Malifalensi a Utumiki komasoti moyo wasu wachikhilisitu Kabuku kamisonkhano
JULY 6-12
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | EKISODO 6-7
“Lomba uwone vanikuti nichitile Farao”
(Ekisodo 6:1) Tetyo Yehova euja Mose kuti: “Lomba uwone vanikuti nichite kwa Farao. Chifukwa cha kwanja yamphamvu, yove aŵalole kufuma, ndipo chifukwa cha kwanja yamphamvu aŵafumye m’chalo chake.”
(Ekisodo 6:6, 7) “Tetyo uŵauje ŵana a Isiraeli kuti: ‘Newo nine Yehova. Nichendi, nizakufumyeni mu Iguputo na kukuchoselani goli yawo, ndipo nizakulondesheni ku ukapolo wawo. Nizakupulumusheni na kwanja yangu yotambulula komasoti na viweluzo vamphamvu. 7 Tetyo nizakutoleni kunkhala ŵanthu ŵangu, na kukuwoneshani kuti nine Mulungu. Mwewo muzaziŵe chendi kuti newo nine Yehova Mulungu wanu, wamene nikuti nizakufumyeni mu Iguputo, na kukuchoselani goli yawo.
it-2 pedji 436 ndim. 3
Mose
Penze kuchinja kukulu kwa ŵana a Isiraeli. Poyamba ove emvwila vechinena Mose koma pavuli pake chifukwa cha ntchito yovuta yechipasiwa na Farao, eyamba kudandaula moshushana naye mpaka Mose ekalipa na kuyadandaula kwa Yehova. (Eks 4:29-31; 5:19-23). Wapalulu ngako pa nthawe yamene iyo emulimbikisa, pomuwululila kuti lomba yove enze ekwanilisha pa vinthu venzefuna kuziŵa Abulahamu, Isaki na Yakobo vokhuza kuulula mokwanila tanthauzo ya zina ya Yehova populumusha Aisiraeli komasoti kuŵachitisha kunkhala ntundu ukulu m’chalo cholonjezewa. (Eks 6:1-8). Olo venze tetyo ŵana ŵa Isiraeli aliye mumvwile Mose. Komalomba pavuli pa mulili wa 9 ove eyamba kunkhala kumbali yake pofuna kumuyavya, kuti mulili wa 10, uŵachinje na kuŵasogolela mwadongosolo, “yomenyela nkhondo.”—Eks 13:18.
(Ekisodo 7:4, 5) Olo n’tetyo Farao azakumvwilenilini, tetyo nizawoneshe mphamvu ya kwanja yangu pa Iguputo na kufumya magulu ŵangu, ŵana ŵa Isiraeli, m’chalo cha Iguputo na viweluzo vamphamvu. 5 Pamene apo Aiguputo azaziŵe kuti newo nine Yehova nikazatambulula kwanja yangu nopaya Aiguputo. Tetyo nizafumye ŵana a Isiraeli m’chalo chamene icho.”
it-2 pedji 436 ndim. 1-2
Mose
Pamenso pa Farao wa ku Iguputo. Mose na Aroni lomba enze otchuka pa ‘nkhondo ya milungu.’ Ŵanthu ochita vamasenga, ansembe komasoti akulu-akulu ŵawo enzeitiwa kuti Yane na Yambule (2Ti 3:8), Farao eitanisha milungu yonse ya mphamvu ya Aiguputo kuti izalimbane na mphamvu za Yehova. Chodabwisa choyamba chechichita Aroni pamenso pa Farao, pechiujiwa na Mose, chisimikijila kuti Yehova ni wamphamvu kupambana milungu ya Aiguputo, olo kuti Farao enze muyumu ntima. (Eks 7:8-13) Pavuli pakuti mulili wa 3 wachitika, mpaka ansembe ekakamijika kuvomekeja kuti, “Ni chikumo cha Mulungu!” Ndipo ove enze ewonongeka ngako na mulili wa vituza mwakuti aliyekwanishe kuwonekela pamenso pa Farao kuti ashushe Mose pa mulili wamene uyo.—Eks 8:16-19; 9:10-12.
