Iinkhombiso Zencwajana Ethi, IPilo NomSebenzi WobuKrestu IHlelo LomHlangano WeBandla
JULAYI 6-12, 2012
AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 6-7
“Uzakubukela Kwanjesi Bonyana Ngizomenzani UFaro”
(Eksodusi 6:1) USomnini wathi kuMosi: “Uzakubukela kwanjesi bonyana ngizomenzani uFaro: Ngebanga lesandla sami esinamandla uzatjhaphulula ama-Israyeli; iye, ngesandla sami esinamandla awaqotjhe enarhenakhe le.”
(Eksodusi 6:6, 7) “Ngalokho tjela ama-Israyeli uthi, ‘NginguSomnini begodu ngizonikhupha emsebenzini okatelelako wamaGibhide. Nginitjhaphulule ekubeni makhobokawo, nginihlenge ngomkhono olulekileko nangokugweba amaGibhide ngesigwebo esikhulu. 7 Ngizanenza isizwe sami, mina ngibe nguZimenu. Ngalokho nizakwazi bonyana nginguSomnini uZimenu owanikhupha emsebenzini okatelelako wamaGibhide.
it-2 436 ¶3
UMosi
Nendlela abantu bakwa-Israyeli ebebazizwa ngayo yatjhuguluka khulu. Ekuthomeni bebamthemba uMosi, kodwana ngemva kokuthi uFaro abenze basebenza budisi khulu kunangaphambilini, banghonghoyila bekwaba kulapho uMosi ayobakhulumela khona kuJehova adanile. (Eks 4:29-31; 5:19-23) Ngesikhatheso oPhezukoke wamqinisa ngokumambulela ukuthi uzokwenza lokho akuthembisa u-Abrahama, u-Isaka noJakopo okukukwambulwa okuzeleko kwehlathululo yebizo lakhe elithi, Jehova nokutjhaphulula ama-Israyeli awenze isitjhaba esikhulu enarheni yesithembiso. (Eks 6:1-8) Ngitjho namadoda wakwa-Israyeli akhenge amlalele uMosi. Kodwana ngemva kwesibetho sethoba, bamsekela ngokuzeleko, babambisana naye, kwathi ngemva kwesibetho setjhumi, wakghona ukubahlela kuhle begodu wabakhupha eGibhide ngokuhlelekileko, “ngeengaba.”—Eks 13:18.
(Eksodusi 7:4, 5) angeze anilalela. Kodwana ngizakubeka isandla sami phezu kweGibhide bese kuthi ngesigwebo sami esikhulu ngikhuphe abantu bami ama-Israyeli barhwante ngeengaba zabo. 5 Ngalokho amaGibhide azakwazi bonyana nginguSomnini lokha nangelula isandla sami ngokujamelana neGibhide ngikhuphe ama-Israyeli kiyo.”
it-2 436 ¶1-2
UMosi
Phambi kwakaFaro weGibhide. UMosi no-Aroni besele babalingiswa abakhulu ‘epini yabozimu.’ Ngaphakathi kwabosomlingo ababaphristi iinkhulu zabo ebekunguJanesi noJambresi (2Tm 3:8), uFaro wabiza boke abozimu beGibhide bona baphalisane ngamandla noJehova. Isimangaliso sokuthoma u-Aroni asenzako phambi kwakaFaro alayelwa nguMosi satjengisa ukuthi uJehova mkhulu kunabozimu beGibhide, ngitjho nanyana uFaro waqinisa ihloko ukuya phambili. (Eks 7:8-13) Ngesibetho sesithathu ngitjho nabaphristi bakateleleka bona bavume ukuthi, “Lesi sisandla sakaZimu!” Isibetho samathumba abhibhidlhako sababetha khulu kangangobana ngesikhatheso akhenge bakghone ukuya phambi kwakaFaro bona bayokuphikisana noMosi ngeembetho.—Eks 8:16-19; 9:10-12.
Iimbetho zenza abanye bathambe abanye baqine. UMosi no-Aroni bamemezela ngasinye seeMbetho eziliTjhumi. Iimbetho zenzeka ngendlela ebezimenyezelwe ngayo, zatjengisa ukuthi uMosi bekathunywe nguJehova. Ibizo lakaJehova lamenyezelwa begodu kwakhulunywa ngalo khulu eGibhide, lokho kwenza ukuthi abanye bathambe begodu abanye baqine nakuziwa endabeni yebizo lakaZimu ama-Israyeli nabanye abantu beGibhide bathamba; kodwana uFaro, abaluleki bakhe nabamsekelako baqina. (Eks 9:16; 11:10; 12:29-39) Esikhundleni sokukholelwa ukuthi bewasilinge abozimu bawo, amaGibhide bewazi ukuthi nguJehova owahlulela abozimu bawo. Ngesikhathi kufika isibetho sethoba, “iinkhulu zakaFaro kunye nabantu beGibhide bamhlonipha khulu uMosi.”—Eks 11:3.
Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu
(Eksodusi 6:3) Ngaziveza ku-Abrahamu, u-Isaka nakuJakopo njengoZimu oSabekako, kodwana angizange ngibazise ibizo lami elithi Somnini.
it-1 78 ¶3-4
UMninimandla woke
UJehova wasebenzisa isiqu esithi, “UZimu uMninimandla woke, NW” (ʼEl Shad·daiʹ) nakenza isithembiso ku-Abrahama ngokuphathelene nokubelethwa kwaka Isaka, isithembiso ebesitlhoga bona u-Abrahama awakholwe khulu amandla kaZimu wokwenza lokho akuthembisileko. Ngemva kwalokho sasetjenziswa nakukhulunywa ngoZimu ukuthi nguye ozokubusisa u-Isaka noJakopo njengombana baziindlalifa zesivumelwano saka-Abrahama.—Gen 17:1; 28:3; 35:11; 48:3.
