehova. Ngendlela efanako, nasihlonipha abafowethu nabodadwethu sihlonipha uBabethu wezulwini. Nasihlonipha abantu abangasi boFakazi bakaJehova, senza amathuba wokuthi badumise uZimethu omkhulu. Ngitjho nanyana abanye bangekhe basihloniphe kodwana kuhle bona thina sibahloniphe. Kubayini? Ngombana uJehova uzosibusisa. Uthi, “Ngizokuhlonipha abangihloniphako.”—1 Sam. 2:30.