Milili ingapangishe kuti ntchito inkhale ipepu komasoti yovuta. Mose na Aroni elengeza za mulili uliwonse pa milili 10. Milili yamene ilengezewa isimikijila kuti Mose echita tumiwa na Yehova monga womupanamila. Zina ya Yehova ilengezewa ndipo yenzelaŵiliwa ngako ku Iguputo, vamene ivi vipangisha kuti vinthu vipepuke komasoti vinkhale vovuta ponena za zina yamene iyi—vinkhala vipepu kuli Aisiraeli komasoti kuli Aiguputo ayakine; koma vinkhala vovuta kwa Farao na alangizi ŵake komasoti omuthandizila. (Eks 9:16; 11:10; 12:29-39) M’malo mokhulupilila kuti enzekhumudwisa milungu yawo, Aiguputo enzeziŵa kuti Yehova niye enzeweluza milungu yawo. Peichitika milili 9, Mose enkhala munthu “wolemekezeka ngako m’chalo cha Iguputo, pamenso pa atumiki a Farao komasoti pamenso pa ŵanthu onse.”—Eks 11:3.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
(Ekisodo 6:3) Nenzewonekela kwa Abulahamu, Isaki na Yakobo monga Mulungu Wamphamvuzonse. Koma ponena za zina yangu yakuti Yehova, newo niliye liziŵikishe kuli ove.
it-1 pedji 78 ndim. 3-4
Wamphamvuzonse
Yehova ekatishila ntchito zina ya ulemu yakuti “Mulungu Wamphamvuzonse” (ʼEl Shad·daiʹ) pechichita lonjezo na Abulahamu pa nkhani ya kuvyalika kwa Isaki, lonjezo yamene yenzefunika kuti Abulahamu ankhale na chikhulupililo chikulu mu mphamvu ya Mulungu kuti akwanilishe lonjezo yamene iyi. Pavuli pake, ikatishiliwa ntchito panthawe yechitomolewa Mulungu kuti niye akuti azadalise Isaki na Yakobo monga oloŵa m’malo mwa pangano ya Abulahamu.—Ge 17:1; 28:3; 35:11; 48:3.
Molingana na vamene ivi, papita nthawe Yehova euja Mose kuti: “Nenzewonekela kwa Abulahamu, Isaki na Yakobo monga Mulungu Wamphamvuzonse [beʼElʹ Shad·daiʹ], Koma ponena za zina yangu yakuti Yehova, newo niliye liziŵikishe kuli ove.” (Eks 6:3) Vamene ivi venzetanthauzalini kuti zina ya Yehova yenzeziŵikalini kuli makolo akale amene aŵa, chifukwa ove enzekonda kuikatishila ntchito komasoti makolo ayakine enkhalako ove akaliyenkhalapo. (Ge 4:1, 26; 14:22; 27:27; 28:16) Koma mmalo mwake, mu buku ya Genesis yamene yufotokoza za moyo wa makolo akale mawu akuti “Wamphamvuzonse” opezekamo maulwendo 6, koma zina ngayo-ngayo ya Yehova ilembewa maulwendo 172 m’malemba Achiheberi oyambilila. Olo kuti makolo akale amene aŵa eziŵa kuti Mulungu ali na ufulu komasoti ni woyenelela kuitiwa na zina ya udindo yakuti “Mulungu Wamphamvuzonse”, ove aliyenkhale na mwayi woziŵa tanthauzo ya zina yake, yakuti Yehova. Koma pa nkhani yamene iyi buku ya The Illustrated Bible Dictionary (Vol. 1, pedji 572) inena kuti: “Masomphenya akale, kwa makolo akale, enzenena nkhani ya malonjezo kunkhala mbali ya vinthu vakusogolo ngako; ove enzefunika kusimikijila kuti Yove, Yahweh, enze Mulungu (ʼel) wamene enze woyenelela (tanthauzo imozi ya nsiku yachisoni) kuti angakwanilishe vamene ivo. Masomphenya enze akulu ngako pachizambwa komasoti achendi, kunkhalapo kwake mokulumija komasoti mphamvu ya Mulungu ipitilija kunkhala na onse amene enzeziŵika na zina ya banja ya Yahweh.”—Yolembewa na J. D. Douglas, 1980.