Ngokuvumelana nalokhu, uJehova bekangathi kuMosi: “Ngaziveza ku-Abrahamu, u-Isaka nakuJakopo njengoZimu uMninimandla woke [beʼElʹ Shad·daiʹ], kodwana angizange ngibazise ibizo lami elithi, [Jehova NW].” (Eks 6:3) Lokho akutjho ukuthi u-Abrahama, u-Isaka noJakopo bebangalazi ibizo elithi Jehova, njengombana balisebenzisa kanengi begodu nabanye abaphila ngaphambi kwabo balisebenzisa. (Gen 4:1, 26; 14:22; 27:27; 28:16) Eqinisweni encwadini kaGenesisi, ekhuluma ngokuphila kwabo, ibizo elithi, “UMninimandla woke” livela amahlandla asithandathu kwaphela, kukulapho ibizo elithi, Jehova latlolwa iinkhathi ezima-172 emitlolweni yesiHebheru yokuthoma. Nanyana kunjalo, bakghona ukubona ilungelo lakaZimu nokufaneleka kwakhe ukubizwa ngokuthi “Mninimandla woke” azange bafumane ithuba lokuzwisisa ngokuzeleko ukuthi ibizo lakhe elithi, Jehova litjho ukuthini nokuthi lokho kungatjho ukuthini ekuphileni kwabo. Ngokuphathelene nalokhu, i-The Illustrated Bible Dictionary (Vol. 1, p. 572) ithi: “Lokho u-Abrahama, u-Isaka noJakopo abambulelwa khona muva, kuphathelene neenthembiso zesikhathi eside esizako; bekwenzelwe bona kuqinisekise ukuthi, uYahweh, njengombana anguZimu (ʼel) bekangakghona (okungenye yehlathululo yebizo elithi, sadday) ukuzizalisa. Lokho okwembulwa emthini bekukukhulu begodu kuqakatheke khulu, amandla kaZimu nokuragela phambili abasekela bekutjengisa ihlathululo yebizo abalijayeleko lakaYahweh.”—Ihlelwe nguJ. D. Douglas, 1980.
(Eksodusi 7:1) Yeke uSomnini wathi kuMosi: “Qala, ngikwenze waba njengoZimu kuFaro, umfowenu u-Aroni uzakuba mphorofidakho.
it-2 435 ¶5
UMosi
UMosi azange aninwe ngebanga lokungazithembi. Kodwana uMosi bekangazithembi athi yena akakghoni ukukhuluma kuhle. Besele atjhugulukile uMosi, bekungasese nguye loya owathi ufuna ukutjhaphulula ama-Israyeli eminyakeni ema-40 edlulileko. Waragela phambili aphikisana noJehova, ekugcineni wabawa uJehova ukuthi angamnikeli isabelwesi. Ngitjho nanyana lokho kungakhenge kumthabise uJehova, azange amale uMosi kunalokho wamnikela umfowabo u-Aroni ukuthi abemkhulumelakhe. Njeke, njengombana uMosi bekamjameli kaZimu noMosi waba “njengoZimu” ku-Aroni, obekamkhulumelakhe. Emihlanganweni eyalandelako namadoda amadala wakwa-Israyeli nalapho nabahlangana noFaro, kubonakala ngasuthi uZimu wanikela uMosi iinqophiso nemiyalo, kwathi yena wayidlulisela ku-Aroni, njeke u-Aroni bekunguye okhulumako phambi kwakaFaro (uFaro owalandela loyo uMosi ambalekela eminyakeni ematjhumi amane edlulileko). (Eks 2:23; 4:10-17) Ngokukhamba kwesikhathi, uJehova wathi u-Aroni’ ‘umphorofidi’ kaMosi okutjho ukuthi njengombana uMosi bekamphorofidi kaZimu, anqotjhiswa nguye, no-Aroni kufuze anqotjhiswe nguMosi. Godu, uMosi watjelwa ukuthi bekenziwa bona abe “njengoZimu kuFaro,” okutjho ukuthi uZimu umnikela amandla nelawulo phezu kwakaFaro, ukwenzela bona kungasabi netlhogeko yokusaba ikosi yeGibhide.—Eks 7:1, 2.
Ukufundwa KweBhayibheli
(Eksodusi 6:1-15) USomnini wathi kuMosi: “Uzakubukela kwanjesi bonyana ngizomenzani uFaro: Ngebanga lesandla sami esinamandla uzatjhaphulula ama-Israyeli; iye, ngesandla sami esinamandla awaqotjhe enarhenakhe le.” 2 UZimu godu wakhuluma noMosi wathi: “NginguSomnini. 3 Ngaziveza ku-Abrahamu, u-Isaka nakuJakopo njengoZimu oSabekako, kodwana angizange ngibazise ibizo lami elithi Somnini. 4 Godu ngenza isivumelwano sami nabo kobana ngibaphe inarha yeKanana Lapha bakhonza khona njengamaphandle. 5 Ngambala ngikuzwile ukububula kwama-Israyeli akhobongwe maGibhide, yeke ngisikhumbulile isivumelwano sami. 6 “Ngalokho tjela ama-Israyeli uthi, ‘NginguSomnini begodu ngizonikhupha emsebenzini okatelelako wamaGibhide. Nginitjhaphulule ekubeni makhobokawo, nginihlenge ngomkhono olulekileko nangokugweba amaGibhide ngesigwebo esikhulu. 7 Ngizanenza isizwe sami, mina ngibe nguZimenu. Ngalokho nizakwazi bonyana nginguSomnini uZimenu owanikhupha emsebenzini okatelelako wamaGibhide. 8 Ngizanisa enarheni engayifungela ngokuphakamisa isandla sami kobana ngiyiphe u-Abrahamu, u-Isaka noJakopo. Ngizanipha yona kube lilifa lenu lasafuthi. NginguSomnini.’” 9 UMosi wabikela ama-Israyeli indaba le, kodwana azange amlalele ngombana gade anyamile ngebanga lokugandelelwa kwawo. 10 USomnini wakhuluma noMosi wathi: 11 “Khambani niyokutjela uFaro ikosi yeGibhide bonyana atjhaphulule ama-Israyeli aphume enarheni le.” 12 Kodwana uMosi wathi kuSomnini: “Kosami, ama-Israyeli akangilaleli, alo uFaro yena uzangilalela njani-ke? Mina angisiso isikhulumi.” 13 Nje-ke uSomnini wakhuluma noMosi no-Aroni babobabili, wabayala ngama-Israyeli noFaro ikosi yeGibhide bonyana kufuze bona ama-Israyeli aphume eGibhide. 14 UMosi no-Aroni gade bangebemindeni elandelako: URubeni bekalizibulo laka-Israyeli. Amadodana kaRubeni kungu-Inogo noPalu, uRhetsironi noKarimi. Bona bebaziinhloko zemindeni kaRubeni. 15 USimiyoni bekalama uRubeni. Amadodana kaSimiyoni kunguJemuweli, uJamini, u-Ohadi, uJakini, uTsorhari noSawula indodana yomfazi weKanana. Bona bebaziinhloko zemindeni kaSimiyoni.
JULAYI 13-19, 2012
AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 8-9
“UFaro Ozikhukhumezako Wazalisa Umnqopho KaZimu Angakatjheji”
(Eksodusi 8:15) Kodwana uFaro nabona bonyana sele kubetha ummoya, wakhunyalalisa ihliziywakhe, azange alalele uMosi no-Aroni. Kwaba njengokutjho kwakaSomnini.
it-2 1040-1041
Ikani
Ekusebenzelaneni kwakhe nabantu, ngesineke uJehova uZimu uvumele bona abantu abathileko neentjhaba ezithileko ngitjho nanyana zifanelwe kukufa ziragele phambili ziphila. (Gen 15:16; 2Pt 3:9) Ngitjho nanyana abanye basabela kuhle bafumana umusa kaZimu (Jtj 2:8-14; 6:22, 23; 9:3-15), abanye baba nekani khulu begodu baragela phambili baphikisa uJehova nabantu bakhe. (Dut 2:30-33; Jtj 11:19, 20) Ngitjho nanyana uJehova angavimbeli abantu ukuthi babe nekani, ngezinye iinkhathi kuthiwa uyabavumela bona babe nekani namkha wenza ‘iinhliziyo zabo zikhunyalale’ namkha ‘ziqine.’ Ekugcineni nakaletha isahlulelo sakhe kwabanekani, lokho kwenza kubonakale amandlakhe amakhulu begodu kubangele bona ibizo lakhe limenyezelwe.—Madanisa Eks 4:21; Jwa 12:40; Rom 9:14-18.
(Eksodusi 8:18, 19) Abosomlingo balinga ukuveza imiyani ngemilingwabo, kodwana babhalelwa. Ngokubona bonyana imiyani inamathele abantu neenlwana, 19 abosomlingo bathi kuFaro: “Lesi sisandla sakaZimu!” Kodwana ihliziyo kaFaro gade iqinile begodu azange alalele. Kwaba njengokutjho kwakaSomnini.
(Eksodusi 9:15-17) Iye, ngesikhathesi bekusemandlenami kobana ngiphakamise isandla sami ngikumadlhe wena nabantu bakho ngamatshwenyeko uphele nya ephasini. 16 Kodwana ngikubabalele ngomnqopho wokukukhombisa amandlami nokobana ibizo lami libatjazwe iphasi loke. 17 Nawusoloko uphatha abantu bami makghwakghwa ngokubalela bona bakhambe,
it-2 1181 ¶3-5
Ubukhohlakali
Ngaphezu kwalokho, uJehova angasebenzisa ubujamo ngendlela yokuthi abantu abakhohlakeleko bafeze umnqophwakhe bangakahlosi. Ngitjho nanyana baphikisa uZimu, angabavimbela ngezinga elilingeneko bonyana asindise iinceku zakhe ezithembekileko begodu angasebenzisa izenzo zabo bonyana enze ukulunga kwakhe kwaziwe. (Rom 3:3-5, 23-26; 8:35-39; IR 76:10) Ngilokho okuvezwa kuzAga 16:4: “USomnini wenze koke kwaba nomnqopho, iye, nokhohlakeleko umenzele ilanga lehlekelele.”
Isibonelo salokho nguFaro uJehova amtjela bonyana atjhaphulule ama-Israyeli aziingqila, asebenzisa uMosi no-Aroni. UZimu azange enze ikosi yeGibhide le ikhohlakale, kodwana wayivumela bonyana iragele phambili iphila begodu waletha ubujamo obabangela uFaro bona azibonakalise akhohlakele begodu afanelwe kukufa. Umnqopho kaJehova ngokwenza lokho uvezwe ku-Eksodusi 9:16 othi: “Kodwana ngikubabalele ngomnqopho wokukukhombisa amandlami nokobana ibizo lami libatjazwe iphasi loke.”
Iimbetho ezilitjhumi ezafika eGibhide, zaphelela ngokutjhatjalaliswa kwakaFaro nebutho lakhe eLwandle eliBovu, zatjengisa amandla kaZimu ararako. (Eks 7:14–12:30; IR 78:43-51; 136:15) Iminyaka eminengi ngemva kwalokho iintjhaba ezinengi eziseduze nalapho bezisakhuluma ngalokho okwenzekako, yeke ibizo lakaZimu lamenyezelwa ephasini loke. (Jtj 2:10, 11; 1Sa 4:8) Ngathana uJehova wabulala uFaro msinyana, ukutjengiswa okubabazekako kwamandla kaZimu okwamlethela iphazimulo nakutjhatjululwa kwabantu bakhe ngathana azange kwenzeke.
Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu
(Eksodusi 8:21) Nakungasinjalo, ngizokuthumela iwoma leembawu phezu kwakho neenkhulu zakho, phezu kwabantu bakho ngitjho nangesigodlweni sakho. Iinkumba zamaGibhide zizokuzala ngeembawu ngitjho nemasiminawo.
it-1 878
Iimbawu
Kunokungaqiniseki okukhona malungana nengogwana ebizwa ngebizo lesiHebheru elivela emitlolweni nakuqaliselwe esibethweni sesine, esafika eGibhide okusibetho sokuthoma ama-Israyeli angakhenge aqalane naso eGotjheni. (Eks 8:21, 22, 24, 29, 31; IR 78:45; 105:31) Ibizo lesiHebheru elithi, ʽA·rovʹ litjhugululwe ngeendlela ezihlukahlukeneko njengokuthi “iimbawu” (JB, NW, Ro), “ikuba bulongwe” (Yg), “iimpukani” (AS, KJ, RS), “unompopoloza” (AT), “nepukani yezinja” (LXX).
Ibizo lesiNgisi elitjhugululwe ngokuthi “iimbawu” lihlanganisa imihlobo ehlukahlukeneko yeembawu zeempera nezinye iimbawu. Iimbawu zeempera ezisikazi zihlaba isikhumba seenlwana nezabantu bese zimunya iingazi zabo. Nawusese sibungu omunye umhlobo weembawu ungena ngemzimbeni weenlwana nezabantu, uphile ngeengazi zabo; iimbawu ezihlasela abantu zifumaneka eendaweni ezitjhisako. Njeke isibetho seembawu, besizowahlunguphaza khulu amaGibhide nefuywawo, begodu kokhunye sibabulale nokubabulala.