(Ekisodo 7:1) Tetyo Yehova euja Mose kuti: “Ona nakuika kuti unkhale Mulungu kwa Farao, ndipo Aroni m’bale wako ankhale mneneli wako.
it-2 pedji 435 ndim. 5
Mose
Mose aliyewonewe kunkhala wosayenela chifukwa chokaikila. Mose poyamba ewonesha kukaikila, popeleka vifukwa vakuti yove angakwanishelini kulaŵila bwino-bwino. Apa lomba Mose echizochinja, mosiyanako na mwenzeganizila poyamba ndipo mwa kufuna kwake, elipeleka monga wopulumusha Aisiraeli vyaka 40 nthawe ya kuvuli. Yove epitilija kunkhala pa ushamwali na Yehova, koma pamapeto pake esenga Yehova kuti nikwanishelini ntchito ya mwanipasa. Olo kuti vamene ivi vikalipisha Mulungu, yove aliyemukane Mose koma emupasa nkwake Aroni monga womulaŵilila. Monga mwevenzele kuti Mose ankhale wopanamila wa Mulungu, Mose enkhala monga ni “Mulungu” wa Aroni wamene elaŵila monga womupanamila wake. Pa nsonkhano wokonkhapo wa akulu a Isiraeli komasoti pechiluta kuti akawonane na Farao, vuwoneka kuti Mulungu epeleka malangizo kwa Mose komasoti malamulo ndipo Mose eŵapeleka kwa Aroni kuti akalaŵile pamenso pa Farao (woloŵa mmalo mwa Farao, wechithaŵa Mose vyaka 40 vakuvuli). (Eks 2:23; 4:10-17) Pavuli pake, Yehova elaŵila za Aroni monga “mneneli” wa Mose, kutanthauza kuti, Mose enze monga mneneli wa Mulungu mosogolelewa na yove, tetyo Aroni enzefunika kusogolelewa na Mose. Olo venze tetyo, Mose eujiwa kuti wankhala monga ni “Mulungu kwa Farao,” kutanthauza kuti epasiwa mphamvu na ulamulilo kwa Farao, mwakuti panzeve chifukwa chochitila wowa na mfumu yaku Iguputo.—Eks 7:1, 2.
JULY 13-19
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | EKISODO 8-9
“Farao wala wolikuja etumikila Mulungu mosaziŵa pokwanilisha cholinga chake”
(Ekisodo 8:15) Farao pechiwona kuti mulili wa achule wamene uyo wasila, eyumisha ntima wake, ndipo aliyemvwile Mose na Aroni, monga mwechinenela Yehova.
it-2 pedji 1040-1041
Kuyuma
Polimbana na ŵanthu, Yehova Mulungu elola moleza ntima kuti ŵanthu paŵeka komasoti mitundu, olo kuti ni oyenelela kufwa, apitilije mphela kuŵapo. (Ge 15:16; 2Pe 3:9) Ayakine mwakufuna kwawo echitapo kanthu pofuna kuliika pa nzela kuti achitiliwe chifundo (Yos 2:8-14; 6:22, 23; 9:3-15), ayakine eyumisha mitima yawo moshushana na Yehova komasoti ŵanthu ŵake. (De 2:30-33; Yos 11:19, 20) Koma pakuti Yehova oleshalini ŵanthu kunkhala ovuta, n’chifukwa chake yove, otomolewa kuti ‘olola kuti ayumishe mitima yawo’ olo ‘kuyumisha mitima yawo.’ Pamapeto pake yove akawejela vinthu viipa kuli ŵanthu oyumisha mitima yawo, vamene ivi vuwonesha mphamvu zake zinyinji ndipo vupangisha kuti zina yake ilengezewe.—Yelekezelani Eks 4:21; Yoh 12:40; Aro 9:14-18.
(Ekisodo 8:18, 19) Ndipo Ansembe ochita vamasenga, enzefunasoti kuti apange inzi zuluma mwa masenga ŵawo, koma ekangiwa. Ndipo inzi zamene izo zenzeluma ŵanthu na vinyama kumo. 19 Pechiwona vameni ivi ansembe ochita vamasenga euja Farao kuti: “Chamene ichi ni chikumo cha Mulungu!” Koma Farao epitilija kuyumisha ntima wake, ndipo aliyemvwile, monga mwechinenela Yehova.
(Ekisodo 9:15-17) Pofwika pano sembe nitambulula kale kwanja yangu na kukupaya na mulili, wewo na ŵanthu ŵako, nokusilijilantuni pachalo. 16 Koma nakusiya na moyo kuti nikuwoneshe mphamvu zangu, na kuti zina yangu ilengezewe pachalo chonse. 17 Kansi ukalilikuja nkhela pa ŵanthu ŵangu pokana kuŵalola kuti alute?
t-2 pedji 1181 ndim. 3-5
Viipa
Kuyangijila pali vamene ivi, Yehova Mulungu okatishila ntchito vochitika vosiyana-siyana m’njila yakuti ŵanthu ochimwa mosazindikila akokwanilisha cholinga chake. Olo kuti ove oshushana Mulungu, yove okwanisha kuŵalesha m’njila yoyenelela kuti ayavye atumiki ŵake kuyenda na ntima wosayaŵanika, ndipo angapangishe kuti vochita va ŵanthu amene awo vikowonesha chilungamo chake. (Aro 3:3-5, 23-26; 8:35-39; Sl 76:10) Vamene ivi vufotokozewa pa lemba ya Miyambo 16:4 yamene yunena kuti: “Yehova epanga chilichonse na cholinga, ndipo olo muipa emusungila nsiku iipa”.
Chisanzo ni Farao, wamene Yehova, pokatishila ntchito Mose na Aroni, yove enkhala nachithunzi chakuti Aisiraeli apulumushiwe ku ukapolo. Mulungu aliyechitishe wotonga wa Iguputo kunkhala muipa, koma yove elola kuti wotonga wamene uyu apitilije kunkhala na moyo komasoti eyambisha minkhalidwe yamene ipangisha kuti Farao aliwoneshe kuti enze muipa komasoti wofunika kupaiwa. Cholinga cha Yehova pochita vamene ivi enzefuna kuulula vayunena lemba ya Ekisodo 9:16 yamene yunena kuti: “Koma nakusiya na moyo kuti nikuwoneshe mphamvu zangu, komasoti kuti zina yangu ilengezewe pachalo chonse.”
Milili 10 ichitika mu Iguputo, powononga Farao komasoti gulu yake yankhondo pa Nyanja Isweta, chenze chochitika chochitisha chidwi cha mphamvu za Yehova. (Eks 7:14–12:30; Sl 78:43-51; 136:15) Papita nthawe, mitundu yenzeŵazenguluke yenzelaŵila za nkhani yamene iyo, ndipo zina ya Yehova yenzelengezewa pachalo chonse. (Yos 2:10, 11; 1Sa 4:8) Kuti Yehova enze epailatu Farao nthawe yamene iyo, chochitika chamene chiwonesha mphamvu za Mulungu ku ulemelelo wake komasoti kupulumushiwa kwa ŵanthu ŵake sembe viliye chitike.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
(Ekisodo 8:21) Koma keno uŵalolelini ŵanthu ŵangu kuluta, nitumije tudoyo tundalala tunyonkha milopa kuli wewo, atumiki ŵako, komasoti ŵanthu ŵako na mmang’anda mwanu; ndipo ng’anda za mu Iguputo zizazuliletu na tudoyo twamwene utu, komasoti paliponse pamene pali ŵanthu.
it-1 pedji 878
Tudoyo tunyonkha milopa
Paliye umboni uliwonse wosimikijika unena za ntundu wa tudoyo mmawu Achiheberi choyambilila kuti twenze tudoyo twanji, wamene upezeka m’Malemba pofotokoza za mulili wa namba 4 wechitika ku Iguputo, wamene ni woyamba wechipulumuka Aisiraeli ku Goseni. (Eks 8:21, 22, 24, 29, 31; Sl 78:45; 105:31) ʽA·rovʹ yutanthauziliwa mosiyana-siyana kuti “belebele, bembelezi, bemphenwa” (JB, NW, Ro), “kabububu” (Yg), “inzi” (AS, KJ, RS), “imbu” (AT), komasoti “tudoyo tuluma imbwa” (LXX).
Muchingelezi mawu akuti “tudoyo tundalala” oyangijilapo mitundu ya tudoyo tosiyana-siyana monga vikambu na vinyambimbi. Tudoyo tunakazi tuluma nyama olo ŵanthu noyamba kunyonkha milopa. Tudoyo twameneutu tukoyambika, tunkhala monga ni majeremusi mmuŵili wa nyama na mmuŵili wa munthu; tudoyo twameneutu tutamanisha ngako ŵanthu ndipo tupezeka kumalo akupya ngako. Mulili wa tudoyo tunyonkha milopa, pewuyambika wileta mavuto akulu ngako kwa Aiguputo komasoti ku vifuwo vawo ndipo nthawe ziyakine twenzepaya.