(Eksodusi 8:25-27) UFaro wabiza uMosi no-Aroni wathi kibo: “Khambani niyokuhlabela uZimenu khona enarhenapha.” 26 Kodwana uMosi wathi: “Angeze kwalunga lokho. Imihlabelo esiyinikela uSomnini uZimethu izakuba sikghabhudlho emaGibhideni. Nje-ke nasenza imihlabelo ewakghabhudlhako azasikhanda ngamatje! 27 Kumele sikhambe ikhambo lamalanga amathathu erhalawumbeni kobana sihlabele uSomnini uZimethu njengombana asiyala.”
w04 3/15 25 ¶9
Amaphuzu Asencwadini Ka-Eksodusi
8:26, 27—Kubayini uMosi wathi imihlabelo yama-Israyeli beyizokuba “sikghabhudlho emaGibhideni”? Iinlwana ezinengi ezihlukahlukeneko bezihlonitjhwa eGibhide. Ngesikhathi uMosi akhuluma ngokuthi ama-Israyeli kufuze ayokwenzela uJehova imihlabelo kwenza amezwi awatjhoko abanamandla.
Ukufundwa KweBhayibheli
(Eksodusi 8:1-19) Yeke uSomnini wathi kuMosi: “Khamba uye kuFaro uthi kuye, ‘Nakhu okutjhiwo nguSomnini: Tjhaphulula abantu bami ukuze bangilotjhe. 2 Nawala ukubatjhaphulula, ngizakwehlisela inarhakho yoke ngeenrhwarhwa. 3 INayili izakuzala swi ngeenrhwarhwa. Zizakukhuphuka zipharumele ngesigodlweni sakho, zingene ngelawini lakho zimumele umbhedakho, zingene ngeenkumbeni zeenkhulu zakho nebantwini bakho, zizale nangema-ondweni nangezitjeni zakho zokudubela. 4 Iinrhwarhwa zizakunamathela wena nabantu bakho kanye neenkhulu zakho zoke.’” 5 Yeke uSomnini wathi kuMosi: “Tjela u-Aroni elulele isandla sakhe ngedondolo lakhe ngehla kwemilambo yeGibhide okutjho imilanjana yeNayili nemisele bese kuvele iinrhwarhwa zembathe inarha yeGibhide.” 6 Nje-ke u-Aroni welulela isandla sakhe ngehla kwamanzi weGibhide. Kwavela iinrhwarhwa zembatha inarha. 7 Abosomlingo benza soneso ngemilingwabo. Nabo benza bonyana kube neenrhwarhwa enarheni yeGibhide. 8 Yeke uFaro wabiza uMosi no-Aroni wathi kibo: “Ncengani uSomnini bonyana asuse iinrhwarhwakazezi kimapha nebantwini bami, ngizakutjhaphulula ama-Israyeli bonyana ayokuhlabela uSomnini.” 9 UMosi wathi kuFaro: “Kukuwe ukubeka isikhathi kobana ngikuncengele neenkhulu zakho kanye nabantu bakho bonyana iinrhwarhwa zinigadunge ngaphandle kwalezo eziphila eNayili.” 10 UFaro wathi: “Kusasa okusakokhu!” UMosi wathi: “Kuzakuba njengokutjho kwakho ukuze wazi bonyana akakho ofana noSomnini uZimethu. 11 Iinrhwarhwa zizakusuka kuwe, esigodlweni sakho, eenkhulwini nebantwini bakho. Zizakuba seNayili kwaphela.” 12 Ngemva kobana uMosi no-Aroni basukile kuFaro, uMosi wathandaza kuSomnini malungana neenrhwarhwa azehlisele kuFaro. 13 USomnini wenza njengokwesibawo sakaMosi. Iinrhwarhwa ebegade zingeenkumbeni, ngeenrhodlweni nemasimini zafa. 14 Zabuthelelwa zaba maqubi. Inarha yoke yazala isivunda. 15 Kodwana uFaro nabona bonyana sele kubetha ummoya, wakhunyalalisa ihliziywakhe, azange alalele uMosi no-Aroni. Kwaba njengokutjho kwakaSomnini. 16 USomnini wathi kuMosi: “Tjela u-Aroni bonyana aphakamise idondolo lakhe bese ubetha ithuli lehlabathi. Enarheni yoke yeGibhide ithuli lizakuphenduka imiyani.” 17 Bakwenza-ke lokho. Kwathi lokha u-Aroni nakelula isandla sakhe esiphethe idondolo wabetha ithuli lehlabathi, kwavela imiyani yadumela abantu neenlwana. Loke ithuli enarheni yoke yeGibhide laphenduka imiyani. 18 Abosomlingo balinga ukuveza imiyani ngemilingwabo, kodwana babhalelwa. Ngokubona bonyana imiyani inamathele abantu neenlwana, 19 abosomlingo bathi kuFaro: “Lesi sisandla sakaZimu!” Kodwana ihliziyo kaFaro gade iqinile begodu azange alalele. Kwaba njengokutjho kwakaSomnini.
JULAYI 20-26, 2012
AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 10-11
“UMosi No-Aroni Baba Nesibindi”
(Eksodusi 10:3-6) Yeke uMosi no-Aroni baya kuFaro bathi kuye: “Nakhu okutjhiwo nguSomnini uZimu wamaHebheru, ‘Kuzabe kube nini usoloko wala ukuzithoba phambi kwami? Tjhaphulula abantu bami bakhambe ukuze bangilotjhe. 4 Nawulokhu ubalela bonyana bakhambe, ngizakwehlisela intethe esifundeni sakho kusasa. 5 Izakwembatha ihlabathi yoke ingasabonakala. Izakuqothula nokuncani okukusaleleko nakuna isinanja, irhiribidele ngitjho nayo yoke imithi emila emasiminakho. 6 Izakuzala ngesigodlweni sakho, ngeenkumbeni zeenkhulu zakho zoke nakiwo woke amaGibhide. Kuzakuba yinto engazange kheyenzeke kiboyihlo nakiboyihlomkhulu ukusuka mhlana bathoma ukuhlala lapha bekube kunamhlanjesi.’” Yeke uMosi wafulathela uFaro wakhamba.