(Ekisodo 8:25-27) Pamapeto pake, Farao eita Mose na Aroni na kuŵauja kuti: “Nkhoyani, mukapeleke nsembe kwa Mulungu wanu m’chalo chamene chino.” 26 Koma Mose enena kuti: “Nikosafunikila kuchita vamene ivo, chifukwa payakine chinthu chatingapeleke nsembe kwa Yehova Mulungu wasu chingankhale chiipa kwa Aiguputo. Kansi Aiguputo azatitemelini na miyala keno tingapeleke nsembe chinthu chiipa pamenso pawo? 27 Sewo tizayende ulwendo wa masiku atatu m’chipululu, ndipo kwameneuko tikapeleke nsembe kwa Yehova Mulungu wasu, monga mwawatiujila.”
JULY 20-26
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | EKISODO 10-11
“Mose na Aroni ewonesha kutang’a ntima kukulu”
(Ekisodo 10:3-6) Tetyo Mose na Aroni eluta kwa Farao na kumuuja kuti: “Yehova Mulungu wa Aheberi wanena kuti, ‘Uzakane kunigonjela mpaka nthawe yanji? Ŵaleke ŵanthu ŵangu alute kuti akanitumikile. 4 Ukapitilija kulesha ŵanthu ŵangu kuluta, mailo nikutumijile zombe m’chalo chako. 5 Zombe yamene iyo izazule pansi ponse ndipo muzakwanishelini kuwona lito, ndipo izalye chilichonse chosala mwamene umo. Nichendi, izalye chilichonse chechikusiilani matalala. Ndipo izalye vimiti vanu vonse vamene vatumba. 6 Ndipo zombe yamene iyo izazule mmang’anda ŵanu, mmang’anda onse ŵa atumiki ŵanu na mmang’anda monse mwa Aiguputo. Izazule mmang’anda amene aŵa mpaka kufwika pakuti makolo ŵanu na makolo a makolo ŵanu aliyeviwonepo kufumila pechivyalika.’” Pavuli pa vamene ivi, Mose efumapo pamenso pa Farao.
(Ekisodo 10:24-26) Pavuli pa vamene ivi, Farao eita Mose nakumuuja kuti: “Nkhoyani, mukatumikile Yehova. Koma mbelele zanu na ng’ombe zanu mulutelini nazo. Ŵana ŵanu lutani nawo.” 25 Koma Mose enena kuti: “Lomba mwewo mutipase nyama zakuti tikapeleke nsembe zonyesha na nsembe ziyakine, kuti tikazipeleke kwa Yehova Mulungu wasu. 26 Komasoti vifuwo vasu tilute navo. Tazasiyelini chifuwo olo chimozi, chifukwa tufunika tikatolepo viyakine na kuyavikatishila ntchito polambila Yehova Mulungu wasu. Mpaka pano, tuziŵalini kuti tikapeleke chinji polambila Yehova tikayafwika kwamene uko.”
(Ekisodo 10:28) Tetyo Farao euja Mose kuti: “Choka! Samala! Osati nizakuwonesoti, chifukwa nikezekuwonasoti uzafwe.”
(Ekisodo 11:4-8) Tetyo Mose enena kuti: “Yehova wanena kuti: ‘Pakati pa usiku nizaloŵe mu Iguputo, 5 ndipo mwana aliyense woyamba kuvyalika m’chalo cha Iguputo azafwe. Kuyambila mwana woyamba wa Farao, wamene wankhala pampando wachifumu, mpaka mwana woyamba wa kapolo mwanakazi onkhala pamphelo komasoti mwana woyamba kuvyalika wa nyama illiyonse. 6 Muzankhale kulila kukulu m’chalo chonse cha Iguputo, kulila kwamene kukaliyechitikapo, komasoti kwamene kuzachitikepolini soti. 7 Koma imbwa izauwelini aliyense wa ŵana a Isiraeli, izauwelini munthu olo chifuwo, kuti muziŵe kuti Yehova angakwanishe kuchitila ŵana a Isiraeli vinthu vosiyana na vamene vangachitile Aiguputo.’ 8 Ndipo atumiki ŵanu onse amene aŵa azaseluke nowela kuli newo, nakunigwadila komasoti kuniŵelamila. Ove azanene kuti: ‘Nkhoya, wewo na ŵanthu onse amene okukonkhelelela.’ Pavuli pa vamene ivi nizalute chendi.” Pechinena mawu amene aŵa echoka kwa Farao ali kalipe.