w09 7/15 20 ¶6
Lingisa UJesu—Tjhumayela Ngesibindi
Godu cabanga ngesibindi esatjengiswa nguMosi ngokukhuluma noFaro, umbusi obekangaqalwa njengomjameli wabozimu kwaphela kodwana obekaqalwa njengozimu, indodana kazimu welanga uRa. Kungenzeka ukuthi uFaro loyo njengabanye aboFaro bekalotjha isithombe sakhe. UFaro bekangaphikiswa, akutjhoko bekubamthetho. Bekanamandla, azikhakhazisa, begodu anekani, bekangakajayeli ukuthi kube nabantu abamtjela bona kufuze enzeni. UMosi bekufuze avele kanengi phambi komuntu onjalo angakabizwa begodu angafunwa—ngitjho nanyana bekangumelusi othobekileko. Khuyini uMosi bekazoyibikezela ngoFaro? Bekazokubikezela ngeembetho ezilitjhumi ezitjhabalalisako. Bekafuna bona kwenziweni? Bekafuna ukuthi iingidi ezimbalwa zeengqila zakaFaro zikhambe enarheni! Kghani uMosi bekatlhoga ukuba nesibindi? Iye!—Num 12:3; Heb 11:27.
(Eksodusi 10:24-26) UFaro wabiza uMosi wathi kuye: “Kwanje khona khambani noke niyokulotjha uSomnini. Ababuthakathaka benu nabo abakhambe nani kodwana nitjhiye izimvu neembuzi kanye neenkomo zenu.” 25 UMosi waphendula wathi: “Nanyana wena bewungasipha imihlabelo yetjhebiswano neyokutjhiswa bona sihlabele uSomnini uZimethu, 26 ifuywethu yona kumele ikhambe nathi. Akuzukusala ngitjho neqatjhana lesilwana lapha. Kumele sisebenzise ezinye zazo ekulotjheni uSomnini uZimethu. Angeze sazi nasisese lapha nje bonyana ngiziphi esizazisebenzisa ekulotjheni uSomnini, kuzakubonakala sesifikile.”
(Eksodusi 10:28) UFaro wathi kuMosi: “Suka phambi kwamapha! Utjheje bona ungasabonakala phambi kwamapha godu! Ngiqinisile ngithi mhlana ubeka umqonjwanakho lapha, ufile wena!”
(Eksodusi 11:4-8) UMosi waya kuFaro wafese wathi: “Nakhu okutjhiwo nguSomnini, ‘Kuzakuthi phakathi kobusuku ngikhambele iGibhide. 5 Woke umsana olizibulo eGibhide uzakufa, ukusuka kowakaFaro esihlalweni sobukhosi ukuya kowekhobokakazi elitjeni lokusila, nawo woke amazibulo wefuyo. 6 Kuzakuba nesililo esikhulu eGibhide yoke. Sizakuba ngesingazange khesibe khona nesingasoze saba khona godu. Kodwana phakathi kwama-Israyeli nefuywawo kuzokuthi nghwayi, neemvungana zingakhonkothi. 7 Ngalokho nizakwazi bonyana uSomnini wenza umahluko phakathi kwamaGibhide nama-Israyeli. 8 Zoke iinkhulu zakhwezo zizakuza kimi zihlome iinhloko phasi zithi, ‘Khambani, wena nabo boke abantu abakulandelako!’ Ngemva kwalapho ngizakukhamba.” UMosi waphuma agcwele ipotjwana, wasukela uFaro.
it-2 436 ¶4
UMosi
Kwatlhogeka isibindi nokukholwa bonyana aqalane noFaro. UMosi no-Aroni bakghona ukufeza isabelo abanikelwe sona ngesizo lamandla kaJehova nokusebenza kommoyakhe ocwengileko kibo. Akhucabange ngesigodlo sakaFaro, ikosi yombuso onamandla khulu ephasini ngesikhatheso. Lapho bekunobukhazikhazi oburarako, uFaro ozikhakhazisako obekazitjela ukuthi unguzimu, abhodwe baluleki bakhe, balawuli bamabutho neengqila. Ngaphezu kwalokho, bekunabadosiphambili bezekolo, abaphristi ababosomlingo ebekungibo ebebadosaphambili ekuphikiseni uMosi. Amadoda la bewanamandla khulu embusweni adlulwa nguFaro kwaphela. Boke ubukhazikhazobu bebenzelwe bona bunzinzise uFaro njengombana asekela abozimu beGibhide. UMosi no-Aroni beza kuFaro ingasi kanye kwaphela kodwana kanengi begodu qobe nabaya kuye ihliziyo kaFaro beyilokhu iqina ngombana bekangafuni ukutjhaphulula iingqila zamaHebheru. Eqinisweni, ngemva kokumemezela isibetho sobunane, uMosi no-Aroni baqotjhwa phambi kwakaFaro, ngemva kwesibetho sethoba batjelwa ukuthi bangasalinga bafune ukubona uFaro godu nabangenza njalo bazokubulawa.—Eks 10:11, 28.
Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu
(Eksodusi 10:1, 2) USomnini wathi kuMosi: “Khamba uye kuFaro ngombana ngimi engikhunyalalise ihliziywakhe neenhliziyo zeenkhulu zakhe ukuze ngenze iimbonakaliso zami phakathi kwabo 2 Wena-ke uzakwazisa abantwabakho neenzukulwana zakho ngeembonakaliso zami engazenza phakathi kwamaGibhide nokobana ngadlala kangangani ngawo. Ngalokho nizakwazi bonyana nginguSomnini.”
w95 9/1 11 ¶11
AboFakazi Abaphikisana NoZimu
Ngesikhathi ama-Israyeli aseseseGibhide, uJehova wathumela uMosi wathi: “Khamba uye kuFaro ngombana ngimi engikhunyalalise ihliziywakhe neenhliziyo zeenkhulu zakhe ukuze ngenze iimbonakaliso zami phakathi kwabo Wena-ke uzakwazisa abantwabakho neenzukulwana zakho ngeembonakaliso zami engazenza phakathi kwamaGibhide nokobana ngadlala kangangani ngawo. Ngalokho nizakwazi bonyana nginguSomnini.” (Eksodusi 10:1, 2) Ama-Israyeli alalelako bekazokutjela abantwababo ngemisebenzi yamandla kaJehova. Abantwababo batjele abantwababo, njeke lokho bekuzokwenzeka eenzukulwaneni ngeenzukulwana. Ngalokho, imisebenzi yamandla kaJehova beyizokukhunjulwa. Ngokufanako, nanamhlanjesi ababelethi banomthwalo wokufakaza ebantwaneni babo.—Duteronomi 6:4-7; IzAga 22:6.