it-2 pedji 436 ndim. 4
Mose
Kutang’a ntima na chikhulupililo niye venzefunika kuti alimbane na Farao. Yenze tyala mphamvu ya Yehova komasoti chifukwa chakuti mzimu wake wenzekata ntchito kwa Mose na Aroni pechiwonesha kuti enze oyenelela kukata ntchito yechipasiwa. Ganizilani za khoti ya Farao, mfumu yamphamvu ya pachalo yovuta pa nthawe yamene iyo. Kwamene uko enzemulemekeza ngako, Farao womeka wamene enzefuna kunkhala mulungu payeka, wozengulukiwa na alangizi, asogoleli a nkhondo, alonda komasoti akapolo. Olo venze tetyo, kwenze asogoleli a vipembezo, ansembe ochita vamasenga, akulu-akulu amene enzeshushana na Mose. Ŵanthu amene aŵa enze amphamvu ngako kupambana Farao ngaye-ngaye mu ufumu wamene uyo. Vinthu vochitisha chidwi vamene ivi vikonzewa kuti viyavye Farao komasoti kuyavya milungu yaku Iguputo. Ndipo pavuli pake Mose na Aroni ewela kuzawonekela pamenso pa Farao osati kamozi koma maulwendo anyinji ndipo ntima wa Farao weyumilatu ngako, chifukwa yove enze wosimikijila kuti asunge akapolo ŵake anyinji achiheberi ofunika pansi pa utongi wake. Pavuli pakuti alengeza mulili wa 8 Mose na Aroni epitikishiwa pamenso pa Farao, ndipo pavuli pakuti mulili wa 9 wachitika elamuliwa kuti osati azawonekelesoti pamenso pa Farao chifukwa azafwe.—Eks 1011, 28.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
(Ekisodo 10:1, 2) Pavuli pake Yehova euja Mose kuti: “Nkhoya kwa Farao pakuti nachitisha yove pamozi na atumiki ŵake kuyumisha mitima yawo, kuti nichite vizindikilo vangu pamenso pake. 2 Nachita vamene ivi kuti mufotokozele ŵana ŵanu, na ŵana a ŵana ŵanu, monga mwanakhaulishila Iguputo na vizindikilo vanachitila Aiguputo. Ndipo muzaziŵe kuti newo nine Yehova.”
w95 1/9 pedji 11 ndim. 11
Mboni zushusha milungu yawenye
11Aisiraeli penze ku Iguputo, Yehova etuma Mose kwa Farao kuti: “Nkhoya kwa Farao pakuti—nachitisha yove pamozi na atumiki ŵake kuyumisha mitima yawo, kuti nichite vizindikilo vangu pamenso pake. Nachita vamene ivi kuti mufotokozele ŵana ŵanu, na ŵana a ŵana ŵanu, mwanakhaulishila Iguputo na vizindikilo vanachitila Aiguputo. Ndipo muzaziŵe kuti newo nine Yehova.” (Ekisodo 10:1, 2) Aisiraeli omvwila enzefunika kufotokozela ŵana ŵawo vochita vamphamvu va Yehova. Nawo ŵana ŵawo enzefunika kuvifotokoza kwa ŵana ŵawo, tetyo echita vamene ivi kumibadwo-mibadwo. Tetyo ekumbukila vochita vamphamvu va Yehova. Masiku ŵano makolo alisoti na udindo wochitila umboni kwa ŵana ŵawo.—Deuteronomo 6:4-7; Miyambo 22:6.
(Ekisodo 11:7) Koma imbwa izauwelini aliyense wa ŵana a Isiraeli, izauwelini munthu olo chifuwo, kuti muziŵe kuti Yehova angakwanishe kuchitila ŵana a Isiraeli vinthu vosiyana na vamene vangachitile Aiguputo.’