(Eksodusi 11:7) Ngalokho nizakwazi bonyana uSomnini wenza umahluko phakathi kwamaGibhide nama-Israyeli.
it-1 783 ¶5
U-Eksodusi
Njeke ngokufezwa kwamandla ararako kaZimu, uJehova waphakamisa ibizo lakhe watjhaphulula u-Israyeli. Njengombana besele baphephile eliGwini elisePumalanga leLwandle eliBovu, uMosi wadosaphambili ama-Israyeli ngengoma, kukulapho udadwabo uMiriyamu umphorofidikazi, athatha abosotjherere adosaphambili boke abafazi bajida begodu baphendula engomeni evunywa madoda. (Eks 15:1, 20, 21) Ama-Israyeli atjhatjhululwa ngokupheleleko emanabenawo. Ama-Israyeli nawaphuma eGibhide uZimu azange avume ukuthi kube nento namkha isilwana esiwalimazako ngitjho nezinja azange ziwakhonkothe nofana ziwakhuphele ilimu. (Eks 11:7) Ngitjho nanyana incwadi ka-Eksodusi ingatjho ukuthi uFaro ngokwakhe wangena ngeLwandle eliBovu nebutho lakhe begodu watjhatjalaliswa, iRhubo 136:15 liyatjho ukuthi uJehova “wadlhunya uFaro nebutho lakhe ngaphakathi kwelwandle lomGaba.”
Ukufundwa KweBhayibheli
(Eksodusi 10:1-15) USomnini wathi kuMosi: “Khamba uye kuFaro ngombana ngimi engikhunyalalise ihliziywakhe neenhliziyo zeenkhulu zakhe ukuze ngenze iimbonakaliso zami phakathi kwabo 2 Wena-ke uzakwazisa abantwabakho neenzukulwana zakho ngeembonakaliso zami engazenza phakathi kwamaGibhide nokobana ngadlala kangangani ngawo. Ngalokho nizakwazi bonyana nginguSomnini.” 3 Yeke uMosi no-Aroni baya kuFaro bathi kuye: “Nakhu okutjhiwo nguSomnini uZimu wamaHebheru, ‘Kuzabe kube nini usoloko wala ukuzithoba phambi kwami? Tjhaphulula abantu bami bakhambe ukuze bangilotjhe. 4 Nawulokhu ubalela bonyana bakhambe, ngizakwehlisela intethe esifundeni sakho kusasa. 5 Izakwembatha ihlabathi yoke ingasabonakala. Izakuqothula nokuncani okukusaleleko nakuna isinanja, irhiribidele ngitjho nayo yoke imithi emila emasiminakho. 6 Izakuzala ngesigodlweni sakho, ngeenkumbeni zeenkhulu zakho zoke nakiwo woke amaGibhide. Kuzakuba yinto engazange kheyenzeke kiboyihlo nakiboyihlomkhulu ukusuka mhlana bathoma ukuhlala lapha bekube kunamhlanjesi.’” Yeke uMosi wafulathela uFaro wakhamba. 7 Iinkhulu zakaFaro zathi kuye: “Kuzabe bekube nini umrhali lo alokhu ayipehli kithapha? Tjhaphulula amadoda wakhona lawo akhambe ukuze alotjhe uSomnini uZimawo. Kghani awuboni bonyana iGibhide iyaphela na?” 8 Yeke uMosi no-Aroni babuyiselwa kuFaro wathi kibo: “Khambani niyokulotjha uZimenu! Kuhlekuhle bobani okhamba nabo?” 9 UMosi wathi: “Sizokukhamba nabo boke abadala nabancani, amadodana namadodakazethu, izimvu neembuzi kanye neenkomo zethu ngombana siyokugidinga imbedla yomnyanya kuSomnini.” 10 UFaro wathi kibo: “Nidlumbana bonyana uSomnini unani kangako kobana ngingabeze nginitjhaphulule nikhambe nababuthakathaka benu na? Ngambala ninamaqhinga nina! 11 Angeze kwaba njalo! Khambani namadoda kwaphela niyokulotjha uSomnini ngombana vele beniseze nibawa lokho.” Baqotjhwa njalo-ke uMosi no-Aroni phambi kwakaFaro. 12 USomnini wathi kuMosi: “Phakamisela isandla sakho phezu kweGibhide; kuzakufika iwoma lentethe likhithikele phezu kweGibhide bese Iirhiribidela koke okuhlaza enarheni, koke okutjhiywe sinanja.” 13 Yeke uMosi waphakamisa idondolo lakhe phezu kweGibhide, uSomnini wenza bonyana kuvunguze ummoya wepumalanga, wadabula inarha mhlokho nobusuku boke. Kwathi nakusako kwabe ummoya sele ulethe intethe. 14 Yakhithikela phezu kweGibhide yoke beyahlala ngobunengi bayo esifundeneso. Azange khekube nesinyokotho esingakaya samatshwenyeko wentethe phambilini begodu angeze sisaba khona. 15 Yembatha yoke ihlabathi yaba nzima. Yarhiribidela koke okuhlaza enarheni, kanye neenthelo zoke zemithi yenarha, koke okutjhiywe sinanja. Akunahlaza elasalako kiyo yoke inarha yeGibhide, emithini namkha eentjalweni.
JULAYI 27–ARHOSTESI 2
AMAGUGU ASELIZWINI LAKAZIMU | EKSODUSI 12
“Kubayini IPhasika Liqakathekile EmaKrestwini”
(Eksodusi 12:5-7) Khethani iimvana eziduna ezinomnyaka, zibe msulwa. Kungaba yimvana namkha imbuzana. 6 Zaluseni bekufike ilanga letjhumi nane lenyanga le, lokha yoke ihlangano yakwa-Israyeli nasele kumele izihlabe ngamarhwaqela. 7 Yeke bazakuthatha ezinye zeengazi bazitjhatjhe ngemaqadi naphezu kweengoseni zeenkumba zabo lapha bagomela khona.
w07 1/1 20 ¶4
“Nename Noke”
UJesu wahlongakala ngoNisani 14, 33 C.E. Kwa-Israyeli, uNisani 14 bekulilanga lethabo okugidingwa ngalo iPhasika. Qobe mnyaka, ngelangelo imindeni beyihlanganyela isidlo esihlanganisa imvana encani ephilileko. Ngokwenza lokho, beyikhumbula indima eyadlalwa ziingazi zemvana ekutjhatjhululweni kwamazibulo wama-Israyeli ngesikhathi ingilozi yokufa irhayila amazibulo weGibhide ngoNisani 14, 1513 B.C.E. (Eksodusi 12:1-14) Imvana yePhasika beyifanekisela uJesu, loyo umpostoli uPowula athi ngaye: “UKrestu imvana yePhasika lethu wenziwe umhlatjelo.” (1 Korinte 5:7) Njengeengazi zemvana yePhasika, iingazi zakaJesu ziletha isindiso kwabanengi.—Jwanisi 3:16, 36.
(Eksodusi 12:12, 13) Khona ngobusukobo ngizakudlula eGibhide ngimadlhe phasi woke amazibulo aduna wabantu neweenlwana. Ngizogweba boke abosingazimu beGibhide ngombana nginguSomnini. 13 Iingazi eziseenkumbeni lapha nikhona zizakuba litshwayo lokunivikela. Kuzakuthi nangibona iingazi, ngineqe. Angeze nathintwa matshwenyeko arhayilako lokha nangimadlha iGibhide.
it-2 583 ¶6
IPhasika
Ezinye izinto eziphathelene nokugidingwa kwePhasika zazaliseka kuJesu. Okhunye okwazaliseka kuJesu kukuthi iingazi ezatjhatjhwa eendlini zeGibhide zasindisa amazibulo ekurhayilweni yingilozi etjhabalalisako. UPowula uthi amaKrestu azesiweko alibandla lezibulo. (Heb 12:23), begodu uKrestu umsindisi wawo ngeengazi zakhe. (1Te 1:10; Efe 1:7) Akunathambo ebekufuze liphulwe emvaneni yePhasika. Bekuphorofidiwe ukuthi alikho ithambo lakaJesu elizokuphulwa, begodu lokho kwazaliseka nakahlongakalako. (IR 34:20; Jwa 19:36) Yeke iPhasika elagidingwa maJuda emakhulwini weminyaka lingenye yezinto umThetho owaba ngawo sithunzi sezinto ezizokuza begodu umThetho lo watjengiswa ekufikeni kwakaJesu Krestu, “iMvana kaZimu.”—Heb 10:1; Jwa 1:29.
(Eksodusi 12:24-27) “UFaro wabiza uMosi wathi kuye: “Kwanje khona khambani noke niyokulotjha uSomnini. Ababuthakathaka benu nabo abakhambe nani kodwana nitjhiye izimvu neembuzi kanye neenkomo zenu.” 25 UMosi waphendula wathi: “Nanyana wena bewungasipha imihlabelo yetjhebiswano neyokutjhiswa bona sihlabele uSomnini uZimethu, 26 ifuywethu yona kumele ikhambe nathi. Akuzukusala ngitjho neqatjhana lesilwana lapha. Kumele sisebenzise ezinye zazo ekulotjheni uSomnini uZimethu. Angeze sazi nasisese lapha nje bonyana ngiziphi esizazisebenzisa ekulotjheni uSomnini, kuzakubonakala sesifikile.”
“Leli Lilanga Okumele Nilikhumbule”
Njengombana isizukulwana esitjha sikhula nje, kuneemfundo eziqakathekileko ebekufanele zigandelelwe, zidluliselwe nguyise endodanenakhe. Esinye sazo ngesokuthi uJehova uyabavikela labo abamlotjhako. Abantwana bekufanele bafunde bona uZimu akasimumuntu ongazwisiseki kuhle, namkha isithombe esilotjhwako. UJehova umumuntu wamambala onekareko ebantwini bakhe, obalwelako. Lokho wakutjengisa ngesikhathi avikela amazibulo wama-Israyeli “lokha nakehlisela amaGibhide amatshwenyeko.” Wawasindisa amazibulo layo.
14 Ababelethi abamaKrestu ababafundisi abantababo ngokuqakatheka kwePhasika lokuthoma. Nanyana kunjalo, uyabafundisa na abantwabakho isifundo esifanako sokuthi uJehova uyabavikela abantu bakhe? Uyabanikela na amabanga angabaqinisekisa ngokuzeleko bona nanje uJehova uyabavikela abantu bakhe? (Rhu. 27:11; Isa. 12:2) Kghani ubahlala entanyeni newubafundisa lokho, namkha wenza isifundo sibe yingcoco emnandi phakathi kwakho nabantwabakho? Yenza okusemandlenakho bona iimfundwezo zikhulise umndenakho ngokomoya.
Rhubhulula Ngezinto ZakaZimu Eziligugu
(Eksodusi 12:12) Khona ngobusukobo ngizakudlula eGibhide ngimadlhe phasi woke amazibulo aduna wabantu neweenlwana. Ngizogweba boke abosingazimu beGibhide ngombana nginguSomnini.
it-2 582 ¶2
IPhasika
IiMbetho eziliTjhumi eGibhide yoke zaba sisahlulelo kibozimu beGibhide, khulukhulu isibetho setjhumi, sokuhlongakala kwamazibulo. (Eks 12:12) Iramu belicwengekile kuzimu uRa, njeke ukutjhatjhwa kweengazi zemvana yePhasika emagosenini bekusihlamba emehlweni wamaGibhide godu ikunzi beyicwengekile, yeke ukutjhatjalaliswa kwamazibulo kweenkunzi bekuzokutjengisa ukuthi uzimu u-Osiris akanamandla. UFaro naye bekalotjhwa kuthiwa uyindodana kazimu uRa. Ukuhlongakala kwezibulo lakaFaro kwatjengisa ukuthi uRa noFaro abanamandla.