it-1 pedji 783 ndim. 5
Ekisodo
Tetyo kupitila mu mphamvu zake za vodabwisa, Yehova ekweja zina yake ndipo epulumusha Aisirael. Eŵateteza pa Nyanja Isweta, Mose esogolela ŵana a Isiraeli poimba nyimbo, koma mulongosi wake Miriamu, mneneri mwanakazi, ekata maseche mmanja mwake na kusogolela anakazi onse ali na maseche mmanja mwawo ndipo eyamba kuvina na kuimba nyimbo yenzeimba analume. (Eks 15:1, 20, 21) Kulekanishiwa mokwanila kwa Aisiraeli kuli adani ŵawo kwechitika chendi. Ove pechifuma mu Iguputo, aliyelekelelewe kuti atamanishiwe na ŵanthu olo vinyama; paliye imbwa yenzekalipila Aisiraeli olo kuŵafumyila lilime. (Eks 11:7) Olo kuti nkhani yapa Ekisodo yunenalini kuti Farao eloŵa m’nyanja pamozi na gulu yake ya nkhondo na kuwonongewa, koma lemba ya Salimo 136:15 Yusimikijila kuti Yehova “ekutumulila Farao na gulu yake ya nkhondo m’Nyanja Isweta.”
JULY 27–AUGUST 2
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | EKISODO 12
“Pasika—ili na tanthauzo kwa Akhilisitu”
(Ekisodo 12:5-7) Mbelele yanu yamene iyo inkhale iliye chilema, inalume, yachaka chimozi. Mungatole mwana wa mbelele olo wa mbuzi. 6 Mbelele yamene iyo muisunge kufwika pa nsiku ya 14 ya mwezi uno. Pavuli pake banja ya Isiraeli izapaye mbelele yawo nchingulo kuli kamfinzi. 7 Pasogolo pake azatole milopa na kuiwaja pamafelemu apa muliyango na pamafelemu apalulu pa chiseko. Azachite vamene ivi pamang’anda ŵati muzalyelemo mbelele yamene iyo.
(Ekisodo 12:12, 13) Newo nizapite m’chalo cha Iguputo usiku wamene uyo na kupaya mwana aliyense woyamba kuvyalika m’chalo cha Iguputo, mwana wa munthu olo wa chifuwo. Ndipo nizapeleke viweluzo pa milungu yonse ya mu Iguputo. Newo nine Yehova. 13 Milopa yamene iyo izankhale chizindikilo pa mang’anda ŵati muzankhalemo. Ndipo newo nizaone milopa yamene iyo na kukupitililani, tetyo mulili uzakukhuzenilini kuti ukuwonongeni panuwononga chalo cha Iguputo.
it-2 pedji 583 ndim. 6
Pasika
Vinthu viyakine vokhuza mwambo wa Pasika vikwanilishiwa pali Yesu. Chinthu chimozi chikwanilishiwa ni milopa yamene iwajiwa kumang’anda ŵa Iguputo ivi vipulumusha ŵana oyamba kuvyalika mmanja mwa mngelo pechiwela kuzawononga. Paulo onena Akhilisitu ozozewa monga mpingo wa oyamba kuvyalika (Ahe 12:23), komasoti Khilisitu monga wopulumusha kupitila mu milopa yake. (1At 1:10; Aef 1:7) Mbelele yopelekewa nsembe ya Pasika yenzefunikilalini kutyolewa chifupa chilichonse. Vamene ivi vilosela kuti paliye chifupa olo chimozi cha Yesu chiti chizatyolewe, ndipo vamene ivi vikwanilishiwa pa imfwa yake. (Sl 34:20; Yoh 19:36) N’chifukwa chake pasika yamene yenzechitiwa na Ayuda kwa vyaka vinyinji yenze chimozi mwa vinthu vamene m’chilamulo venzepeleka chithunzi cha ndondomeko ya vinthu vikuza na kuwonesha kuti Yesu Khilisitu, ni “Mwana wa mbelele wa Mulungu.”—Ahe 10:1; Yoh 1:29.
(Ekisodo 12:24-27) “Tetyo mukosunga vamene ivi, yamene iyi ni langizo kuli mwewo na kwa ŵana ŵanu mpaka kale-kale. 25 Ndipo mukazaloŵa m’chalo chati azakupaseni Yehova, monga ni mwechinenela, pamene apo mwakuzachita mwambo wamene uyu. 26 Tetyo ŵana ŵanu akazakukonshani kuti, ‘Kansi mwambo wamene uyu utanthauza chinji?’ 27 pamene apo muzaŵauje kuti, ‘Wamene uyu ni mwambo wopeleka nsembe ya Pasika kwa Yehova, wamene epitilila mang’anda a ŵana a Isiraeli mu Iguputo penzepaya Aiguputo na mulili, koma epulumusha mabanja ŵasu.’” Pechichita tetyo, ŵanthu egwada na kuŵelamila pansi.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
(Ekisodo 12:12) Newo nizapite m’chalo cha Iguputo usiku wamene uyo na kupaya mwana aliyense woyamba kuvyalika m’chalo cha Iguputo, mwana wa munthu olo wa chifuwo. Ndipo nizapeleke viweluzo pa milungu yonse ya mu Iguputo. Newo nine Yehova.