(Eksodusi 12:14-16) “‘Leli lilanga okumele nilikhumbule, niligidinge njengomnyanya kaSomnini, libe simiso sanini nanini eenzukulwaneni zenu. 15 Amalanga alikhomba nizakugoma isikwa esinganangumelo. Elangeni lokuthoma nisuse ihlama enengumelo eenkumbeni zenu ngombana nanyana ngubani ogoma nanyana yini enengumelo ukusuka elangeni lokuthoma bekube ngelekhomba, uzakujutjwa kwa-Israyeli. 16 Bambani umhlangano okhethekileko elangeni lokuthoma nelekhomba. Ningathinti umsebenzi nakancani kilamalanga abaliweko, ngaphandle kokulungiselela okudliwako kwaphela.
it-1 504 ¶1
Umhlangano
Into engakajayeleki “ngemihlangano ekhethekileko le” kukuthi phakathi nayo abantu bekungakafuzi basebenze. Ngokwesibonelo, ilanga lokuthoma nelekhomba lomnyanya weSikwa esinganasiBiliso bekumalanga ‘womhlangano okhethekileko’ lawo uJehova athi ngawo: “Ningathinti umsebenzi nakancani kilamalanga abaliweko, ngaphandle kokulungiselela okudliwako kwaphela.” (Eks 12:15, 16) Nanyana kunjalo, phakathi ‘nemihlangano ekhethekileko le’ abaphristi bebabamajadu benza imihlatjelo kuJehova. (Lev 23:37, 38), kodwana lokho akutjho ukuthi bebaphula umyalo othi kungasetjenzwa. Iinkhathezi bekungasi ziinkhathi zokuthi abantu baphuthe imikhono kodwana bekuziinkhathi ezibasiza khulu bona batjhidelane noZimu. Ngelanga leSabatha laqobe veke, abantu bebahlangana bonyana balotjhe uZimu begodu bafunde ngaye. Bebakhuthazwa kufundwa nokuhlathululwa kweliZwi lakaZimu tjhatjhalazi, njengombana bekwenziwa emasinagogeni ngokukhamba kwesikhathi. (IzE 15:21) Njeke, ngitjho nanyana abantu bebangenzi imisebenzi ngelanga leSabatha nahlangana ‘nemihlangano ekhethekileko,’ ebeyikhona bebazinikela ekuthandazeni nekucabangisiseni ngoMdali neenhloso zakhe.
Ukufundwa KweBhayibheli
(Eksodusi 12:1-20) USomnini wathi kuMosi no-Aroni eGibhide: 2 “Inyanga le izakuba yinyanga yokuthoma kini, kube ngeyokuthoma komnyaka. 3 Tjela yoke ihlangano yakwa-Israyeli bonyana elangeni letjhumi lenyanga le akube ngileyo naleyo ndoda ithathele umndenayo imvana, kube yimvana yinye ekumbeni ngayinye. 4 Nakube ikumba iba yincani khulu bona ingagoma imvana, khona abayihlukaniselane nabomakhelwana babo abaseduze, baqale isibalo sabantu abalapho. Kumele bayabe ngendlela yokobana omunye nomunye anele ngokwesilinganiso sokugoma kwakhe. 5 Khethani iimvana eziduna ezinomnyaka, zibe msulwa. Kungaba yimvana namkha imbuzana. 6 Zaluseni bekufike ilanga letjhumi nane lenyanga le, lokha yoke ihlangano yakwa-Israyeli nasele kumele izihlabe ngamarhwaqela. 7 Yeke bazakuthatha ezinye zeengazi bazitjhatjhe ngemaqadi naphezu kweengoseni zeenkumba zabo lapha bagomela khona. 8 Khona ntambamokho kumele bagome inyama ebaswe emlilweni, bayitjhebe ngeenrhabelo ezibabako nesikwa esinganangumelo. 9 Ningagomi inyama ehlaza namkha ephekwe ngamanzi, kodwana niyibase emlilweni isitutu njalo, isese nehloko, iinqatha neenredlo. 10 Ningatjhiyi ngitjho nesiqutjana senyamayo bekuse. Nakube nibanjwe kukusa ningakayiqedi, eseleko niyitjhise. 11 “Nasi-ke indlela enizayigoma ngayo: Izambatho zenu azibotjhwe edinini, nihlale nifake amapatlagwana namadondolo abe sezandleni zenu, niyigome nirhabile. KuliPhasika lakaSomnini. 12 Khona ngobusukobo ngizakudlula eGibhide ngimadlhe phasi woke amazibulo aduna wabantu neweenlwana. Ngizogweba boke abosingazimu beGibhide ngombana nginguSomnini. 13 Iingazi eziseenkumbeni lapha nikhona zizakuba litshwayo lokunivikela. Kuzakuthi nangibona iingazi, ngineqe. Angeze nathintwa matshwenyeko arhayilako lokha nangimadlha iGibhide. 14 Leli lilanga okumele nilikhumbule, niligidinge njengomnyanya kaSomnini, libe simiso sanini nanini eenzukulwaneni zenu. 15 Amalanga alikhomba nizakugoma isikwa esinganangumelo. Elangeni lokuthoma nisuse ihlama enengumelo eenkumbeni zenu ngombana nanyana ngubani ogoma nanyana yini enengumelo ukusuka elangeni lokuthoma bekube ngelekhomba, uzakujutjwa kwa-Israyeli. 16 Bambani umhlangano okhethekileko elangeni lokuthoma nelekhomba. Ningathinti umsebenzi nakancani kilamalanga abaliweko, ngaphandle kokulungiselela okudliwako kwaphela. 17 Gidingani umnyanya wesiKwa esinganaNgumelo ngombana kungelangeli lapha ngakhupha khona ihlanganwenu ngeengaba zayo eGibhide. Ugidingeni ube simiso sanini nanini eenzukulwaneni zenu. 18 Ngenyanga yokuthoma kumele nigome isikwa esinganangumelo ukusuka ekuhlweni kwelanga letjhumi nane bekube kusekuhlweni kwelanga lamatjhumi amabili nalinye. 19 Kuzabe kube malanga alikhomba kuzilwa ukuba nehlama enengumelo ngeenkumbeni zenu. Nanyana ngubani ogoma nanyana yini enesibiliso uzakujutjwa ehlanganweni yakwa-Israyeli, kungaba sikhonzi namkha umuntu wendabuko. 20 Ningagomi litho eliwunyelweko. Kuphi nakuphi lapha nakhe khona, gomani isikwa esinganangumelo.”