it-2 pedji 582 ndim. 2
Pasika
Milili 10 yonse kwa Iguputo inkhala chiweluzo moshushana na milungu ya Iguputo, makamaka mulili wa 10, wa kupaiwa kwa ŵana oyamba kuyvalika. (Eks 12:12) Mbelele inalume yenze yopatulika kwa mulungu wa Ra mwakuti kuwaja milopa ya mbelele ya Pasika pa pamafelemu a viseko kwenze monga nkuchita mwano pamenso pa Aiguputo. Komasoti ng’ombe inalume yenze yopatulika, ndipo kuwonongewa kwa mwana mwanalume woyamba kuvyalika wa ng’ombe kwenze monga nkukwapula mulungu wa zina yakuti Osiris. Farao wamene uyo enzelambiliwa monga mwana wa Ra. Imfwa ya mwana woyamba kuvyalika wa Farao yuwonesha kuti Ra na Farao wamene uyo enzeve mphamvu.
(Ekisodo 12:14-16) “‘Nsiku yamene iyi izankhale chikumbukilo kuli mwewo, ndipo mukochitila Yehova chikondwelelo m’mibadwo yanu yonse. Yamene iyi ni lamulo mpaka kale-kale, kuti mukochita chikondwelelo chamene ichi. 15 Mukokulya mkate uliye chofufumisha masiku 7. Nsiku yoyamba mukofumya m’mang’anda ŵanu mtanda wa unga wokanya uli na chofufumisha, chifukwa aliyense akulya mkate uli na chofufumisha kuyambila pa nsiku yoyamba kuyafwika pa nsiku ya 7, munthu wachita vamene ivo azapaiwe kuti osati ankhalesoti mu Isiraeli. 16 Pa nsiku yoyamba mwakuzachita nsonkhano wopatulika, ndipo pa nsiku ya 7 mwakuzachitasoti nsonkhano wopatulika. Masiku amene aŵa osati mwakuzakata ntchito. Koma chakulya chakuti munthu aliyense alye, chamene icho cheka mwakuzapika.
it-1 pedji 504 ndim. 1
Nsonkhano
Mbali iyakine yapadela mu “misonkhano yopatulika” yenze yakuti nkati mwa misonkhano yamene iyo ŵanthu enzekatalini ntchito yovuta kapena kuti ikulu. Mwachisanzo, nsiku yoyamba na nsiku ya 7 ya Chikondwelelo cha Mikate iliye chofufumisha yenze “misonkhano yopatulika,” ndipo Yehova enena kuti: “Masiku amene aŵa osati mwakuzakata ntchito. Koma chakulya chakuti munthu aliyense alye, chamene icho cheka mwakuzapika.” (Eks 12:15, 16) Tetyo, nthawe ya “misonkhano yopatulika” ansembe enze otangwanika kupeleka nsembe kwa Yehova (Le 23:37, 38), nichendi penzeve kufwaya lamulo iliyonse yakuti osakata ntchito iweme nsiku na nsiku. Vochitika va pa nthawe yamene iyi venzelini vochitisha ulesi kuli ŵanthu, koma yenze nthawe yofwana mapindu akulu auzimu. Pa nsiku ya Sondo, ŵanthu enzesonkhana kuti alambile nolondela malangizo pagulu. Ove enzetang’ishiwa na kaŵelengedwe ka pagulu komasoti kafototokozedwe ka Mawu olembewa a Mulungu monga mwenvenzechitikila m’masunagoge. (Mac 15:21) Tetyo, olo kuti ŵanthu enzekatalini ntchito yovuta nsiku yonse ya Sondo kapena masiku ayakine pa “misonkhano yopatulika” ove elipeleka pa kupemphela na kusinkha-sinkha va Mulengi na volinga vake.—Onani pambali yakuti NSONKHANO.